Malaysia nói không với ống dẫn dầu khí khổng lồ của Bắc Kinh

Thủ tướng Malaysia Mahathir Mohamad và Lý Khắc Cường tại Bắc Kinh, 20/08/2018. Ảnh AFP

(Libération 10/09/2018) Chính phủ Malaysia của ông Mahathir Mohamad đã báo cho Trung Quốc sẽ hủy bỏ ba dự án ống dẫn dầu và khí đốt, và có thể hủy luôn việc xây dựng một tuyến đường sắt.

Đó là một cái tát của ông Mahathir Mohamad vào mặt Trung Quốc. Tân thủ tướng Malaysia 93 tuổi, hôm thứ Hai 10/9 qua thư đã báo cho Bắc Kinh là hủy bỏ hẳn một dự án khổng lồ của Trung Quốc.

Việc xây dựng ba đường ống nhằm vận chuyển dầu lửa và khí đốt từ nơi khai thác ở Malaysia đến các cảng và nhà máy lọc dầu, hồi năm 2016 đã được chính phủ cũ của thủ tướng Najib Razak giao cho một công ty quốc doanh Trung Quốc. Một quyết định kỳ lạ, vì tập đoàn nhà nước hùng mạnh Petronas, vốn độc quyền về khai thác dầu của Malaysia vẫn có thể thực hiện công việc này.

Nhưng từ tháng Năm, khi đảng cầm quyền từ 60 năm qua ở Malaysia bị lật đổ, chỉ trích ngày càng tăng về các dự án khổng lồ này - có tổng giá trị 2,5 tỉ đô la ; trong đó đã chi trả đến 88% trong khi công việc thực hiện chỉ mới đạt có 13%. Các cuộc điều tra đang được tiến hành để xác định cựu thủ tướng Najib Razak đã biển thủ một phần số tiền này như thế nào. Ông Najib đã bị đặt trong vòng điều tra vì liên can đến xì-căng-đan tham nhũng đại quy mô – quỹ đầu tư 1MDB.

« Một dạng thực dân mới »

Một dự án khác của Trung Quốc là East Coast Railway Link (ECRL) cũng đang bị đe dọa hủy bỏ. Tuyến đường xe lửa chở hàng và hành khách quan trọng trong kế hoạch Con đường tơ lụa mới (OBOR) chạy xuyên qua Malaysia từ đông sang tây, nối Biển Đông với các hải cảng ở vịnh Malacca, có trị giá 17 tỉ euro.

Ông Mahathir loan báo muốn hủy bỏ các hợp đồng này trong chuyến công du Bắc Kinh cuối tháng Tám. Ông biện luận rằng số tiền này là quá lớn đối với Malaysia, mà tăng trưởng đang giảm nhẹ dưới mức 5% và nợ công đã lên đến trên 200 tỉ euro ; khẳng định không « bài Hoa », và mối quan tâm duy nhất là « bảo vệ lợi ích của Malaysia ».

Song song đó, ông khẳng định với báo chí là các hợp đồng này « bất công », ông không muốn « một dạng thực dân mới » lặp lại. Ngoài ra vào tuần trước, chính phủ của ông Mahathir đã hoãn lại vô thời hạn dự án tàu cao tốc Singapore-Malaysia, nối liền thủ đô Kuala Lumpur với nước láng giềng Singapore giàu có trong 90 phút.

Là chính khách lão luyện, ông Mahathir đã giúp Malaysia cất cánh về kinh tế trong thời kỳ cầm quyền từ 1981 đến 2003. Khi nói « không » với Trung Quốc - đối tác thương mại hàng đầu, và công khai chỉ trích Con đường tơ lụa mới – dự án số một của đảng Cộng sản Trung Quốc, ông có thể vạch ra con đường cho các nước khác như Miến Điện hoặc Pakistan. Những nước này đã phải vay mượn những món tiền to lớn của Trung Quốc để xây dựng những cơ sở hạ tầng chưa hẳn cần thiết đối với họ.

Hơn nữa Bắc Kinh đang quá bận rộn trong cuộc chiến thương mại với Hoa Kỳ, cho đến nay chưa thấy ra mặt tức tối về sự đảo ngược tình hình này.