Cuộc chiến đấu bảo vệ đất nông nghiệp gần phi trường Roissy

Dân cư và đại biểu vùng Tam giác Gonesse biểu tình chống chiếm dụng đất nông nghiệp.

(LND : Từ Paris mà suy về Tiên Lãng thì hơi bị…xa. Nhưng Pháp, một quốc gia công nghiệp phát triển, cường quốc kinh tế đứng thứ năm thế giới với nhiều công nghệ tiên tiến - sản xuất từ nhà máy điện nguyên tử, phi cơ chiến đấu hiện đại, tàu cao tốc…cho đến những mặt hàng xa xỉ - vẫn luôn dành một vị trí trang trọng cho nông nghiệp. Không có Tổng thống Pháp nào vắng mặt trong Hội chợ Nông nghiệp tổ chức tại Paris hàng năm. Đất nông nghiệp và đất rừng hiện vẫn chiếm đến ba phần tư diện tích Paris và vùng phụ cận, nhưng việc lấy đất canh tác để phục vụ cho nhu cầu đô thị hóa, tuy có tạo ra được một số việc làm, nhưng vẫn thường bị chống đối).

Một phần dự án.

(Le Monde 13/02/2012) Cái lạnh phủ sương giá lên những cánh đồng chạy dọc theo xa lộ ở đằng xa. Phía sau con đường huyết mạch, nơi tiếng những tiếng vù vù liên tục vẳng đến, người ta phân biệt những khối vuông màu xanh của một trung tâm thương mại, bức tường của thành phố đang được dựng lên. Bất chợt trong khí trời lạnh giá, xuất hiện những chú thỏ nhảy nhót nô đùa, tập họp lại với nhau. Dominique Plet nói : « Có hàng tá thỏ trên những cánh đồng, và có nhiều gà gô nữa. Tôi còn thấy cả những người đi xe dừng lại bên lề xa lộ, bước xuống để bắn chúng ».

Ông Plet năm nay 68 tuổi, chuyên trồng ngũ cốc tại một trong những khu đất nông nghiệp nằm gần Paris, ở phía nam phi trường Roissy. Đó là một khu đất rộng gần 1.000 ha, được gọi là Tam giác Gonesse. « Chúng tôi là thế hệ thứ năm làm việc tại đây, và con trai tôi rất mê nghề nông. Nó muốn tiếp tục canh tác, chúng tôi muốn tiếp tục là nông dân ».

Có khoảng một chục nông dân muốn khai thác mảnh đất màu mỡ này của vùng phụ cận thủ đô nước Pháp. Nhưng tương lai đang mờ mịt. Đó là vì tại Tam giác Gonesse, tập đoàn phân phối Auchan vốn là chuỗi siêu thị đứng thứ nhì nước Pháp, muốn tiến hành một siêu dự án mang tên Europa City, với vốn đầu tư 1,7 tỉ euro. Trải rộng trên 80 ha sẽ là một trung tâm văn hóa giải trí khổng lồ, gồm một viện bảo tàng có diện tích tương đương trung tâm Beaubourg nổi tiếng của Paris, một sân trượt tuyết, một rạp xiếc thường trực, và 250.000 mét vuông cửa hàng, tiệm ăn. Chung quanh đó là các tòa nhà văn phòng.

Khu trượt tuyết tương lai.

Một công trình nghiên cứu thực hiện cho chi nhánh mang tên Immochan chịu trách nhiệm về dự án này, ước lượng sẽ tạo ra được 11.500 việc làm trực tiếp, và 6.000 việc làm gián tiếp. Khách hàng là ai ? Đó là một phần của 63 triệu hành khách quá cảnh qua sân bay, dân cư địa phương, và những người dân Paris được trung tâm này thu hút – một dự án được xem là làm mới tiêu dùng và sẽ là một « một khu vực ngoại vi tích cực ».

Europa City sẽ có một nhà ga được xây dựng trong khuôn khổ đề án Grand Paris (nhằm xây dựng những cụm kinh tế quan trọng xung quanh Paris, và một hệ thống vận chuyển công cộng nối liền các cụm này với phi trường, các nhà ga và trung tâm thủ đô – chú thích của người dịch). Bên cạnh đó là một tuyến đường sắt nối khu La Défense với công viên triển lãm Villepinte. Ngoài ra còn có một sân gôn 90 ha, một khu công nghiệp gần 200 ha.

Hervé Dupont, giám đốc cơ quan quy hoạch vùng Plaine de France (gồm Seine-Saint-Denis và Val-d’Oise nằm phía bắc Paris) cho biết : « Vùng Tam giác Gonesse là một mảng của chiến lược rộng lớn bao trùm vùng đất nằm giữa Roissy và Le Bourget. Khuynh hướng trước đây là sử dụng các không gian gần sân bay cho công tác hậu cần. Nay thì người ta nghiêng về việc kết hợp giữa kỹ thuật và hành chánh ».

Sự tiến triển này có thể làm tăng giá trị các thành phố nằm gần đó – Gonesse, Sarcelles, Aulnay-sous-Bois, vốn có tỉ lệ thất nghiệp cao. Đối với chính quyền địa phương, ưu tiên dành cho các việc làm được hứa hẹn. Michel Montaldo, đại biểu vùng Gargeslès-Gonesse nói : « Nếu phân nửa số việc làm dự kiến được dành cho dân địa phương, đó sẽ là một điều tốt. Thí dụ như người ta đã nhận ra là sân vận động lớn Saint-Denis đã không tạo ra được công ăn việc làm cho dân nghèo trong khu vực. Chúng tôi muốn ký kết hợp đồng với Europa City để có những chương trình đào tạo phù hợp ».

Tam giác Gonesse nhìn từ trực thăng.

Nhưng dự án đã gây ra phản ứng mạnh mẽ tại địa phương, từ một tập thể 17 hiệp hội. Họ phản đối việc âm thầm tiến hành dự án. Mohammed Ouerfelli, thuộc hiệp hội dân cư Đông Val-d’Oise (Adhevo) nói : « Người dân Gonesse hoàn toàn không được chính quyền địa phương thông tin ». Một cuộc điều tra công khai về quỹ đất trên diện tích liên quan sẽ được tiến hành từ ngày 20/02/2012.

Những người phản kháng chỉ trích nhiều nhất về việc hủy hoại đất nông nghiệp, cho dù một « khoảng xanh » có diện tích 400 ha đã được dành ra. Bernard Loup, thuộc hiệp hội Môi trường Val-d’Oise nhận xét : « Tất cả các chính khách đều tuyên bố là phải bảo vệ đất nông nghiệp. Nhưng trên thực địa thì không thay đổi gì cả, mà ngược lại, đất nông nghiệp lại càng bị gặm nhấm nhanh hơn ».

Các hiệp hội cũng cho là dự án này quá tham vọng, trong khi xung quanh phi trường Roissy, các công trình cạnh tranh đã được tiến hành. Chẳng hạn Aeroville, một trung tâm thương mại rộng 80.000 m2, International Trade Center, hay Aerolians, trên 200 ha. Một số người như ông Jean-Claude Marcus thuộc văn phòng tư vấn Gaia đề nghị một hướng khác. Đó là chuyển đổi Tam giác Gonesse thành vùng trồng rau với các nhà kính sử dụng địa nhiệt, có thể tạo ra 2.000 việc làm trong nông nghiệp.

Trên chiếc cầu bắc qua xa lộ, phía trên luồng xe cộ lưu thông, Dominique Plet nhớ về thời thơ ấu ở Gonesse, khi chỉ có toàn những cánh đồng ngút mắt tận chân trời. “Lại xây dựng nữa, và sau đó thì thế nào? Chúng ta sẽ đến tận Compiègne chăng (thành phố thuộc vùng Picardie, cách phía bắc Paris 75 km)? Thật chẳng còn một giới hạn nào nữa”.