Venezuela : Pháp yêu cầu Maduro loan báo bầu cử tổng thống « từ giờ cho đến tối »

Thủ lãnh đối lập Juan Guaido trong vòng vây ngơời ủng hộ ở Caracas ngày 02/02/2019.

(Le Monde, AFP, Reuters 03/02/2119) Tối hậu thư của nhiều nước châu Âu sắp hết hạn, trong lúc căng thẳng đang tăng lên giữa những người ủng hộ và chống đối chế độ tại Caracas.

Áp lực ngoại giao lên tổng thống Venezuela, Nicolas Maduro tăng lên, trong lúc đối lập có thêm những ủng hộ quan trọng từ bên ngoài, trong cuộc khủng hoảng chính trị hiện nay. Chủ nhật 03/02/2019, nước Pháp thông qua bộ trưởng phụ trách châu Âu Nathalie Loiseau, lại yêu cầu ông Maduro loan báo trong cùng ngày việc tổ chức một cuộc bầu cử tổng thống mới.

Nếu tổng thống Venezuela - tái đắc cử năm 2018 trong các điều kiện được đối lập cho là gian lận - không đáp ứng lời kêu gọi đưa ra hôm 26/1, Paris sẽ công nhận ông Juan Guaido, chủ tịch Quốc hội và là lãnh tụ đối lập đã tự xưng tổng thống lâm thời. Quan điểm của Pháp được Đức, Tây Ban Nha, Hà Lan, Bồ Đào Nha, Anh cùng chia sẻ, cả sáu nước đã gởi một tối hậu thư chung cho ông Maduro.

Đông đảo người xuống đường chống Maduro tại Caracas ngày 02/02/2019.

« Bầu cử giả tưởng »

Bà Nathalie Loiseau trong chương trình của RTL-Le Figaro – LCI tuyên bố : « Việc bầu ông Maduro hồi tháng 5/2018 là một trò hề, một cuộc bầu cử giả tưởng. Cho đến nay ông ấy vẫn nói ‘Tôi muốn tổ chức bầu cử Quốc hội’, có thể hiểu ‘Tôi muốn tống khứ chủ tịch Quốc hội’ tức ông Guaido, người đang được những người biểu tình ủng hộ. Câu trả lời này lại là một trò hề nữa, một trò hề bi thảm ».

Bà nói tiếp : « Tối hậu thư kết thúc vào tối nay. Nếu từ giờ cho đến tối, ông Maduro không cam kết tổ chức bầu cử tổng thống, chúng tôi sẽ công nhận tính chính danh của ông Guaido để tổ chức thay cho ông ấy. Và sẽ coi ông Guaido là tổng thống lâm thời cho đến khi cuộc bầu cử hợp pháp được tổ chức tại Venezuela ».

Thay vì ra quyết định chung, mỗi nước thành viên Liên hiệp Châu Âu sẽ loan báo quan điểm riêng. Còn Nghị viện Châu Âu đã hôm thứ Năm 31/1 là công khai nhìn nhận ông Juan Guaido là tổng thống lâm thời, cũng như Hoa Kỳ, Canada và nhiều nước châu Mỹ la-tinh. Về phía tổng thống Uruguay Tabare Vazquez, và ngoại trưởng Châu Âu Federica Mogherini loan báo cuộc họp đầu tiên của nhóm tiếp xúc quốc tế do EU thành lập ngày 7/2 tại Montevideo để giúp tổ chức một cuộc bầu cử tổng thống mới ở Venezuela.

Vệ binh quốc gia tại một xa lộ bị người biểu tình đối lập phong tòa, 02/02/2019.

Tháng Hai mang tính quyết định

Kênh truyền hình Venezuela SUR hôm qua chỉ trích « chủ trương can thiệp của thủ tướng Tây Ban Nha Pedro Sanchez lẫn Liên hiệp Châu Âu ». Cùng ngày, đường phố Caracas là nơi diễn ra trận đấu giữa hai phe, mỗi bên có thể qua đó ước tính được tương quan lực lượng. Hàng trăm ngàn người đã xuống đường, hoặc để đòi hỏi ông Nicolas Maduro phải ra đi, hoặc để mừng kỷ niệm 20 năm cuộc cách mạng Bolivar và tái khẳng định sự ủng hộ Maduro.

Về phía đối lập, ông Juan Guaido loan báo tháng Hai này mang tính quyết định trong việc buộc ông Nicolas Maduro phải rời quyền lực. Từ khán đài phía trước cơ quan đại diện EU ở Caracas, tại khu phố Las Mercedes, thủ lãnh đối lập thông báo trong những ngày tới viện trợ nhân đạo cho Venezuela sẽ đến biên giới Colombia, Brazil và trên « một hòn đảo Caribê », yêu cầu quân đội để cho hàng viện trợ vào. Với lợi thế có được sự ủng hộ của phần lớn cộng đồng quốc tế, ông Guaido kêu gọi những người ủng hộ tiếp tục duy trì áp lực.

Ông Nicolas Maduro và những người ủng hộ, 02/02/2019.

« Chúng tôi không phải là đất nước ăn xin »

Trên Twitter, tổng thống Colombia Ivan Duque thông báo mở ba trung tâm nhận viện trợ nhân đạo trên lãnh thổ nước mình, gồm thuốc men và thực phẩm, cho « đất nước anh em Venezuela ». Nicolas Maduro đáp trả : « Chúng tôi chưa bao giờ và sẽ không bao giờ là một đất nước ăn xin ». Ngược lại « có một số tự cảm thấy là ăn mày của đế quốc và bán nước với giá 20 triệu đô la », ý nói số viện trợ nhân đạo mà Hoa Kỳ hứa với ông Juan Guaido, nhưng không thể đưa vào Venezuela nếu không có sự đồng ý của chính quyền và quân đội.

Để đối phó với điều mà ông ta gọi là « kế hoạch thô bỉ » của Hoa Kỳ, Maduro loan báo tăng số lượng binh lính, qua việc kêu gọi lực lượng dân quân tham gia vào quân đội. Trên một số biểu ngữ có thể đọc hàng chữ « Yankee cút đi », « Bọn Yankee hãy xuống địa ngục ». Ông Maduro được sự ủng hộ của Nga, Trung Quốc, Bắc Triều Tiên, Thổ Nhĩ Kỳ, Cuba.

ATENCIÓN: General de División Francisco Estéban Yánez Rodríguez, Director de Planificación Estratégica del Alto Mando Militar de la Aviación, reconoce a Juan Guaidó como Presidente (E) de Venezuela. #2Feb pic.twitter.com/Uz4fOixsvq

— Gabriel Bastidas (@Gbastidas) 2 février 2019

Tướng lãnh đầu tiên ngả sang phe đối lập

Căng thẳng gia tăng sau mỗi lời kêu gọi biểu tình tại Venezuela. Khoảng 40 người đã thiệt mạng và trên 850 người bị bắt kể từ đầu phong trào phản kháng hôm 21/1, theo Liên Hiệp Quốc. Vài giờ trước các cuộc biểu tình diễn ra tại Venezuela và ở nước ngoài, một tướng Không quân tuyên bố trung thành với ông Guaido, trong khi ông Maduro trông cậy vào sự ủng hộ mang tính quyết định của quân đội để cố giữ ghế.

Trong một video trên mạng xã hội, tướng Francisco Yanez xuất hiện trong bộ quân phục, bác bỏ « chính quyền độc tài » Maduro và « công nhận dân biểu Juan Guaido là tổng thống ». Tự giới thiệu là giám đốc kế hoạch chiến lược của Không quân, ông là tướng lãnh cao cấp nhất công khai đứng về phía đối lập. Cho đến nay, chỉ mới có một đại tá là tùy viên quân sự ở Hoa Kỳ đã bước qua lằn ranh. Hôm nay Chủ nhật 3/2, đến lượt đại sứ Venezuela tại Irak là Jonathan Velasco ngả sang phía ông Juan Guaido, tuyên bố trong một video « Quốc hội là định chế hợp pháp duy nhất ».

Ngay lập tức Không quân tuyên bố tướng Yanez là « kẻ phản bội ». Sau đó từ Nhà Trắng, cố vấn an ninh quốc gia John Bolton viết trên Twitter : « Hoa Kỳ kêu gọi tất cả các thành viên quân đội theo gương tướng Yanez, và bảo vệ những người biểu tình ôn hòa nhằm ủng hộ dân chủ ».