Cù Mai Công – Xâm phạm tòa nhà Bưu điện TPHCM, một kiến trúc rực rỡ của Sài Gòn xưa !

 

Chợ Nga bày sạp buôn bán « tạp pí lù » giữa nơi tráng lệ.

Tôi nói “tạp pí lù” (lẩu thập cẩm) là nói thực trạng vì cái chợ Nga (Russian market) này bán đủ thứ hàng, món ăn thức uống “thượng vàng hạ cám” chứ không chỉ hàng Nga. Trước đó hàng chục năm mở cửa hoành tráng trên đường Võ Văn Kiệt, chợ này coi bộ cũng không khấm khá mấy.

Vậy nên chợ Nga đã tự di dời đến một “vị trí đắc địa” (lời rao cho thuê sạp của họ) : Bưu điện TPHCM, một kiến trúc bưu điện đẹp thứ hai trên thế giới và là một địa điểm tham quan thuộc top 1 của Sài Gòn xưa và TPHCM nay.

Nguyễn Đình Bổn – Hãy để động vật hoang dã được yên thân

 

Việt Nam, ít nhứt là trên báo chí, đang có phong trào bắt rùa hoặc động vật hoang dã nào không nhanh chân chạy thoát để... giao nộp công an !

Nói chung so với cái thời gặp con gì cũng rượt bắt để... làm thịt thì như vậy cũng có tiến bộ, nhưng vẫn phản tự nhiên. Con rùa đang thong thả dạo chơi bờ ruộng, ven sông thì nhào ra bắt. Biết đâu nó đang đến chỗ hẹn với tình nhân thì sao ?

Bắt xong rờ mó, chụp hình, nhốt, bỏ đói rồi sau đó đem đi thả ở một nơi xa lơ xa lắc, chắc gì nó sống nổi vì stress, lạc loài, nhớ quê, nhớ bạn ?

Thái Hạo - “Cơm tù giáo dục”

 

1. Vài chục năm trước có lẽ người Việt Nam không ai không biết đến hai chữ “cơm tù” nói về những chuyến xe và các bữa cơm mà hành khách đường dài buộc phải ăn. Ngon dở gì cũng phải nuốt, không ăn hoặc muốn sang quán đối diện thì sẽ bị hành hung… Hình ảnh ấy cứ làm tôi liên tưởng đến giáo dục của ta ngày nay.

Có không tình trạng “cơm tù giáo dục” ? Có không “chiếc xe” là hệ thống giáo dục, “tài xế” là người quản lý, “quán cơm” là những nhà xuất bản, dự án, trường lớp, các loại dịch vụ. “Hành khách” là học sinh, phụ huynh, và hành trình đi tới tri thức - vốn nên là chuyến đi khám phá và đẹp đẽ - đã bị biến thành chuyến xe chật chội, ồn ào, ép buộc ?

Những chuyến xe tồi tàn và các quán cơm tù này ai cũng phải chấp nhận. Một mặt họ cấu kết với nhau, mặt khác phải nuôi các thành phần khác trong xã hội, cùng nhau cộng sinh. Cứ thế, dù phi lý và đầy bất công, nó vẫn ngang nhiên tồn tại nhiều chục năm ngay trước mũi xã hội.

Võ Khánh Tuyên – Con tài năng hay mẹ giỏi ?

 

Hồi mấy chục năm trước, ở TPHCM có "hiện tượng lạ" : Nhiều học sinh con em của các cán bộ Y tế Thành phố này không hiểu sao không thành sinh viên của trường đại học Y Dược TPHCM (trực thuộc Bộ Y tế, tuyển sinh toàn quốc). Trường này vốn là thứ xịn.

Khi đó, với sự tham mưu của Y tế Thành phố, một trường Y khoa nằm dưới quyền của Ủy ban nhân dân Thành phố ra đời, đào tạo bác sĩ đa khoa dù mang tên gọi là : Trung Tâm Đào tạo bồi dưỡng cán bộ Y tế TPHCM. Chức năng đề ra là đào tạo bác sĩ gia đình

Mấy bác sĩ tốt nghiệp ở Trung tâm này, sau có thể "tráng men" ở Đại học Y Dược TPHCM với Chuyên khoa 1, 2 ... Rồi vào làm các bệnh viện.

Chương trình phát thanh RFI ngày 06.10.2025

 

Phúc Lai - Hai nhà máy lọc dầu lớn bị đốt, chiến tranh đường sắt tiếp tục

 

Một lần nữa, Ukraine lại tấn công thành công nhà máy lọc dầu Kirishi. Có lẽ người Ukraine cứ chờ cho nhà máy sửa chữa xong, là lại tấn công “nhắc lại”.

Nhà máy lọc dầu Kirishi này nằm cách biên giới Ukraine hơn 800 ki-lô-mét, là một trong những cơ sở lớn nhất của Liên bang Nga, mới được đưa vào vận hành năm 2017 và chiếm 6,6 % tổng sản lượng lọc dầu của cả nước. Cơ sở này đã từng bị nhắm đến ít nhất ba lần trước đó, vào tháng 9 và tháng 3 năm nay, và trước nữa là vào tháng 3/2024.

Như vậy trong hai hôm liền, hai nhà máy lọc dầu lớn nhất của Nga bị tấn công và phải dừng hoạt động.

Linh Lê - Putin, tàn giấc mơ hoa

 

Ngày đầu, khi Putin phát động chiến tranh xâm lược Ukraine, các cánh quân hùng hậu của Nga đã rất tự tin rằng người dân địa phương yêu mến họ và chiến tranh sẽ kết thúc nhanh hơn dự kiến... Đội quân đầu tiên đã xếp bộ quân phục duyệt binh mới cáu trong túi để có thể lấy ra nhanh chóng khi đến Kiev.

Putin đã đánh giá thấp sự đoàn kết của phương Tây. Hắn nghĩ rằng NATO đang ở giai đoạn cuối và châu Âu đã quá phụ thuộc vào thị trường Nga (đặc biệt là khí đốt giá rẻ). Bên cạnh đó còn nhiều chân gỗ trong liên minh châu Âu, NATO ủng hộ cuộc xâm lược này.

Putin, Medvedev và tất cả bọn họ đã khui vodka dán mắt vào màn hình tivi, chờ tin "hồng quân Nga" húc đổ cánh cổng dinh tổng thống và bắt sống Zelensky mang về Moscow xử trảm.

Lê Xuân Nghĩa - Nga chỉ "đánh cầm chừng" chờ đối đầu phương Tây ?

 

Tôi nghi ngờ trình độ và nhận thức của ông Cương.

Tôi chỉ là dân đen ít học nhưng tôi cũng sơ hiểu rằng thì là:

- Nga đã phải dốc toàn lực, gồm: sử dụng tất cả năng lực và sức mạnh quốc phòng của một cường quốc cho cuộc xâm lược Ukraine, với cái giá phải trả là hơn 1 triệu lính bị thương vong. Bị cạn kiệt kho tăng, thiết giáp dự trữ dồi dào từ thời Liên Xô.

Bích Hậu - Bà đầm thép

 

Nước Nhật chỉ chờ ít ngày nữa để chính thức hóa việc sẽ có nữ thủ tướng đầu tiên trong lịch sử. Vì bà Sanae Takaichi đã được bầu là chủ tịch đảng cầm quyền hôm qua. Đây có lẽ sẽ là một bà đầm thép.

Bà Sanae Takaichi sinh năm 1961, quê ở cố đô Nara. Cha bà làm trong công ty ô tô còn mẹ làm trong ngành cảnh sát. Hồi trẻ bà từng đậu vào đại học Waseda danh tiếng. Nhưng cha mẹ bà muốn con ở nhà chứ không đi học xa. Kết quả bà vào học đại học Kobe, sau đó còn học tiếp và lấy bằng ở  Học viện Chính phủ và Quản lý Matsushita.

Bà rất có cá tính và có nhiều sở thích mạnh mẽ từ khi còn trẻ. Takaichi chơi trống, piano và thích nhạc rock heavy metal. Bà cũng là một tay "phượt thủ" bằng xe máy phân khối lớn và sở hữu một chiếc Kawasaki Z400.

Lưu Trọng Văn - Một người Việt Nam từng trao giải thưởng danh giá cho bà Takachi, nữ thủ tướng đầu tiên của Nhật Bản

 

Diễn đàn Toàn cầu Boston tập hợp nhiều chính khách, giáo sư hàng đầu Harvard, và nhà báo Nguyễn Anh Tuấn là người Việt Nam sáng lập cùng nguyên ứng cử viên tổng thống Mỹ, nguyên thống đốc bang Massachusetts Dukakis.

Diễn đàn đã vinh danh bà Takaichi với giải thưởng Nhà lãnh đạo Thế giới trong Xã hội Trí tuệ Nhân tạo (AIWS) năm 2023. Nhà báo Việt Nam Nguyễn Anh Tuấn đã trực tiếp trao cho bà Takachi giải thưởng danh giá này tại Nhật.

Khi bà Takaichi ngày 15.10 này sẽ là nữ thủ tướng đầu tiên của Nhật Bản, Thống đốc Michael Dukakis và nhà báo Nguyễn Anh Tuấn đã gửi thư chúc mừng bà Sanae Takaichi.

Văn Công Hùng - Ghi chép ngày 05.10.2025

 

Tin sáng

1. "Chủ tịch Hà Nội: Chủ động cho học sinh nghỉ học, người lao động làm việc online để ứng phó bão Matmo"- Báo Tuổi Trẻ đăng trang 1 hôm nay. Hôm trước báo này có bài: "Hà Nội hỗn loạn trong ngập úng nặng: Chính quyền đã ở đâu?", hì hì.

Liên quan: "Bão Matmo gây mưa lớn, Thủ tướng yêu cầu tăng trao đổi với Trung Quốc để nắm thông tin xả lũ".

Liên quan nữa: "12 giờ tới bão số 11 Matmo mạnh nhất giật cấp 16, dự báo thời gian và khu vực bão đổ bộ".

2. BẮT:

"Bắt giám đốc Công ty Tomoken Việt Nam sản xuất hàng triệu bình chữa cháy giả"- Hơn cả liều, cụ cố liều. Hình dung phát hiện đám cháy, vác bình ra xịt, càng xịt nó càng... bùng to. Hôm qua thiếu tướng giám đốc công an Phú Thọ có nói trên VTV về sự nguy hiểm của hàng triệu bình chữa cháy giả này.

Nguyễn Văn Tuấn - Tù Côn Đảo: Thực và Hư

 

Côn Đảo (ngày xưa gọi là Côn Sơn) thường được báo chí mô tả là "địa ngục trần gian". Thế nhưng theo những gì người trong cuộc mô tả thì không hẳn như vậy.

Mấy tuần nay tôi theo dõi những bài phỏng vấn với nhiều chất liệu sử do tác giả Dương Quốc Chính thực hiện. Trong đó, có hai bài phỏng vấn ông Lê Nguyễn, ông Lê Thân và bà Thiều Thị Tân liên quan đến nhà tù Côn Đảo là rất hay.

Hay là vì nó giúp cho những người ngoài cuộc như tôi hiểu hơn về sử cận đại. Những thông tin cũng có thể giúp cho giới trẻ không bị lầm lạc bởi những thông tin sai lệch. 

Nguyễn Đình Bổn - Bão Bualoi có lớn không?

 

Không, không quá lớn, từ chuyên gia đến người theo dõi nó đều thấy điều đó, nhưng thiệt hại thì rất lớn.

Tổng kết đến ngày 3/10, Bualoi đã làm 51 người chết, 14 người mất tích và 164 người bị thương; 349 nhà sập, hơn 172.000 nhà hư hỏng.

Gần 1.500 điểm trường học bị ảnh hưởng, hơn 8.800 cột điện và 83.000 cây xanh gãy đổ, làm 2,7 triệu khách hàng mất điện.

Huỳnh Ngọc Chênh - Buồn cười luật hồi tị

 

Ông Tô Lâm đang dùng lại luật hồi tị mà cha ông ta thời phong kiến cách đây 600 năm đã áp dụng, khi điều chuyển người từ nơi này đến nơi khác làm bí thư.

Thời nhà Lê rồi qua thời nhà Nguyễn luật hồi tị được áp dụng rất nghiêm khắc. Nghĩa là quan lại không được làm quan tại quê quán mình, không dùng trợ lý, người giúp việc đồng hương, không được mua đất và cưới vợ hoặc làm sui tại địa phương mình đang cai quản.

Vì vậy mà ông phó bảng Hoàng Diệu từ Quảng Nam phải ra Hà Nội làm tổng đốc. Hoặc ông nội của nhà văn Nhất Linh phải từ Hội An ra làm quan ở Hải Dương. Còn ông Ngô Đình Khôi từ Huế vào Quảng Nam làm tổng đốc …

Hà Phan - Hoàng Hường đã được dung túng một thời gian dài

 

Không như nhiều người nghĩ, Hoàng Hường bị khởi tố và tạm giam vì bị cáo buộc "Vi phạm quy định về kế toán gây hậu quả nghiêm trọng" chứ không phải chỉ "Trốn thuế"!

Tội danh này, theo số tiền hàng ngàn tỉ Hường và đồng bọn phạm vào, công an đã công bố có khung hình phạt lên đến 20 năm so với "Trốn thuế cao nhất" chỉ 7 năm. Đấy là mới một hành vi, và chưa chắc cơ quan tố tụng chỉ dừng lại ở đây.

Không ít cá nhân làm giàu nhanh chóng, bất thường từ hai hành vi trên và siết lại chuyện này ngân sách sẽ có nguồn thu chẳng nhỏ. Chưa kể mấy cái trò rải tiền, khoe của, bỡn cợt trong khi phần đông đang khó khăn, rất "ngứa mắt" và dễ bị trị. Không hoan hỉ dễ như "sác" tưởng đâu.

Đỗ Trung Quân - Sài Gòn có còn trữ tình trong thơ nhạc ?

 

Đừng hỏi tôi câu với mệnh đề tu từ "Có yêu Sài Gòn không ?". Nói không đã dở, nói có càng dở hơn. Một người sống gần hết đời ở Sài Gòn. Cười và im lặng thôi.

Nhân các ông nhạc sĩ Phú Quang, giờ là Trần Tiến nhận giải thưởng Bùi Xuân Phái về tình yêu Hà Nội qua tác phẩm của mình. Các ông ấy dù thường sống ở Sài Gòn nhưng luôn yêu Hà Nội. Thơ nhạc luôn da diết, tưng bừng.

Thế Sài Gòn không có gì để "Thơ nhạc" lập giải thưởng về tình yêu Sài Gòn à ? Tình yêu thì có nhưng nay cũng khó.

Nguyễn Đình Bổn - Bùi Giáng

 

Ngày sinh của nhạc sĩ Phạm Duy (05.10.1921) lại gần với ngày "miên trường" của thi sĩ Bùi Giáng (07.10.1998).

Cả hai ông đều là những thiên tài trác tuyệt giữa nhân gian cộng với kiến thức văn học nghệ thuật sâu rộng. Nếu Phạm Duy có những ca khúc "Tây" viết lời Việt không thể có đối thủ (ví dụ Vũ nữ thân gầy) thì Bùi Giáng có những chữ dịch từ tên tác phẩm không thể thay thế, ví dụ Cõi người ta, Hoàng tử bé...

Cả hai ông đều để lại những di sản lớn cho đời mà trong lúc này chưa được khai thác hết...

Tuấn Khanh - Tư cách nhà văn, tư cách người lính

 

Khi ông đại tá Chu Lai, nhà văn, được báo chí chất vấn về chuyện ông kể tù binh Cộng Sản bị thiêu sống bởi quân Việt Nam Cộng Hòa, ông nói lơ láo "Tôi không có câu trả lời cho vấn đề này. Muốn tìm ra sự thật phải có một hội thảo công phu."

Nhà văn Phan Nhật Nam, đại úy nhảy dù của Việt Nam Cộng Hòa, khi nhận được câu hỏi về chuyện thiêu sống, ông trả lời dứt khoát "Ở đâu có sự kiện tra tấn, hành hạ, giết bỏ "thiêu sống tù binh",  tôi sẵn sàng đối chứng."

Nhà văn Phan Nhật Nam chấp nhận đối chứng, với tư cách là nhân viên Ban liên hợp Quân sự Trung ương / tiểu ban tù binh, và là người trực tiếp thực hiện công tác kiểm tra, trao trả tù binh tại Thạch Hãn (Quảng Trị); Lộc Ninh (Bình Long) trong hai tháng 2, 3/ 1973.

Chương trình phát thanh RFI ngày 05.10.2025

 

Lê Diễn Đức – Nghịch lý khó hiểu của « nước Mỹ tự do »

 

Zohran Kwame Mamdani là người Mỹ gốc Uganda, theo đạo Hồi, và là nhân vật tiêu biểu của phong trào Dân chủ Xã hội (Democratic Socialist) tại New York.

Ông Mamdani là một gương mặt nổi bật nhất của phe xã hội dân chủ trong Đảng Dân chủ New York, trong cuộc chạy đua chức Thị trưởng New York và đang dẫn đầu theo thăm dò dư luận từ các nguồn khác nhau.

Mamdani theo đuổi chính sách cấp tiến : Nhà ở cho mọi người, giao thông công cộng miễn phí, ủng hộ Palestine, và cải tổ hệ thống tài chính của thành phố.