Lê Diễn Đức – Vở kịch hòa bình ở Florida và vị thế khó xử của Ukraine

 

Mấy ngày qua, đọc những bản ghi âm rò rỉ về đặc phái viên Steve Witkoff bay sang Nga “xin chỉ thị”, rồi trở lại Florida để tham gia cái gọi là “đàm phán hòa bình”, tôi chỉ thấy một điều rất rõ : Đó không phải là đối ngoại của nước Mỹ. Đó là một vở kịch chính trị được dựng lên để phục vụ quyền lợi của một cá nhân.

Và nhìn cách Ukraine vẫn phải ngồi vào bàn họp ở Florida, dù biết trước đó chẳng phải là hòa bình, tôi càng hiểu vị thế bấp bênh mà họ – và cả thế giới dân chủ – đang phải đối mặt.

1. Florida không phải trung tâm ngoại giao – đó là “phòng điều khiển” của Trump

Việc dời toàn bộ tiến trình đàm phán từ Geneva, Brussels hay Washington về Florida không phải ngẫu nhiên. Florida là nơi Trump :

- Kiểm soát ai vào, ai ra,

- Loại bỏ Bộ Ngoại giao,

- Gạt CIA, Lầu Năm Góc và Quốc hội ra khỏi cuộc,

- Và đặt toàn bộ “tiến trình hòa bình” vào tay các cố vấn thân tín của mình.

Một cuộc họp mang danh “hòa bình”, nhưng thực chất là phòng thương lượng riêng ở Mar-a-Lago – không giám sát, không quy chuẩn ngoại giao, không liêm chính. Đó không phải là nước Mỹ mà tôi từng tin tưởng.

2. Ngoại trưởng Rubio xuất hiện, nhưng không nắm quyền

Marco Rubio mang chức danh Secretary of State, nhưng ai cũng thấy ông không điều khiển tiến trình này. Reuters, AP, WSJ đều ghi nhận Bộ Ngoại giao bị bypass trong giai đoạn đầu của “kế hoạch 28 điểm”.

Rubio có mặt ở Florida chỉ để :

- Hợp thức hóa hình ảnh,

- Trấn an đồng minh,

- Làm “bình phong” rằng Mỹ vẫn đang dẫn dắt tiến trình.

Nhưng quyền lực thực sự nằm ở nơi khác.

3. Vì sao Witkoff – người vừa bị rò rỉ ghi âm – vẫn tiếp tục được dùng ?

Vì Witkoff không phải nhà ngoại giao. Ông ta là người hiểu Trump nhất. Ông ta biết phải nói gì để làm Trump hài lòng, phải tư vấn thế nào để gắn kết các ý tưởng chính trị với lợi ích tài phiệt – từ năng lượng, tài nguyên đến những thỏa thuận nếu Nga được gỡ trừng phạt.

Không ai ở Moscow muốn gặp Bộ Ngoại giao Mỹ. Họ chỉ muốn gặp người có chìa khóa mở cái tôi của Trump. Và đó là lý do Witkoff, dù vướng bê bối, vẫn đứng cạnh Trump ngay tại Florida.

4. Vì sao Ukraine vẫn phải ngồi vào bàn đàm phán – dù biết rõ đây chỉ là “vở kịch” ?

Nhiều người hỏi : Biết là giả dối, sao Ukraine vẫn đi ? Câu trả lời rất đau lòng : Vì họ không có lựa chọn.

Nếu Ukraine từ chối :

- Trump sẽ lập tức vu cho Kyiv “không muốn hòa bình”,

- Dùng đó làm cớ để cắt viện trợ,

- Gây áp lực lên châu Âu,

- Và chia rẽ liên minh phương Tây.

Ukraine đến Florida không phải vì tin Trump. Họ đến để không cho Mỹ dựng nên câu chuyện rằng Ukraine phá hoại hòa bình. Họ đến để giữ cửa sống cho dân tộc mình – dù biết cái bàn họp ấy chỉ là sân khấu.

5. Và trên hết : Trận chiến thật không nằm ở Florida

Dù Trump có họp ở Mar-a-Lago, dù Witkoff có “xin chỉ thị”, dù truyền thông có chiếu trực tiếp cảnh ký kết, thì tất cả chỉ là bề mặt. Nền độc lập của Ukraine không được quyết định ở Florida. Nó được quyết định bởi :

- Người lính Ukraine trên chiến trường,

- Sự bền bỉ của một dân tộc không chịu khuất phục,

- Và cam kết của thế giới dân chủ không để một quốc gia bị nuốt chửng.

Florida chỉ là một vở kịch hòa bình. Còn hòa bình thật – nếu đến – sẽ phải dựa trên công lý, chủ quyền và trách nhiệm, không phải sự giao dịch chính trị trong bóng tối.

Kết

Là một công dân Mỹ, tôi vừa buồn vừa lo khi thấy nước Mỹ bị kéo vào một tiến trình ngoại giao không minh bạch, không chính danh và đặt vào tay những người không đại diện cho giá trị của chúng ta. Nhưng tôi vẫn tin vào nước Mỹ – vào sức mạnh của các định chế, của Quốc hội lưỡng đảng, của những con người dám nói, dám cảnh báo, dám giữ lại điều đúng đắn.

Vở kịch có thể được dựng rất khéo. Nhưng sự thật – cũng như công lý – cuối cùng vẫn thắng. Và Ukraine xứng đáng được bảo vệ bằng sự thật ấy, chứ không bằng những màn trình diễn ở Florida.

LÊ DIỄN ĐỨC 01.12.2025