 |
| Chiến tranh lạnh Mỹ-Trung, ai sẽ thắng ai ? ( Ảnh mang tính minh họa) |
« Đối phó với Trump, Trung Quốc chuẩn bị chiến tranh lạnh », đó là tựa đề bài phân tích của thông tín viên nhật báo Les Echos
tại Bắc Kinh. Bị bất ngờ trước chiến tranh thương mại do Hoa Kỳ khởi
xướng, nay Trung Quốc chuẩn bị cho một cuộc xung đột trường kỳ và đa
dạng.
Les Echos nhắc lại, mùa hè
vừa qua ông Tập Cận Bình vốn xuất hiện thường xuyên trên báo chí, bỗng
biến mất trong suốt hai tuần lễ. Nhà lãnh đạo mà mức độ tôn sùng cá nhân
tương đương với thời kỳ Mao Trạch Đông, bận dự hội nghị Bắc Đới Hà. Một
hội nghị về mặt chính thức không hiện hữu, nhưng mọi người đều biết
rằng các đường hướng kinh tế, chính trị quan trọng được vạch ra tại đây.
Tuy không có gì được tiết lộ, nhưng chắc chắn chương trình thảo luận
tập trung cho cuộc chiến tranh thương mại với Hoa Kỳ.
Bắc Kinh ngỡ rằng đã « dỗ dành »
được Donald Trump với lời hứa sẽ mua hàng tỉ đô la hàng hóa của Mỹ,
nhưng nay đành phải từ bỏ hy vọng nhanh chóng kết thúc xung đột. Ngược
lại, cuộc chiến tranh thương mại sẽ còn leo thang trong những ngày tới :
Washington cho biết muốn đánh thuế thêm 200 tỉ đô la hàng Trung Quốc.
Cho
dù Bắc Kinh dọa sẽ ăn miếng trả miếng, đây là một đòn nặng cho người
khổng lồ châu Á. Vẫn rất lệ thuộc vào xuất khẩu, Trung Quốc thiệt thòi
nhiều trong trò chơi đánh thuế qua lại hàng hóa của nhau. Lý do hết sức
đơn giản : lượng hàng nhập từ Mỹ chỉ bằng một phần tư so với số 506 tỉ
đô la hàng Trung Quốc xuất sang Hoa Kỳ hàng năm, và ông Donald Trump
không loại trừ khả năng đánh thuế toàn bộ.
Thị trường tài chính
hoang mang, đồng nhân dân tệ sụt giá, Bắc Kinh đành phải thay đổi chính
sách tiền tệ để kích thích tăng trưởng. Mục tiêu chống rủi ro tài chính
đành trở thành thứ yếu, và một số nhà quan sát lo ngại nền kinh tế Trung
Quốc sẽ nóng lên trở lại, khi nợ nần đã vượt quá 260% GDP.
 |
| Cam Mỹ bày bán tại một siêu thị ở Thượng Hải, 03/04/2018. |
Ban đầu bị bất ngờ trước quyết tâm của Donald Trump, nay Trung Quốc
chấp nhận một cuộc chiến lâu dài và mở rộng với Hoa Kỳ. Báo chí nhà nước
Trung Quốc lâu nay vẫn đắc chí xỏ xiên sự bất nhất, tự làm hại mình của
tổng thống Mỹ ; nay coi sự tấn công của Washington không chỉ có mục
đích làm giảm thâm hụt thương mại, mà nằm trong một chiến lược tổng thể
nhằm ngăn chận đà tiến của Trung Quốc trên trường quốc tế.
Long
Quốc Cường (Long Guoqiang), một trong những nhà kinh tế nhiều ảnh hưởng
nhất, trong một bài viết đăng trên Nhân dân Nhật báo nhận định Hoa Kỳ
coi Trung Quốc là người « cạnh tranh chiến lược », như trước đây
từng chận bước Liên Xô. Bắc Kinh nay cho rằng xung đột thương mại chỉ là
cái cớ, đây là tiền đề của một cuộc chiến tranh lạnh mới mà Trung Quốc
phải đối phó và không thể nhường bước. Cơ quan tư vấn Trivium ở Bắc Kinh
nhận xét : « Các lãnh đạo không còn coi đây là cuộc đấu đá thương mại, mà là sự tấn công vào mô hình kinh tế chính trị Trung Quốc ».
Kế hoạch Made in China 2025
nhằm nâng Trung Quốc lên hàng đầu thế giới về công nghệ mới, bị
Washington coi là biểu tượng của tham vọng hất cẳng Thung lũng Silicon.
Và bao trùm lên tất cả : trong khi Donald Trump hứa làm cho nước Mỹ vĩ
đại trở lại, thì Tập Cận Bình khẳng định « giấc mơ Trung Hoa » và mục tiêu « đại phục hưng ». Ông Tập liên tục nhấn mạnh ngôi vị hàng đầu thế giới của Trung Quốc, trong lúc quyền lực cá nhân của ông đã được tăng cường.
Giờ
đây tại Trung Quốc đã có một số tiếng nói cho rằng sự huênh hoang về
sức mạnh kinh tế và địa chính trị chỉ làm Hoa Kỳ thêm nghi ngại. Báo chí
Hoa lục đã được chỉ thị không nhắc đến kế hoạch Made in China 2025 –
một động thái mà theo Les Echos là chưa đủ để làm dịu bớt căng thẳng với Mỹ.
 |
| Tập Cận Bình tiếp các lãnh đạo châu Phi tại Đại lễ đường Nhân Dân, 06/09/2018. |
Tập Cận Bình ra sức dụ dỗ châu Phi
Cũng về Trung Quốc, Le Monde nói về « Chiến dịch khuyến dụ châu Phi của Tập Cận Bình ». Các
nhà lãnh đạo châu Phi vừa được Bắc Kinh tiếp đón như những ông hoàng,
để tỏ ra khác biệt với phương Tây. Và nhất là với tổng thống Mỹ, người
mà hồi tháng Giêng đã gây sốc khi gọi là các nước này là « thối tha ».
Tại
thượng đỉnh Trung-Phi lần thứ ba diễn ra trong ngày 3 và 4/9, 53 nhà
lãnh đạo châu Phi cùng với các bà phu nhân được tiếp đãi long trọng,
trong đó có dạ yến khoản đãi của ông Tập Cận Bình với phần trình diễn
văn nghệ. Chủ tịch Trung Quốc đọc một bài diễn văn nghe rất êm tai : «
Chúng tôi luôn theo đuổi chính sách ‘năm không’ trong quan hệ với châu
Phi. Đó là không can dự vào nỗ lực phát triển của từng nước cũng như
công việc nội bộ châu Phi, không áp đặt ý định, không đặt điều kiện khi
cấp viện trợ, không theo đuổi những lợi ích chính trị ích kỷ ».
Kèm
theo đó là lời hứa viện trợ 60 tỉ đô la trong ba năm tới, và đối với
những nước châu Phi nghèo nhất, Trung Quốc hứa xóa nợ, liên quan đến
những món cho vay không lãi sắp phải thanh toán từ cuối 2018. Theo Viện
nghiên cứu Trung Quốc-Châu Phi thuộc đại học John-Hopkins, đó là ba nước
Cộng hòa Congo, Zambia và Djibouti. Djibouti cũng chính là nơi mà Bắc
Kinh thiết lập căn cứ quân sự đầu tiên ở nước ngoài. Le Monde đặt câu hỏi, đến bao giờ nơi này không còn đây là căn cứ ở ngoại quốc duy nhất của Trung Quốc ?
 |
| Hoàng tử Hlangusemphi của eSwatini tặng trang phục truyền thống cho tổng thống Đài Loan Thái Anh Văn, 19/04/2018. Ảnh CNA |
eSwatini, khách châu Phi duy nhất không được mời
Trong bài « eSwatini, đồng minh cuối cùng của Đài Loan tại châu Phi », Le Monde
ghi nhận ông Tập Cận Bình đã thành công trong việc mời được toàn bộ
lãnh đạo châu lục này đến dự hội nghị thượng đỉnh, ngoại trừ đất nước
nhỏ bé nằm giữa Mozambique và Nam Phi, tên cũ là Swaziland.
Tổng
thống Đài Loan Thái Anh Văn đã đến thăm eSwatini hồi tháng Tư. Tại đây,
Đài Bắc đã tài trợ xây dựng một bệnh viện và một sân bay mới. Hai đồng
minh cũ của Đài Loan là Sao Tomé và nhất là Burkina Faso đã cắt đứt thâm
tình để bắt tay với Trung Quốc.
Đài Bắc chỉ còn biết phê phán nước đồng minh từ 24 năm qua đã « chạy theo chính sách ngoại giao đô la »,
bên cạnh đó nhiều chính khách Burkina Faso cũng công khai chỉ trích đề
nghị viện trợ của Bắc Kinh, cao gấp bốn lần GDP của nước này. Tuy nhiên
sự trung thành của eSwatini cũng khiến Đài Loan bối rối đôi chút, vì đó
là một vương quốc không cho phép bất kỳ đảng chính trị nào được hiện
diện.
 |
| Xie Xiaoyan, đặc phái viên của Trung Quốc tại Syria. |
Trung Quốc âm thầm chiếm vũ đài
Nhìn từ
góc độ châu Âu, cây bút bình luận Sylvie Kauffmann nhận định, viện trợ
của Pháp không thể so sánh nổi với 60 tỉ đô la mà ông Tập Cận Bình hứa
hẹn cho châu Phi, nhưng phải đặt trong tổng thể Liên hiệp Châu Âu cung
cấp đến 55% viện trợ phát triển trên thế giới. Điểm khác biệt lớn là
Trung Quốc bất chấp vấn đề nhân quyền, Nhà nước pháp quyền, dân
chủ…Business is business.
Trước những hồ sơ lớn về địa chính trị,
Trung Quốc im lặng, nhưng tích cực hành động có lợi cho mình. Các doanh
nghiệp ở Hoa lục sẵn sàng nhảy vào tái thiết Syria. Tại các định chế
quốc tế mà Donald Trump muốn rút lui, Bắc Kinh triển khai nhân sự có
trình độ và gia tăng đóng góp vào ngân quỹ. Hội đồng Bảo an Liên Hiệp
Quốc tuy là sân khấu đối đầu Nga-Mỹ, nhưng trên thực tế đã dần dà trở
thành sân chơi Nga-Trung, và Bắc Kinh đã qua mặt Matxcơva.
« Con đường tơ lụa mới »
giúp ảnh hưởng Trung Quốc trải rộng lên phân nửa số quốc gia trên hành
tinh, đến tận Đông Âu. Con đường tơ lụa thế kỷ 21 không chỉ bao trùm
trên đất liền và trên biển, mà cả trên internet. Một cách muộn màng,
châu Âu bắt đầu tìm cách bảo vệ những lãnh vực chiến lược. Nhưng cú đòn
nặng nhất lại từ Malaysia : thủ tướng 93 tuổi vừa quay lại nắm quyền đã
hủy ngay các dự án 23 tỉ đô la của Bắc Kinh, tố cáo chủ nghĩa thực dân
mới. Pakistan và Miến Điện cũng đã nhận ra rằng nguy cơ Trung Quốc làm
bá chủ là hiển hiện.
 |
| Hình ảnh ông Putin trong kỳ nghỉ hè ở Xibêri. |
« Truyền hình Putin » chiếm giờ vàng
Nhìn sang nước Nga, Le Monde cho biết « Truyền hình Putin xuất hiện trong giờ vàng hàng tuần ». Khán giả Nga kể từ Chủ nhật 02/09/2018 được thưởng thức một chương trình mới với tên gọi không thể rõ ràng hơn : « Matxcơva. Kremlin. Putin », hoàn toàn dành riêng cho các hoạt động – tất nhiên là rất ấn tượng – của tổng thống.
Ông
Vladimir Putin vốn đã xuất hiện thường xuyên trong chương trình thời sự
của nhiều kênh khác nhau, nay hoạt động hàng tuần của ông được tường
thuật lại trên kênh truyền hình công Rossia-1. Chương trình đầu tiên do
nhà báo vơ-đét Vladimir Soloviev dẫn chuyện, kéo dài một tiếng đồng hồ,
nói về kỳ nghỉ hè của Putin ở Xibêri, với những « hình ảnh độc quyền ».
Vẫn
giữ truyền thống dàn dựng một tổng thống khỏe mạnh, trong bối cảnh
hoang dã, nhưng được nhấn mạnh với những lời chứng. Tuy ông Putin nói
đây chỉ là một cuộc tập thể dục bình thường, một trong những người đồng
hành với ông trên 8 kilomet đường núi phàn nàn rằng đôi chân « vẫn còn đau nhiều ngày sau đó ».
Trong lúc các hình ảnh của tổng thống Nga trên truyền thanh, truyền hình đã bão hòa, chương trình « Matxcơva. Kremlin. Putin » xuất
hiện vào một thời điểm tế nhị. Cải cách hưu bổng, được loan báo sơ sài
đúng vào ngày khai mạc Cúp bóng đá thế giới, đã làm tỉ lệ tín nhiệm của
tổng thống Putin sụt xuống mức thấp nhất kể từ bốn năm qua.
 |
| Tổng thống Mỹ Donald Trump, 06/09/2018. |
Thách thức bầu cử giữa kỳ của ông Trump : Hồ sơ chính báo Pháp
Về chính trị nước Pháp, Le Monde nhận xét « Macron xáo trộn lại bộ máy chính phủ nhưng không thay đổi mục tiêu ». Trên lãnh vực xã hội, Libération chơi chữ « Y khoa : Numerus claurus terminus ? »
: chính phủ Pháp đang cân nhắc có nên hủy bỏ kỳ thi cuối năm thứ nhất
của sinh viên khoa Y với tỉ lệ bị loại rất cao, một kỳ thi mà tờ báo cho
là bất công và ảnh hưởng đến toàn bộ hệ thống y tế. Về kinh tế, nhật
báo Les Echos giải thích « Đánh thuế các tập đoàn internet : Vì sao châu Âu do dự ».
La Croix hôm nay 06/09/2018 chạy tựa « Trump trước thách thức của cuộc bầu cử ». Tương tự, Le Figaro nhấn mạnh cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ ngày 6/11 tới mang tính quyết định đối với tổng thống Mỹ. Trong bài xã luận mang tựa đề « Một cuộc trưng cầu dân ý Mỹ », Le Figaro nhận
định cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ tháng 11 tới sẽ giúp đo lường hiện tượng
Donald Trump. Trong giới bảo thủ, uy tín ông Trump không hề suy suyển,
trong bối cảnh kinh tế đang màu hồng, tuy nhiên bầu cử giữa nhiệm kỳ lại
thường bất lợi cho đảng cầm quyền.
Aucun commentaire:
Enregistrer un commentaire
Remarque : Seul un membre de ce blog est autorisé à enregistrer un commentaire.