Trần Văn Thọ - Những mẩu chuyện cảm động giữa hai thủ tướng Nhật Abe Shinzo và Noda Yoshihiko

 

Ở chính trường Nhật Bản, Abe Shinzo và Noda Yoshihiko là lãnh đạo của hai đảng đối địch nhau. Nhưng hai người đã đối xử với nhau rất đẹp, và người ta chỉ biết như vậy sau khi Abe bị ám sát (tháng 7/2022), theo sau đó là cuộc tranh cãi trong dư luận và trên chính trường về quyết định chính phủ tổ chức quốc tang cho Abe.

Đảng Tự do Dân chủ (LDP) liên tục cầm quyền tại Nhật suốt từ năm 1955 đến nay, trừ vài giai đoạn ngắn. Giai đoạn gần đây nhất là 3 năm từ 2009 đến 2012 khi Đảng Dân chủ thắng áp đảo ở Hạ viện vào cuối năm 2009.

Noda là chủ tịch Đảng Dân chủ và là thủ tướng từ cuối năm 2011. Nhưng trong đợt tổng tuyển cử cuối năm 2012, LDP mà Abe làm Chủ tịch từ tháng Chín năm đó phản công thắng lợi và giành lại chính quyền. Noda xem như là tướng bại trận, chỉ làm thủ tướng có một năm và Abe lên thay.

Về quyết định quốc tang cho Abe, Đảng Dân chủ Lập hiến (tiền thân là Đảng Dân chủ) phản đối rất mạnh. Họ ra quyết định là tất cả thành viên Ban chấp hành sẽ không tham dự, nhưng đảng viên thì cho tự do. Noda là cố vấn Ban chấp hành, không phải thành viên chính thức nên thuộc diện tự do quyết định có tham dự hay không. Ông đã quyết định tham dự quốc tang và nêu lý do: “Nguyên thủ tướng mà không dự đám tang của nguyên thủ tướng là trái với nhân sinh quan của tôi”.

Sau quốc tang có lễ truy điệu tại Hạ viện, vì Abe do Hạ viện bầu làm thủ tướng, và cho đến lúc mất ông vẫn là dân biểu. Người được chọn đọc diễn văn truy điệu là nguyên thủ tướng Noda. Bà quả phụ Akie của cố thủ tướng Abe cũng trực tiếp thỉnh cầu ông Noda nhận vai trò này. Bài diễn văn nội dung chân thật, tình cảm, gây xúc động người nghe. Noda kể lại nhiều sự kiện, nhiều kỷ niệm để chứng minh Abe là “chính trị gia tranh đấu liên tục nhưng có tấm lòng nhân hậu”.

Ấn tượng nhất là đoạn nói về buổi lễ Thiên hoàng công nhận thủ tướng mới sau khi chức vụ này chuyển từ Noda sang Abe. “Tại Hoàng cung, tôi là tướng bại trận tham dự buổi lễ với tư cách là người tiền nhiệm. Tại phòng đợi, nếu hai người ở cùng một đảng thì việc chuyển giao công việc chắc đầy tiếng cười và chuyện trò vui vẻ. Nhưng ở trong phòng chỉ có hai người, một người thắng và một người thua, nên không khí thật nặng nề, tĩnh lặng.

Người đầu tiên phá tan cái không khí nặng nề ấy là phía anh Abe. Anh đã bước lại gần bên tôi và nói bằng một giọng rất tươi vui: “Anh đã làm việc vất vả trong thời gian qua” và nói tiếp: “Anh Noda điều hành chính quyền rất ổn định. Tình trạng Quốc hội phức tạp như thế mà anh đã cố gắng vượt qua...Tôi trở lại làm thủ tướng sau 5 năm, anh thế nào cũng sẽ có cái ngày như thế”. (Chú thích : Abe làm thủ tướng 2 lần, lần đầu chỉ có một năm -2006-2007). 

Noda hồi tưởng tiếp trong diễn văn: “Những lời nói ấm ấp liên tiếp tuôn ra như để an ủi, khuyến khích tôi, người vừa bị tổn thương do thất bại trong cuộc tổng tuyển cử. ... Rất tiếc là lúc đó tôi không có cảm giác đón nhận một cách trung thực sự dịu dàng của anh. Tuy nhiên bây giờ thì tôi hiểu được. Tôi hiểu được do đâu mà anh Abe có được sự dịu dàng, nhân hậu ấy”.

Sự kiện Abe Shinzo và Noda Yoshihiko làm tôi xúc động nhiều lần, bắt đầu từ lúc Noda tuyên bố lý do sẽ tham dự quốc tang Abe, đến những câu chuyện Noda kể về Abe trong bài diễn văn. Chính kiến, tư tưởng dù khác nhau nhưng nhân cách và sự ứng xử văn hóa là quý giá nhất.

TRẦN VĂN THỌ 04.04.2023