Cố đại tá VNCH Hồ Ngọc Cẩn và vợ. |
(Viết về Cố Đại Tá QLVNCH Hồ Ngọc Cẩn)
Nhân ngày giỗ cố đại
tá Quân lực Việt Nam Cộng Hòa Hồ Ngọc Cẩn - vị tỉnh trưởng đã chiến đấu đến
ngày cuối cùng 30.4. 1975 và bị xử bắn ở Cần Thơ ngày 14.8.1975 - xin đăng lại câu chuyện cảm
động về người hùng này.
Đám cưới nhà quê. Chuyện người vợ
Mùa
xuân năm 1959. Họ đạo Thủ Đức có đám cưới nhà quê. Cô dâu Nguyễn Thị Cảnh mỗi
tuần giúp lễ và công tác thiện nguyện cho nhà Thờ. Chú rể là anh trung sĩ huấn
luyện viên của trường bộ binh Thủ Đức.
Cha
làm phép hôn phối. Họ đạo tham dự và chúc mừng. Bên nhà gái theo đạo từ thuở xa
xưa. Bên nhà trai cũng là gia đình Thiên Chúa Giáo. Cô gái quê ở Thủ Đức, 18
tuổi còn ở với mẹ. Cậu trai 20 tuổi xa nhà từ lâu. Cha cậu là hạ sĩ quan, gửi
con vào thiếu sinh quân Gia Định từ lúc 13 tuổi. Khi trưởng thành, anh thiếu
sinh quân nhập ngũ. Đi lính năm 1956. Mấy năm sau đeo lon trung sĩ. Quê anh ở
Rạch Giá, làng Vĩnh Thanh Long, sau này là vùng Chương Thiện. Ngày đám cưới,
ông già từ quê lên đại diện nhà trai.
Đứng
trước bàn thờ, cha xứ hỏi rằng anh quân nhân này có nhận cô gái làm vợ không.
Chú rể đáp thưa có. Cha hỏi cô gái có nhận anh trung sĩ này làm chồng. No đói
có nhau. Gian khổ có nhau. Cô gái Thủ Đức vui mừng thưa có. Anh trung sĩ Rạch
Giá phục vụ trường bộ binh đi lễ nhà thờ gặp cô gái xóm đạo Thủ Đức nên kết
nghĩa vợ chồng. Cô gái thề trước nhà Chúa, có cả họ đạo chứng kiến.
Cô
đã giữ trọn đời làm vợ người lính. Từ vợ trung sĩ trại gia binh cho đến phu
nhân đại tá trong dinh tỉnh trưởng. Cô theo chồng đi khắp bốn phương suốt 16
năm chinh chiến để rồi 30 tháng 4 năm 75 trở thành vợ người tử tội. Cô đem con
trở về Thủ Đức lánh nạn chờ ngày chồng bị xử bắn. Dù thăng cấp, dù thắng hay
bại, dù sống hay chết, chồng cô vẫn là người anh hùng. Cô mãi mãi vẫn là người
vợ lính. Anh lính đầu đời chinh phụ của cô lúc lấy nhau đeo lon trung sĩ và khi
ra đi đeo lon đại tá. Thủy chung cô vẫn sống đời vợ lính.
Chồng
của cô là đại tá Hồ Ngọc Cẩn. Hiện nay cô vợ lính gốc Thủ Đức, sau khi tìm
đường vượt biên, đem con trai duy nhất qua Bidong, Mã Lai rồi vào Mỹ sống ở Nam
Cali. Cô may thuê. Bán quán nuôi con. Con trai lập gia đình có hai cháu. Người
vợ lính năm xưa từ 75 đến nay, ở vậy thờ chồng đã trở thành bà nội ở chung một
nhà với con cháu. Suốt đời vẫn nghèo, nghèo từ trung sĩ mà nghèo lên đại tá.
Nghèo từ Thủ Đức mà nghèo qua Chương Thiện. Nghèo từ Việt Nam mà đem theo cái
nghèo qua Mỹ. Bởi vì suốt đời chỉ là người vợ lính.
Đại tá Hồ Ngọc Cẩn và trung tá cố vấn Mỹ Craig Mandeville. |
Một
đời chinh chiến. Chuyện người chồng.
Hồ
Ngọc Cẩn sinh ngày 24 tháng 3 năm 1938. Xuất thân thiếu sinh quân Gia Định rồi
nhập ngũ và lên cấp trung sĩ huấn luyện viên vũ khí tại trường bộ binh. Sau khi
lập gia đình có một con thì anh trung sĩ tìm cách tiến thân xin vào học lớp sĩ
quan đặc biệt tại Đồng Đế.
Từ
anh sinh viên sĩ quan Đồng Đế 1960 cho đến 15 năm sau Hồ Ngọc Cẩn trở thành đại
tá tỉnh trưởng kiêm tiểu khu trưởng Chương Thiện, hầu hết cấp bậc đều lên tại
mặt trận. Ông đã từng mang mầu áo của Biệt động quân và các sư đoàn bộ binh.
Huy chương và chiến công nhiều vô kể. Suốt một đời chinh chiến từ trung đội
trưởng lên đến trung đoàn trưởng, Hồ ngọc Cẩn tung hoành khắp Hậu giang và Tiền
giang.
Năm
1972 ông Thiệu cho lệnh toàn thể sư đoàn 21 từ miền Tây lên tiếp tay cho quân
đoàn 3 giải tỏa An Lộc. Lại cho lệnh tăng cường thêm một trung đoàn của sư đoàn
9. Tư lệnh quân khu, ông Trưởng nói với ông Lạc sư đoàn 9 đưa một trung đoàn
nào coi cho được. Trung tá Hồ Ngọc Cẩn dẫn trung đoàn 15 lên đường. Trung đoàn
ông Cẩn phối hợp cùng nhẩy dù đánh dọc đường 13 tiến vào An Lộc.
Anh
đại úy đại đội trưởng của trung đoàn suốt mấy tuần giằng co với địch trước
phòng tuyến của tướng Hưng tư lệnh An Lộc, nhưng chưa vào được. Lính hai bên
chết đều chôn tại chỗ. Thiết vận xa M113 của ta còn phải lui lại phía sau. Chỉ
có bộ binh của trung đoàn 15 nằm chịu trận ở tiền tuyến.
Anh
sĩ quan kể lại, chợt thấy có một M113 của ta gầm gừ đi tới. A, tay này ngon.
Chợt thấy một ông xếp từ thiết vận xa bước ra, phóng tới phòng tuyến của đại
đội. Nhìn ra ông trung đoàn trưởng Hồ Ngọc Cẩn. Ông quan sát trận địa rồi hô
quân tiến vào. Cùng với tiền đạo của nhẩy dù, trung đoàn 15 bắt tay với lính
phòng thủ An Lộc.
Sau
khi Bình Long trở thành Bình Long Anh Dũng, ông Thiệu hứa cho mổi
người lên một cấp. Trung tá Hồ Ngọc Cẩn ngoài 30 tuổi đeo lon đại tá trở về
trong vinh quang tại bản doanh Sa Đéc. Rồi ông được đưa về làm tiểu khu trưởng
Chương Thiện. Vùng đất này là sinh quán của ông ngày xưa.
Cho
đến 30 tháng 4-1975 Sài Gòn đã đầu hàng, nhưng Chương Thiện chưa nhận được lệnh
Cần Thơ nên Chương Thiện chưa chịu hàng. Chiều 29 sang 30 tháng 4, tiểu khu
trưởng vẫn còn bay trực thăng chỉ huy.
Khi
radio Sài Gòn tiếp vận về tin buông súng, các đơn vị bên ta rã ngũ. Lính tráng
từ tiểu khu và dinh tỉnh trưởng tan hàng, đại tá tiểu khu trưởng Hồ Ngọc Cẩn bị
lính cộng sản vây quanh khi còn ngồi trên xe Jeep với vũ khí, quân phục cấp bậc
đầy đủ.
Câu
chuyện về giờ phút cuối cùng của người chồng, đã được người vợ kể lại cho chúng
tôi. Thực là một kỷ niệm hết sức bi thảm.
Phiên tòa ở Cần Thơ, án sơ thẩm đồng thời là chung thẩm, án được thi hành ngay và không có quyền kháng cáo. |
Giây
phút cuối của Chương Thiện
Bà
Cẩn với âm hưởng của miền quê Thủ Đức kể lại qua điện thoại. Cô Cảnh nói rằng
suốt cuộc đời chưa ai hỏi thăm người thiếu phụ Thủ Đức về một thời để yêu và
một thời để chết.
Bà
nói: « Kể lại cho bác rõ, những ngày cuối cùng nhà em vẫn hành quân.
Đánh nhau ngay trong tiểu khu. Anh Cẩn vẫn còn bay hành quân. Nhà bị pháo kích.
Tuy gọi là dinh tỉnh trưởng nhưng cũng chỉ là ngôi nhà thường. Chiều 30 tháng 4
mẹ con em theo các chú lính chạy ra ngoài. Đi lẫn vào dân. Ở Chương Thiện không
ai biết em là vợ tỉnh trưởng. Ai cũng tưởng là vợ lính.
Từ
xa ngó lại mẹ con em thấy anh Cẩn bị chúng bắt giải đi. Bà con kéo mẹ con em
tìm đường chạy về Cần Thơ. Chú lính nói rằng bà không đem con chạy đi chúng nó
bắt thì khổ. Em dẫn thằng con nhỏ chạy bộ. Mẹ con vừa đi vừa khóc. Hình ảnh
cuối cùng thằng con hơn 10 tuổi nhìn thấy bố ngồi trên xe Jeep, Việt cộng cầm
súng vây quanh. Bước xuống xe, anh không chống cự, không vùng vẫng, không nói
năng. Đưa mắt nhìn về phía dân ở xa, giơ tay phất nhẹ. Như một dấu hiệu mơ hồ
cho vợ con.
Chạy
đi. Đó là hình ảnh cuối cùng đã gần 40 năm qua. Từ đó đến nay mẹ con không bao
giờ gặp lại. Thân nhân bên anh Cẩn, mẹ và các chị giữ không cho em và con trai
ra mặt. Sợ bị bắt. Được tin anh ra tòa nhận án tử hình. Rồi tin anh bị xử bắn.
Thời
gian anh bị giam gia đình bên anh có đi tiếp tế nhưng không thấy mặt. Chỉ giao
tiếp tế cho công an rồi về. Hôm anh bị bắn ở sân vận động Cần Thơ, gia đình
cũng không ai được báo tin riêng, nhưng tất cả dân Tây Đô đều biết. Mỗi nhà
được loan báo gửi một người đi coi.
Bà
chị họ đi xem thằng em bị bắn. Chị kể lại là không khí im lặng. Từ xa, nhìn qua
nước mắt và nín thở. Chị thấy chú Cẩn mặc quần áo thường dân tỏ ý không cần bịt
mắt. Nhưng bọn cộng sản vẫn bịt mắt. Bác hỏi em, bà chị có kể lại rõ ràng ngày
xử bắn 14 tháng 8 năm 1975. Mỗi lần nói đến là chị em lại khóc nên cũng không
có gì mà kể lại.
Chúng
bịt mồm, bịt mắt nên anh Cẩn đâu có nói năng gì. Suốt cuộc đời đi đánh nhau anh
vẫn lầm lì như vậy. Vẫn lầm lì chịu bị bắt, không giơ tay đầu hàng, không khai
báo, không nói năng gì cho đến chết. Anh làm trung đội trưởng, đại đội trưởng,
tiểu đoàn trưởng, trung đoàn trưởng rồi đến tiểu khu trưởng. Báo chí, anh em
nói gì thì nói, anh Cẩn chả nói gì hết.
Bác
hỏi em là mồ mả ra sao. Em và con về nhà mẹ ở Thủ Đức. Gia đình không cho em ra
mặt. Bà chị và mẹ anh Cẩn đi xin xác không được. Chúng đem chôn ở phía sau Trung
tâm nhập ngũ Cần Thơ. Mấy năm sau mới xin được đem về Rạch Giá. Rồi đến
khi khu này bị giải tỏa nên lại hỏa thiêu đem tro cốt về nhà ông chú bên Long
Xuyên. Ngày nay, em nói để bác mừng là sau khi vượt biên qua Mỹ em đã đưa di
hài anh Cẩn qua bên này. Anh Cẩn bây giờ cũng đoàn tụ bên Mỹ với gia đình. »
Cô
đi năm nào, tôi hỏi bà Cẩn. Mẹ con em ở Thủ Đức ba năm sau 75. Đến 78 thì
vượt biên qua Pulau Bidong. Ở trại 8 tháng thì bà con bảo trợ qua Mỹ. Qua bên
này mình chả biết ai, không ai biết mình. Cũng như bao nhiêu thuyền nhân, mẹ
con ở với nhau. Em đi làm nghề may, rồi đi bán quán cho tiệm Mỹ. Bây giờ cháu
trai duy nhất của anh Cẩn đã có gia đình sinh được hai con.
Chuyện
đời người vợ lính thời chinh chiến với kết thúc bi thảm và anh hùng, tôi nghe
kể lại thấy lòng xót xa lắng đọng. Tôi bèn quay qua hỏi chị Cẩn sang đề tài
khác. Nãy giờ nói toàn chuyện buồn, cô nhớ lại xem suốt đời từ đám cưới cho tới
75, cô có những kỷ niệm nào vui không.
Bà
Cẩn ngừng lại suy nghĩ. Em thấy năm nào tháng nào cũng vậy thôi. Toàn lo việc
nhà, nội trợ nuôi con. Anh Cẩn đi đâu thì mẹ con cũng đi theo. Từ trại gia binh
đến cư xá sĩ quan. Chúng em không có nhà riêng, không có xe hơi, không có xe
gắn máy. Từ Sa Đéc trung đoàn 15 qua đến tiểu khu Chương Thiện, toàn là ở trại
lính.
Tôi
hỏi tiếp: Cô có đi dự tiệc tùng, mừng lên lon, thăng cấp, dạ hội gì không.
Không, em chả có đi đâu. Ở Chương Thiện em cũng không đi chợ. Dân chúng cũng
không biết em là ai. Mua bán gì em về Cần Thơ, đông người, cũng chả ai biết em
là ai. Em cũng không có nhà cửa nên cũng không mua sắm đồ đạc. Lương nhà binh
cũng chẳng có là bao. Em cũng không ăn diện nên chẳng có nhiều quần áo.
Năm
1972 ở An Lộc về, anh Cẩn mang lon đại tá không biết nghĩ sao anh nói với em,
vợ chồng chụp được một tấm hình kỷ niệm. Đây là tấm hình gần như duy nhất. Xin
bác dùng tấm hình này của nhà em mà để lên tấm bia lịch sử. Tôi nói rằng, tấm
hình của cô và anh Cẩn rõ ràng và đẹp lắm. Hoàng Mộng Thu có đưa cho tôi xem.
Chúng tôi sẽ dùng hình này.
Nhưng
tôi vẫn gặng hỏi. Thế bao nhiêu lần anh thăng cấp cô có dự lễ gắn lon không. Em
đâu có biết. Chỉ thấy anh Cẩn đi về đeo lon mới rồi cười cười. Cũng có thể gọi
là những giây phút hạnh phúc của đời nhà binh. Thế cô chú ở Thủ Đức có khi nào
đi chơi Vũng Tàu tắm biển không. Bà Cẩn thật thà nói rằng. Khi anh Cẩn học ở
Đồng Đế thì em và con có ra thăm Nha Trang nên thấy biển. Còn chưa bao giờ được
đi với anh Cẩn ra Vũng Tàu. Sau này đến khi vượt biên thì mẹ con em mới thấy
biển Vũng Tàu…
Trong
số một triệu chiến binh Việt Nam Cộng Hòa, dường như sĩ quan, anh nào cũng có
một lần đi với vợ con hay người yêu trên bãi biển Vũng Tàu. Chỉ có hàng binh
sĩ, chỉ những người lính là chưa có dịp. Hồ Ngọc Cẩn Rạch Giá suốt đời chưa đem
vợ Thủ Đức đi Vũng Tàu. Vì vậy chị Cẩn suốt đời vẫn chỉ là vợ lính.
Trong
quân đội, dù là tướng tá hay sĩ quan, anh nào mà chả có thời làm lính. Sau đó
mới làm quan. Chỉ riêng cô Nguyễn Thị Cảnh, vợ đại tá Hồ Ngọc Cẩn là người đóng
vai vợ lính suốt đời. Những ngày vui nhất của chị là thời gian được làm vợ anh
trung sĩ hiền lành của trường bộ binh Thủ Đức.
Ngày
đó đã xa rồi hơn nửa thế kỷ, ở bên kia địa cầu, trên ngọn đồi Tăng Nhơn Phú, có
vợ chồng anh lính trẻ mỗi sáng Chủ nhật cầm tay nhau để đi lễ nhà thờ.
GIAO CHỈ
© Đàn Chim Việt 2013
Aucun commentaire:
Enregistrer un commentaire
Remarque : Seul un membre de ce blog est autorisé à enregistrer un commentaire.