 |
| Thứ trưởng nông nghiệp Trung Quốc Khuất Đông Ngọc (Qu Dongyu) trở thành tổng giám đốc Tổ chức Lương Nông Quốc tế Liên Hiệp Quốc (FAO) với nhiệm kỳ 4 năm, phát biểu tại hội nghị ngày 22/06/2020. Ảnh do FAO cung cấp. |
Đăng ngày:
Đại dịch do con virus xuất phát từ Vũ Hán gây ra luôn là chủ đề bao trùm của các tuần báo Pháp. « Virus corona : Khẩn cấp xã hội » - tựa chính của Courrier International. Hàng
triệu người thất nghiệp trên thế giới, kinh tế ngưng đọng, nhiều lãnh
vực suy sụp… Đại dịch Covid-19 làm tăng thêm bất bình đẳng, gây phẫn nộ
cho những người trắng tay.
Le Point điều tra về cú sốc kinh tế mang tính lịch sử, chạy tựa « Cuộc khủng hoảng thế kỷ ». Sau hơn ba tuần phong tỏa, người Pháp tự hỏi đến bao giờ cơn ác mộng virus corona mới kết thúc - L’Obs phỏng vấn các chuyên gia và đề ra « Ba kịch bản ra khỏi khủng hoảng ». Hồ sơ của L’Express dành cho « Macron, năm zéro ». Sau
đại dịch, mọi thứ sẽ không còn như xưa… nhưng với cùng một nguyên thủ.
Cuộc khủng hoảng buộc nước Pháp phải thay đổi các giá trị cũng như
phương pháp hành động.
Virus corona tung hoành khắp nơi, đánh bạt mọi thời sự quốc tế
Tại Ý, quốc gia châu Âu bị ảnh hưởng nặng nề nhất, L’Express đến với « Những người hùng ở bệnh viện Bergamo »,
từ nhiều tuần qua vẫn là tâm bão. Nằm cách Milano 60 km, tỉnh Bergamo
đến cuối tháng Ba có đến gần 9.000 người dương tính và trên 2.000 trường
hợp tử vong.
Với
900 giường bệnh trong đó có 80 giường chăm sóc đặc biệt, bãi đáp trực
thăng 24/24 và 4.000 mét vuông dành cho cấp cứu, bệnh viện công hiện đại
khai trương năm 2012 tưởng chừng sẽ đứng vững trước mọi cú sốc. Tuy
nhiên bỗng chốc có hàng trăm bệnh nhân nhập viện, tất cả đều bị khó thở.
Chỉ trong vòng một tháng, từ zéro ca đã lên đến 6.000 ca ! Bệnh viện
phải cho các bệnh nhân khác chuyển viện để dành riêng cho Covid-19, đào
tạo khẩn cấp kỹ thuật sử dụng máy trợ thở cho nhân viên y tế chăm sóc
các bệnh nhân nặng.
Hồ sơ của Courrier International lướt
qua tình hình xã hội tại nhiều nước trên thế giới. Tại miền nam nước Ý,
quả bom xã hội có nguy cơ bùng nổ vì nhiều người lao động không có hợp
đồng, bỗng chốc mất việc và không được trợ cấp. Ở Nigeria, người dân sợ
rằng sẽ chết đói trước khi bị con virus từ Vũ Hán giết chết. Từ Liban
cho đến Libya, các cuộc biểu tình tiếp tục diễn ra bất chấp lệnh giới
nghiêm, tại Mêhicô những người bán hàng rong, giúp việc nhà, người làm
công nhật vẫn cố làm việc bằng mọi giá. Tại Irak, Syria, Liban mà dịch
Covid-19 từ Iran lan đến, chính quyền không dám công bố con số nạn nhân
thực sự vì sợ dân chúng sẽ nổi dậy chống Teheran.
Cây bút Patrick Besson trên Le Point
đặt dấu hỏi, những ngôi sao vẫn chiếm trang nhất các báo trước đây đâu
cả rồi ? Các tập đoàn tội phạm Mêhicô, thảm kịch Syria luôn được nhắc
đến hàng ngày từ nhiều năm qua, những chiến binh Kurdistan, khủng hoảng
Venezuela rồi những đợt bắn hỏa tiễn của Bắc Triều Tiên…Tất cả đều đồng
loạt biến mất trên truyền thông, nhường chỗ cho con virus siêu nhỏ từ Vũ
Hán.
Nhà bình luận Bernard-Henri Lévy nhắc nhở « Ký ức bị quên lãng của virus corona ».
Mùa hè 1968, một con virus vô danh từ Trung Quốc lan tràn trên thế giới
làm ít nhất 1 triệu người chết trong đó 50.000 người tại Mỹ và 30.000
người tại Pháp. Dịch « cúm Hồng Kông » này ít ai còn nhớ đến ngoài các nhân viên y tế thời đó. Trước nữa, năm 1957-1958, xảy ra nạn dịch « cúm châu Á »,
xuất phát từ Quý Châu (Guizhou) và Vân Nam (Yunnan) làm tổng cộng 2
triệu người thiệt mạng, đa số nạn nhân có bệnh nền là tiểu đường và bệnh
tim.
 |
| Tedros Ghebreyesus, TGĐ WHO |
Tổng giám đốc WHO : « Thế giới phải biết ơn Trung Quốc » !
Về
địa chính trị, đại dịch corona hiện nay chứng tỏ hiệu quả của việc Bắc
Kinh sắp đặt những con cờ của mình trên trường quốc tế. Le Point phân tích « Trung Quốc đã nắm lấy quyền lực ở Liên Hiệp Quốc như thế nào ».
Ngày
29/01/2020, vào lúc thế giới bắt đầu nhận ra tầm cỡ của đại dịch với
mức độ sát hại khủng khiếp của con virus từ Vũ Hán, tổng giám đốc Tổ
chức Y tế Thế giới (WHO), ông Tedros Adhanom Ghebreyesus lại tuyên bố « Trung Quốc xứng đáng được chúng ta biết ơn và trân trọng ».
Chuyên gia François Godement, cố vấn về châu Á của Viện Montaigne, Paris nhận xét : « Tổng
giám đốc WHO thường xuyên bênh vực Trung Quốc trong cuộc khủng hoảng
này, chưa bao giờ có một lời nào chỉ trích Bắc Kinh. Ông ta không bao
giờ đặt dấu hỏi về các con số mà Trung Quốc đưa ra, và một số tuyên bố
của ông rõ ràng không thể chấp nhận được ».
WHO tiếp tục lặp
lại các lời lẽ của Bắc Kinh, rằng không có bằng chứng nào cho thấy virus
lây từ người sang người, và mãi đến ngày 11/3 mới chịu tuyên bố đại
dịch. Một nhà ngoại giao phương Tây thông thạo hồ sơ cho biết rõ ràng
Trung Quốc đã gây áp lực do sẽ bất lợi cho mình, trong khi rất nhiều
chuyên gia và tổ chức đã báo động về một thực tế khác hẳn. Vấn đề là một
số nước trong đó có Pháp, dựa vào các thông cáo của WHO nên đã chậm trễ
trong việc đối phó.
 |
| Lý Dũng (Li Yong), TGĐ UNIDO |
 |
| Liễu Phương (Liu Fang), TGĐ ICAO |
Bắc Kinh dùng mọi thủ đoạn để nắm lấy quyền lực tại Liên Hiệp Quốc
Thực
trạng Tổ chức Y tế Thế giới thân Bắc Kinh chỉ là ví dụ mới nhất cho ảnh
hưởng ngày càng lớn của Trung Quốc tại Liên Hiệp Quốc. Có đến 4/15 cơ
quan Liên Hiệp Quốc do người Trung Quốc đứng đầu : Tổ chức Lương Nông
Quốc tế (FAO), Tổ chức Phát triển Công nghiệp Liên Hiệp Quốc (UNIDO),
Liên minh Viễn thông Quốc tế (ITU), Tổ chức Hàng không Dân dụng Quốc tế
(ICAO). Một nhà ngoại giao Pháp cảnh báo : « Trung Quốc đang nắm lấy
quyền lực tại Liên Hiệp Quốc. Xu hướng này càng mạnh hơn khi Hoa Kỳ của
Donald Trump đang muốn rút lui ».
 |
| Triệu Hậu Lân (Hulin Zhao), TGĐ ITU |
Cựu đại diện Pháp tại Liên
Hiệp Quốc, Michel Duclos nhận xét, vào đầu những năm 2000 Trung Quốc
chừng mực hơn. Tại Hội Đồng Bảo An, họ đứng phía sau Nga và chỉ lên
tiếng khi nào lợi ích trực tiếp như Tây Tạng, Đài Loan bị đe dọa. Nhưng
dần dần Bắc Kinh nhận ra nên đầu tư vào những chức vụ chủ chốt ở Liên
Hiệp Quốc.
Biểu tượng rõ nhất là thắng lợi gây ngạc nhiên của ứng
cử viên Khuất Đông Ngọc (Qu Dongyu) của Trung Quốc cho chức tổng giám
đốc FAO, tháng 6/2019. Thứ trưởng Nông nghiệp Trung Quốc vượt qua ứng cử
viên người Pháp Catherine Geslain-Lanéelle của châu Âu và Davit
Kirvalidze (Gruzia, được Hoa Kỳ ủng hộ). Đại sứ Pháp tại Trung Quốc lúc
đó tố cáo : « Tất cả mọi người đều biết nhờ đâu người của Trung Quốc được bầu, mặc dù thua kém ứng viên Pháp về mọi mặt ».
Bốn
tháng trước đó, Bắc Kinh không ngần ngại xóa món nợ 78 triệu đô la cho
Cameroun để ứng viên Médi Moungui của nước này rút lui. Richard Gowan,
thuộc International Crisis Group cho biết : « Bắc Kinh gây áp lực trực tiếp với các nước châu Phi vốn ở thế yếu ». Tổng cộng, Trung Quốc đã chi ra trên 200 triệu euro để giành cho được chiếc ghế ở FAO.
Trước
đó năm 2015, Bắc Kinh cấp 2 tỉ đô la trong 10 năm cho quỹ vì hòa bình
và phát triển. Động thái vừa giúp đánh bóng hình ảnh Trung Quốc vừa gây
ảnh hưởng lên tổng thư ký Liên Hiệp Quốc Antonio Guterres, hướng về các
lợi ích của Bắc Kinh. Chủ nghĩa đa phương phiên bản Trung Quốc chỉ nhằm
thống trị, « trên thực tế, đó là song phương được nhân lên nhiều lần » - theo Jean-Maurice Ripert, cựu đại diện Pháp tại Liên Hiệp Quốc cuối những năm 2000.
Vô hiệu hóa các tổ chức quốc tế
Đối
với Bắc Kinh, Liên Hiệp Quốc chỉ là phương tiện. Trung Quốc cũng không
ngần ngại đưa ra những sáng kiến cạnh tranh như nhóm BRICS (Brazil, Nga,
Ấn Độ, Trung Quốc, Nam Phi), Ngân hàng đầu tư cơ sở hạ tầng châu Á, Con
đường tơ lụa mới…Những dự án « quốc tế » mà Bắc Kinh là trung tâm, nhằm
vô hiệu hóa Liên Hiệp Quốc một cách có phương pháp.
Các cán bộ
Trung Quốc làm áp lực tại các ủy ban trực thuộc trong bất kỳ văn bản nào
để đưa vào các quan điểm của đảng. Các từ ngữ của Tập Cận Bình « đôi bên cùng có lợi », « cộng đồng nhân loại cùng chung vận mệnh»
xuất hiện nhan nhản trong nghị quyết về Afghanistan, về giải trừ vũ khí
trên không gian hay phát triển kinh tế xã hội ở châu Phi.
Không
chỉ lạm dụng quyền phủ quyết, Bắc Kinh còn lập ra những liên minh nhằm
ngăn chận những nghị quyết mình không ưa. Để phản đối việc mở rộng Hội
Đồng Bảo An, có thể có lợi cho đối thủ Nhật Bản, Trung Quốc thẳng thừng
đe dọa Jamaica, do đại diện nước này phụ trách việc chuẩn bị cải cách.
Richard Gowan cho biết người của Trung Quốc đến thẳng Kingston (thủ đô
Jamaica) dọa sẽ trừng phạt kinh tế nếu không rút lui.
Một lãnh vực
được Bắc Kinh đặc biệt chú ý là nhân quyền, họ muốn vào Ủy ban Nhân
quyền Liên Hiệp Quốc để bảo đảm vô hiệu hóa cơ quan này. Từ khi Hoa Kỳ
rút ra năm 2018, Bắc Kinh tha hồ làm mưa làm gió, đứng đầu một khối các
nước độc tài (Cuba, Iran, Venezuela, Syria…). Nếu không đủ số phiếu để
chận một văn bản, họ dùng thủ đoạn để ngăn các nhà ly khai phát biểu.
Quay
lại với WHO - dưới sức ép của Bắc Kinh đã buộc Đài Bắc phải đứng ngoài -
nếu tổ chức này chịu nghe lời cảnh báo từ ba tuần trước đó của Đài Loan
về nguy cơ virus corona lây từ người sang người, thì đại dịch đã có thể
ngăn chận được ngay từ đầu. Nay Trung Quốc dùng mọi cách để chối bỏ
trách nhiệm, « gắp lửa bỏ tay người ».
 |
| Toàn bộ sách của giải Nobel văn chương 2010 Mario Vargas Llosa biến mất trên internet Trung Quốc sau khi ông nói rằng con virus độc hại xuất phát từ Hoa lục. |
Nobel văn chương 2010 : Đại dịch sẽ không gây hậu quả lớn nếu không xuất phát từ Trung Quốc
Giải Nobel văn chương người Pêru, Mario Vargas Llosa sau bài viết trên nhật báo tiếng Tây Ban Nha El Pais
- nhấn mạnh rằng con virus corona xuất xứ từ Trung Quốc - thì tất cả
các tác phẩm của ông đều biến mất trên các trang web thương mại ở Hoa
lục !
Trả lời phỏng vấn tuần báo Le Point, nhà văn nhận định « Virus corona làm hài lòng tất cả những kẻ thù của tự do ».
Theo nhà văn, đại dịch là cái cớ lý tưởng để các Nhà nước độc tài hạn
chế quyền tự do của người dân. Trung Quốc phải chịu trách nhiệm vì đã
đàn áp các bác sĩ cảnh báo, làm chậm trễ nhiều tuần lễ khiến nạn dịch
hoành hành, gây thảm họa cho toàn thế giới. Thật phi lý nếu coi Trung
Quốc là hình mẫu, vì chỉ là một chế độ độc tài có mở cửa về kinh tế.
Còn trên L’Express, Mario Vargas Llosa cho rằng « Sự mọi rợ nguyên thủy luôn sẵn sàng tái sinh dưới lớp áo con người hiện đại ».
Tuy vậy hậu quả từ đại dịch sẽ bớt nặng nề hơn nếu không xuất phát từ
Trung Quốc. Cũng như thảm họa Tchernobyl, đến nay vẫn không thể nào biết
được những gì đã thực sự diễn ra vào ngày 26/04/1986 tại Ukraina thuộc
Liên Xô cũ, vì ngay cả những tài liệu trình lên cấp cao cũng giả tạo.
Trong một đất nước tự do với nền báo chí đa dạng, sẽ không bao giờ có sự
mù mờ này.
Nhà văn thấy rằng một trong những mặt tích cực của
virus corona là khiến người dân các nước dân chủ nhận ra giá trị của
nhân quyền, các quyền tự do tín ngưỡng, tự do ngôn luận…được thụ hưởng
lâu nay.
 |
| Các bác sĩ Cuba trước khi lên đường đi Ý. |
Các bác sĩ Cuba, nô lệ thời hiện đại
Từ châu Mỹ la-tinh, các nhân viên y tế Cuba đến hỗ trợ các nước đang quá tải vì dịch Covid-19. Nhưng theo L’Express, hậu trường của sự kiện này chẳng có gì đáng ca ngợi.
Từ
ngày 22/3, Cuba gởi 37 bác sĩ và 15 y tá đến làm việc tại vùng
Lombardia của Ý, và gần đây Paris cũng đã chấp nhận để các bác sĩ Cuba
tăng cường cho bốn đảo thuộc lãnh thổ hải ngoại của Pháp. Đây là một
thắng lợi ngoại giao của La Habana.
Tuy nhiên theo đơn kiện của
Prisoners Defenders có trụ sở tại Madrid, sau khi đến nước ngoài là
trưởng phái đoàn thu lại hộ chiếu của các bác sĩ, lương của họ bị chính
phủ giữ lại 90%. Họ không được mang theo gia đình, không được mang theo
bằng cấp bác sĩ trong hành lý, và những ai « đào ngũ » có thể lãnh án từ
3 đến 8 năm tù.
 |
| Tổng thống Mỹ Donald Trump trong buổi báo cáo về dịch virus Vũ Hán tại Nhà Trắng ngày 09/04/2020. |
Vì sao Mỹ thiệt hại nặng nhưng ông Trump lại được thêm tín nhiệm ?
Nhìn sang nước Mỹ, L’Obs ghi
nhận một nghịch lý, tỉ lệ tín nhiệm của Donald Trump vẫn lên cao tuy
lâu nay tổng thống không coi nạn dịch virus corona là nghiêm trọng, làm
ngơ trước những cảnh báo.
Bảy ngày trước khi ông Trump tuyên thệ
nhậm chức vào tháng Giêng 2017, ê-kíp Nhà Trắng của Obama đã có báo cáo
về « kịch bản ác mộng » của một đại dịch. Đến năm 2019, kịch bản
« Crimson Contagion » dự báo nếu đại dịch xảy ra, từ 54.000 đến nửa
triệu người Mỹ có thể thiệt mạng, và khiến nền kinh tế bị thiệt hai từ
413 đến 3.790 tỉ đô la.
Tuy nhiên đội ngũ Nhà Trắng bị thay đổi
thường xuyên, và người chịu trách nhiệm về nguy cơ dịch tễ đã rời bỏ
công việc trong chính quyền Trump. Bản thân ông Trump cũng không quan
tâm đến những báo cáo loại này. Đến ngày 31/01/2020, khi quyết định đóng
cửa biên giới với những người từ Trung Quốc đến nhưng không phải là
công dân Mỹ, thì đã quá muộn : trước đó một tháng, 300.000 người từ
Trung Quốc đã nhập cảnh vào Hoa Kỳ.
Hậu quả tai hại nay đã rõ,
nhưng vì sao tỉ lệ tín nhiệm của ông Trump đã không bị sụt giảm mà còn
tăng lên 4 điểm ? Theo giáo sư Dan Wood, đối với tổng thống « không
giống ai » này « một bộ phận cử tri yêu mến ông, một bộ phận khác
ghét cay ghét đắng, và ai cũng khư khư ý kiến. Chỉ có một số rất nhỏ
người trung dung, và như vậy không nên chờ đợi những thay đổi lớn trong
các cuộc thăm dò ».
Brexit, nạn nhân của virus corona
Còn tại châu Âu, « Brexit là nạn nhân gián tiếp của virus corona », theo L’Express.
Cuộc khủng hoảng dịch tễ cho thấy Anh quốc lệ thuộc nhiều vào châu Âu
trong những lãnh vực chủ chốt, và như vậy, Luân Đôn cùng với Bruxelles
nên tạm hoãn vụ ly dị, vì lợi ích của cả đôi bên.
Những đoàn xe
tải vẫn nối nhau ở Calais để đưa sang Anh thực phẩm tươi, dược phẩm,
khẩu trang…Dù Brexit hay không, nước Anh không còn là một hòn đảo tách
biệt với châu lục. Đại dịch tấn công như vũ bão, và đến phiên vị thủ
tướng chủ trương « miễn dịch cộng đồng » - để cho 250.000 người chết
nhằm bảo vệ hoạt động kinh tế - phải nhập viện ở khoa hồi sức tích cực !
Đồng nhiệm châu Âu Michel Barnier thì tiếp tục chống chọi với con
virus.
Boris Johnson hoặc người kế nhiệm của ông sẽ phải quyết
định việc ra khỏi Liên Hiệp Châu Âu trước ngày 30/6. Tối Chủ nhật 5/4,
chỉ có một bà cụ 93 tuổi là tìm được những từ ngữ đúng đắn để cổ vũ đồng
bào mình trong đại dịch : đó là Nữ hoàng.
Aucun commentaire:
Enregistrer un commentaire
Remarque : Seul un membre de ce blog est autorisé à enregistrer un commentaire.