Hoàng Hải Vân - Vì cớ gi Tòa án Nhân dân Tối cao đánh phủ đầu Viện Kiểm sát Nhân dân Tối cao ?

Với những gì được truyền thông từ trước, việc Hội đồng thẩm phán Tòa án Nhân dân Tối cao bác kháng nghị giám đốc thẩm vụ án Hồ Duy Hải của Viện Kiểm sát Nhân dân Tối cao là không khó hiểu. Mười bảy vị thẩm phán đã biểu quyết bốn vấn đề, theo tường thuật của Báo Tuổi Trẻ : 

1- Vụ án đã có những sai sót về tố tụng như đã nêu. Những sai sót đó có làm thay đổi bản chất vụ án hay không? 17/17 vị biểu quyết quá trình điều tra vụ án có những sai sót về tố tụng nhưng "không thay đổi bản chất vụ án".

2- Bản án phúc thẩm và bản án sơ thẩm kết án Hồ Duy Hải có đúng người, đúng tội, đúng mức án hay không? 17/17 vị biểu quyết các bản án xét xử Hồ Duy Hải là "đúng người, đúng tội, đúng mức án".

3- Quyết định số 639/QĐ-CTN ngày 17/5/2012 của Chủ tịch nước bác đơn xin ân giảm án tử hình của Hồ Duy Hải đang có hiệu lực như vậy quyết định kháng nghị của Viện kiểm sát có đúng pháp luật hay không? 17/17 vị biểu quyết "Không đúng pháp luật".

4- Hội đồng thẩm phán có chấp nhận kháng nghị, hủy hai bản án phúc thẩm và sơ thẩm, trả hồ sơ điều tra bổ sung hay không chấp nhận kháng nghị? 17/17 vị biểu quyết "Không chấp nhận kháng nghị".

 

Các vấn đề thứ 1, 2 và 4 là phán quyết cuối cùng của một phiên tòa cao nhất, dù có bàn cũng không giải quyết được vấn đề gì, nhưng cũng sẽ bàn sau. Ở đây chỉ nói về một biểu quyết rất bất thường đối với vấn đề thứ 3.

Lẽ ra, theo nội dung giám đốc thẩm thì ngoài hai vấn đề đầu tiên thì biểu quyết thêm vấn đề thứ 4 “không chấp nhận kháng nghị” là đủ, đằng này lại tròng thêm vấn đề thứ 3, tuyên bố kháng nghị của Viện là “không đúng pháp luật”. Ở đây Tòa đi xa hơn việc giải quyết nội dung giám đốc thẩm bằng việc đánh phủ đầu Viện Kiểm sát Nhân dân Tối cao. Đòn đánh này không bình thường ở chỗ :

Thứ nhất, nếu như Tòa xét thấy kháng nghị của Viện là “không đúng pháp luật” thì Tòa đã không tổ chức phiên giám đốc thẩm này, chứ sao lại mở phiên tòa để giám đốc thẩm căn cứ vào một kháng nghị không có giá trị pháp luật ?

Thứ hai, rõ ràng với việc biểu quyết các vấn đề 1,2 và 4, chính tòa đã xem xét các nội dung kháng nghị của Viện, tức là thừa nhận việc kháng nghị này là đúng pháp luật (Xin lưu ý : kháng nghị sai và kháng nghị không đúng pháp luật là khác nhau, kháng nghị sai vẫn có thể là kháng nghị đúng pháp luật). Nếu kháng nghị không đúng pháp luật thì việc gì phải mang ra xem xét ?

Thứ ba, lý do tòa tuyên bố kháng nghị của Viện là “không đúng pháp luật” là vì Viện đã kháng nghị sau khi Chủ tịch nước bác đơn xin giảm án của bị cáo. Còn Viện thì nói rằng mình căn cứ theo một văn bản chỉ đạo của Chủ tịch nước yêu cầu hoãn thi hành án và xem xét lại vụ án để kháng nghị. 

Nhưng Tòa cho rằng việc bác đơn xin tha chết của Chủ tịch nước là một quyết định tố tụng, còn văn bản chỉ đạo của Chủ tịch nước là văn bản hành chánh, văn bản hành chánh không cao hơn quyết định tố tụng. 

Với việc chẻ chanh một cách bất thường như vậy, Tòa đã đẩy Viện vào chân tường. Nếu như 4 nội dung tường thuật trên báo Tuổi Trẻ là đầy đủ, thì Tòa đã không hề có phán quyết gì về những cái sai của các cơ quan tố tụng mà chính tòa cũng thừa nhận trong hai vụ án sơ thẩm và phúc thẩm - mà chỉ chăm chăm vạch cái sai của Viện Kiểm sát Nhân dân Tối cao bằng một phán quyết. 

Theo lệ thì công chức nhà nước làm không đúng pháp luật đều phải bị xử lý theo pháp luật. Với phán quyết “kháng nghị không đúng pháp luật”, chẳng lẽ Tòa muốn xử lý hình sự hoặc xử lý hành chính những người ký và tham mưu cho Viện ra kháng nghị ?

Thứ ba, 17 vị thẩm phán không phải từ trên trời rơi xuống để giám đốc thẩm vụ án này. Các vị đều trưởng thành và thăng tiến trong chế độ ta. 

Tất nhiên theo Hiến pháp thì Tòa án của chế độ ta xét xử độc lập và chỉ tuân theo luật pháp, nhưng trong thực tế giữa lãnh đạo và luật pháp chưa thể tách bạch chẻ chanh ra được. Bởi vậy mới có Ban Chỉ đạo này Ban chỉ đạo kia đối với các vụ án, vụ án nào là trọng điểm vụ án nào là không trọng điểm. 

Theo thông lệ hễ cái gì chẻ chanh ra thì nhất định sẽ có biến. Đánh một cú phủ đầu Viện, Tòa muốn gì đây ?

 

Chỉ hy vọng đây là một sự bất thường về nghiệp vụ.

HOÀNG HẢI VÂN 08.05.2020