Affichage des articles dont le libellé est Ngôn ngữ. Afficher tous les articles
Affichage des articles dont le libellé est Ngôn ngữ. Afficher tous les articles

mardi 23 mai 2023

Mai Bá Kiếm - Các tòa báo không có quyền làm hoen ố tiếng Việt !

 

Cái tựa “Mỹ học tiếng cười Tú Xương” của báo Công an Nhân dân đã tối nghĩa còn gây hiểu lầm! Theo cấu trúc câu này, bạn đọc sẽ hiểu “Mỹ” là chủ từ của động từ “học” và "tiếng cười Tú Xương" chịu tác động của hành vi “học”.

"Tiếng cười Tú Xương" không được ghi âm, nên không ai rõ là “hihi” hay “haha”, nhưng có gì hay mà phải Mỹ muốn nhại tiếng cười đó? Trong khi, “Mỹ học” là “Môn học về thẩm mỹ” (Tự điển Thanh Nghị).

Danh từ “Mỹ học” viết liền với danh từ “tiếng cười”, viết kề nick "Tú Xương" mà không có giới từ làm trung gian nên tối nghĩa. Hơn nữa, “Mỹ học” là từ Hán Nôm đi liền với “tiếng cười” từ thuần Việt nên nghe “trớt văn hướt”! Tại sao không dùng từ Hán Nôm là “trào phúng” và thêm giới từ thành tựa bài: “Nét mỹ học trong thơ trào phúng Tú Xương”.

mardi 2 mai 2023

Nguyễn Thông - Thủ phạm phá tiếng Việt (1)

 

Thiên hạ mạng đang rất thích thú về những góp ý cho chương trình “Vua tiếng Việt”. Mà người “chém nhát nào ra nhát ấy” không phải chuyên gia ngôn ngữ, những giáo sư, phó giáo sư, tiến sĩ ngôn ngữ công tác ở viện này viện nọ, mà chỉ là anh chàng bình dị xứ Thanh, “kỹ sư khuyến nông” Hoàng Tuấn Công.

Phải sổ toẹt thẳng cái điều người ta ngại nói ra, rằng một mình kẻ ngoại đạo ngôn ngữ kia đã chấp cả đội ngũ chuyên gia ngôn ngữ xứ này. Bằng sự hiểu biết uyên bác, sâu sắc, và nhất là trách nhiệm công dân bảo vệ giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt, hơn hẳn cả đám viện sĩ hữu danh vô thực.

Không biết họ, những giáo sư tiến sĩ phòng lạnh ấy, nghiên cứu cái gì, đi mây về gió chỗ nào, chứ riêng chuyện đúng sai tiếng Việt thì có nhẽ họ chẳng hề quan tâm.

mardi 18 avril 2023

Trần Quốc Quân - Bí ẩn về tiềm thức và ý thức

 

Trong phim 17 khoảnh khắc mùa xuân, một nữ tình báo Liên Xô được cài cắm hoạt động trong lòng nước Đức phát xít. Cô nói tiếng Đức như người Đức.

Nhưng khi cô chuẩn bị sinh con, các đồng chí của cô rất lo là khi lâm bồn, trong lúc đau quá cô sẽ mất ý thức để rên la bằng tiếng mẹ đẻ. Và đúng là như vậy. Cơn đau đẻ khiến cô mất kiểm soát, trong lúc nửa tỉnh nửa mê cô đã thốt lên câu "Mẹ ơi! Con đau quá" bằng tiếng Nga.

Câu chuyện trong phim trên đây không lạ, cũng chẳng ly kỳ như câu chuyện mà một người bạn tôi từng kể dưới đây:

dimanche 15 janvier 2023

Đỗ Duy Ngọc - Quái dị !

 

Tui đọc mà tui không tin được, mà cũng chẳng hiểu được.

Từ đâu và từ bao lâu rồi tiếng Việt lại sinh ra những từ viết tắt kỳ quái thế này. Mà nó lại phát ra từ miệng của bà Ngô Thị Minh, Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo mới đau lòng chứ!

Một người lãnh đạo một Bộ quản lý Giáo Dục mà có cách nói như thế.

Nguyễn Thông - Tiếng Việt bị méo mó

 

Trên báo chí thời nay, ta thường bắt gặp những câu có động từ "lọt", ví dụ: Việt Nam lọt vòng chung kết, thủy sản Việt Nam lọt nhóm nước xuất khẩu hàng đầu, người đẹp lọt Top 15...

Cách dùng từ như vậy sai trầm trọng. Điều nguy hiểm là nó sẽ thành thói quen, khiến người ta đọc mãi sẽ chấp nhận cái sai, tiếng Việt sẽ bị hỏng, không còn trong sáng nữa.

"Lọt" là động từ chỉ sự vượt qua một không gian thật nhỏ để từ chỗ này sang chỗ kia. Thành ngữ Việt có câu "lọt sàng xuống nia", sàng (chỗ này) vốn có những lỗ rất nhỏ, hạt gạo lọt qua sẽ rơi xuống nia (chỗ kia), chẳng mất đi đâu mà sợ.

jeudi 22 décembre 2022

Thái Vũ - Sao không dùng tiếng Việt ?

 

Có hai từ tiếng Anh chêm vào rất thịnh hành ở Việt Nam hiện nay là "o đờ" và "síp".

- "Ai cần thì o đờ đế em síp".

Tiếng Việt có từ "đặt", đặt hàng", "kêu (món ăn)" và "giao", giao hàng". Sao không dùng?

samedi 17 décembre 2022

Nguyễn Đức Huy - Nghĩ về hai từ văn hóa ở Việt Nam


Tháng 10/2021, Quốc hội bàn về dự Luật Thi đua, khen thưởng sửa đổi. Trong đó, có đổi danh hiệu “Thôn, làng, ấp, bản, tổ dân phố văn hóa”, “Gia đình văn hóa” thành danh hiệu “Thôn, làng, ấp, bản, tổ dân phố tiêu biểu”, “Gia đình tiêu biểu”.

Thay “Văn hóa” bằng “Tiêu biểu”. Chưa biết tiêu biểu cho cái giống gì, nhưng hễ xóa kính thưa đủ thứ danh xưng “văn hóa” là tôi bớt ngứa mắt và chói tai.

Nhớ lại, giáp Tết năm nào đó, trong cuộc gặp mặt báo chí tại số 7 Lê Duẩn, Quận 1, cố thủ tướng Phan Văn Khải kể: “Tôi thấy bây giờ khắp nơi đều treo bảng ấp văn hóa, gia đình văn hóa, mà có văn hóa gì đâu? Ngay tại ấp văn hóa nhà má tôi nè (ở Tam Tân, Củ Chi) tôi nuôi bầy cá kiểng trong hòn non bộ, vậy mà trộm leo rào vào kéo trộm!” Cụ Khải có đệm ĐM khi kể khiến cả hội trường cười rần, cụ cũng cười hồn nhiên!

mercredi 2 novembre 2022

Phan Châu Thành - Ngôn ngữ bạo lực

 

Quan sát người Việt qua cuộc chiến Ukraina, cái mình thấy đáng sợ nhất là thứ giáo dục mà chúng ta được dạy, được tiêm nhiễm vào đầu, đó là sử dụng ngôn ngữ của bạo lực.

Tư tưởng "đấu tranh bằng sức mạnh" này vốn từ Liên Xô, lan qua các nước châu Á, cắm rễ ở Việt Nam hơn 80 năm qua, trải qua các cuộc chiến tranh giành, làm thay đổi cả một dân tộc. Chúng ta mở mồm ra là chỉ muốn dùng sức mạnh, cho rằng đó là giải pháp đầu tiên, thậm chí là duy nhất.

Từ tiềm thức, tới suy nghĩ, lời nói, hành động, việc làm... chính chúng ta mới ngày càng trở nên hung hãn.

dimanche 23 octobre 2022

PGS Hoàng Dũng - "Liêm sỉ"

 

Đạo văn thì đâu cũng có, chỉ khác nhau nhiều ít mà thôi.

Nhưng đạo văn đến 33 lần như GS TS Nguyễn Đức Tồn, được bêu tên trong gần 200 bài báo trong và ngoài nước, trên 30 tờ báo giấy và báo mạng, mà vẫn hạ cánh an toàn, vẫn giáo sư tiến sĩ, thì chỉ có xứ ta mới "nhân đạo" như thế.

Ở xứ người, những ai đã trót đạo văn, khi bị phát hiện, thường tủi hổ xin từ chức nếu có chức và tự nguyện rút lui khỏi môi trường học thuật. Đó là vết nhơ mà người tự trọng thấy day dứt, có khi suốt đời.

Hoàng Tuấn Công - Khi trùm đạo văn chủ tọa hội thảo

Chuyện ông Nguyễn Đức Tồn đạo văn như thế nào đã có hàng chục tờ báo (cả hải nội và hải ngoại), với hàng trăm bài viết chỉ rõ.

Giới cầm bút Việt Nam hầu như không ai không biết chuyện này.

Thời ấy, ông Nguyễn Đức Tồn không bị tước chức danh giáo sư do tội đạo văn là nhờ được sự bao che, dung túng của các ông:

vendredi 27 mai 2022

Dạ Ngân - Tiếng Việt của ta ơi!

 

Không khó để phân biệt tiếng Việt chuẩn của Hà Nội và Sài Gòn. Nhất định tôi không phân biệt Bắc Nam, tôi không đồng hành với những người phân biệt lấy được ấy.

Đơn giản vì tôi hiểu, tiếng Việt phổ thông từ học đường lấy chuẩn Việt từ Hà Nội. Đất nước ngàn năm, chữ Việt hiện thời hình thành vài trăm năm và không ngừng sinh ngữ. Không lấy chuẩn Thăng Long - Hà Nội thì lấy chuẩn đâu? Giáo khoa thư căn từ chuẩn ấy. Mọi người Việt các vùng miền phát âm khác, nhưng viết thì chính tả Hà Nội ấy (dù cả phía Bắc phát âm tr ch gần như nhau).

Người nước ngoài học tiếng Việt, cần học tiếng Việt chuẩn rồi thì học nghe thêm phát âm miền Trung, Huế, Sài Gòn và cần biết thêm phương ngữ Nam bộ.

mercredi 6 avril 2022

Nguyễn Văn Tuấn - Putinistas

Hôm nay đọc báo Sydney Morning Herald (Úc), tôi học được một chữ mới: Putinista (số nhiều là Putinistas).

Theo cách mà cây bỉnh bút Tim Elliott viết, thì chữ này được dùng để chỉ một số người Nga ở Úc ủng hộ hay biện hộ cho những việc làm và suy nghĩ của Putin.

Chỉ một số rất ít thôi, vì tuyệt đại đa số (theo survey) người gốc Nga ở đây đều chống cuộc xâm lăng của Putin vào Ukraine.

vendredi 11 février 2022

Ngô Nhân Dụng - Dùng tiếng Ukraine chống Putin


Bây giờ mọi người chỉ nói tiếng Ukraine! Một vài bạn trẻ vô tình xổ ra mấy tiếng Nga đều bị người chung quanh trợn mắt nhìn, phải ngưng và quay trở lại với tiếng mẹ đẻ!

Ngân hàng Trung ương Âu châu mới báo động các ngân hàng thương mại phải chuẩn bị đối phó, vì tin tặc Nga có thể tấn công phá rối hệ thống máy vi tính, tin học, theo bản tin Reuters. Trong cuộc đối đầu giữa Nga với Ukraine, Mỹ và các nước Âu châu không phải chỉ là phô trương quân đội, vũ khí mà còn mặt trận thông tin.

Tháng trước chính phủ Anh báo động ông Putin âm mưu lật đổ Tổng thống Volodymyr Zelensky để một chính phủ thân Nga lên cầm quyền ở Ukraine. Mỹ lại mấy lần báo động quân Nga đã tụ tập đủ 70%, rồi 80% sẵn sàng tiến sang Ukraine. Sau đó, Mỹ lại cảnh cáo Nga sắp tung ra một video ngụy tạo cảnh quân Ukraine tấn công quân Nga để ông Putin kiếm cớ đánh trả đũa.

vendredi 14 janvier 2022

Nguyễn Thông - Báo với chả chí


Lúc này, hai ngày nay, những cái tên Quyết còi FLC và Dũng béo Tân Hoàng Minh "hot" cháy mạng, gần như thiên hạ chả thèm quan tâm những thứ khác.

Nói đùa chứ, giả dụ đêm nay trời có sập, khi vừa được bới lên, người ta sẽ phều phào hỏi ngay, sao, Quyết còi Dũng béo ra sao rồi, tâm thư được cụ tổng gạch đít đoạn nào rồi, v.v…

Nói thế để nhắc rằng thời điểm này chả nên viết cái gì, không ai để ý đâu. Nhưng có thứ mắc cười sau đây, nhà cháu lại không chịu nín được.

lundi 13 décembre 2021

Nguyễn Ngọc Nam Phong - Khó vậy mà họ cũng nghĩ ra ?


Nên biết, cha Alexandre de Rhodes sinh ngày 15/3/1593 tại Avignon, miền Nam nước Pháp.

Năm 1612 vào Tập viện Dòng Tên ở Rôma.

Năm 1618 thụ phong linh mục. Truyền giáo ở Đàng Trong từ cuối tháng 12/1624 đến tháng 7/1626.

dimanche 5 décembre 2021

Nguyễn Văn Tuấn - Đặc điểm các phát ngôn của lãnh đạo Việt Nam

 

Tôi thích học tiếng Việt và tiếng Anh, nên hay chú ý đến những phát ngôn của các vị gọi là 'lãnh đạo'. Theo dõi cách nói của giới lãnh đạo Việt Nam tôi thấy có những đặc điểm chung: sáo ngữ, khẩu hiệu, hành chánh hóa, thiếu thông tin, và chung chung. Tôi thử phân tích 5 đặc điểm đó như sau.

Không biết thời nay thì sao, chớ vào thời tôi còn ở Việt Nam (tức cuối thập niên 70) thì giới lãnh đạo Việt Nam thường có những bài phát biểu rất dài. Tôi nhớ những ông như Lê Duẩn, Phạm Văn Đồng có khi nói cả 2 tiếng đồng hồ.

Thật ra, họ đọc thì đúng hơn. Tôi rất thán phục họ, vì không hiểu sao họ có văn hay chữ tốt thế, và có thể đứng một chỗ mà đọc suốt 120 phút! Tuy nhiên, sau 120 phút nghe, tôi không biết họ nói gì, chẳng nhớ họ nói gì. Nhưng sau này, khi ra nước ngoài tôi mới hiểu là có khi họ cũng không biết họ nói gì, chớ không phải lỗi ở tôi.

vendredi 22 octobre 2021

Mai Bá Kiếm - Bất động sản được đưa vào « danh mục xuất khẩu tự phát » !

 

Ngày 20/10, hai báo Thanh Niên và Tiền Phong cùng đăng bài “Việt Nam sẽ sớm xuất khẩu bất động sản sang châu Âu và Trung Đông” giống nhau từ tựa đến nội dung. Hôm nay, Thanh Niên đổi tựa “Bất động sản Việt đang tăng tính cạnh tranh?”. Tuổi Trẻ đặt tựa “Bất động sản Việt Nam tham vọng ‘xuất khẩu’ hàng hiệu”.

Nói chung tất cả các báo lớn, nhỏ đều "đăng quảng cáo ở trang nội dung" (thay vì ở trang quảng cáo) chuyện "Masterise Homes mở bán căn hộ hàng hiệu Ritz-Calrton ở phố cổ Hà Nội".

Mỗi phóng viên lấy nguyên xi nội dung thông cáo báo chí (kèm phong bì) về, xào chẻ các đoạn tiết (paragraphs) để các bài không tuyệt đối trùng nhau!

lundi 20 septembre 2021

Tạ Duy Anh - Tuyệt đối, tuyệt vọng, tuyệt tự

 

Câu chuyện hài hước đỉnh cao: Thí sinh đạt điểm tuyệt đối cả ba/ba môn thi vẫn trượt đại học, thuộc về thành tựu độc nhất vô nhị mà ngành giáo dục xã hội chủ nghĩa Việt Nam vừa tạo ra, thực sự không còn gì để nói thêm. Đơn giản vì khi người ta đã cười đứt ruột, thì không còn ruột để đứt thêm một lần nữa.

Bèn ngồi tra từ điển Đào Duy Anh để đỡ đập phá.

Cụ Đào giải thích như sau:

jeudi 12 août 2021

Nguyễn Gia Việt - Thiệt lạ!

 

Các bịnh viện trị Covid-19 đều tên là "Thu Dung" (Chữ in hoa).

Cá nhân tôi ban đầu nhìn ba chớp ba nháng cứ nghĩ là tên của ai đó là bệnh viện "Thu Dung" kiểu Phương Dung, Mỹ Dung, Ngọc Dung, Xuân Dung, Hoàng Dung.

Ai ngờ là người ta chơi chữ !

dimanche 25 juillet 2021

Mai Bá Kiếm - Ai có thẩm quyền giải thích thuật ngữ ?

 

Bấy lâu nay tôi coi trọng phó thủ tướng Vũ Đức Đam là người có học, tận tâm với công việc, không nói bậy như mốt số vị lãnh đạo.

Nhưng tôi không khen ông, dù ông nói một câu chính xác, mà giới bác sĩ đã mong đợi: “Những người nhiễm Covid-19 (F0) chưa có triệu chứng chưa phải là bệnh nhân”.

Ông Đam là chính khách không nên “định bệnh” thay ngành y. Nếu ông để bộ trưởng Y tế được trọn quyền nói theo y văn, thì bộ trưởng đã nói câu này từ năm ngoái! Và, bênh viện không quá tải bởi F0 không triệu chứng, mà bác sĩ, điều dưỡng đã không kiệt sức như hiện nay.