Nếu
làm trợ lý, cố vấn, thư ký giúp việc, nói chung là người thân cận của nguyên
thủ quốc gia, của chủ tịch nước, thủ tướng, (riêng tổng bí thư đảng thì tôi
không bàn bởi tôi không chơi với đám đảng điếc) thì ít nhất cũng phải biết tham
mưu, hiến kế. Có lời bày, lời khuyên như người ta đang làm ở nước láng giềng
Campuchia.
Là
gì vậy? Là chuyện Campuchia miễn phí ăn ở cho tất cả các đoàn nước ngoài tới dự,
thi đấu SEA Games 32.
Campuchia
có giàu không? Không giàu. Chỉ có điều họ có nhiều cái hơn nước láng giềng phía
đông, tạm gọi là Đông Cam.
Đấu tranh quyền lực giữa quân đội Nga và lính đánh thuê
L'Express nhận
thấy trong trận đánh mang tính biểu tượng ở Soledar, ông chủ Wagner,
Evgueni Prigojine cố gắng chứng tỏ lính đánh thuê của mình giỏi hơn quân
đội chính quy Nga, với cái giá phải trả hết sức nặng nề. Hôm thứ Sáu
13/01 Nga vừa loan báo chiếm được thành phố 11.000 dân ở miền đông, thì
chỉ vài phút sau quân đội Ukraina đã cải chính. Hai ngày trước, mọi việc
cũng diễn ra y như vậy. Khoe khoang chiến thắng quá sớm, « đầu bếp của
Putin » đã bị cả Matxcơva và Kiev dội gáo nước lạnh. Soledar có thể sẽ
thất thủ, nhưng sự vội vã này cho thấy Wagner hết sức nóng lòng có được
kết quả sau nhiều tháng giao tranh ác liệt.
Ukraine
và Việt Nam có hoàn cảnh địa chính trị giống hệt nhau khi bị kẹp nách bên cạnh
một thằng đế quốc to. Dân Ukraine cũng có hoàn cảnh khá giống Việt Nam.
Việt
Nam và Trung Quốc cũng từng là một nước tới 1.000 năm lẻ. Hai nước cũng dùng
chung một chữ viết tới gần hai ngàn năm, và ngôn ngữ của người Việt Nam cũng có
nhiều điểm tương đồng với người Việt bên Tàu.
Việt
Nam có cái may mắn hơn Ukraine là có mấy thời điểm có thể thoát hẳn Trung Quốc
dựa vào người Pháp, Mỹ và Liên Xô. Còn Ukraine chỉ cóvài năm thoát khỏi cái bóng của người Nga khi
Đức Quốc xã xâm lược. Nhưng cũng chỉ có một bộ phận phía Tây Ukraine hào hứng
với chuyện đó.
Em
của tôi hỏi, “Anh ơi, không lẽ dân mình giờ khổ tận vậy ha anh! Sang cả
Campuchia trở thành nô lệ rồi”.
Tôi
trả lời, “Nhiều năm trước anh đã dự đoán, nếu lãnh đạo cứ nói những lời rời xa
hiện thực, dân sẽ tận cùng bi kịch”.
Campuchia
cách nước mình có một xíu, đằng đẵng lịch sử chính thống ghi chép, Campuchia là
tiểu quốc, chưa bao giờ có thể so sánh với Việt Nam của chúng ta cả về quy mô,
dân số và tiềm lực. Thậm chí, lãnh đạo đương nhiệm của Campuchia cũng được
chúng ta đào tạo, giúp đỡ.
Coi thời sự VTV 19h xem họ nói gì về việc Liên Hiệp Quốc bỏ phiếu về chiến tranh
Ukraine, thấy có đăng tin số lượng phiếu chống, phiếu thuận và phiếu trắng.
Nhưng lại không nói rõ là Việt Nam bỏ phiếu trắng!
Mình
có đọc cái báo khác, nói chung đều đăng tin sơ lược và người phát ngôn của Bộ
Ngoại giao cũng né tránh giải thích lý do Việt Nam đã bỏ phiếu trắng. Chính xác
thì là có trả lời, nhưng mà như không trả lời!
Nhiều
anh em thiện lành cho rằng Việt Nam như vậy là khôn ngoan, khéo léo. Trong khi
đó Campuchia lại thẳng thừng phản đối Nga. Vậy ai khôn hơn ai, ai mới thực sự
là trung lập mà không bị mang tiếng hèn?
Năm
1984 nhà báo Pederson của Đan Mạch phỏng vấn bộ trưởng Ngoại giao Nguyễn Cơ
Thạch - nhà chính khách hàng đầu của Việt Nam - kẻ thù của Hán đỏ.
Pederson:
"Sự hiện diện của quân đội Việt
Nam ở Campuchia đã trở thành cái cớ cho Mỹ và đồng minh áp đặt lệnh cấm vận
kinh tế chống lại Việt Nam. Người dân đất nước ngài đang phải trả giá đắt?"
Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế (CSIS) hôm qua công bố các
hình ảnh vệ tinh cho thấy, trong tháng Tám và tháng Chín đã có ba tòa
nhà mới được xây lên, và đang bắt đầu làm một con đường mới. Reuters dẫn
lời phát ngôn viên đại sứ quán Hoa Kỳ Chad Roedemeier, nói rằng bất kỳ
sự hiện diện quân sự nước ngoài nào tại căn cứ Ream đều vi phạm Hiến pháp Cam Bốt, và gây phương hại cho an ninh khu vực.
Ông Roedemeier tuyên bố: « Chính
quyền Cam Bốt không hoàn toàn minh bạch về ý đồ, bản chất và tầm mức
của dự án này, hoặc về vai trò của quân đội Trung Quốc, gây lo ngại về
mục đích sử dụng căn cứ hải quân. Người dân Cam Bốt có quyền được biết
rõ hơn về dự án ở Ream, và có được tiếng nói về loại thỏa thuận quân sự
can dự lâu dài vào đất nước của họ ».
Một số người ủng hộ việc mua vaccin
Vero Cell cho rằng, Cambodia đã kiểm soát dịch thành công nhờ vaccin Tàu. Nhưng
nếu xem xét dữ liệu kỹ thì không phải vậy.
Tính đến nay, Việt Nam đã có
hay sắp có 141 triệu liều vaccin, và được phân bố như sau:
Đập Hạ Sesan 2, một trong những đập thủy điện lớn nhất châu Á, được
xây dựng tại điểm hợp lưu của hai nhánh lớn sông Mê Kông tại đông bắc
Cam Bốt. Khi khu vực thượng nguồn bị ngập nước, phương tiện mưu sinh của
các cộng đồng bản địa và người thiểu số sống dựa vào ngư nghiệp và nông
nghiệp bị hủy diệt. Ngoài 5.000 người bị di dời, đập thủy điện này còn
ảnh hưởng đến việc mưu sinh của hàng chục ngàn người khác ở thượng lưu
và hạ lưu.
Phúc trình của HRW cho biết nhiều gia đình sống tại đây
từ nhiều thế hệ đã bị buộc phải di dời sang những khu tái định cư khô
cằn với số tiền bồi thường không đáng kể, thậm chí không được bồi
thường. Trạm xá dột nát, không có nhân viên y tế, nước sinh hoạt không
thể dùng để nấu ăn. Lượng tôm cá giảm mạnh có khi đến 2/3 vì luồng di cư
của cá bị chặn. Một khảo sát năm 2009 cho thấy tất cả những người dân
được hỏi đều phản đối dự án, nhưng nhà cầm quyền Cam Bốt chụp mũ những
người phê phán hoặc không chịu di dời là phần tử gây rối.
Campuchia
đuổi người Việt Nam về nước giữa lúc dịch cúm tàu khựa đe dọa tính mạng người
dân, kinh tế tuột dốc v.v... Nhưng: Chúng ta vẫn móc ngân sách - tiền thuế của
dân gần 300 tỉ đồng chỉ để dựng lên tượng đài nhằm ca tụng ông thủ tướng nước
hàng xóm (Campuchia)?
Đó
là công trình mang tên “Hành trình cứu nước của Hun Sen” tại ấp Thạnh Tây, xã
Lộc Tấn, huyện Lộc Ninh.
Công
trình trị giá 298,56 tỉ đồng, được khởi công vào ngày 8/5/2021, và được khánh
thành linh đình vào ngày 20/6/2021 để ngày kỷ niệm 44 năm “đánh đổ chế độ diệt
chủng Pol Pot” của Thủ tướng Campuchia Hun Sen (20/6/1977 – 20/6/2021). Tuy
nhiên ông Hun Sen, thủ tướng Cambodia, đã không qua dự lễ khánh thành mà chỉ cử
Phó Thủ Tướng Tea Banh đi thay.
Chúng
tôi đã từng mượn thuyền của người Việt sống dọc bờ sông Mêkông và Biển Hồ
Campuchia để đi đánh cá linh, cá cơm. Họ sinh ra ở đây, nhiều người không biết
gốc gác Việt Nam của mình ở đâu. Họ nói tiếng Khmer rành hơn tiếng Việt.
Nếu
Hun Sen đứng đầu một chính quyền có văn hóa thì phải coi cộng đồng ấy là
"người Campuchia gốc Việt" chứ không phải là "người Việt".
Nhưng, cũng không nên chỉ trách Hun Sen.
Trong
khoảng từ 2013 -2015, trong quá trình Campuchia soạn thảo chính sách ngoại kiều
nhắm vào người Việt Nam. Chính phủ Việt Nam biết và trong thời gian đấy, nhiều
cơ quan Việt Nam đã làm việc với Campuchia. Nhưng, Nghị định 129 do Hun Sen ban
hành năm 2016 đã làm bàng hoàng cộng đồng người Việt.
Bài
báo viết tổ công tác của Trạm cửa khẩu Đồn biên phòng quốc tế Vĩnh Xương phối
hợp với Trạm cửa khẩu quốc tế Thường Phước, huyện Hồng Ngự, tỉnh Đồng Tháp đã
phát hiện một hộ gia đình gồm 8 người (3 nam, 5 nữ), có 4 người lớn và 4 trẻ em
đi trên hai chiếc vỏ lãi từ Kompong Chnang về đến biên giới. Họ là những người
Việt sinh sống ở Campuchia, nay nước này đang bị dịch bệnh nên họ về nước trốn
dịch.
Dĩ
nhiên là nhập cảnh trái phép vì ở bên kia họ cũng chẳng được ai công nhận,
không giấy tờ thì làm sao có thể xin giấy phép nhập cảnh. Tổ công tác đã ngăn
chặn, đẩy đuổi nhóm người trên quay về Campuchia không cho phép quay lại Việt
Nam.
(MTG 26/12/2020)Ngành chức năng tỉnh Vĩnh Long xác định L.T.T (32
tuổi, ngụ xã Nhơn Phú, H.Mang Thít, tỉnh Vĩnh Long) dương tính COVID-19 sau khi
vượt biên trái phép từ Campuchia về quê. Hàng chục F1 của trường hợp này đang
được ngành chức năng khẩn trương xác định và tìm kiếm.
Ngày
26.12, Sở Y tế Vĩnh Long vừa có báo cáo thông tin một trường hợp dương tính với
COVID-19 ở tỉnh này. Bệnh nhân là L.T.T có kết quả xét nghiệm vào tối qua
(25.12). Anh này nhập cảnh trái phép từ Campuchia qua cửa khẩu ở tỉnh Tây Ninh
và được cách ly từ ngày 24.12 tại Trung tâm Y tế H.Mang Thít. Đến sáng nay, T.
đã được đưa đến Bệnh viện Lao và bệnh phổi tỉnh Vĩnh Long để tiếp tục điều trị.
Ngành
chức năng xác định, ngày 15.12, T. đi từ Myanmar
đến H.Mae Sot, tỉnh Taksin, Thái Lan và ở lại đây đến 22 giờ ngày 22.12. Sau đó
T. lên thùng một chiếc xe tải cùng với 6 người khác di chuyển. Đến chiều hôm
sau thì T. và 2 người Việt khác đến một ngôi nhà chờ tại Campuchia để tìm cơ
hội vượt biên về nước.
Cách đây mấy năm
có dịp qua Campuchia. Anh bạn người Campuchia khuyên nên ghé lại Biển Hồ.
Anh kể: Đa số
người Việt sống tại Biển Hồ đều nghèo. Cuộc sống của họ chủ yếu bằng nghề chài
lưới và mua bán trên nước. Nhiều gia đình ở đây, đời cha đời con không biết
chữ, không giấy tờ tùy thân. Họ chấp nhận, sống lênh đênh trên sông nước khi
chết mới được trôi theo dòng, nhờ Cửu Long đưa về quê cha đất tổ.
Rồi anh dẫn tôi
tham quan một lớp học từ thiện dành cho các trẻ em nghèo Việt Nam.
Ông Hun Sen bắt tay một du khách vừa xuống tàu MS Westerdam đậu ở cảng Sihanouville ngày 14/02/2020.
Đăng ngày: Sửa đổi ngày:
Trong bài viết mang tựa đề « Cam Bốt phủ phục trước Trung Quốc » (tạm dịch), Asia Times
nhận định nhà lãnh đạo Hun Sen dường như không quan tâm đến việc con
virus corona đáng sợ đang nhanh chóng lan tràn, có thể giết người tại
quốc gia Đông Nam Á này. Nhưng rõ ràng mối ưu tư của ông chỉ là làm sao
duy trì mối quan hệ ngoại giao và kinh tế với Trung Quốc.
Hôm
13/02/2020, chính phủ của ông Hun Sen cho phép 2.200 hành khách trên tàu
Westerdam được cập cảng Sihanoukville, trong khi chiếc tàu du lịch
khổng lồ này đã bị năm nước (Nhật Bản, Đài Loan, Philippines, đảo Guam
của Mỹ, Thái Lan) từ chối do sợ bị lây nhiễm virus. Tập đoàn Holland
America Line, chủ con tàu đã ngỏ lời cảm ơn chính quyền Cam Bốt.
Nhưng
cùng lúc đó, ông Hun Sen từ chối cho di tản những công dân Cam Bốt đang
kẹt ở Trung Quốc, nơi nạn dịch virus corona đến nay đã làm gần 1.900
người chết.
Một người buôn cá từ 20 năm qua nói với đặc phái viên của Libération tại
Phat Sanday, là trước đây mỗi ngày bà mua được một đến hai tấn cá từ
sáu ngư dân quen, nhưng nay chỉ còn 200 ký. Trưởng xóm chài có 400 gia
đình, ông Ly Kimsring cho biết thường thì nước dâng vào tháng Năm, tháng
Sáu, đó là lúc các loài cá từ sông Mê Kông đến sinh sản. Nhưng năm nay
đến tháng Bảy, tháng Tám nước mới ngập, và ngư dân biết rằng thu hoạch
sẽ thất bát vì nước cạn, cá sẽ không vào Biển Hồ.
Những người đánh
cá hy vọng nước sẽ dâng lên từ tháng 12 đến tháng Hai, nhưng mọi người
đều bi quan. Biển Hồ cung cấp đến phân nửa lượng tôm cá cho cả nước Cam
Bốt, gồm cá nước ngọt, nước mặn và cá nuôi. Hệ sinh thái ở đây dựa vào
một sự thăng bằng mong manh, và là hiện tượng độc nhất trên thế giới.
Vừa là hồ vừa là sông, nước Biển Hồ đổ vào sông Mê Kông trong mùa khô và
vào mùa mưa, nước từ Mê Kông lại tràn vào Biển Hồ. Đây là nơi dự trữ
nước ngọt lớn nhất Đông Nam Á, chiếm 7% diện tích Cam Bốt.
Căn cứ hải quân Ream của Cam Bốt ở đông nam Sihanoukville.
Bộ Quốc phòng Hoa Kỳ đòi hỏi Cam Bốt giải thích về
việc bất thình lình từ chối trợ giúp của Mỹ để sửa chữa một căn cứ hải
quân, gây nghi ngờ là Phnom Penh muốn dành cảng này cho quân đội Trung
Quốc. Reuters hôm nay 01/07/2019 loan báo như trên, trích dẫn một lá thư
gởi cho bộ trưởng Quốc phòng Cam Bốt .
Trợ
lý bộ trưởng Quốc phòng Mỹ phụ trách Nam và Đông Nam Á Joseph Felter
trong lá thư gởi cho tướng Tea Banh đã yêu cầu cho biết thêm thông tin
về quyết định bất ngờ hôm 6/6 của Phnom Penh, không muốn nhận trợ giúp
để cải tạo một trung tâm huấn luyện và bến tàu của căn cứ hải quân Ream.
Hành động này củng cố tin đồn lâu nay là Cam Bốt có những kế hoạch thay
đổi lớn hơn, có thể dành cho quân đội Trung Quốc trú đóng.
Trợ lý
quân sự đại sứ quán Mỹ tại Phnom Penh, ông Michael Stelzig, xác nhận lá
thư được gởi cho bộ trưởng Tea Banh hôm 24/6. Chhum Socheat, phát ngôn
viên bộ Quốc phòng Cam Bốt, nói rằng họ không từ chối viện trợ Mỹ, nhưng
muốn dành số tiền này làm việc khác, tuy nhiên ông không cho biết thêm
chi tiết. Đại sứ quán Trung Quốc tại Phnom Penh không trả lời Reuters về
khả năng quân Trung Quốc đóng tại căn cứ Ream.
Tôi vội vã rời Sihanoukville, nơi mà theo trí nhớ của
cha tôi khoảng gần 40 năm trước là một làng chài yên bình với biển xanh và cát
trắng ở phía Nam Campuchia.
Lúc ngồi ở phòng chờ, anh tài xế thông báo cho tôi
biết vụ một công trình cao ốc đang xây dựng được 8 tầng vừa đổ sập.
- "Có
ít nhất 30 người bị vùi lấp, cả người Campuchia và người Trung Quốc",
anh tài xế thông báo cho tôi sau khi hóng hớt từ hiện trường về với 3 tấm ảnh
chụp bằng điện thoại.
Ngay trên bờ biển vịnh Thái Lan, nơi cách xa Trung
Quốc hàng ngàn cây số, tôi vẫn cứ ngỡ như lạc vào nơi nào đó kiểu như một thành
phố của người Trung Hoa. Thật kỳ lạ, khắp nơi là người Trung Quốc, biển quảng
cáo 100% chữ Trung Quốc; đến cả những tờ rơi dán trên tường tole các công trình
cũng là chữ Trung Quốc. Chữ Trung Quốc áp đảo cả chữ Campuchia trên các biển
quảng cáo, còn chữ Latin thì vô cùng hiếm hoi.
Cảng Sihanoukville, Cam Bốt. Ảnh chụp ngày 14/12/2018.
Hoa Kỳ hôm nay 28/06/2019 đòi Cam Bốt phải mở điều
tra về đặc khu kinh tế Sihanoukville do Bắc Kinh đầu tư, sau khi phát
hiện các thủ đoạn của các công ty Trung Quốc tại đây để tránh né mức
thuế đánh vào các mặt hàng xuất khẩu sang Mỹ.
Bà Emily Zeeberg, phát ngôn viên đại sứ quán Mỹ, nói với hãng tin Reuters : «
Hoa Kỳ sẽ truy lùng ráo riết các vụ hàng Trung Quốc đội lốt để tránh
thuế, và sử dụng mọi công cụ pháp lý sẵn có để răn đe những vụ vi phạm
luật thuế quan và thương mại của Mỹ », gồm các hình phạt dân sự, hình sự và các hành động thực thi pháp luật khác.
Bà nói thêm : « Chúng tôi kêu gọi chính phủ Cam Bốt xem xét kỹ càng việc quản lý và tuân thủ pháp luật ở đặc khu Sihanoukville ».
Hai thủ tướng Hun Sen và Lý Hiển Long tại Singapore ngày 26/07/2010.
Gần đây có hai sự kiện đáng để chúng ta suy
ngẫm:
(1) Thủ tướng Lý
Hiển Long tuyên bố Hà Nội “xâm lược”, “chiếm đóng” Campuchia; và
(2)Đại tá
Hải quân Hoa Kỳ Nguyễn Từ Huấn được vinh thăng Phó Đề đốc, trở thành vị tướng
thứ 4 của Quân lực Hoa Kỳ, cho biết gia đình ông gồm 7 người, nhỏ nhất chỉ 2
tuổi, bị Cộng sản xử tử trong biến cố Mậu Thân 1968.
Phép thử lòng
tin chiến lược
Ngày 15/11/2018, bế mạc Thượng đỉnh ASEAN
thường niên tại Singapore, Thủ tướng Lý Hiển Long chia sẻ đã đến lúc ASEAN phải
chọn giữa Mỹ-Trung. ASEAN hình thành với 5 nước nhỏ vào năm 1967 nhằm chống lại
sự bành trướng của chủ nghĩa Cộng sản, Hà Nội chính là nỗi đe dọa của các nước
này.