 |
Đăng ngày:
Từ
đầu cuộc khủng hoảng Mỹ-Trung, Matthew Pottinger, trợ lý cố vấn quốc
gia và là chuyên gia về Trung Quốc, đã trở thành một trong những nhân
vật có nhiều ảnh hưởng nhất Washington. Ở tuổi 46, cựu nhà báo và cựu sĩ
quan thủy quân lục chiến không có quá trình bình thường như những cố
vấn khác của ông Trump. Pottinger nổi tiếng là nghiêm túc và tài năng.
Từ nhà báo thường trú Bắc Kinh đến sĩ quan thủy quân lục chiến
Hiểu
rất nhiều về Trung Quốc, ông đã sống nhiều năm tại Hoa lục. Kiến thức
sâu sắc về văn hóa và chính trị Trung Quốc khiến Matthew Pottinger vô
cùng nghi kỵ Bắc Kinh.
Sự
hiện diện của ông ở cấp cao như vậy trong chính quyền Trump là nhờ vào
một loạt những sự tình cờ. Là con một quan chức cao cấp bộ Tư Pháp, trở
thành nhân viên ngân hàng ở Wall Street, Matthew Pottinger theo học
trường đại học Amherst ở Massachusetts, tại đây ông học tiếng quan
thoại. Ông làm việc cho hãng thông tấn Reuters ở Trung Quốc năm 1998,
rồi được Wall Street Journal tuyển mộ làm thông tín viên.
Kinh nghiệm này giúp ông hiểu thấu một đất nước toàn trị, khác với một nhà ngoại giao. Pottinger nói :
« Sống tại Trung Quốc, ta có thể biết được một quốc gia không dân chủ
có thể làm những gì với công dân họ. Tôi đã trông thấy những người biểu
tình bị công an mặc thường phục quăng xuống đất và đánh đập trên quảng
trường Thiên An Môn…Tôi đã từng bị bắt và buộc phải quẳng các ghi chép
vào toa-lét để công an không thu được ».
Năm
2005, ở tuổi 35, Matthew Pottinger bắt đầu một sự nghiệp thứ hai : đăng
ký nhập ngũ thủy quân lục chiến. Quyết định này là do ông bị sốc khi
thấy cảnh một người Mỹ bị những kẻ Hồi giáo Irak hành hình. Vào lúc đó,
Pottinger thổ lộ : « Chúng ta thường đề cập đến cách thức mà chính
sách của chúng ta khiến những người trẻ Trung Đông trở nên cực đoan,
nhưng hiếm khi nói về cách họ hành động khiến ta trở nên cứng rắn hơn ».
Trở
thành sĩ quan tình báo của thủy quân lục chiến, đại úy Pottinger được
gởi sang Irak và Afghanistan. Trong một cuộc hành quân, ông được tướng
Michael Flynn, trợ lý phụ trách tình báo của tướng McChrystal – tư lệnh
lực lượng quốc tế ở Afghanistan - chú ý. Tướng Flynn và Pottinger soạn
thảo một báo cáo gây chấn động về các lỗ hổng của tình báo Mỹ, gây giận
dữ cho Lầu Năm Góc và CIA. Năm sau, ông rời quân đội để làm việc cho một
quỹ trợ cấp ở New York.
Trở thành cố vấn về châu Á của Nhà Trắng
Tháng
Giêng năm 2017, cựu tướng Flynn vốn đã tham gia chiến dịch tranh cử của
Donald Trump và được bổ nhiệm làm cố vấn an ninh quốc gia, mời Matthew
Pottinger tham gia ê-kíp ở Nhà Trắng. Ngược với ý kiến của những người
thân, ông chấp nhận với tinh thần phụng sự, trở thành người phụ trách về
châu Á. Nhiều tuần lễ sau, ông Flynn dính vào một xì-căng-đan nên phải
từ chức. Nhưng Matthew Pottinger có quan hệ tuyệt vời với người kế nhiệm
ông Flynn, tướng McMaster và chánh văn phòng Nhà Trắng, cựu tướng thủy
quân lục chiến John Kelly.
Tài
năng và tính cách dễ mến, thẳng thắn, vui vẻ của Pottinger chừng như
thu hút tất cả cấp trên. Khi John Bolton trở thành tân cố vấn an ninh
quốc gia năm 2018, ông giữ lại Matthew Pottinger, mà kiến thức chuyên
môn về châu Á hết sức quý báu đối với ông.
Ngay
cả tổng thống Donald Trump cũng đánh giá cao vị cố vấn và thái độ không
khoan nhượng trước Bắc Kinh. Cũng như ông, Pottinger nhận định rằng Hoa
Kỳ đã sai lầm khi giúp Trung Quốc gia nhập Tổ chức Thương mại Thế giới
(WTO) nhằm có được một đối tác thân thiện về kinh tế và chiến lược.
Pottinger
cũng phụ trách hồ sơ Bắc Triều Tiên. Trong khi Trump đi ngược lại với
những người tiền nhiệm, chấp nhận gặp Kim Jong Un, Pottinger nghiên cứu
khả năng tấn công quân sự để làm chậm lại chương trình vũ khí nguyên tử
và đạn đạo của Bình Nhưỡng. Ông cũng không mấy ảo tưởng về chế độ Bắc
Triều Tiên, và đã cảnh báo năm 2017 : « Họ muốn sử dụng những vũ khí
này như công cụ bắt bí để đạt các mục đích khác, và có thể một ngày nào
đó để thống nhất bán đảo Triều Tiên bằng vũ lực ».
Người đầu tiên dùng từ « virus Vũ Hán »
Buộc
phải chạy theo những thất thường của một tổng thống hành động theo cảm
xúc và ít quan tâm đến chuyên gia, thay vì có chính sách đối ngoại phù
hợp, Pottinger vẫn giữ mục tiêu của mình. Ngay từ khi bước vào Nhà
Trắng, ông đã tham gia vào việc soạn thảo chính sách mới về an ninh quốc
gia. Khác hẳn với các chính quyền trước, văn bản này trình bày Trung
Quốc như một « cường quốc xét lại », quyết tâm « tổ chức lại châu Á theo hướng có lợi cho mình ».
Văn bản khiến Bắc Kinh tức giận, thậm chí còn mưu toan ép Matthew
Pottinger phải từ chức, thông qua tác động lên con rể của tổng thống là
Jared Kushner.
Matthew
Pottinger còn là một trong những người đầu tiên cảnh báo về chiến lược
tấn công kinh tế của Trung Quốc. Lúc đó ông Trump chỉ tìm cách thương
lượng lại các thỏa thuận thuế quan, ca ngợi « ông bạn Tập », nhưng Pottinger khuyến cáo nên áp thuế hải quan lên 60 tỉ đô la hàng Trung Quốc nhập khẩu.
Đầu
năm 2020, khi Donald Trump vẫn còn khen Tập Cận Bình tích cực chống
dịch virus corona, Pottinger cảnh cáo về một chiến dịch quy mô của Bắc
Kinh nhằm che giấu sự trầm trọng của đại dịch. Ông cũng là người đầu
tiên sử dụng từ « virus Vũ Hán » tại Nhà Trắng, và sau đó tổng thống Trump dùng lại, trong lúc Trung Quốc gây áp lực lên Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) để gọi là « Covid-19 ».
Từ
đó đến nay, quan hệ giữa hai đại cường nhanh chóng xấu đi, và ảnh hưởng
của Matthew Pottinger lên chính sách Mỹ càng tăng lên.
Aucun commentaire:
Enregistrer un commentaire
Remarque : Seul un membre de ce blog est autorisé à enregistrer un commentaire.