Một lớp dạy sửa điện thoại của Samsung tại Việt Nam. Ảnh An Trần/Zing |
Khai
mạc Hội nghị về các giải pháp thúc đẩy phát triển công nghiệp hỗ trợ tại Hà Nội
ngày 19/12/2018, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cho biết “… người ta cứ nói
Samsung là 100% nước ngoài, đó là nhầm lẫn”.Theo Thủ tướng, Samsung có tỉ
lệ sản xuất trong nước, bao gồm cả FDI và doanh nghiệp Việt Nam, trước đây bằng
0 thì nay trên 30%.
Chuyện
ốc vít ở Việt Nam…
Điện
thoại cầm tay cần hằng ngàn bộ phận khác nhau. Đơn giản nhất là những ốc vít,
tất cả đều cần mức độ tinh xảo và chính xác tuyệt đối, chỉ cần một sai sót nhỏ
sẽ ảnh hưởng đến phẩm chất của điện thoại, đến uy tín và đến thương hiệu của
Samsung.
Vì
thế Samsung vẫn phải nhập cảng hay phải tự sản xuất tất cả các bộ phận kể cả ốc
vít để lắp ráp tại Việt Nam, người ta nói “Samsung 100% nước ngoài” là
không có gì quá đáng.
Con
số 30% từ đâu ra ?
Con
số ông Phúc muốn nói có lẽ bao gồm cả tiền lương công nhân, bao bì đóng gói,
vận chuyển, các dịch vụ kinh tế phát sinh. Nhưng không rõ tại sao lên tới 30%,
một con số quá cao so với việc sản xuất iPhone của Apple tại Trung Cộng.
Theo
trang The Conversation, giá thành của một iPhone 7 sản xuất vào cuối năm 2016
được ước tính chừng 237,45 Mỹ kim.
Trung Cộng chỉ nhận được 8,46 Mỹ kim, hay 3,6% tổng
số, bao gồm cả một cục pin do công ty Trung Cộng cung cấp và tiền công trả lao
động lắp ráp.
Mỹ và
Nhật mỗi quốc gia nhận chừng 68 Mỹ kim, Đài Loan được chừng 48 Mỹ kim và Nam
Hàn chừng 17 Mỹ kim cho việc xuất cảng các bộ phận vào Trung Cộng cho việc lắp
ráp.
Năm
2017, Samsung Việt Nam đạt doanh thu gần 64 tỉ Mỹ kim, với chừng 160.000 lao
động. Giả sử lợi tức, bao gồm làm thêm và tiền thưởng, cả năm cho mỗi lao động
là 3.000 Mỹ kim thì tổng chi phí lao động là 480 triệu Mỹ kim chỉ chừng 0,75%
tổng doanh thu.
Tỉ lệ
30% tính ra lên đến 19,2 tỉ Mỹ kim là một khoản tiền vô cùng lớn, không rõ Thủ
tướng Phúc có được bằng cách nào.
Lắp
ráp tại Trung Cộng
Đằng
sau chiếc iPhone, iPad, hay MacBook để ý thấy dòng chữ “Designed by Apple in
California. Assembled in China", tạm dịch là “Thiết kế bởi công ty
Apple tại California. Lắp ráp tại Trung Cộng.”
Chính
vì nỗi nhục “Assembled in China” (lắp ráp tại Trung Cộng), Tập Cẩm Bình
mới đề ra chiến lược “Made in China”. Nhưng thay vì làm ăn đàng hoàng, Trung
Cộng lại tìm mọi cách đánh cắp sở hữu trí tuệ của Mỹ và nhiều quốc gia khác nên
đang bị thế giới trừng phạt.
Để
đáp ứng những đòi hỏi về bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ của Mỹ, ngày 27/12/2018
Bắc Kinh cho công bố dự thảo luật cấm cưỡng bức doanh nghiệp nước ngoài phải
chuyển giao công nghệ.
Hà
Nội hiện chưa có luật này và Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc vẫn vô tư đòi các công
ty nước ngoài chuyển giao công nghệ.
Chuyện
con chip điện tử ở Trung Cộng…
Sau
40 năm cải cách và mở cửa, công nghiệp điện tử Trung Cộng đã vượt qua khả năng
sản xuất ốc vít nhưng lại bị tắc nghẽn với việc sản xuất các con chip điện tử.
Tập
đoàn ZTE sản xuất điện thoại di động lớn hàng thứ hai của Trung Cộng, chỉ sau
Huawei, phải ngừng hoạt động khi chính phủ Mỹ cấm các công ty Mỹ bán các con
chip điện tử cho ZTE. Tập đoàn Huawei cũng sẽ chịu chung số phận nếu chính
quyền Mỹ quyết định cấm các công ty Mỹ buôn bán với Huawei.
Có
người cho rằng Trung Cộng đang tìm cách tự sản xuất các con chip điện tử, thật
ra nếu Trung Cộng tự sản xuất được thì họ đã làm rồi.
Nhật,
Đại Hàn và Đài Loan chưa đầy 30 năm phát triển công nghiệp đã vươn lên chỉ thua
kém Hoa Kỳ cường quốc kỹ thuật bậc nhất trên thế giới. Trong khi Trung
Cộng đã 40 năm, Việt Nam đã 30 năm vẫn chỉ đạt tới công nghiệp lắp ráp là một
điều đáng chú ý.
Giáo
Dục…
Tại
Nhật Bản, từ những năm 1880, Minh Trị Thiên Hoàng đã thực hiện cải cách giáo
dục với phương châm: "học tập phương Tây, đuổi kịp phương Tây, vượt
phương Tây". Nền
giáo dục Nhật từ đó dựa trên những giá trị tiến bộ về nhân bản, tự do, dân chủ
và đặc biệt chú trọng đến giáo dục kỹ thuật thực nghiệm. Đại
Hàn và Đài Loan là hai cựu thuộc địa của Nhật Bản nên đã chịu ảnh hưởng của nền
giáo dục này.
Trung
Cộng đến ngày nay vẫn duy trì một hệ thống giáo dục từ chương, học vẹt, học
nhồi nhét, học bắt chước, học không cần suy tư, không cần sáng tạo, học theo
khuôn mẫu “hồng hơn chuyên” và học để làm quan.
Miền
Nam Việt Nam trước 1975 đã thoát khỏi lối học từ chương. Còn miền Bắc và cả
nước sau 1975 chịu ảnh hưởng nặng nề của giáo dục từ chương không khác gì Trung
Cộng.
Một
nền giáo dục như Giáo sư Hồ Ngọc Đại đã công khai bộc lộ trên Báo điện tử Giáo
dục Việt Nam ngày 15/6/2014:"Chúng ta dạy hiện nay là dạy bắt chước,
bắt chước thế nào cho khéo nhất và như vậy như việc chúng ta dạy khỉ."
Một
hệ thống giáo dục bắt chước không cần suy tư hay sáng tạo hoàn toàn thích hợp
với các quốc gia công nghiệp lắp ráp như Trung Cộng và Việt Nam.
Sau
cuộc cải cách và mở cửa năm 1978, Bắc Kinh còn cho phép các trung tâm nghiên
cứu tại các viện đại học được quyền tự trị và khá độc lập với hệ thống chính
trị. Điều này chưa được thực hiện tại Việt Nam.
Thể
Chế và Văn Hóa…
Người
Việt vốn thích tìm tòi, học hỏi và có chí cầu tiến, trường hợp của Đại tướng
Campuchia Trần Quốc Hải và người con trai Trần Quốc Thanh là thí dụ điển hình.
Ông
Trần Quốc Hải gốc nông dân miền Nam nên còn được gọi là Đại tướng quân Hai Lúa. Ông đậu đại
học năm 1978 nhưng được phân ngành không đúng sở thích nên khi ra trường ông bỏ
việc làm thợ sửa xe. Ông hai lần chế trực
thăng phục vụ nông nghiệp nhưng đều bị nhà cầm quyền Việt Nam cấm sử dụng.
Sang
Campuchia sửa máy cày, ông lại được Quân đội Hoàng gia Campuchia cho thử sửa xe
thiết giáp cũ, rồi cho thiết kế xe thiết giáp mới với tính năng hoàn toàn mới. Quốc
vương Norodom Sihamoni đã ban thưởng ông chức vị cao quý nhất trong quân đội
Đại tướng quân. Đại
tướng Hai Lúa từng tâm sự: "Mình may mắn được người ta tạo điều kiện
thôi. Tài giỏi mấy mà người ta không lắng nghe, không tin tưởng thì cũng không
thể thành công được."
Nhiều
người Việt được đào tạo và chỉ thành công ở nước ngoài, trường hợp của Tiến sỹ
kỹ sư Lê Nguyễn Minh Quang là một thí dụ khác.
Ông
tốt nghiệp Tiến sĩ ngành Xây dựng tại trường đào tạo kỹ sư Ecole Centrale Paris
của Pháp năm 1995, với 3 văn bằng cao học về Quản trị Doanh nghiệp từ các
trường Đại Học nổi tiếng Pháp, Mỹ và Singapore.
Tháng
6/2016, ông từ chức Tổng Giám đốc Công ty Bachy Soletanche chi nhánh Việt Nam,
một công ty chuyên về xây dựng hạ tầng danh tiếng tại Pháp và quốc tế. Sau đó ông
nhận bổ nhiệm chức Trưởng Ban Quản lý Đường sắt Đô thị Thành Phố HCM, một chức
vụ tiền lương chỉ bằng 5% tiền lương ông có được trước đây.
Ngày
21/12/2018 vừa qua, báo chí đưa tin ông đã bị tạm đình chỉ chức vụ Trưởng Ban
và cấm đi ra nước ngoài. Trả lời báo chí ông cho biết: “Từ
ngày về ban, cho tới giờ này tôi không nhận một đồng nào của ai. Tết có khi họ
đến tặng quà, có bao lì xì, tôi đều mở ra và trả lại cho họ vì tôi nói là ở Tây
họ mở quà trước mặt người tặng. Năm sau chẳng thấy ai mang quà đến tặng nữa.”
Nhiều
người Việt được đào tạo tại Phương Tây, có nhiều năm kinh nghiệm thực tiễn, khi
nghĩ đến việc về quê phục vụ đều ngao ngán vì sự khác biệt về thể chế và về văn
hóa.
Samsung
Việt Nam
Với
tiền lương thấp, lực lượng lao động dồi dào, được giảm thuế, được ưu đãi đất
đai, được mọi ưu tiên và trợ giúp, tập đoàn Samsung đầu tư vào Việt Nam lên tới
17 tỉ Mỹ kim.
Theo
ước tính tổng doanh thu của 4 nhà máy Samsung Việt Nam trong 9 tháng đầu năm
2018 đã lên đến 49,6 tỉ Mỹ kim, trên 25% GDP Việt Nam, với lợi nhuận thuần 4,27
tỉ Mỹ kim. Samsung vừa cho biết năm 2018 ước tính xuất cảng tăng 12%
so với năm 2017, đạt hơn 60 tỉ Mỹ kim và chiếm 25% kim ngạch xuất cảng của Việt
Nam.
Nền
kinh tế Việt Nam dựa khá nặng nề vào 4 nhà máy Samsung nên việc Thủ Tướng
Nguyễn Xuân Phúc thường xuyên ca ngợi tập đoàn này là một điều khó tránh khỏi. Nhưng
như đã phân tích bên trên công nghiệp hỗ trợ Samsung từ các công ty Việt Nam
hầu như không có, nên đóng góp thực sự của Samsung cho nền kinh tế còn rất hạn
chế.
Vào
năm 2017, bốn nhà máy Samsung lợi nhuận ròng đạt 5,8 tỉ Mỹ kim. Trong khi đó
thuế cho nửa đầu năm 2017 chỉ phải đóng 186 triệu Mỹ kim. Lợi nhuận ròng năm
nay có thể vượt con số năm trước. Phần
lợi nhuận thuộc về Samsung nhưng được tính vào GDP Việt Nam nên việc GDP năm
2018 đạt 7,08%, cao nhất kể từ năm 2008, phần chính là từ lợi nhuận của Samsung.
Công
nghiệp lắp ráp Việt Nam…
Theo
Tổng cục Thống kê năng suất lao động của Việt Nam thấp hơn cả Lào, và chênh
lệch về năng suất lao động giữa Việt Nam với các nước đang tiếp tục gia tăng: "Tính
theo sức mua tương đương năm 2011, năng suất lao động của Việt Nam năm 2016 đạt
9.894 Mỹ kim, chỉ bằng 7% của Singapore; 17,6% của Malaysia; 36,5% của Thái
Lan; 42,3% của Indonesia; 56,7% của Philippines và bằng 87,4% năng suất lao
động của Lào".
Các
nhà máy Samsung lắp ráp theo dây chuyền được cài đặt một tốc độ cố định, người
chạy theo máy nên năng suất lao động hầu như cố định. Bởi
thế chọn công nghiệp lắp ráp là chọn thua kém trong cuộc tranh đua về năng suất
lao động.
Báo
Dân Trí ngày 19/12/2018 cho biết trong một báo cáo gần đây của Bộ Công Thương
đóng góp GDP của công nghiệp chế tạo Việt Nam "thua" cả Campuchia: “Mặc
dù chiếm đến gần 90% doanh thu thuần sản xuất kinh doanh của nền kinh tế nhưng
năm 2017 công nghiệp chế biến chế tạo chỉ đóng góp gần 15% GDP so với mức trên
20% của phần lớn các quốc gia trong ASEAN, Campuchia 22%, Thái Lan 26%...”
Như
đã phân tích bên trên, công nghiệp lắp ráp đóng góp rất ít cho GDP nên báo cáo
của Bộ Công Thương phản ảnh được điều này.
Thủ
tướng vẫn vô tư…
Bốn
mươi năm về trước, Đặng Tiểu Bình đã nhận ra sự lạc hậu của Trung Cộng để mở
cửa giao thương với nước ngoài.
Mười
năm về trước, Tập Cận Bình nhận ra và hổ thẹn về công nghiệp lắp ráp để cố vươn
lên thực hành phương châm “Made in China”.
Mặc
dầu phát triển công nghiệp của Việt Nam giống phát triển công nghiệp của Trung
Cộng trước đây một cách hết sức lạ lùng, nhưng lãnh đạo Việt Nam lại vẫn hết
sức vô tư về “Made in Vietnam”.
Vào
ngày 14/3/2018, tại Trường Đại Học Quốc Gia Úc trước những giáo sư và sinh viên
Úc Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc giơ cao chiếc điện thoại di động hiệu Sumsung lên
và khoe rằng: “Rất
có thể điện thoại thông minh của Samsung hiện đại nhất mà người Úc đang sử dụng
hàng ngày đến từ Việt Nam vì theo Samsung khoảng ¾ lượng điện thoại này được
sản xuất tại Việt Nam (Made in Vietnam).”
Chính
bởi thế người ta mới cứ phải nhắc nhở Thủ Tướng Samsung là 100% nước ngoài.
NGUYỄN
QUANG DUY
Melbourne, Úc Đại Lợi
31/12/2018
Aucun commentaire:
Enregistrer un commentaire
Remarque : Seul un membre de ce blog est autorisé à enregistrer un commentaire.