Mai Bá Kiếm - Khi ngân hàng và công ty chứng khoán là "bà mụ" đỡ trái phiếu bất động sản !

Không riêng gì Trịnh Văn Quyết và Đỗ Anh Dũng, tất cả đại gia địa ốc đều khát vốn.

Nếu không được lãnh đạo thân hữu phê duyệt dự án mới, để “bán lúa non” (nền, căn hộ) gọi văn hoa là “tài sản hình thành trong tương lai”, để chiếm dụng vốn của khách hàng và vốn của ngân hàng, thì đại gia đó sẽ chết tức khắc.

Từ năm 2008, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) bắt đầu siết chặt tín dụng bất động sản (BĐS) khiến doanh nghiệp địa ốc đói vốn. Rất nhiều đại gia  sang nhượng dự án dang dở cho đại gia trùm hơn vốn có nguồn rửa tiền, hay vốn từ nước lạ.

Để giúp doanh nghiệp có "kênh" vay khác, Chính phủ lần lượt ban hành, sửa đổi, bổ sung 4 nghị định về phát hành trái phiếu doanh nghiệp: Nghị định 52/2006; Nghị định 53/2009; Nghị định 90/2011; Nghị định 163/2018. Có điều lạ là những doanh nghiệp sản xuất ra hàng hóa có giá trị gia tăng thì ít phát hành trái phiếu doanh nghiệp, mà toàn là đại gia ngân hàng và đại gia BĐS: Hai Chúa Chổm của nền kinh tế !

Do quy định khi cho vay BĐS, ngân hàng phải trích lập dự phòng rủi ro, nên trái phiếu doanh nghiệp thành một kênh để các ngân hàng “lách” cho vay BĐS. Vừa đáp ứng được yêu cầu không tập trung cho vay lĩnh vực rủi ro mà không phải trích lập dự phòng rủi ro, vừa “làm đẹp" bảng cân đối tài chính, biên lợi nhuận lại cao.

Đến năm 2021, NHNN thấy doanh nghiệp BĐS phát hành trái phiếu bừa bãi quá (có sự tiếp tay của ngân hàng và công ty chứng khoán) nên “siết cò” bằng Thông tư 16/2021 hạn chế ngân hàng mua trái phiếu doanh nghiệp (ngân hàng có tỉ lệ nợ xấu dưới 3% theo kỳ phân loại gần nhất theo quy định của NHNN về phân loại tài sản có, mức trích, phương pháp trích lập dự phòng rủi ro và việc sử dụng dự phòng để xử lý rủi ro trong hoạt động đối với tổ chức tín dụng trước thời điểm mua trái phiếu doanh nghiệp).

NHNN cũng cấm các ngân hàng thương mại mua trái phiếu doanh nghiệp trong 3 trường hợp: doanh nghiệp phát hành trái phiếu để cơ cấu nợ; doanh nghiệp phát hành trái phiếu để góp vốn mua cổ phần và doanh nghiệp phát hành trái phiếu để tăng vốn.

Thông tư 16/2021 khoá chốt an toàn như vây, nhưng các ngân hàng thương mại rất “ma đầu”, đẩy “mối làm ăn” cho công ty chứng khoán do ngân hàng đó sở hữu.

Vì sao? Vì luật tréo cẳng ngỗng! Theo Luật Chứng khoán, tất cả các nhà đầu tư đều được mua trái phiếu doanh nghiệp phát hành ra công chúng. Nhưng với trái phiếu doanh nghiệp phát hành riêng lẻ (như 3 công ty con của Tân Hoàng Minh) thì chỉ có nhà đầu tư chuyên nghiệp mới được mua! Trong số các nhà đầu tư chuyên nghiệp lại có công ty chứng khoán của ngân hàng lập ra!

Ngân hàng có tỉ lệ nợ xấu trên 3% không được mua trái phiếu doanh nghiệp, nhưng công ty chứng khoán của ngân hàng đó mua thì OK Salem!

“Nói có sách” theo số liệu năm 2021 của Hiệp hội Thị trường trái phiếu Việt Nam (VBMA) có thời điểm đến 60% lượng trái phiếu doanh nghiệp phát hành sơ cấp được các ngân hàng thương mại và công ty chứng khoán nắm giữ. Cụ thể, các ngân hàng thương mại đã mua vào 124.400 tỉ đồng, chiếm tỉ lệ 27,3% và các công ty chứng khoán mua 148.400 tỉ đồng, chiếm tỉ lệ 32,6%.

Hậu quả, ngân hàng và công ty chứng khoán làm “bà mụ” cho trái phiếu doanh nghiệp BĐS sẽ rất kinh hoàng cho nguồn vốn trong dân và chỉ để thiệt hại cho những người gửi tiết kiệm, chứ không phải cho các nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp!

MAI BÁ KIẾM 06.04.2022