Dương Quốc Chính - Bức tranh ở Đại học Đông Dương

 

Ở giảng đường lớn của Đại học Dược và khoa Hóa Đại học Khoa học Tự nhiên (hai đơn vị đang sử dụng Đại học Đông Dương cũ) có một bức tranh tường lớn nhất Việt Nam.

Tranh có diện tích tới 77 m2, cao 7 m dài 11 m, vẽ sơn dầu lên vải và dán lên bức tường cong. Nhưng bức tranh hiện có là bản phục chế. Thấy bảo bị hư hỏng do thời tiết, nhưng mình cho là bị phá đúng hơn!

Nội dung bức tranh là hình ảnh một người đàn bà biểu tượng cho bà mẹ trí tuệ tay cầm quyển sách, đang "giáo hóa cho chúng sinh" bao gồm tất tật cả Tây lẫn ta ở bên dưới, có cả bốn vị Toàn quyền Đông Dương và quan lại, dân chúng người Việt.

Tên gốc chính thức của tác phẩm khi các tác giả được giao nhiệm vụ thực hiện ban đầu là La France Apportant à sa Colonie les Bienfaits de la Civilisation ("Nước Pháp Mang cho Thuộc địa các Lợi ích của nền Văn minh") và khi được trưng bày là La Métropole, hay đầy đủ La Métropole: La science dispense au peuple d’Annam ses bienfaits ("Mẫu quốc: Khoa học cung cấp cho người dân An Nam những lợi ích của nó").

Nói chung đây là biểu tượng cho sự khai hóa văn minh của "nước mẹ". Mình thì thấy chuyện này là bình thường, vì rõ ràng lúc đó dân ta cần được khai hóa bởi văn minh phương Tây, và đây là trường Đại học theo kiểu phương Tây đầu tiên ở Đông Dương.

Bức tranh được phục chế vào năm 2006 từ những bức ảnh đen trắng chụp bản gốc. Nhìn tổng thể cũng giống nhưng riêng cái mặt "cô giáo" lại không giống!

Mình cho rằng, vào năm 2006, khi mà chưa phổ biến mạng xã hội và phong trào bò đỏ chưa thành trend như bây giờ, nên nó mới được phục dựng. Chứ như giờ là thua, bởi các chi tiết nhạy cảm sau:

Đây rõ ràng là một di sản thực dân, nhưng điều mà chuồng bò húc hăng hái nhất ở nhà mình (cả Facebook và YouTube) là chi tiết thực dân Khai hóa văn minh cho dân bản xứ. Chúng không chấp nhận điều đó và cho rằng thực dân chỉ ngu dân ta và chỉ đào tạo tay sai cho chúng để dễ bề nô dịch dân ta hơn!

Hơn nữa, nhân vật chính lại là một "cô giáo"! Điều này càng dễ chọc tức đám bò hơn, vì Việt Nam vốn có truyền thống Nho giáo, làm quái gì có cô giáo bao giờ, chỉ có thày giáo mà thôi! Giáo dục Nho giáo vốn là nơi chỉ dành cho đàn ông, đàn bà thậm chí không nên đi học. Đây cô giáo này dạy tất cả nam phụ lão ấu, quan lại lẫn dân đen, nên không gì nhục bằng.

Ba là, đàn bò đông nhất bây giờ là thuộc giới sinh viên, nên phục dựng bức tranh này ở trường Đại học Quốc gia, coi như thánh đường của các cháu bò đỏ rồi. He he.

Tóm lại là bức tranh may mắn được phục dựng vào 2006 đó. Hóng các cháu sinh viên đến chụp ảnh giơ ngón tay thối ở trước "cô giáo" Tây! Vụ này mà gặp chuồng Tifosi hay Com Com thì rôm rả phải biết.

Bức đen trắng là gốc, bức màu là phục chế nhé.

Họa sĩ vẽ cũng thật phết, đó là đám cần lao, phụ nữ và trẻ em có thèm hóng cô giáo đâu, chỉ có đám Tây và đàn ông (có vẻ trí thức) mới hóng cô giáo giảng bài. Không rõ có phải ý đồ của tác giả không?

DƯƠNG QUỐC CHÍNH 19.11.2024