Cù Mai Công - 60 năm Đảo chính 1-11-1963 lật đổ nền Đệ nhất Cộng hòa Ngô Đình Diệm (2)

 

Kỳ 2: ĐẠI SỰ BẤT THÀNH, NGÀY LỄ ĐẪM MÁU

Trong giới Công giáo, lễ Các thánh 1-11, lễ Các linh hồn 2-11 là lễ lớn. Nếu không có ngăn trở quan trọng, giáo dân buộc phải dự lễ. Cả Tổng thống Diệm lẫn ba vị đại tá đều là người Công giáo nhiệt thành khó bỏ qua việc này.

Thực tế sáng 2-11, ngay trong cơn dầu sôi lửa bỏng, thập tử nhất sinh, trước khi quyết định gọi điện thoại cho phe đảo chính báo nơi ẩn náu của mình, ông Diệm và em trai là ông Nhu vẫn bí mật dự lễ Các linh hồn ở nhà thờ Cha Tam.

Cuộc đảo chính của nhóm các tướng lĩnh, do tướng Dương Văn Minh cầm đầu, có lẽ đã tính toán cả chuyện này khi quyết định chọn ngày D cho cuộc đảo chính: 1-11-1963.

Cù Mai Công - 60 năm Đảo chính 1-11-1963 lật đổ nền Đệ nhất Cộng hòa Ngô Đình Diệm (1)

 

Kỳ 1: BA ĐẠI TÁ DÂN ÔNG TẠ ĐƯỢC “ÔNG CỤ” ĐẶC BIỆT TIN CẨN

(Tôi không viết sử mà chỉ ghi nhận thông tin từ góc người Ông Tạ. Nhưng lịch sử Việt Nam Cộng Hòa chắc chắn sẽ phải viết lại hoàn toàn nếu các mưu sự, tính toán của ba vị đại tá ấy thành công).

Trên đường Phạm Hồng Thái (nay là Cách Mạng Tháng Tám, Tân Bình, TP.HCM), có hẻm An Tôn (nay là hẻm 947 Cách Mạng Tháng Tám). Hẻm này dài hơn hai trăm thước, cuối hẻm nhìn xéo bên phải là Trường trung tiểu học Mai Khôi (nay là Trường tiểu học Bành Văn Trân).

Xưa tôi học tiểu học ở Mai Khôi, nhiều lúc qua lại hẻm này vì trong đó có nhà cô giáo lớp Bốn của tôi. Cô tên Bùi Mai Phương, ba cô là giáo sư Bùi Ngọc Liên, anh ruột giám mục Bùi Tuần, cũng dạy ở Mai Khôi (và nhiều trường khác).

Bông Lau - Thị trấn Cheo Reo tỉnh Phú Bổn

 

Nếu không có cuộc di tản đẫm máu của Quân Đoàn 2 vào tháng Ba năm 1975 thì rất ít người biết địa danh Cheo Reo – Phú Bổn nằm ở đâu.

Hôm nay tình cờ thấy lại những tấm hình xưa của phần đất quê hương heo hút lặng lẽ ở thập niên 60 và 70. Thấy được cuộc sống đơn sơ mộc mạc của đồng bào thiểu số ở đó.

Trong khung cảnh núi rừng còn có căn chòi lợp bằng tranh của Linh mục người Pháp tên Jacques Dournes. Ông sống ở đó với một con chó để làm bạn. Có lẽ sứ mạng của ông là mang đức tin Thiên Chúa đến vùng đất hoang vu này.

Huy Đức - Chiến tranh nhân dân

Có một chút bâng khuâng, khi phiên hiệu của hai quân đoàn mà mình đã từng phục vụ không còn nữa.

Binh Đoàn Hương Giang [Quân đoàn II] nhập vào Quân đoàn I thành Quân đoàn 12; Binh Đoàn Cửu Long [Quân đoàn IV] nhập vào Binh Đoàn Tây Nguyên [Quân đoàn III] thành Quân đoàn 34. Nhưng, điều băn khoăn lại là vấn đề khác, Chiến lược quốc phòng.

Chúng ta đang chứng kiến cuộc đụng độ của hai mô hình “chiến tranh nhân dân” ở dải Gaza. Mô hình thứ Nhất, Hamas, các chiến binh lẫn vào trong dân, ăn mặc như dân. Mô hình thứ Hai, Israel, chỉ hai ngày sau khi bị tấn công, Quân đội có thêm 300.000 người từ lực lượng quân dự bị. Đội quân thường trực của Israel chỉ vào khoảng 173.000 người, khi có chiến tranh, chỉ cần 3 ngày quân số này có thể tăng lên gấp Ba.

Hoàng Linh - Có bao nhiêu con em cán bộ lãnh đạo đi lính?

 

Trông người, ngẫm ta, chiến sự ở Israel buộc Việt Nam phải nhìn lại mình và lo ngại.

Tác giả Duan Dang chia sẻ: “Có một điều đáng ngưỡng mộ là khi đất nước lâm vào tình trạng chiến tranh, hầu như không có người Israel nào tìm cách chạy ra nước ngoài.

Trái lại, hàng chục ngàn người Israel ở ngoại quốc, là quân nhân dự bị hoặc người bình thường, hối hả tìm mọi cách về nước càng sớm càng tốt để trình diện và tham gia chiến đấu. Có người bỏ lại cả gia đình ấm êm cùng vợ con ở nước ngoài để thực hiện nghĩa vụ với tổ quốc.

Phúc Lai - Người Ukraina vẫn phải kết thúc chiến tranh theo cách của chính mình

Với những người ủng hộ Ukraine, có lẽ ngoài những tin mặt trận, thì có thể vẫn có những thất vọng nhất định về tình hình chính trị quốc tế liên quan. Vì vậy trong bài viết này, tôi sẽ xin phép đi vào hai vấn đề chính đó, còn về chiến sự có thể sẽ cắt làm một bài khác vào ngày mai.

1. Ba Lan tuyên bố sẽ không cung cấp vũ khí cho Ukrain nữa… nhưng hoàn toàn không có ý là không bao giờ nữa !

Chúng ta cần nhìn lại cho đến giờ phút này những đóng góp của Ba Lan cho cuộc kháng chiến của Ukraine, trong tương quan với Hoa Kỳ là nước có nhiều vũ khí nhất trên thế giới. Hoa Kỳ có GDP là 23,32 nghìn tỉ đô-la Mỹ trong khi GDP của Ba Lan là 680 tỉ, tức là Mỹ gấp 34,2 lần! Do vậy, những gì mà Ba Lan đã làm là NHIỀU HƠN rất nhiều so với khả năng của mình và so với chính Hoa Kỳ.

Huy Đức - Nguyễn Chí Vịnh [1959-2023]

 

Ngày 08-02-2023, tôi nhận được cuốn sách “Người Thầy” với lời đề tặng của Thượng tướng Nguyễn Chí Vịnh, “Thân tặng anh Huy Đức Osin/ Bài học vỡ lòng của tôi trong nghề viết lách”.

Đọc xong, tôi nhắn anh ấy:

“Cuốn sách rất hấp dẫn nhưng tôi vẫn phải đọc chậm rãi. Rất nhiều ký ức dội về. Những người như tôi đọc được rất nhiều tầng ngữ nghĩa mà anh gửi gắm. Cho dù, về cách nhìn các sự kiện chính trị giữa tôi và anh có nhiều chỗ không giống nhau. Nhưng phần lớn tư liệu và những vấn đề anh đề cập rất bổ ích đối với tôi. Đặc biệt, phần ‘con người’ được anh viết rất xúc động. Tôi không chỉ hiểu thêm ‘Người Thầy’ mà hiểu thêm về anh. Những câu chuyện như vậy chắc chắn sẽ làm nhiều người điều chỉnh cách nhìn về một con người ‘quá phức tạp’ như anh. Rất cám ơn anh về cuốn sách, mong anh tiếp tục chiến thắng trong ‘cuộc chiến’ mà anh đang phải đối đầu này.”

Phúc Lai - Vài gạch đầu dòng về cuộc xâm lược Ukraine của Nga Putox ngày 07/09/2023

 

1. Ukraine đang thiếu quân nghiêm trọng

Đó là thông tin đang rộ lên gần đây, nó được lan truyền trong số những người ủng hộ Nga, nó được củng cố bằng những số liệu và thông tin phụ kèm theo là những người nhiễm HIV và viêm gan sao đó cũng bị gọi vào lính.

Điều đáng nói là thông tin này được “quăng” ra đúng vào thời điểm có tin và là tin thật, nói rằng Ba Lan và sau đó có thể có một số nước phương Tây sẽ túm được một số nghìn bác nam giới Ukraine đang trốn tránh nghĩa vụ thiêng liêng là bảo vệ Tổ Quốc. Thật hoàn hảo và tinh vi.

Có bác gửi tin nhắn hỏi tôi, xem tôi nghĩ như thế nào về tin này. Tôi xin trả lời công khai ra ở ngoài này: Hai bên Nga và Ukraine tham chiến hiện nay, không có bên nào tên là thiếu quân cả, nếu xét trên dân số. Nga có hơn 140 triệu dân, việc gọi 2 triệu người vào quân ngũ chỉ là con số lẻ của họ. Ukraine có 44 triệu dân, việc gọi 1 triệu quân cũng như Nga thôi.

Phúc Lai - Vài gạch đầu dòng về cuộc xâm lược Ukraine của Nga Putox ngày 04/09/2023

 

1. Tinh thần quân đội Ukraine thế nào? Chúng ta liên tục nghe nói về tình trạng kém cỏi và tinh thần sa sút nghiêm trọng của quân đội Nga mà không có thông tin nào về quân đội Ukraine.

Điều này đã gây nên một tình trạng “mù mờ” thông tin và gần đây, xuất hiện nhiều bài báo – của phương Tây hẳn hoi mô tả tình trạng trốn lính trong các nam giới Ukraine. Những bài báo như vậy thường được các KOL trích dẫn lại, và làm cho người đọc hiểu là tình hình phía Ukraine cũng bi đát không kém người Nga.

Sau đây là một số ý kiến tôi xin của một người Ukraine (đề nghị giấu tên) kể lại đôi chút về tinh thần chung của mọi người trong suốt hơn một năm rưỡi của cuộc chiến.

Mai Bá Kiếm - Phi công đi không ai tìm xác rơi !

 

Sau 6 tháng đi Úc thăm mẹ và các em về Việt Nam, chị Quách Kim Liên nhắn tin rủ tôi đến nhà chị ở Tân Bình chơi, và chị chiên giò cháo quẩy đãi tôi.

Chị Liên 71 tuổi là chị của cố thiếu úy phi công Quách Dũng Tiến (1954-1974), chị kết bạn Facebook với tôi đã lâu và giới thiệu em chị là phi công tử sĩ. Hôm nay, lần đầu tôi đến nhà thăm chị và thắp nhang cho chiến hữu Tiến.

Chị Liên bùi ngùi kể, Quách Dũng Tiến đi khóa 72A, học Khóa 2 Trực thăng Quốc nội tại Căn cứ Không quân Bình Thủy (Sư đoàn 4 Không quân). Tốt nghiệp phi công giữa năm 1974, Quách Dũng Tiến phục vụ ở Phi đoàn 225, Không đoàn 84 Chiến thuật.

Kim Văn Chính - Vấn nạn Wagner

1/ Về danh chính ngôn thuận, Prigozhin và lực lượng Wagner chuyên nghiệp, trung thành với ông đã được thu xếp sang định cư tại Belorus. Trên thực tế, khoảng hơn 10 ngàn lính Wagner thiện chiến cùng với xe cộ đã đến Belorus đóng quân.

Theo như các thông tin của các phía công bố, trước hết lực lượng này làm nhiệm vụ giúp Belorus huấn luyện quân đội trong tác chiến. Sau đó họ có những công việc ở Châu Phi, là địa bàn truyền thống và thu lợi béo bở của Wagner.

Wagner của Prigozhin vẫn có khả năng tự phát triển, bằng cách tuyển dụng thêm lính chuyên nghiệp từ các nguồn bên trong nước Nga và bên ngoài nước Nga. Địa bàn hoạt động chủ yếu ở châu Phi, nhưng có cả các địa bàn ở Trung Đông, Mỹ latinh và nhiều nơi khác… Kinh phí chúng có được từ các mối lợi đánh đổi với các nhà chính trị, nhận trực tiếp từ các chính phủ thuê mướn họ.

Lê Xuân Nghĩa - Ai mới là người đang “chiến đấu” đến người dân cuối cùng?

 

Hôm qua, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã ký luật cho phép xuất ngũ những người có người thân hy sinh trong chiến tranh hoặc mất tích.

Trước đó, Ukraine cũng đã thông qua quy định nâng thời gian nghỉ phép cho những người đang trực tiếp chiến đấu, từ 10 ngày lên 30 ngày.

Trong khi đó, cũng vào hôm qua, Duma Quốc gia Nga đã thông qua Luật Tổng động viên với độ tuổi cao nhất là 70.

Phúc Lai - Vài gạch đầu dòng về cuộc xâm lược Ukraine của Nga Putox ngày 13/07/2023

 

1. Tin nổi bật nhất là Ivan Popov (ảnh) bị cách chức do đã nói lên những vấn đề nghiêm trọng của quân Nga trên chiến trường.

Thiếu tướng Ivan Popov, Tư lệnh Tập đoàn quân hợp thành số 58 thuộc Quân khu phía Nam, đã bị Bộ Quốc phòng Nga cách chức. Thông tin này đã được chính quân đội xác nhận trong một quyết định bác đơn kháng nghị gửi lại cho cấp dưới của mình, được công bố bởi phó Duma Quốc gia Andrei Gurulev.

Theo Popov, lý do khiến ông ta bị sa thải là do mâu thuẫn với cấp trên, người vốn đã nhận xét về tình hình ở mặt trận với thái độ “thù địch.” Tay thiếu tướng này tuyên bố rằng ông đã trực tiếp bày tỏ ý kiến của mình về một số mặt mà ông ta cho là “có vấn đề,” sau đó bị “các chỉ huy cấp cao” cho là “người này thuộc diện nguy hiểm.”

Phúc Lai - Vài gạch đầu dòng về cuộc xâm lược Ukraine của Nga Putox ngày 12/07/2023

 

1. Tin chiến sự

• Đánh giá của Mỹ về diễn biến chiến dịch quân sự của Nga tại Ukraine: Vào ngày 10 tháng 7, quân đội Ukraine đã tiến hành các hành động phản công trên ít nhất ba khu vực của mặt trận.

- Kể từ khi bắt đầu cuộc phản công của Ukraine vào ngày 4 tháng 6, ISW đã tính toán, dựa trên sự kiểm soát dữ liệu địa hình của chính họ, rằng các lực lượng Ukraine đã chiếm lại khoảng 253 km2 lãnh thổ. (Các tài khoản chính thức của Ukraine về lãnh thổ được giải phóng khác với ISW, gần như chắc chắn là do Ukraine đã tính toán quyền kiểm soát ban đầu của mình đối với khu vực này một cách khác). Người Nga đã chiếm được tổng cộng 282 km2 trên toàn bộ chiến trường kể từ ngày 1 tháng 1. Trong 5 tuần, các lực lượng Ukraine đã giải phóng gần bằng diện tích lãnh thổ mà quân đội Nga đã chiếm được trong hơn 6 tháng.

• Những đánh giá chính của Viện Nghiên cứu Chiến tranh (ISW):

Hoàng Quốc Dũng - NATO vẫn tiếp tục phình to

 

Nga hoàn toàn bất lực trước sự gia nhập của nhiều nước xung quanh vào NATO. Cản trở cuối cùng đối với Thụy Điển đã được hoàn toàn gỡ bỏ đêm hôm qua tại hội nghị thượng đỉnh NATO ở Vilnius.

Việc Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Erdogan tuyên bố đồng ý với sự gia nhập NATO của Thụy Điển đã gỡ bỏ cản trở cuối cùng từ một năm nay. Nó chấm dứt sự mặc cả của Thổ.

Một số bạn vẫn còn nghi ngờ thái độ của Thổ. Không. Thổ đã đồng ý không đòi hỏi những điều kiện kèm theo. Việc Thổ xin gia nhập Châu Âu là việc khác và chính bản thân Thổ phải chấp nhận các điều kiện của Châu Âu.

Phúc Lai - Vài gạch đầu dòng về cuộc xâm lược Ukraine của Nga Putox ngày 11/07/2023

1. Một số tin tức

• Đánh giá của Mỹ về diễn biến chiến dịch quân sự của Nga tại Ukraine:

- Các lực lượng Ukraine đã tiến hành các hoạt động phản công trên ít nhất ba khu vực của mặt trận vào ngày 9 tháng 7.

- Tư lệnh Lực lượng Lục quân Ukraine, tướng Oleksandr Syrskyi tuyên bố rằng các lực lượng Ukraine tiếp tục tiến công thành công theo hướng Bakhmut.

Phù thủy Putin bị âm binh Wagner lăng nhục, nước Nga có nguy cơ tan rã

Đăng ngày: 01/07/2023 - 19:59

L'Obs nhận định lần đầu tiên Putin bị trực tiếp thách thức ngay trên lãnh địa của mình. Cuộc nổi dậy bất thành của Prigozhin đã phơi bày trước mắt mọi người một cường quốc bị chao đảo nặng nề vì cuộc xâm lăng Ukraina. The Economist coi đó là cả một sự sỉ nhục cho ông chủ điện Kremlin. Theo L’Express, thời kỳ hậu Putin chừng như đã bắt đầu. Le Point nói về khả năng tan rã của liên bang Nga, trong đó có nhiều nước cộng hòa cư dân không phải là người Slave.  

Putin chiếm trang nhất tất cả các tuần báo

Sau vụ Wagner nổi loạn, hình ảnh tổng thống Nga chiếm trang bìa tất cả các tuần báo kỳ này. Trên trang nhất Le Point là hình ông Putin cùng với ảnh nhỏ của năm nhân vật khác, với dòng tựa « Hàng tỉ đô, quyền lực và phản bội : Cuộc chiến của các băng nhóm ». Courrier International vốn ưa thích dạng biếm họa, đưa hình vẽ Putin với vẻ hoảng loạn đang cỡi trên một con gấu có chiếc cổ nứt toang hoác, nhận định « Nga : Điều tệ hại còn ở phía trước ».

L'Express đăng chân dung Vladimir Putin trong chiếc khung mạ vàng đã bị che đi phân nửa, chạy tít lớn « Hậu Putin đã bắt đầu ».L'Obs chọn tấm hình Putin đầy đăm chiêu, đặt trên nền bìa màu đỏ với những đường rạch chéo màu đen, với tựa đề « Putin, quyền lực rạn vỡ ». The Economist đưa ảnh Putin buồn rầu với đầy vết rạn như một chiếc bình sắp vỡ, thẳng thừng nói về « Sự nhục nhã của Vladimir Putin ».

Phúc Lai - Vài gạch đầu dòng về cuộc xâm lược Ukraine của Nga Putox ngày 30/06/2023

1. “Sự sỉ nhục cho Vladimir Putin” – “The Economist” viết trong bài báo mới đây của mình:

“Một nhóm lính đánh thuê có vũ trang đã hành quân qua đất nước của ông ta, hầu như không gặp phải sự kháng cự nào, chiếm được hai thành phố lớn và tiến đến cách Mátxcơva khoảng 200 ki-lô-mét trước khi rút lui mà không hề hấn gì. Tổng thống Nga đã cho thấy rằng ông ấy không thể hoàn thành nhiệm vụ chính và lớn nhất của một nhà lãnh đạo – đảm bảo an ninh của nhà nước.”

2. Tại sao ‘’Wagner sẽ tấn công Ukraine từ Belarus’’ là chuyện nhảm nhí ?

Đầu tiên xin các bác quá bộ đọc lại PHẦN5 bài viết này cách đây 14 tháng.

Lê Xuân Nghĩa - Ông Putin nói dối người dân và quân đội Nga

Tối qua, trong bài phát biểu với tiêu đề “Lời kêu gọi nhân dân Nga” - do trang thông tin Điện Kremlin đặt - nói về cuộc binh biến, ông Putin khẳng định:

- Để tránh phải đổ máu và bị vào thế “huynh đệ tương tàn” nên ông ấy giành thời gian 24 tiếng để “giải quyết trong hòa bình”. Tức Putin muốn nói rằng chính ông ấy rất nhân đạo

- Ông Putin nói những phần tử tổ chức cuộc binh biến đã phản bội đất nước.

Wagner nổi dậy : « Prigojine sống sót là nhờ Nhà nước Nga chẳng biết làm gì nếu không có lực lượng này »

 

(Hugo Ruaud, Libération 26/06/2023) Đối với Vincent Tourret của Quỹ Nghiên cứu Chiến lược, thủ lãnh Wagner rất hữu ích cho Matxcơva trong cuộc chiến với Ukraina.

Quyền lực Nga lung lay trong ba mươi sáu tiếng đồng hồ, bị đe dọa bởi một người thân cận của tổng thống Putin, Evgueni Prigojine. Theo Vincent Tourret, cuộc nổi dậy của nhóm Wagner đánh dấu sự thất bại của Vladimir Putin và Matxcơva trong việc kiểm soát quân lính trên thực địa. Và sự rạn nứt ngày càng tăng khiến điện Kremlin phải đối mặt với một tình thế tiến thoái lưỡng nan : hoặc không dùng dịch vụ của Wagner và làm suy yếu quân đội, hoặc giữ chân những chiến binh này bằng cách chấp nhận rủi ro xảy ra những cuộc binh biến mới.

Làm thế nào mà Nga ra nông nỗi như cuối tuần qua ?

Vladimir Putin và giới tinh hoa Nga đã tạo ra một con quái vật vượt khỏi tầm kiểm soát của họ. Họ khởi chiến ở Ukraina với suy nghĩ rằng cuộc xâm lược sẽ kéo dài không đến một tuần, mọi việc sẽ ổn thỏa với một đội quân chuyên nghiệp.