Phúc Lai - So sánh trận Kyiv đã không diễn ra và trận đánh Donbas sắp diễn ra

Hôm nay vì là Chủ nhật lại nghỉ lễ, nên tui xin phép các bác không viết bài nhận xét nữa mà chọn một cách tiếp cận khác…

Đó là việc chúng ta sẽ so sánh giữa “The Battle of Kyiv” - cái mà được mong chờ rất nhiều, kể cả cho các cháu dư luận viên cầm đầu là chú cựu đại tá Lee Shimuo theo hướng háo hức, và cho những người yêu hòa bình như chúng ta, theo hướng lo lắng - với trận thứ hai sắp diễn ra : “The Battle of Donbas.”

Cũng cần phải nói thêm trước rằng là:

“Trận Kyiv” kỳ thực là một chuỗi các trận đánh từ đầu chiến tranh. Nó bao gồm cuộc chống trả của quân dân Ukraine trước các mũi tấn công ở Sumy, hay những cú nhảy dù của Nga xuống sân bay Hostomel ở tây bắc thủ đô. Rồi một mũi tấn công mạnh thọc sâu bằng xe tăng xuống tận Brovary phía đông bắc thành phố, rồi lại chuyện đoàn công-voa dài 64 km.

“Trận Donbas” là cả một chuỗi các sự kiện cho đến nay đã diễn ra: Trận đánh bảo vệ Mariupol, trận đánh của Nga nhằm chiếm Izyum và những hoạt động đánh phá Kharkiv… Tương lai có thể là trận đánh chiếm Slovyansk và Kramatorsk… cũng như trận đánh lớn ở Donbas, và có thể có trận đánh chiếm Kharkiv.

Tui còn nhớ đến thời điểm 15/03 (cách đây 3 tuần và cuộc chiến tranh cũng được 3 tuần) khi đó quân Nga còn áp sát thủ đô Kyiv, điểm gần nhất còn cách trung tâm thành phố có 15km thôi. Tui a lô cho bác KVC kể cho bác ấy nghe về việc ngoài Nga phải xin suất ăn dã chiến cho lính từ Trung Quốc, đến việc lính Nga ở mặt trận Kyiv bắt đầu đói. Các đoàn xe hậu cần không đến được tiền tuyến và cả đường ống xăng dầu dã chiến từ Belarus sang cũng không thiết lập được… Tui có một ý nhưng rất muốn bác KVC nói trước, và cuối cùng thì bác ấy nói đúng câu tui chờ đợi:

“Có khi Nga chẳng tổ chức đánh vào Kyiv được đâu.”

Hồi đó tui và Phan Quang đã ước tính Nga lao vào hướng này cũng có đến 400 – 500 xe tăng và các phương tiện bọc thép khác, cũng như quân số phải đến 1/2 quân số của toàn “chiến dịch quân sự đặc biệt”. Nghĩa là 100.000 quân, do đó lượng cầm súng bóp cò vào cỡ 45 – 50.000 quân.

Toàn bộ lực lượng Nga mạnh nhất khi bước vào cuộc chiến này là 5 ngày đầu tiên khi họ còn đầy đủ: đạn, xăng dầu, suất ăn, sức khỏe quân lính, tinh thần chắc thắng, độ tự tin và cả hỏa lực hỗ trợ… Và đến giai đoạn kéo dài lê thê của “phase 1” này (thời điểm 3 tuần) thì tinh thần của họ ở đây xuống rất thấp.

Chính vì thế mà chúng ta hoàn toàn có thể đi đến kết luận là Nga không tổ chức được việc đánh vào Kyiv. Ở đây cũng một phần vì Kyiv quá lớn nữa, như chúng ta đã bàn soạn với nhau, so sánh chán ra là ngày xưa năm 1944 chiếm Kyiv, Liên Xô cần đến gần 2 triệu quân mà bây giờ Nga dùng có mấy chục nghìn. Xác suất của Nga sẽ cố đánh chiếm Kyiv vào thời điểm 15/03 là 20/80, và nếu đánh thì xác suất thất bại là 100%.

Đến nay thì mọi chuyện đã ở phía sau, dù có thể phổng mũi mà nói rằng, lúc những ngày đầu chiến tranh khi xe tăng Nga lao ầm ầm vào sát thủ đô Kyiv, tui đã có lúc tuyên bố xanh rờn: “Rồi đến lúc xin họ cho rút mới rút được đó.” Thực ra để nói được câu đó không quá khó, nếu như dự liệu được trước cách tấn công cường tập bằng xe tăng của Nga nhưng không tiêu diệt được hết lực lượng của Ukraine, và bỏ trống sau lưng.

Cuối cùng thì Aleksandr Chayko đã được Tham mưu trưởng Quang khen nức nở là “đã tổ chức rút được ổn thỏa” (mà không phải xin xỏ!) Tất nhiên vẫn bị truy kích và chặn đánh, thiệt hại cũng chẳng hề nhỏ. Đến đây chúng ta cũng cần phải khẳng định với nhau rằng chú cháu nhà đại tá Lee Shimuo cứ ráo hoảnh: “Nga không định đánh Kyiv mà là đòn nghi binh!” thì nghe hơi quái gở. Nói xin lỗi nếu tổ chức đánh được vào lại chẳng hò hét ầm ĩ lên rồi. Không nhẽ các ông nghi binh gì để đốt cháy lắm xe tăng thế, nghi binh gì để vào Bucha tổ chức tàn sát dân chúng à? Kiểu này người ta gọi là ngu hết phần thiên hạ.

Bây giờ đến giai đoạn 2 (phase 2) của cuộc chiến tranh, mọi chú ý đổ dồn vào hướng đông và đông nam của Ukraine.

Chúng ta cùng hình dung: Diện tích vùng Donetsk là 26.517km2, từ trước ngày 24/2 quân ly khai chiếm được 1/3 thì đến nay sau khi có sự hỗ trợ của quân Nga, diện tích này đã tăng lên đến 2/3, phía Ukraine chỉ còn giữ được non 9.000km2…

… còn diện tích của thành phố Kyiv là 839 km2. Hồi cách đây 3 tuần chúng ta đã ước tính quân số Ukraine bảo vệ thủ đô kể cả dân quân tự vệ có thể đạt 200.000 người. Vậy ở đây Ukraine có bao nhiêu quân? Theo con số của Nga đưa ra (người phát ngôn Bộ Ngoại giao Nga Zakharova nói ngày 1/12/2021) thì Ukraine đã đưa đến Donbas vào thời điểm đó 1/2 quân số của mình là 125.000 quân. Tuy nhiên với quân số đó và đối diện là 44.000 quân ly khai thì không thỏa đáng lắm, nếu như vậy thì Ukraine đã giành thắng lợi lâu rồi.

Con số khi bước vào chiến tranh mỗi bên có số lượng lính tương đương cỡ 60.000 quân thì hợp lý hơn. Như vậy để bước vào giai đoạn này của cuộc chiến, Nga phải chuẩn bị đủ 60.000 quân cả bổ sung lẫn sẵn có cùng 40.000 quân ly khai, là cỡ 100.000 quân, thì mới đủ đè bẹp được khoảng 55.000 đến dưới 60.000 quân Ukraine ở Donbas.

Chúng ta cùng tính mật độ quân cho trận đánh sắp tới: Nga + ly khai đạt cỡ 11 người để tấn công 1 km2 còn Ukraine có khoảng 6 người rưỡi bảo vệ 1km2. Cả hai bên cùng rất mỏng về quân số. Tất nhiên con số tính toán là như thế, chứ thực tế là người ta sẽ bảo vệ theo điểm mục tiêu, hoặc bên Ukraine vẫn còn giữ được một số tuyến chiến hào… Tuy nhiên tính vượt trội của quân Nga và ly khai so với quân Ukraine là 1,5 trong tấn công / bảo vệ quả thực là không đủ.

Về hậu cần, Nga coi như là khắc phục được những khó khăn về… xe tải của “phase 1” đi, thì những vấn đề về đạn dược và quân số đều chưa chắc đã đảm bảo. Như vậy chúng ta cần suy xét những chi tiết sau:

– Phase này có cố tấn công Kharkiv không?

(1) Để làm gì? Kharkiv có tính biểu tượng nhiều hơn, còn các cơ sở công nghiệp coi như bị phá hủy hết. Trong khi Donbas thì tài nguyên nhiều hơn.

(2) “Ăn” được không? Đặt trong bối cảnh toàn bộ tỉnh Sumy đã được giải phóng hết, các tuyến giao thông quan trọng đều đang được hồi phục nhất là khả năng vận tải từ Kyiv đến Kharkiv và qua cả các ngả khác, thì việc quân đội Ukraine tăng cường cho Kharkiv là dễ dàng hơn nhiều.

Xác suất tấn công Kharkiv là 40%. Khả năng thành công để chiếm thành phố là 50% nếu chuẩn bị đủ quân, cũng phải vào cỡ 60 – 70.000 quân. Hiện nay cứ cho là Nga có ở đây được 30.000 rồi, vẫn phải kiếm lấy 30.000 quân nữa.

– Phase này để tấn công Donbas Nga có những ưu thế gì?

(1) Xe tăng – từ cả hai hướng Nga có đến 900 xe tăng và các phương tiện bọc thép khác.

(2) Hỏa lực hỗ trợ – người ta ước tính Nga tập trung được trên hướng này đến 2.000 khẩu pháo cả tự hành, pháo xe kéo, súng cối và giàn pháo phản lực.

(3) Người – như trên đây đã so sánh là 1,5 lần, thôi cứ cho là gấp đôi đi cho đầu óc các cháu dư luận viên với chú Lee Shimuo nó thoải mái. 

Để phục vụ cho lực lượng đông đảo trên đây, Nga phải chuẩn bị ít nhất 15 cơ số đạn, 10 cơ số xăng dầu và thức ăn đủ cho cỡ 20 ngày (100.000 lính chiến và 100.000 phục vụ). Không rõ là nền công nghiệp quốc phòng nước nhà có đáp ứng được hay không nữa cơ.     

Về nhân lực, cho đến nay đã kéo dài 3 tuần từ khi phá sản kế hoạch tấn công Kyiv, cũng phải 10 ngày đến 2 tuần từ khi tuyên bố quay sang hướng đông, mà Nga vẫn chưa tổ chức tấn công được. Kết hợp với tuyên bố của Lavrov: Không có bảo đảm an ninh cho Crimea hay vùng Donbas, cũng không còn điều khoản Ukraine tổ chức tập trận có sự hiện diện của quân đội nước ngoài phải được sự đồng ý của các nước bảo lãnh trong đó có Nga…

“Moskva (Sputnik) - Người đứng đầu Crimea, ông Sergei Aksyonov nói rằng chiến dịch quân sự đặc biệt đang được tiến hành không nhằm chống Ukraina, mà chống những người ủng hộ hành động của lực lượng tân phát xít Ukraine.”

Và mới nhất là thừa nhận của người phát ngôn điện Kremli Peskov về những tổn thất nặng của Nga…

Thì phải nói rằng bây giờ là lúc tinh thần của quân đội Nga xuống thấp nhất. Còn với các sĩ quan tướng lĩnh Nga, có thể tinh thần còn nhưng độ quyết tâm cũng chẳng lấy gì làm cao lắm. Tui ngờ rằng chính các tướng lĩnh Nga lúc này đang cố tìm cách để rút quân được mà không phải đánh nhau nữa.

Bước vào giai đoạn đầu của trận đánh ở Donbas, căn cứ tính chất ác liệt cả hai bên cùng tiêu hao, sau đó sẽ bổ sung thêm, thì bên Ukraine sẽ có lợi thế hơn về quân số, miễn là giữ được vũ khí nặng không bị phung phí vào giai đoạn đầu. Từ đó Ukraine sẽ thắng vì Nga không thể trụ được đến giai đoạn sau, vì giỏi lắm họ để dành cỡ 20.000 làm thê đội 2.

Đánh giá thận trọng, tui nghĩ khả năng Nga tổ chức đánh là 50%, còn nếu đánh thì cửa thắng của Nga là 30%, cửa thắng của Ukraine là 70%. Tham mưu trưởng Quang thì cho rằng cửa thắng của Nga chỉ có 15% còn của Ukraine là 85%.

Xin ý kiến bác KVC thì bác cho rằng hầu như Nga hiện nay là không muốn đánh vì nếu đánh khả năng thua 100%.

Tui xin trích một ý kiến của anh Thanh Doan (nhà ở gần chỗ uýnh xe tăng hôm trước) viết:

“Nga tập trung quân cho đợt 2 sang tuần thứ ba vẫn chưa đủ số lượng cả người và khí tài, trong khi Ukraine tăng nhanh quân số và vũ khí. Có cảm giác, tướng tá Nga đã nhìn thấy trước kết quả nên đang tính, tiếp tục đánh (thất bại và không biết kết cục) hay rút (nhục nhã nhưng trong tính toán). Đây không phải nhận định của mình mà của các chuyên gia quân sự độc lập.”

Thật ra điều này tui đã hóng được trong diễn đàn quân sự của các chuyên gia về hưu Anh Mỹ từ cách đây bốn, năm hôm và cũng thấy rất có lý.

Khi tham gia diễn đàn này, tui cũng đôi khi “phụt” ra những ý kiến được mấy bác già khen ngợi đáo để. Ví dụ như hồi giữa tháng Ba tui viết về việc có cảm giác người Nga đang cuống quít xé nhỏ các đơn vị lớn rồi quẳng vào các hướng, y như thời năm 1941, thì đến hôm qua ISW viết điều y hệt: “The Russians have no choice but to continue throwing individual battalions together into ad hoc formations until they have rebuilt entire regiments and brigades, a process that will likely take years.”

Mà thậm chí Hồng quân Nga có cả phương án cứ thế rút quân không cần đàm phán không chừng…

PHÚC LAI 10.04.2022