Tin tức, bình luận, phóng sự, hậu trường chính trị quốc tế
Quán cà phê quen thuộc, cappucino như mọi ngày nhưng hôm nay có thêm cái bánh hình cây thông nhắc ta rằng mùa Giáng sinh đã về.
« Vinh danh Thiên Chúa trên trời
Bình an dưới thế cho người thiện tâm »
Sài Gòn hôm nay mưa sớm, mưa sáng, mưa thật nhẹ cho lòng người chùng xuống. Người đàn ông kéo va li chuẩn bị ra sân bay, ngồi bàn đối diện bất chợt ngân nga :
« Ba năm qua em trở thành thiếu phụ
Ngồi ru con như ru tình buồn
Sau khi bàn bạc, thương lượng với Ông Trời (gây mưa quá lớn), các ông chủ Thủy điện Sông Ba Hạ đề nghị hỗ trợ 6 tỉ đồng giúp Đắk Lắk khắc phục hậu quả “lũ hỗn”.
Sáu tỉ đồng, so với Nhà nước đã hỗ trợ cho ba tỉnh Nam Trung bộ lên đến gần 2.500 tỉ đồng, chưa tính nhiều khoản hỗ trợ khác, rất lớn…, thì quá nhỏ.
Theo lãnh đạo tỉnh Đắk Lắk, đợt mưa lũ lịch sử này làm 63 người chết, 8 người mất tích, ngập trên 150.000 căn nhà, làm sập 120 căn nhà khác. Mưa lũ gây thiệt hại cho hơn 3 triệu gia súc, gia cầm, 180.000 ha cây trồng, 127.000 lồng nuôi thủy sản và 100 ha nuôi tôm, với tổng giá trị thiệt hại ước tính trên 5.500 tỉ đồng.
1. Tự nhiên hôm qua rộ lên tin… bọn quân đội khố rách áo ôm của Gerasimov chiếm được Pokrovsk. Trên tường nhà một số bác vẫn để bọn hồng vệ binh vào chửi thả cửa, chúng hoắng huýt post những đoạn video quân đội đi nghễu nghện trong trung tâm thành phố. Như thường lệ, có mấy bác nhắn tin hỏi, tất nhiên là tôi cũng mù mờ thôi, nên trả lời : Có gì thì mai sẽ rõ.
Và cuối cùng thì ngày mai cũng đã đến.
Theo Bộ chỉ huy Cụm Tác chiến “Đông”, tình hình chiến sự tại Pokrovsk và Myrnohrad vẫn tiếp diễn và có những căng thẳng nhất định. Ví dụ tại Pokrovsk, nhiệm vụ của bộ đội Ukraine là truy quét và tấn công nhằm loại bỏ các nhóm địch trong khu vực đô thị. Bộ chỉ huy cũng báo cáo về chiến thuật tuyên truyền của Nga : Lợi dụng sương mù dày đặc, lính Nga đã cố gắng cắm cờ ở một khu vực của thành phố để tạo ra bằng chứng giả mạo về việc kiểm soát toàn bộ Pokrovsk, sau đó nhanh chóng bỏ chạy ra ngoài, chính là những nỗ lực tạo ra hình ảnh tuyên truyền này.
Tòa Phúc Thẩm khu 3 (New Jersey) hôm nthứ Hai vừa phán quyết rằng Tổng thống (TT) Donald Trump đã phong chức Công tố viên hàng đầu (U.S. District Attorney) cho bà Alina Habba tại New Jersey một cách bất hợp pháp, vi hiến.
Đây là một cú sốc mạnh cho ngài Tổng thống trong nỗ lực gài cắm những trung thần vào tiểu bang xanh.
Bà Alina Habba đã từng phục vụ trong đoàn luật sư biện hộ cho TT Trump trong các vụ kiện tụng gian lận kinh doanh, quấy nhiễu tình dục v.v… nhưng phần nhiều là thua kiện. Tuy nhiên bà đuợc Tổng thống tin dùng, và Alina Habba đã từng tuyên bố muốn đổi tiểu bang New Jersey xanh thành đỏ.
Tin sáng
1. "Tập đoàn Sơn Hải đã trúng thầu, cao tốc Tân Phú - Bảo Lộc sẽ được làm trong 25 tháng"- Chú ý chữ ĐÃ, nó như một tiếng reo vui, một cái thở hắt ra hihi. Làm tốt nhiều lúc cũng... không tốt lắm ạ, huhu.
2. "Phó thủ tướng Nguyễn Hòa Bình : Biên chế công chức giảm hơn 5 %, gần 150.000 người nghỉ việc"- Phó thủ tướng không thống kê xem tốn bao nhiêu tiền cho 178 nữa ?
3. "Lịch trực tiếp bóng đá nam SEA Games 33 : U22 Việt Nam đấu Lào"- Lúc 16 giờ chiều nay ạ. Một dàn lãnh đạo cao cấp Việt Nam đang ở Lào dự kỷ niệm, chắc chiều nay cổ vũ luôn. Theo nhà cháu, 3-0 là vừa đủ. Trong khi đó, báo Việt Nam dội nước... đá : "HLV Kim Sang Sik trầm ngâm trước trận gặp U22 Lào".
Chúng tôi cùng tuổi, sinh 1952. Cùng chiến hào, nói theo ngôn ngữ các cựu binh.
Bảo Ninh vượt Trường Sơn vào, tôi kháng chiến sớm hơn, là dân của Khu 9 thời Võ Văn Kiệt. Sau này mới biết nhau từ lò Viết Văn Nguyễn Du, từ “ống tay áo của Nguyên Ngọc bước ra”. Và thầm lặng liên tài khi Bảo Ninh đọc tôi qua Con Chó Và Vụ Ly Hôn còn tôi thì ngay từ đầu đã nghiêng mình với Nỗi Buồn Chiến Tranh.
Sau khi nhà văn Nguyên Ngọc bị mất hết chức vụ (lần cuối cùng), tôi được Tổng thư ký Nguyễn Khoa Điềm nhận về Hội Nhà văn Việt Nam và thành người của báo Văn Nghệ. Lúc đó Bảo Ninh đã ở Văn Nghệ-Trẻ (nhóm Nguyễn Quang Thiều, Nguyễn Quang Lập, Nguyễn Thành Phong), tôi thuộc Văn Nghệ-Già. Nhìn nhóm Văn Nghệ Trẻ mà thèm, dạt dào sinh lực nhưng không lâu sau thì tan tác, có lẽ họ là một cái gai trong mắt lãnh đạo hoặc gay cấn hơn, trong mắt các ngài ở Trên nữa.
Tôi sinh ra trong hòa bình, chỉ biết đến cuộc chiến tranh 20 năm qua hình ảnh đoàn xe tiến từ phía nam thành phố qua phố Huế nhà mình. Sau đó vài năm là ông cậu cùng các thanh niên trong phố đào hố trên vỉa hè. Lại một cuộc chiến nữa đang đến. Tháng Hai năm Bảy chín.
Lớn lên, tôi ra trường rồi công tác trong lực lượng vũ trang một thời gian. Chẳng thể gọi là lính được, mình chỉ là một thứ cán bộ quèn, vớ vẩn nào đó. Người ta bảo : Một ngày là lính, trọn đời là lính. Ừ, đó là việc của họ. Nếu bây giờ còn trong lực lượng, có khi là đại tá, thiếu tướng rồi chứ chẳng chơi, cũng hơn ba chục năm rồi còn gì.
Tôi biết đến chiến tranh như vậy, chỉ thông qua văn học và phim ảnh. Erich Maria Remarque. Bạn hãy thử tìm “Ba người bạn” và đọc nó đi. Chiến tranh đó. Kiểu chiến tranh không có tiếng súng, nhưng chết chóc vẫn rất gần. Ernest Hemingway. Bạn hãy thấm sự đau khổ tột cùng của Frederic Henry khi mất cả vợ lẫn con trai, dù họ đã cố chạy trốn khỏi chiến tranh.
Nhân thể đang có cuộc tấn công vào cuốn « Nỗi buồn chiến tranh » của Bảo Ninh từ Trung tướng Tuấn và một số người khác, góp ý luôn cho các anh một tác phẩm khác cũng được vinh danh cùng « Nỗi buồn chiến tranh », là « Mình và Họ » của Đại tá Nguyễn Bình Phương, Tổng biên tập Tạp chí Văn nghệ Quân đội.
Nếu như « Nỗi buồn Chiến tranh » viết về nỗi buồn trong chiến tranh chống Mỹ thì « Mình và Họ » là dư âm hậu chiến từ cuộc chiến tranh chống Trung Quốc.
Và nhân vật người lính được nhắc đến trong truyện thì sao ?
Không nói chuyện lằng nhằng tặng thưởng
Còn lòng thòng rối vướng loanh quanh
Ủa tôi xin phát biểu nhanh
Bảo Ninh xứng đáng vinh danh cuộc này.
Cú cúi đầu đang gây bàn cãi
Ủa tôi xin nói lại cho vuông
Xưa nay cúi- ngẩng lẽ thường
Tiểu nhân-Quân tử đôi đường lệch duyên.
Hồi ở Virginia tôi hay đưa hai ông con đi thư viện gần nhà. Bọn trẻ chọn truyện tranh dễ đọc, đọc xong một tuần đem trả rồi mượn tiếp. Không trả đúng hạn họ phạt chút tiền 20$ cho nhớ.
Tôi lân la vào chỗ bán sách cũ, bìa mềm giá 50 cent, bìa cứng 1$, bất kể là sách được giải Nobel, do Tổng thống viết hay loại gói xôi không đắt. Tôi mua một số sách cũ và khi về hưu cố tha lôi về Trích Sài.
Nhân trên mạng đang sôi nổi về Bảo Ninh và “Nỗi buồn chiến tranh”, tôi tìm ra cuốn "Dear America : Letters Home From Vietnam", một tuyển tập những lá thư chân thực và sâu sắc được viết bởi những người lính Mỹ, bác sĩ, y tá và nhân viên hỗ trợ Mỹ đã từng phục vụ trong Chiến tranh Việt Nam, trải dài từ đầu những năm 1960 đến khi Hoa Kỳ kết thúc tham chiến vào năm 1975.
Tìm mãi cuối cùng rồi cũng lần ra tác giả bức ảnh chụp nhà văn Bảo Ninh nhận thưởng, bức ảnh đã gây chú ý suốt mấy ngày qua. Trên trang cá nhân, bạn ấy đã giải thích rất nhiều, thậm chí có lúc còn đổ lỗi cho bạn đọc.
Nhưng theo quan điểm của tôi, dù giải thích thế nào thì bạn ấy vẫn sai. Nghề báo có những nguyên tắc tối thiểu không thể bỏ qua. Đưa một tấm ảnh lên mà để bạn đọc hiểu lầm dẫn đến tranh cãi thì trước hết là lỗi của phóng viên và cao hơn là lỗi của tòa soạn, bởi đó là trách nhiệm biên tập và kiểm soát chất lượng thông tin.
Trong trường hợp này, lựa chọn đúng nghề chỉ có ba : Một là không dùng bức ảnh đó, hai là nếu buộc phải dùng thì phải chú thích thật rõ ràng để tránh hiểu lầm, và ba là chấp nhận đưa tin chậm hơn đôi chút để xin đồng nghiệp hoặc ban tổ chức một tấm hình khác chuẩn xác và phù hợp hơn. Không có con đường thứ tư.
Hậu quả và những việc cần làm
Hồ thủy điện, hồ điều tiết lũ là một can thiệp lớn vào dòng chảy tự nhiên.
Con người cần nghiên cứu kỹ các mức cân bằng động của hệ thống sinh môi nơi hạ lưu, khả năng tự điều chỉnh về mức cân bằng của hệ thống sinh môi ấy để vận hành các hồ chứa ấy vừa đáp ứng mục tiêu của hồ vừa giữ thiên nhiên trong mức cân bằng. Nếu có xâm phạm vào sự cân bằng thì mức độ xâm phạm cũng phải nằm trong mức thiên nhiên có thể tự điều chỉnh.
Sự mất cân bằng của thiên nhiên có thể gây thảm họa kinh hoàng. Bảo đảm sự cân bằng đó là trách nhiệm của nhà quản lý hồ nước và xa hơn là trách nhiệm của hệ thống quản trị quốc gia. Điều này rất hợp cái lý nhân bản đương nhiên và cần được quy định minh bạch bởi luật pháp.
Giải phóng có nghĩa là "làm cho được tự do, cho thoát khỏi tình trạng bị nô dịch, chiếm đóng".
Chiến sĩ giải phóng là người chiến binh tham gia vào một cuộc tranh đấu vũ trang, nhằm giải thoát đất nước và dân tộc ra khỏi ách nô lệ và sự kềm kẹp của các thế lực thực dân, ngoại bang... để giành lại độc lập cho đất nước và dân tộc.
Có nhiều cái nhìn về chiến tranh Việt Nam 54-75. Người Mỹ, một bên tham gia vào cuộc chiến, gọi đó là "Chiến tranh Việt nam". Hai bên "trong cuộc", miền Bắc gọi đó chiến tranh giải phóng chống xâm lược. Miền Nam gọi đó chiến tranh tự vệ chống cộng sản xâm lược.
(Về cuộc chiến tranh xâm lược Ukraine của Putler ngày 01/12/2025)
1. Nhìn lại một khía cạnh trận đánh bảo vệ Pokrovsk
Theo ước đoán của Forbes, Nga mở màn chiến dịch tấn công Pokrovsk vào ngày 2 tháng 8 năm 2024. Tuyến xuất phát được cho là cách thành phố này 18 km. Họ cũng đưa ra con số “khả năng” Nga tập trung 40.000 quân bao gồm 20 trung đoàn và từ một số lữ đoàn, trong khi Ukraine có khoảng 12.000 quân từ sáu lữ đoàn.
Vào ngày 9 tháng 8 năm 2024, Bộ Quốc phòng Anh báo cáo rằng Pokrovsk chỉ cách tiền tuyến 16 km – như vậy sau 1 tuần Nga đã tiến được 2 ki-lô-mét từ tuyến xuất phát đầu tiên.
Đến ngày 27 tháng 8, Nga đã tiến dọc theo tuyến đường sắt đi qua Novohrodivka vào vùng ngoại ô phía tây bắc của thành phố. ISW đánh giá rằng cuộc tiến công gần đây của Nga qua Novohrodivka, diễn ra chỉ trong vài ngày, một phần là do Ukraine đã không cố gắng duy trì các vị trí phòng thủ trong thành phố, nơi họ được cho là có bất lợi 1:4 về hỏa lực, và thay vào đó đã chọn cách từ bỏ khu định cư.
Putin tuyên bố : « Nếu châu Âu muốn chiến tranh với Nga, chúng tôi sẵn sàng !”
Lại nói xạo ! Bao nhiêu năm còn chưa chấm dứt được “chiến dịch quân sự đặc biệt”, mà thực chất là xâm lược Ukraina thì nói gì đòi đánh, đấm với châu Âu !
Tuy nhiên, cần công tâm nhìn nhận rằng nhiều bên vẫn không chấp nhận đàm phán hòa bình. Nga, dẫu được Mỹ chiếu cố, được ông Trump ưu ái, vẫn muốn “lấy thịt đè người”. Ukraina thì không chấp nhận kế hoạch hòa bình do Mỹ soạn thảo có lợi cho Putin, một khi vẫn còn được châu Âu giúp đỡ và viện trợ.
Mấy ngày qua, đọc những bản ghi âm rò rỉ về đặc phái viên Steve Witkoff bay sang Nga “xin chỉ thị”, rồi trở lại Florida để tham gia cái gọi là “đàm phán hòa bình”, tôi chỉ thấy một điều rất rõ : Đó không phải là đối ngoại của nước Mỹ. Đó là một vở kịch chính trị được dựng lên để phục vụ quyền lợi của một cá nhân.
Và nhìn cách Ukraine vẫn phải ngồi vào bàn họp ở Florida, dù biết trước đó chẳng phải là hòa bình, tôi càng hiểu vị thế bấp bênh mà họ – và cả thế giới dân chủ – đang phải đối mặt.
1. Florida không phải trung tâm ngoại giao – đó là “phòng điều khiển” của Trump
Trích : (Tôi với Bảo Ninh) “… cùng tiểu đội, cùng trung đội B Chỉ huy suốt những năm tháng dài của cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước cho đến khi kết thúc 30/4/1975 tại sân bay Tân Sơn Nhất và Bộ Tổng tham mưu quân đội ngụy quyền Sài Gòn…
…Chúng tôi ăn cùng mâm, ngủ cùng hầm, cùng đạo công sự cho B Chỉ huy, cùng hành quân xa mang vác nặng, cùng đánh địch nhiều trận mà viết xuyên tạc về chúng tôi là một nỗi đau của những người cựu chiến binh chống Mỹ như chúng tôi.”
Bạn nghĩ sao về đoạn văn trên ? Về lý lẽ thông thường khi tác giả của status này muốn bôi xấu ai đó, hắn ta phải tìm những thông tin về sự hèn hạ, nhục nhã, phản bội… của người ta. Nhưng đoạn trên đây, chúng ta đọc không hề thấy những điều đó – là bởi vì nhà văn Bảo Ninh không hề như vậy.
Văn học Việt Nam từ 1945 đến 2000 được chia làm hai giai đoạn, theo tiến trình chính trị - xã hội : Trước và sau 1975.
Không phải kiến thức gì hàn lâm cao siêu cả, sách giáo khoa viết và học sinh phổ thông được dạy. Trước 1975 là nền văn học phục vụ cách mạng, cổ vũ chiến đấu. Nhân vật chính của nó là con người quần chúng/ đại chúng/ quảng trường – không có chỗ cho đời sống cá nhân ; cảm hứng của nó là sử thi, ngợi ca, ta thắng địch thua…
Và cũng vì thế mà mặc dù có thành tựu và đã “hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ chính trị” nhưng nó trở nên phiến diện, một giọng, một chiều, là “nền văn học phải đạo”.
