Chiếc bóng của Giang Trạch Dân bao trùm lên đại hội Đảng CS Trung Quốc

Những sắc thái trên khuôn mặt ông Giang Trạch Dân trong đại hội 18.

(Le Figaro 12/11/2012) Mùa hè năm ngoái, báo chí Hồng Kông cho rằng Giang Trạch Dân đã qua đời, và theo tin đồn thì ông đang hấp hối trong một bệnh viện ở Bắc Kinh. Nhưng trong mấy ngày nay, cựu Chủ tịch nước lại là vơ-đét trong đại hội 18 Đảng Cộng sản Trung Quốc, khai mạc từ 8/11 và kéo dài một tuần lễ.

Trong lễ khai mạc, ông Giang xuất hiện bên cạnh Chủ tịch Hồ Cẩm Đào. Rồi trong suốt thời gian ông Hồ Cẩm Đào đọc diễn văn, ông Giang Trạch Dân yên vị ở vị trí trung tâm, trước những dãy bàn dài dành cho những khuôn mặt thượng lưu quý tộc đỏ. Dù đã 86 tuổi, ông vẫn ngồi thẳng thớm, mái tóc được nhuộm một màu nâu khó thể xác định.

Giang Trạch Dân tiếp tục đóng vai trò người phong vương tước. Nhiều nhà quan sát cho rằng từ khi chuyển giao quyền lực năm 2002, ông ta vẫn duy trì ảnh hưởng hết sức mạnh mẽ, và cho ý kiến quyết định trong mọi sự chọn lựa những nhân vật sẽ lên thay thế lớp lãnh đạo hiện nay. 

Tờ South China Morning Post nhận định rằng mạng lưới của ông đã lấn lướt phe của Hồ Cẩm Đào. Việc đề cử 7 (hay 9) ủy viên Bộ Chính trị - trung tâm quyền lực Trung Quốc - sẽ được loan báo vào thứ Năm 15/11 nhân bế mạc đại hội.

Giang Trạch Dân có thể đã cùng với Hồ Cẩm Đào và Chủ tịch tương lai là Tập Cận Bình lập ra danh sách. Bí thư tỉnh ủy Quảng Đông, ông Uông Dương, có tiếng là chủ trương tự do và thân cận với Hồ Cẩm Đào, có thể đã phải trả giá cho những sắp xếp này. Nhiều người cho rằng ông Uông Dương rốt cuộc sẽ không lọt được vào danh sách những người may mắn.

Hồi đại hội Đảng 17 năm 2007, Giang Trạch Dân đã đóng vai trò chủ yếu. Chính ông đã phản đối sự chọn lựa Lý Khắc Cường, người được Hồ Cẩm Đào bảo trợ, lên làm nhân vật số một Trung Quốc. Thế là Tập Cận Bình được chọn, thông qua thỏa thuận giữa hai phe.

Tuy không trực tiếp can thiệp vào công việc hàng ngày của Đảng, nhưng ông Giang Trạch Dân luôn được ông Hồ Cẩm Đào tham khảo ý kiến về tất cả những quyết định mang tính chiến lược. Nhìn chung, trọng lượng của các lãnh đạo lão thành trong bóng tối luôn là một yếu tố quan trọng trong hệ thống quyền lực Trung Quốc.

Lụm cụm ở tuổi 86, nhưng vẫn đóng vai trò quyết định.

Bảo vệ di sản chính trị và người thân

Suốt trong năm 2012 đầy sóng gió này, khi Đảng Cộng sản Trung Quốc bị rung chuyển vì một loạt các xì-căng-đan, Giang Trạch Dân vẫn đóng vai trò chủ yếu. Trong vụ Bạc Hy Lai, trước hết, tất cả những quyết định đều có được sự bật đèn xanh của ông. Nhà lãnh đạo thất sủng họ Bạc, thành viên của « thái tử đảng » - con cái của các lãnh tụ lão thành của Đảng – thuộc nhóm được ông Giang ủng hộ.

Nhưng Bạc Hy Lai đã vượt quá giới hạn cuộc chơi một cách thô bạo, và Giang Trạch Dân rất bực tức khi ông Bạc cố gắng làm xoay chuyển sự chọn lựa Tập Cận Bình, trong khi ông Giang muốn lăng xê ông Tập. Cũng chính Giang Trạch Dân cũng đã thúc đẩy Hồ Cẩm Đào phải chuyển công tác một trong những người thân cận nhất của ông Hồ là Lệnh Kế Hoạch, sau khi con trai ông này tử nạn khi cầm lái chiếc Ferrari, bên cạnh là hai thiếu nữ gần như khỏa thân.

Giang Trạch Dân luôn muốn duy trì quyền lực trong bóng tối vì hai lý do. Trước hết, ông ta muốn bảo vệ di sản chính trị. Nếu cựu Chủ tịch đã bật đèn xanh cho cải cách kinh tế, để cho tự do phát triển bừa bãi ở vùng duyên hải, ông lại tỏ ra vô cùng cảnh giác trước cải cách chính trị. Một số người cho rằng một khi ông Giang Trạch Dân vẫn còn giật dây trong hậu trường, thì Tập Cận Bình khó thể có được những hành động mạnh dạn.

Lý do thứ hai mang tính cá nhân hơn. Đối với Willy Lam, nhà phân tích chính trị và là tác giả một cuốn sách về Giang Trạch Dân, thì ông Giang tiếp tục cần « những con người quyền lực để ủng hộ gia đình ông, và Tập Cận Bình cam kết không đụng chạm đến hai con trai của ông Giang Trạch Dân ».

Cũng giống như các lãnh đạo Trung Quốc khác, những người thân của Giang Trạch Dân cũng rất thành công trong việc kinh doanh. Những gì diễn ra trong những tháng gần đây cho thấy các mạng lưới không hề suy yếu để có thể bị đe dọa.

Bài viết liên quan: 

Trung Quốc: Trên thượng đỉnh, tất cả đều tham nhũng!

Điều tra của báo Mỹ làm thay đổi ván cờ tại Bắc Kinh