Những bí ẩn đằng sau cái chết của ông Arafat (2)

Khu vực lăng mộ Arafat được phủ vải nhựa chuẩn bị cho khai quật, ngày 13/10/2012.

Vài ngày trước đó, trong khi vị thủ lĩnh đang chiến đấu với tử thần thì một cuộc chiến dữ dội khác đã diễn ra, lần này trong hành lang bệnh viện. Souha cấm hai lãnh đạo chủ chốt của chính quyền Palestine là Abou Alaa và Mahmoud Abbas, không cho vào bệnh viện Percy, và đe dọa sẽ kiện chính phủ Pháp nếu cho hai nhân vật trên được vào. Thậm chí bà ta còn phản đối cả việc Tổng thống Jacques Chirac vào thăm ông Arafat, và ông Chirac đã từ bỏ ý định.

Tự phong cho mình vai trò một người gác cổng dữ tợn, bà ta đóng đô tại chỗ, kiểm soát việc ra vào, ra lệnh cho các bác sĩ, sỉ nhục Nasser Al Qidwa, người cháu của Yasser Arafat và là đại sứ Palestine tại Liên Hiệp Quốc đến thăm ông. Bà kiểm duyệt các thông tin y tế, duy trì tình trạng mù mờ về tình trạng sức khỏe của người chồng. Ngày 8/11, khi Yasser Arafat đã bị hôn mê sâu, bà tuyên bố trực tiếp trên kênh truyền hình Al Jazeera : « Một nhúm những kẻ âm mưu muốn tiếm quyền đã đến Paris để tìm cách chôn sống Abou Ammar (biệt danh chiến đấu của Arafat)…Nhưng ông đang rất khỏe và sẽ trở về ».

Bà Souha và ông Yasser Arafat

Thế là cuối cùng bà Souha đã sở hữu được ông chồng. Bà, người bị ghẻ lạnh, bị các lãnh đạo kỳ cựu Palestine ngờ vực, phải làm đám cưới trong bí mật, ngay trong thời bình vẫn không tìm được một chỗ trong căn phòng cưới cải tạo thành lều trại, và trong suốt bốn năm cuộc chiến Intifada bà sống ở xa - tại Paris hay Tunis. Lần đầu và lần cuối, Souha có thể đóng trọn vẹn vai trò « Bà Arafat », và thanh toán các ân oán cũ. Năm 1993, Mahmoud Abbas phải ký kết hiệp định Oslo tại Washington, đã đe dọa sẽ không tham dự buổi lễ nếu bà hiện diện. Ông nói : « Có bà ta thì không có tôi ». Thế là Souha đã phải theo dõi sự kiện này qua truyền hình.

Cái chết của chồng bà đã mở ra một cuộc chiến thừa kế, không chỉ về chính trị, mà cả về tài chính. Một đại diện Palestine thổ lộ : « Bà ấy đến nói với ban lãnh đạo là tiền bạc của PLO giờ đây thuộc quyền thừa kế của bà ». Rất dễ nhập nhằng. Gabriel Banon, cố vấn kinh tế của ông Arafat giải thích : « Đương nhiên là PLO không hề đăng ký kinh doanh, và hầu hết các món đầu tư đều đứng tên ông Yasser Arafat ».

Một năm sau đó, Souha vội vã rời nước Pháp đi Tunis. Lý do ? Cảnh sát tài chính dự định thẩm vấn bà về việc chuyển 9 triệu euro từ một ngân hàng Thụy Sĩ sang tài khoản riêng của bà ở Paris. Tất cả những ai quen biết bà Souha đều mô tả bà là một « nữ doanh nhân ». Trong một quyển sách phục thù viết từ nơi đang sống lưu vong, người bạn cũ Leila Ben Ali tố cáo bà đã sử dụng Tunisie « như bậc thang để tiến lên làm giàu ».

Souha Arafat và Leila Ben Ali

Dù gì đi nữa, Souha cũng không tham dự lễ tang của thủ lĩnh PLO ở Ramallah. « Bà ta sẽ bị ném đá » - một viên chức Palestine nhận xét. Yasser Arafat đã được chôn cất trong cảnh hỗn loạn và nhiệt thành, như ông đã sống qua, bao quanh là đồng bào ông. Bị đám đông xô đẩy, người giáo sĩ thậm chí không có thời gian để đọc bài kinh cầu hồn. Ông phải mở phần mộ trong đêm để hoàn tất các phép thánh cuối cùng và đưa di hài ra khỏi quan tài, đúng theo truyền thống Hồi giáo.

Liệu việc khai quật xác ông Arafat có giúp biết được sự thật hay không ? Trả lời câu hỏi của Nouvel Observateur, các bác sĩ tên tuổi đã nghiên cứu bệnh án của Yasser Arafat - được cháu ông là Nasser Al Qidwa đưa lên mạng hồi tháng Bảy - và ý kiến của họ rất khác nhau. Các bác sĩ đều nhất trí ở một điểm : Arafat không thể bị đầu độc bằng polonium.

Giáo sư nổi tiếng Jean-Philippe Derenne nhấn mạnh : « Không có chẩn đoán thì tất cả các giả thiết đều có thể, nhưng không thể nào là khả năng đó được. Bị đầu độc polonium thì tủy sống sẽ bị ảnh hưởng, nhưng trường hợp này thì không ». Zahir Amoura, bác sĩ trưởng nội trú bệnh viện Pitié-Salpêtrière có cùng một kết luận : « Nếu thế bệnh nhân sẽ bị rụng tóc. Và nếu trong thời gian đầu tủy sống bị rối loạn, thì sau đó tỉ lệ bạch cầu quan sát được lại tăng lên, chứng tỏ tủy sống đã làm việc trở lại. Nếu bị nhiễm xạ thì tủy sống đã không hồi phục được ».

Liệu bệnh viện Percy có quên không nghiên cứu chất polonium, vốn ít ai biết đến trước vụ Litvinenko ? Theo giáo sư Amoura, khó thể tưởng tượng được trường hợp đó : « Bệnh viện Percy rất quen thuộc với các chất phóng xạ. Chính tại đó mà các nạn nhân thảm họa nguyên tử Fukushima đã được điều trị ». Bản thân các chuyên gia Thụy Sĩ cũng nhìn nhận phát hiện của họ « không phù hợp với bệnh án » của Yasser Arafat.

Chủ tịch Palestine Mamoud Abbas trong lễ kỷ niệm 8 năm ngày mất của ông Arafat, 11/11/2012.

Điều đó không quan trọng. Đại đa số người Palestine vẫn tin rằng lãnh tụ của họ bị đầu độc. Trước hết là người cháu của ông. Nasser Al Qidwa nói : « Chúng tôi biết ngay từ đầu là ông đã bị sát hại, cho dù không biết bằng phương cách nào ». Tuy nhiên Nasser phản đối việc quật mồ : « Điều này không đúng phong tục của chúng tôi. Để làm gì chứ ? Chúng tôi biết thủ phạm : đó là Israel ! Chẳng cần chứng cứ gì. Sự đáp trả phải bằng chính trị chứ không phải luật pháp ».

Các lãnh đạo Israel bác bỏ mọi cáo buộc. Raanan Gissin, cựu cố vấn của ông Ariel Sharon nhấn mạnh : « Chúng tôi không có lợi ích gì khi giết ông Arafat. Chủ trương của chúng tôi là trói tay ông ấy, cô lập ông ở Mouqataa chứ không đụng chạm đến thân thể ông vì như vậy sẽ kích thích nổi loạn ». Một nhà ngoại giao Pháp nói thêm : « Tại sao phải khử ông Arafat ? Không còn ai muốn gặp ông nữa, việc cách ly ông đã đạt được kết quả tuyệt vời. Sự thực là gì ? « Ông già » đã già nua thật rồi ».

Souha Arafat

Các luật sư Paris của bà Souha thận trọng nói rõ là đơn kiện của bà không chống lại cụ thể một ai. Luật sư Pierre-Olivier Sur báo trước : « Nasser Al Qidwa cho rằng đơn kiện vô danh của chúng tôi nhắm vào Israel. Chúng tôi không chấp nhận cách diễn dịch đó và sẵn sàng kiện về tội vu khống ».

Trước các thẩm phán hồi giữa tháng Chín, khách hàng của ông còn đi xa hơn. Theo một người thạo tin, thì bà ta không lên án Nhà nước Israel mà « dàn lãnh đạo hàng đầu của Palestine », đặc biệt là ông Mamoud Abbas, người kế tục sự nghiệp của chồng bà. Lý do ? Ghen tức và cạnh tranh thế lực - một giả thiết thường xuyên được Al Jazeera gieo rắc. Nasser Al Qidwa đặt câu hỏi : « Kênh truyền hình này xúi giục mọi phong trào, với mục đích gì ? Tất cả liệu có liên hệ với nội tình Palestine hay không ? »

Chủ nhân ông của đài truyền hình trên, Hamad Ben Khalifa Al Thani, quốc vương Qatar, không giấu diếm cảm tình với phong trào Hamas . Ngày 23/10, ông là vị nguyên thủ đầu tiên đến thăm phần đất dải Gaza do phong trào Hồi giáo này kiểm soát. Một chuyến viếng thăm làm vị trí của Chủ tịch Abbas đang bị mọi người chỉ thích, càng thêm lung lay. Một nguồn tin tư pháp ghi nhận : « Al Jazeera can dự một cách hết sức kỳ lạ vào vụ này. Họ muốn sử dụng tư pháp nước Pháp làm công cụ hay sao ? »

Đài truyền hình Al Jazeera

Cuộc chiến đấu của người đàn bà góa

Vì sao Souha Arafat vốn chưa bao giờ lên tiếng từ khi người chồng qua đời, bây giờ lại đặt ra vấn đề ? Bà ta muốn biết được sự thật hay để giải quyết các ân oán cũ ? Bị Ben Ali trục xuất khỏi Tunisie năm 2007 vì bất hòa với vợ ông, hiện bà sống ở Malta, nơi Gaby, em trai bà làm đại sứ Palestine.

Bị bỏ chất độc vào yaourt ?

« Rất khó đầu độc ông Arafat » - cựu cố vấn của ông, Gabriel Banon cho biết. Ông dùng bữa tối chung với tất cả mọi người. Yasser Arafat rất điều độ, không ăn thịt, không dùng các món có nước sốt. Ông thích ăn yaourt với mật ong của Yémen, món mà theo ông là ngon nhất thế giới.

Một tiền lệ ?

Đa số người Palestine tin rằng thủ lĩnh PLO bị Israel hạ độc. Ngày 25/09/2007, hai nhân viên Mossad đã bị bắt tại Jordanie sau khi chích vào người một thủ lãnh Hồi giáo Palestine, Khaled Mechaal, một chất độc. Họ được trả tự do để đổi lấy thuốc giải độc, và ông Netanyahou phải trả tự do cho thủ lãnh Hamas là giáo sĩ Ahmed Yassin.

Các tính toán của Qatar

Chính một nhà báo của Al Jazeera đã lại lăng-xê giả thiết đầu độc. Liệu đây chỉ là một sự trùng hợp ? Chủ nhân của kênh truyền hình này là quốc vương Qatar, Hamad Ben Khalifa Al Thani chưa bao giờ can dự vào các đấu đá nội bộ của Palestine nhiều như thế. Trong khi từ nhiều năm qua ông không còn tài trợ cho một chính quyền tự trị Palestine đang trên bờ vực phá sản, thì quốc vương lại hứa hẹn 400 triệu đô la cho Gaza, cứ địa của Hamas.

Khai quật mộ, chốn linh thiêng

Việc mở lăng nơi có mộ phần của Yasser Arafat đã gây xúc động rất lớn tại Palestine. Cháu ông, Nasser Al Qidwa, đại sứ Palestine tại Liên Hiệp Quốc, không ngần ngại dùng từ « phá hoại mồ mả ». Giáo sĩ Hồi giáo phải ra một lệnh riêng để cho phép hành động trái với truyền thống đạo Hồi. Việc khai quật dự kiến ngày 27/11/2012 diễn ra trong lúc bạo lực đang gia tăng giữa Israel và Hamas, liệu có suông sẻ hay không?