Mai Bá Kiếm - Báo chí làm nghèo nàn tiếng Việt

 

Báo Dân Trí đưa tin "Phi công ném bom Dinh Độc Lập phải nhập viện vì nhồi máu cơ tim".

Đây là câu phức hợp, gồm ba mệnh đề. Chủ từ thật của câu phức này là phi công Nguyễn Thành Trung. Ông làm chủ hai hành vi "ném bom Đình Độc lập" và "nhập viện", thụ động bị "nhồi máu cơ tim".

Lẽ ra, báo chỉ cần viết gọn: "Phi công Nguyễn Thành Trung nhập viện vì nhồi máu cơ tim", không dùng động từ khiếm khuyết "phải". Vì hễ ai nhồi máu cơ tim đều phải nhập viện, mà không lệ thuộc ngành nghề.

Hơn nữa, có đến ba phi công ném bom Dinh Độc Lập. Ngày 27/02/1962, hai phi công Phạm Phú Quốc và Nguyễn Văn Cử ném bom Đình Độc Lập bằng hai máy bay AD-6. Ngày 08/04/1975 phi công Nguyễn Thành Trung ném bom Dinh Độc lập bằng máy bay F5-E.

Cho nên, dùng cụm danh từ chung "Phi công ném bom Dinh Độc Lập phải nhập viện vì nhồi máu cơ tim" là tối nghĩa. Hơn nữa, hành vi "ném bom Dinh Độc Lập" và hành vi "phải nhập viện" không hề có "mối quan hệ nhân quả". Chỉ có "nhồi máu cơ tim" mới quan hệ nhân quả với "phải nhập viện".

Báo Dân Trí tạo nên "quan hệ nhân quả": Hễ "ném bom Dinh Độc Lập" thì "phải nhập viện" đã khiến nhiều người thả mặt cười với tin không vui này!

MAI BÁ KIẾM 15.03.2024