"Cuộc tiến công của Donald Trump đã đạt hiệu quả. Tăng trưởng Trung
Quốc không thể vượt mức 6%, thị trường chứng khoán Thượng Hải sụt mất
20%, vốn đầu tư đổ xô chạy ra khỏi Hoa lục. Nhiều dự án trong khuôn khổ « Con đường tơ lụa mới », nhất
là ở Pakistan, Thổ Nhĩ Kỳ, Ethiopia vấp phải khó khăn tài chính. Trong
nội bộ đảng Cộng Sản Trung Quốc, nổi lên những chỉ trích đối với Tập Cận
Bình về tham vọng trở thành siêu cường lãnh đạo thế giới, và bộ mặt đế
quốc không che giấu".
Trong bài « Khi con rồng Trung Quốc lấy lại sức », Le Point nhận định, cuộc tấn công của Donald Trump đã mang lại kết quả trong trận chiến thương mại giữa hai cường quốc. Tuy nhiên Bắc Kinh vẫn đang ra sức triển khai kế hoạch bành trướng của mình.
Hôm 23/08/2018, Hoa Kỳ loan báo
tăng thuế hải quan 25% lên 279 mặt hàng Trung Quốc, có tổng giá trị 16
tỉ đô la. Mục tiêu tấn công là kế hoạch « Made in China 2025 »
tập trung vào chất bán dẫn, lãnh vực công nghệ và phụ tùng thay thế. Bắc
Kinh lập tức ăn miếng trả miếng, nhắm vào các sản phẩm có thể gây tác
động chính trị. Tổng cộng 100 tỉ đô la hàng hóa bị ảnh hưởng, thương mại
quốc tế bị sụt giảm 0,5%. Tổng thống Mỹ Donald Trump đang xem xét tăng
thuế 10% lên 200 tỉ đô la hàng xuất khẩu của Trung Quốc vào mùa thu này.
Le Point nêu ra ba vấn đề. Thứ nhất là công nghệ : Hoa Kỳ sống
lại cú sốc như hồi năm 1957 - Liên Xô phóng vệ tinh Sputnik lên vũ trụ -
khi phát hiện những tiến bộ của Trung Quốc trong lãnh vực không gian,
công nghệ thông tin và trí tuệ nhân tạo. Thứ hai là tài chính, khi
Broadcom muốn mua Qualcomm. Vấn đề thứ ba mang tính chiến lược : kế
hoạch bành trướng thông qua việc tài trợ các dự án đầu tư, giúp Bắc Kinh
kiểm soát được nhiều cơ sở hạ tầng và tài sản quan trọng, thậm chí nắm
trong tay được cả một đất nước, nhờ lượng ngoại hối dự trữ lên đến 3.200
tỉ đô la.
Xe hơi nhập khẩu tại Sơn Đông, 23/05/2018. |
Cuộc tiến công của Donald Trump đã đạt hiệu quả. Tăng trưởng Trung
Quốc không thể vượt mức 6%, thị trường chứng khoán Thượng Hải sụt mất
20%, vốn đầu tư đổ xô chạy ra khỏi Hoa lục. Nhiều dự án trong khuôn khổ « Con đường tơ lụa mới », nhất
là ở Pakistan, Thổ Nhĩ Kỳ, Ethiopia vấp phải khó khăn tài chính. Trong
nội bộ đảng Cộng Sản Trung Quốc, nổi lên những chỉ trích đối với Tập Cận
Bình về tham vọng trở thành siêu cường lãnh đạo thế giới, và bộ mặt đế
quốc không che giấu.
Ông Tập không còn có thể theo đuổi mục tiêu cải cách mô hình kinh tế,
giảm bớt công nợ, mà buộc lòng phải nới lỏng chính sách tiền tệ, mở van
tín dụng cho các chính quyền địa phương và doanh nghiệp quốc doanh.
Những món vay mới tăng lên 75% chỉ trong vòng một năm, trong khi nợ công
Trung Quốc đã vượt quá 250% GDP.
Hiện thời Trung Quốc vẫn chưa dùng đến những vũ khí khác như trả đũa
các công ty Mỹ, bán ra trái phiếu Mỹ, không bán đất hiếm…Bắc Kinh vẫn bị
lệ thuộc vào công nghệ Mỹ, mà vụ ZTE là bằng chứng.
Tuy nhiên theo L’Express, chưa hẳn là Bắc Kinh thua cuộc trong
trận chiến thương mại Mỹ-Trung. Nền kinh tế nước này chiếm 19% GDP toàn
cầu, sở hữu những tài sản khổng lồ trên thế giới, và đang thống trị khu
vực châu Á-Thái Bình Dương. Về địa chính trị, Trung Quốc nhảy vào thay
chân ở những nơi bị ông Trump trừng phạt, và xây dựng một trục thù địch
với Mỹ, thông qua liên kết với Nga, Thổ Nhĩ Kỳ, Iran.
Tờ báo kết luận, trong một thế giới tăng trưởng chậm hơn, bất ổn hơn,
chiến lược của ông Donald Trump đi ngược lại với Nixon và Kissinger
trong thập niên 70. Tổng thống Mỹ hiện nay làm phương Tây chia rẽ, tách
rời nước Mỹ khỏi các đồng minh. Bắc Kinh thích ứng ngay, đẩy nhanh tiến
trình trở thành đệ nhất đại cường của thế kỷ 21. Phía sau « One Belt, One Road » (Một vành đai, một con đường) hơn bao giờ hết là một mưu đồ đế quốc « One world, one China, China number one » (Một thế giới, một Trung Quốc, Trung Quốc là số một).
Tuần hành tại New York kỷ niệm cuộc biểu tình 10.000 người của Pháp Luân Công tại Bắc Kinh năm 1999. |
Pháp Luân Công : Nỗi lo thường trực của Trung Quốc
Cũng liên quan đến Trung Quốc, tuần báo The Economist nhận định « Pháp Luân Công luôn làm Trung Quốc lo sợ, dù đã nỗ lực đàn áp ».
Một trong những nỗi lo lớn nhất của Bắc Kinh là Pháp Luân Công được
điều khiển bởi một nhân vật sống bên ngoài Hoa lục, không thể kiểm soát
được. Đó là ông Lý Hồng Chí (Li Hongzhi), 67 tuổi, một cựu công chức ở
miền đông bắc. Ông thành lập Pháp Luân Công năm 1992, ban đầu chỉ là một
phong trào khí công mang màu sắc Phật giáo. « Lý giáo chủ » sang Mỹ vài
năm trước khi Pháp Luân Công bị cấm hoạt động. Bắc Kinh ra tay định dẹp
bỏ giáo phái này, khiến Pháp Luân Công mới trở thành chống cộng.
Tháng 4/1999, hàng ngàn học viên Pháp Luân Công biểu tình ngay trước
Trung Nam Hải để phản đối việc bắt giữ một số đồng môn ở Thiên Tân. Đây
là cuộc biểu tình lớn nhất xảy ra tại thủ đô Trung Quốc, kể từ sau vụ
thảm sát Thiên An Môn 1989. Dù không mang mục đích chính trị, sự kiện
này làm đảng lo sợ bị cạnh tranh về ý thức hệ. Tất cả các nhà ngoại giao
Trung Quốc ở nước ngoài đều được chỉ thị đấu tranh với ảnh hưởng Pháp
Luân Công, tuần nào báo chí Hoa lục cũng đưa tin bắt bớ các học viên của
giáo phái này.
Tuy nhiên Pháp Luân Công vẫn được ủng hộ ở ngoại quốc, các phương
tiện truyền thông riêng như Epoch Times (Đại Kỷ Nguyên) đã lớn mạnh để
cạnh tranh với báo chí Nhà nước. Theo David Ownby, đại học Montréal,
chiến dịch chống Pháp Luân Công của Trung Quốc có thể là một cuộc chiến tranh
hao mòn không có hồi kết.
Người Rohingya dùng bè vượt sông sang Bangladesh tìm đất sống. |
Rohingya : Facebook hiệu quả hơn Hội đồng Bảo an !
Về Miến Điện, The Economist cho biết Liên Hiệp Quốc tố cáo quân đội nước này diệt chủng người Rohingya, trong bài viết mang tựa đề « Tệ hơn cả những gì người ta có thể hình dung ».
Hội đồng Nhân quyền Liên Hiệp Quốc tuần này đã công bố một báo cáo
cho thấy quân đội Miến Điện đã phạm những tội ác nặng nề hơn cả ước
đoán, và con số 10.000 người chết còn dưới mức sự thật. « Có những
người bị bắn chết hoặc bị thương dưới lằn đạn, bị nhắm bắn hay hú họa,
thường là lúc đang chạy trốn. Số khác chết cháy vì nhà họ bị đốt, các vụ
hãm hiếp hoặc bạo hành tình dục xảy ra với số lượng lớn, trẻ em bị giết
ngay trước mặt cha mẹ…Có ít nhất 392 ngôi làng bị đốt sạch hoặc phá hủy
một phần ».
Trầm trọng hơn nữa, có những bằng chứng cho thấy các tội phạm này là
có dự mưu : các nhóm quân tăng viện được điều tới bang Rakhine ít lâu
trước khi xảy ra bạo động. Bản báo cáo kết luận, cần phải đưa ra tòa
tổng tham mưu trưởng Min Aung Hlang và các tướng lãnh Miến Điện khác về
tội diệt chủng.
Nhưng theo The Economist, việc này không dễ. Quân đội chỉ chịu
trừng phạt bảy người lính liên can đến một vụ thảm sát có bằng chứng
rất đầy đủ, còn chính phủ dân sự Miến Điện không có quyền hành gì với
phía quân đội, và còn đứng về phe các quân nhân. Hội đồng Bảo an Liên
Hiệp Quốc có thể đưa Miến Điện ra trước Tòa án Hình sự Quốc tế, nhưng
hai thành viên thường trực Nga và Trung Quốc có thể phủ quyết. Ngay cả
khi đồng thuận, cũng khó đưa được các tướng lãnh này ra trước vành móng
ngựa.
Cho đến nay, lời đáp trả cứng rắn nhất là từ…Facebook. Mạng xã hội
này đã xóa tài khoản của tổng tham mưu trưởng quân đội Miến Điện và hứa
lưu trữ những dữ liệu về ông ta. Christopher Sidoti, một trong các nhà
điều tra Liên Hiệp Quốc nhận xét : « Facebook còn hữu hiệu hơn cả Hội đồng Bảo an, trong lúc này ».
Nhà sử học Úc chứng minh tội diệt chủng của Khmer Đỏ
Cũng về tội diệt chủng, Le Monde cuối tuần viết về nhà sử học
Úc Ben Kiernan, đã nghiên cứu về tội ác của Khmer Đỏ từ năm 1994. Nhờ
tài trợ của Mỹ, ông đã khai quật được các hồ sơ lưu trữ, để có thể chứng
minh những vụ thảm sát hàng loạt tại Cam Bốt từ năm 1975 đến 1979 có
thể được tư pháp quốc tế công nhận là tội ác diệt chủng.
Sau khi hỏi chuyện người vợ gốc Khmer và hàng trăm người tị nạn tại
Thái Lan, ở châu Âu và ngay tại Cam Bốt, năm 1978 Ben Kiernan lên tiếng
tô cáo « những vụ thanh trừng hàng loạt » của Pôn Pốt. Sau đó ông
mới biết được từ 1975 đến 1979, Khmer Đỏ đã sát hại 1,7 triệu người,
trong đó có cả thân nhân vợ ông. Đó là lúc ông khởi đầu cuộc đấu tranh
để những kẻ cầm đầu chế độ khát máu này phải bị đưa ra trước tòa án quốc
tế.
Nhờ số tiền tài trợ 2 triệu đô la của Nhà nước Mỹ, ông có thể dựa vào
một ê-kíp tận tâm làm việc. Năm 1996, họ phát hiện tại Phnom Penh
100.000 trang tài liệu của Santebal, tức mật vụ Khmer Đỏ. Tuy các vụ
thảm sát của Khmer Đỏ Liên Hiệp Quốc không công nhận có một trong bốn
tính chất của tội diệt chủng (liên quan đến một nhóm người, một chủng
tộc, sắc tộc hay tôn giáo), nhưng theo nhà sử học Kiernan, rõ ràng đây
là diệt chủng. Ông nhấn mạnh việc Khmer Đỏ tàn sát theo nhóm tôn giáo
(người Chàm theo đạo Hồi), chủng tộc (người gốc Việt) và nhóm người («
kẻ thù giai cấp »).
Lính Nga tiến vào Crimée, dấu chấm hết cho giấc mơ Nga-Âu giao hảo. |
Nga không còn mơ về châu Âu
Le Monde Diplomatique nhìn lại lịch sử đương đại với bài viết mang tựa đề « Khi Nga mơ về châu Âu ».
Vừa ra khỏi cuộc chiến tranh lạnh, người Nga thấy tương lai mình trong
một châu Âu hòa giải, với một cơ chế an ninh chung. Nhưng khi mở rộng
NATO đến cửa ngõ nước Nga, phương Tây đã nhận lấy rủi ro kích thích chủ
nghĩa dân tộc.
Trong chuyến công du đầu tiên với tư cách tổng bí thư đảng Cộng Sản
Liên Xô, mùa thu năm 1985 tại Paris, ông Mikhail Gorbatchev đã đưa ra
công thức « ngôi nhà chung châu Âu ». Một trong các động cơ là
nhằm tách rời Washington với các đồng minh châu Âu để dễ thương lượng.
Matxcơva muốn nhanh chóng kết thúc cuộc chạy đua vũ trang quá tốn kém,
và với hiệp ước tháng 12/1987, ông Gorbatchev đã đơn phương nhượng bộ :
Liên Xô tiêu hủy 1.846 hỏa tiễn mang đầu đạn nguyên tử, gấp đôi so với
Hoa Kỳ.
Việc NATO can thiệp của vào Nam Tư cũ năm 1999 mà không có sự đồng ý
của Liên Hiệp Quốc khiến Nga phải cảnh giác, và rồi sự kiện Nga sáp nhập
Crimée của Ukraina năm 2014 đã đặt dấu chấm hết cho hy vọng hội nhập
châu Âu. Giờ đây, Matxcơva chấp nhận một sự « cô đơn về địa chính trị ».
Obama bỏ rơi Syria khiến bàn cờ thế giới thay đổi
Nhìn sang Trung Đông, trong bài điều tra « Ngày mà Obama đã bỏ rơi Syria », L’Obs quay
lại với thời điểm cách đây đúng 5 năm, ngày 31/08/2013, tổng thống Mỹ
đổi ý, không muốn cùng với Pháp không kích Syria sau vụ tấn công hóa học
quy mô tại ngoại ô Damas. Một quyết định đã làm đảo lộn thăng bằng địa
chính trị thế giới.
Tờ báo cho biết, lúc 18 giờ ngày hôm đó, định mệnh của phương Tây đã
thay đổi. Tổng thống Pháp François Hollande vừa kết thúc cuộc nói chuyện
với đồng nhiệm Mỹ Barack Obama. Bộ trưởng Quốc Phòng Jean-Yves Le Drian
và ngoại trưởng Laurent Fabius đều ngạc nhiên với vẻ mặt thất vọng của
tổng thống. Hollande cho biết : « Rốt cuộc Obama muốn đưa qua Quốc hội. Chúng ta ngưng lại hết ».
Hội đồng Quốc phòng Pháp họp khẩn hôm đó đều sững sờ và phẫn nộ,
trong khi đã sẵn sàng cho cuộc không kích Syria vài tiếng đồng hồ sau
đó. Các chiến đấu cơ đã được gắn bom, những hỏa tiễn đã sẵn sàng, các
phi công đã nhận lệnh, với những mục tiêu cụ thể, chỉ còn đợi đèn xanh
cuối cùng được bật lên.
Từ giây phút Obama bất thần quay ngoắt ấy, thế giới không còn như xưa
nữa. Hậu quả của sự phản bội rất to lớn, cả trước mắt lẫn về lâu về
dài. Tổ chức Nhà nước Hồi giáo nhờ đó đã trỗi dậy, hoành hành trong khu
vực suốt nhiều năm trời. Putin chộp lấy cơ hội Mỹ đứng ngoài cuộc để
chiếm Crimée, rồi đến lượt Bắc Kinh tranh thủ bành trướng trên Biển
Đông, thống trị châu Á. Đành rằng đến ngày 13/04/2018, sau một vụ tấn
công hóa học mới, hai tổng thống Donald Trump và Emmanuel Macron đã trả
đũa, nhưng sự can thiệp muộn màng này không làm thay đổi được gì, cả
trên thực địa lẫn bàn cờ thế giới.
Ba tổng thống Iran, Thổ Nhĩ Kỳ, Nga sẽ gặp lại để "chia phần" Syria. |
Tranh giành ảnh hưởng trên Syria điêu tàn
Cũng về Syria, xã luận của Courrier International nói về « Những người gác đền mới trên điêu tàn Syria ».
Những người bảo hộ Bachar Al Assad đang mơ mở rộng ảnh hưởng tại
Trung Đông. Các nhà lãnh đạo Iran, Nga, Thổ Nhĩ Kỳ sẽ họp lại ngày
07/09/2018 về Syria, đang mơ đến viễn cảnh này, trong lúc vẫn đòi phương
Tây chi tiền. Châu Âu có sẵn sàng tài trợ cho nhà độc tài Damas, nhân
danh sự ổn định khu vực - và cũng cho châu Âu - hay không. Như Vladimir
Putin đã nhắc nhở một cách đắc chí, việc tái thiết Syria phải đi kèm với hồi
hương người tị nạn.
Chẳng có gì chắc chắn cả, khi các đồng minh của Assad chẳng hề muốn
Hoa Kỳ hay Châu Âu có vai trò gì tại đây. Trong khi đó, một cường quốc
khác đang rình rập : hồi tháng Bảy, Trung Quốc hứa hẹn 20 tỉ đô la cho
các nước Ả Rập. Hòa bình chưa đến, mà cuộc chiến nhằm tranh giành ảnh
hưởng đã bắt đầu.
Tựa chính các tuần báo Pháp
L’Obs tuần này chú ý đến « Cú đòn sấm sét của Hulot », bộ trưởng Môi Trường Pháp mới vừa từ chức mà tờ báo cho là « nhằm thay đổi hệ thống ». Le Point dành nhiều trang cho chủ đề « Hướng dẫn về các loại thuốc chống trầm cảm », những loại thuốc nào hiệu quả và loại nào nguy hiểm, còn L’Express ra số chuyên đề về địa ốc. Riêng Courrier International chạy tựa « Trung Đông, tình hình lại hỗn loạn », điều tra về một khu vực bị xâu xé bởi những cuộc xung đột và bất ổn bởi những thế lực muốn gây ảnh hưởng.
Aucun commentaire:
Enregistrer un commentaire
Remarque : Seul un membre de ce blog est autorisé à enregistrer un commentaire.