Phúc Lai - Vài nét về cuộc chiến tranh của Putox ở Ukraine : Bài viết đầu năm ngày 02/01/2025

1. Dạo quanh dòng dư luận về cuộc chiến

1.1. Chẳng phải từ các nguồn nào khác, mà từ các nguồn được gọi là “chính thống” của cái xứ phía đông nước Lào này, càng ngày càng trở nên nhảm nhí. Mới nhất có cái hãng tin gì uy tín lắm, lại mời hai ông chuyên gia mà tôi không muốn nhắc tên, làm cái talk.

Một trong hai chuyên gia là giảng viên học viện ngoại giao, cựu đại sứ ở Hungary nói khá lăng nhăng, gần như đưa những thông tin giả, trái ngược hoàn toàn với sự thật. Mục đích của ông này là… dìm hàng những nước Liên Xô cũ sau khi tách ra khỏi cái Liên bang 70 năm bê trễ này.

Chẳng hạn, ông ta nói: Ba nước Baltic có quan điểm cực kỳ xấu với Nga. Đây là các nước nghèo nhưng được Liên Xô đầu tư công nghệ cao như công nghệ điện tử. Nhưng sau khi tan rã quan hệ của họ với Nga cực kỳ xấu… Ông ta lảm nhảm tiếp về việc các nước này quay lưng lại với quá khứ, lịch sử chống phát-xít của Liên Xô.

Đây là cách tiếp cận thường thấy từ thời Liên Xô, vì khỏa lấp cái đoạn cực kỳ đen tối của lịch sử cái quốc gia đã chết này: Do thỏa thuận Stalin – Hitler (Molotov – Ribbentrop Pact) mà ba nước này bị Liên Xô sáp nhập chỉ 1 năm trước chiến tranh, tức là vào năm 1940. Nói cách khác, gọi là sáp nhập nhưng thực chất là xâm lược.

Liên Xô vốn dĩ là một thực thể đặc biệt được lập ra với mục tiêu hợp lý hóa hình thức các thuộc địa cũ của  Sa Hoàng theo ý tưởng của Lê-nin, trước sau thì Liên Xô cũng sẽ nhòm ngó để chiếm lại những vùng đất đã mất từ sau 1918, như Phần Lan, Ba Lan và đặc biệt là ba nước Baltic.

Tôi không hiểu tại sao cái lão học giả này, lại có thể đưa ra quan điểm vào thời điểm thế kỷ XXI đã đi được 1/4 thế kỷ mà vẫn, ngoài mặt thì có thể nhẹ nhàng dịu dàng, nhưng vẫn giữ quan điểm thực sự là hận thù, phản động khi vẫn lằng nhằng với cái ý tưởng hoặc là phải duy trì Liên Xô, hoặc là những nước này phải bám lấy nước Nga.

Trích : “Việt Nam là đất nước độc lập, tự cường, luôn có khát vọng và tầm nhìn phát triển, có đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ và rộng mở.”  Nguồn

Đảng cộng sản Việt Nam và Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam luôn xác định đường lối độc lập tự chủ, đa dạng hóa, đa phương hóa quan hệ ngoại giao… Điều đó cũng đồng nghĩa với việc tôn trọng độc lập tự chủ của các quốc gia khác.

Tính phản động của lập luận từ vị học giả này bộc lộ rõ ràng hơn khi ông ta tiếp tục lằng nhằng dẫn dắt: “Chính trường Armenia không ổn định do có sự can thiệp của Mỹ. Thị trường chính của Moldova là Nga không phải châu Âu, nếu Nga đóng cửa Moldova sống như thế nào ?”. Và ví dụ tiếp: “Thời quan hệ của Ukraine với Nga tốt, Ukraine là nước kinh tế có hạng châu Âu, là nước tập trung được công nghệ cao của Liên Xô, sản xuất nhiều vũ khí. Nay thì nhà máy đóng cửa, hàng hóa không có người mua. Vũ khí không có người mua…”

Và ông ta lòi đuôi “chống đế quốc”: “Cứ bầu cử mà chính quyền thân Nga được bầu lên thì Mỹ không công nhận, đó là tiêu chuẩn kép. Đừng bao giờ nghĩ Mỹ và phương Tây có dân chủ, và dân chủ là tốt đẹp.”

Ô hô hô, hay chưa… Về sản xuất của Ukraine, thì ông ta không có nói rõ được: Ukraine nằm trong chuỗi cung ứng sản xuất vũ khí của Nga, nói vậy mới là đúng. Điểm chết người của chuỗi sản xuất này là Nga không thể sản xuất được những thành phần quan trọng của vũ khí với nghĩa là “cho ra hồn”, câu chuyện của máy cái tàu Gepard gì đó Việt Nam mua của Nga do không có động cơ Ukraine vẫn còn nguyên. Ở đây cần nhìn nhận hai mặt của vấn đề.

Mặt thứ nhất, do Liên Xô tập trung đầu tư phát triển một số ngành công nghiệp ở những vùng đặc thù, như Latvia có công nghiệp điện tử hoặc ở Ukraine ngoài công nghiệp khai khoáng, còn có luyện thép, luyện kim và chế tạo máy… không chỉ từ yếu tố tự nhiên mà còn có yếu tố con người. Sau khi Liên Xô tan rã, ba nước Baltic đạt được những bước tiến bộ nhờ lao động chất lượng cao, xuất phát từ phát triển rất mạnh hệ thống giáo dục. Trên nền tảng đó, họ ngày càng thu được những thành tựu đáng kể hơn và phải nói rằng, những thành tựu này ở mức độ khác hẳn so với thời Liên Xô cả về chất lẫn về lượng.

Trích : Ngành công nghiệp điện tử của Latvia là ngành xuất khẩu hàng đầu, với sản lượng ngày càng tăng và vị thế cạnh tranh trên thị trường quốc tế. Sản lượng của ngành công nghiệp điện tử đã tăng gấp đôi kể từ năm 2015 và vào năm 2022 đã vượt quá 1,04 tỉ EUR. Năm 2022, Latvia đã xuất khẩu 881 triệu EUR hàng điện tử. Các quốc gia xuất khẩu hàng đầu là Hoa Kỳ, Pháp, Đan Mạch và Thụy Điển, và Latvia xuất khẩu sang 142 quốc gia trên toàn thế giới.

Năm 2022, có 164 doanh nghiệp trong ngành sản xuất máy tính, điện tử và quang học của Latvia. Hiệp hội Công nghiệp Điện tử và Kỹ thuật Điện Latvia (LETERA) được thành lập vào năm 1995 và hợp nhất các công ty, tổ chức nghiên cứu và giáo dục trong ngành. Ngành công nghiệp điện tử có đặc điểm là chu kỳ sản phẩm ngắn, áp lực chi phí cao và chuỗi cung ứng được kết nối toàn cầu. Thị trường robot của ngành này dự kiến sẽ tăng trưởng 9,30 % từ năm 2024 đến năm 2029 và thị trường điện tử tiêu dùng dự kiến sẽ tăng trưởng 0,22 % trong cùng kỳ.

Dạng lý luận phản động này được những kẻ vẫn thèm thuồng sự phục hồi của Liên Xô viện dẫn, chúng (các lý luận) cho rằng nhờ có Liên Xô mà các nước cộng hòa cũ này mới có được sự phát triển như vậy. Thực tế, chỉ cần đơn cử một lĩnh vực điện tử của Latvia cũng đã đủ thấy: những sản phẩm kiểu cũ thời Liên Xô nay đã không đáp ứng được thời đại, đương nhiên là công nghệ thời Liên Xô cũng cần phải bị loại bỏ và thay thế bằng những công nghệ mới, kỹ thuật số thay thế cho công nghệ tương tự…

Với Ukraine cũng vậy thôi. Từ năm 1991 đến 2012, 21 năm nằm trong chuỗi cung ứng của Nga, cung cấp cho Nga những sản phẩm giống như thời Liên Xô cũ, sau đó Nga kết hợp với những công nghệ khác của thời đại (linh kiện hiện đại của phương Tây) để cho ra những sản phẩm… hơi hơi hiện đại. Và khi bán cho khách hàng ở các nước thế giới thứ ba, người ta vẫn tự an ủi: “Sản phẩm Nga tốt mà!” Cuộc nội chiến từ 2014 bùng nổ làm cho chuỗi cung ứng đứt đoạn, lập tức hàng Nga phải chuyển sang các nguồn cung khác, và đương nhiên chất lượng cũng sẽ khác.

Tôi không nói là xấu đi, nhưng tốt hơn và rẻ hơn là không bao giờ có. Rẻ, thì sẽ tệ hơn. Tốt hơn, thì sẽ đắt hơn. Sau cuộc chiến này, Ukraine sẽ phải xa rời hẳn các khách hàng truyền thống là các tổ hợp quân sự của Nga, và đương nhiên là họ sẽ phải phát triển các sản phẩm mới với công nghệ mới, chí ít là kết hợp phần nào với những cơ sở cũ… để đáp ứng với thời đại. Việc họ phát triển UAV hiện nay, rồi tên lửa hành trình… cho thấy họ có thừa năng lực để làm việc đó.

Không phải là “vũ khí không bán được” mà là Ukraine không bán cho Nga nữa, và chiến tranh khiến họ không có đủ vũ khí để xuất khẩu. Và có một điều mà học giả này lờ đi không nói, từ khi cuộc chiến tranh của Putox ở Ukraine bùng nổ năm 2022, doanh số xuất khẩu vũ khí của Nga sụt giảm đến gần số… zero. Thôi giải thích có lợi cho họ một chút: giảm 95 % còn 5% so với trước đây. Bộ mặt thật thằng chuyên bán hàng rởm, tố giá lên và đi đêm với các cá nhân chịu trách nhiệm mua sắm vũ khí của các nước nhập khẩu, đã lộ ra. Bây giờ thì bọn cá nhân đó, thằng thì cố chỉ đạo báo chí tô hồng, thằng thì mạnh dạn quay lưng vì… không quay không được.

Một khía cạnh nữa không thể không nói: Bản thân Nga trong 30 qua, từ khi Liên Xô sụp đổ cũng không tránh khỏi việc hòa nhập với… công nghệ phương Tây. Ngay từ khi các lệnh cấm vận và trừng phạt bắt đầu có tác dụng, những ngành công nghiệp mũi nhọn còn lại của Nga, nói thẳng ra là công nghiệp khai thác tài nguyên, đã bắt đầu có vấn đề.

Năm ngoái nước này đối mặt với tình trạng vỡ đường ống nước nóng sưởi ấm, là do hệ thống điện có vấn đề, và vấn đề đó là do… thiếu thiết bị nhập khẩu từ phương Tây. Đến đây rất nhiều người Việt Nam mới vỡ lẽ ra rằng, lâu nay các nhà máy nhiệt điện Nga dùng khí đốt là sử dụng công nghệ turbin dạng động cơ phản lực từ phương Tây, chủ yếu từ 2 nhà cung cấp của Hoa Kỳ và Đức, ngoài ra hệ thống điều hành tự động hệ thống điện cũng của Tây nốt.

Và năm nay thì đến chuyện vòng bi và bộ phanh hỏng dẫn đến tàu hỏa Nga lăn kềnh hàng loạt, lại vỡ ra chuyện hóa ra cái đất nước này chẳng sản xuất được hầu hết những thứ đó.

Những điều này, các chuyên gia salon được mời lên truyền thông chính thống, chẳng bao giờ nói, mà có khi cũng chẳng biết đâu mà nói. Nhưng cái logic họ nói ra, thì đúng. Hai ông chuyên gia được mời dự cái talk nói thẳng ra điều mà họ muốn đe dọa các nước Liên Xô cũ: Nếu xa rời nước Nga, thì tai họa sẽ tới, một Ukraine thứ hai sẽ có! Phản động, cực kỳ phản động. Vì Nga cần máy móc thiết bị Ukraine sản xuất được, cần thiết bị điện tử của các nước Baltic… khi các nước này dám xa rời quỹ đạo, thì sẽ tấn công, xâm lược, thiết lập chính quyền bù nhìn.

Chưa có cái logic nào vừa mất dạy vừa tàn bạo đến vậy. Ấy vậy mà các học giả xứ phía đông nước Lào vẫn nhai nhải bảo vệ và cổ súy cho nó. Điểm sáng duy nhất của chương trình là bọn dẫn chương trình chúng nói thẳng toẹt ra: Nga đứng sau và ủng hộ các vùng ly khai ở các nước cộng hòa Liên Xô cũ. Bộ mặt thật giả nhân giả nghĩa của nước Nga Putox bị chúng lột ra một cách thẳng thừng.

1.2. Trong buổi thảo luận vừa qua, tôi có nói sâu một chút về thắc mắc của bác Nguyen Thanh Trung từ mấy hôm trước, liên quan đến một số vụ bạo loạn ở Nga từ tuần trước.

Đầu tiên, tôi không đưa những chuyện này vào bài viết vì chưa xác minh được chúng có thật hay không. Vì vậy tôi phải trao đổi riêng với một số anh em bạn bè, và bình thêm: nếu có thật, thì đây là vấn đề nghiêm trọng. Thứ hai, câu hỏi của bác Nguyen Thanh Trung cụ thể như sau: tại sao lại có bạo loạn có vẻ nghiêm trọng đến như vậy, vì có cả ném cocktail Molotov và ở Mục-tư-khoa, mà FSB không làm gì?

Nhưng đến ngày 27/12/2024 thì tin này đã được xác minh. “Nghệ An TV” ngày hôm đó lên video tin tức (trên YouTube): “Theo công bố của Bộ Nội vụ Nga, các cơ quan an ninh Ukraine đã kích động 55 vụ đốt phá nhắm vào các ngân hàng, bưu điện và xe cảnh sát. Bộ nội vụ Nga đã bắt giữ 44 nghi phạm.” (Ảnh minh họa)

Chúng ta sẽ không thể xác minh được có vai trò của cơ quan an ninh hay tình báo gì đó của Ukraine trong chuyện “kích động” này không, nhưng nếu có thì rõ ràng là cơ quan an ninh Nga làm việc quá tệ. Tại sao lực lượng an ninh của một nước cường quốc quân sự thứ hai thế giới, lại bị cơ quan tình báo nước ngoài can thiệp xúi giục để gây náo loạn như thế? Tất nhiên là trong hoàn cảnh chiến tranh thì công bố này của Bộ nội vụ Nga là bịa đặt, và đổ vấy cho Ukraine, chúng ta thừa biết điều đó.

Đơn giản là cái bọn Bộ Nội vụ (MVD) này, sẽ chẳng bao giờ bắt được thủ phạm của những vụ đó cả. Hay chỉ bắt được những kẻ thực hiện trực tiếp cấp thấp, còn những kẻ giấu mặt đứng đằng sau thì đừng có mà mơ. Hôm đó, tôi giải thích cho bác Trung cũng như cử tọa tham gia thảo luận rằng, ở Nga sẽ không có kiểu hỗn loạn do dân chúng nổi dậy đâu, đặc thù của dân nước này sẽ không làm chuyện như vậy.

Trong lịch sử các cuộc Cách mạng như Cách mạng tháng Hai (1917) và tháng Mười cùng năm, đều là những cuộc bạo động có tổ chức để lật đổ chính quyền chứ không hẳn như trong phim “tài liệu dựng” của Sergei Eisenstein (“Tháng Mười” – 1928). Những cuộc bạo động vừa qua xảy ra ở Nga, là những đòn gió đe dọa cho các cuộc bạo động lớn hơn, mạnh hơn và có thật để lật đổ chính quyền hiện nay và người cầm đầu của nó. Tất cả vẫn nằm trong đúng “truyền thống Nga”, không đi đâu cả.

Khi tôi trả lời bác Trung đoạn “Sao FSB không làm gì” – tôi nói: thậm chí có thể FSB can dự vào chuyện này. Bác ấy hỏi tiếp: Ơ thế FSB chống đối Putox à? Không hẳn vậy. Thường thì một FSB có 1 chủ tịch với một đống phó chủ tịch, mỗi thằng có thể có quan hệ với một nhóm lợi ích khác nhau… và như thế cũng có những nhân viên FSB chỉ biết làm công ăn lương và chẳng liên quan gì đến nhóm nào hết.

Ở Nga, tất cả những sự biến kiểu như bạo loạn như vậy không bao giờ diễn ra tự phát, mà bao giờ cũng có nhóm tai to mặt lớn nào đó đứng đằng sau. Hiện trạng này đến nay đã trải qua nhiều biến tướng, như trước đây có thời bọn phát-xít mới (bọn trọc) chúng hoành hành từng nhóm đông hàng trăm tên vậy. Hồi đầu, đó là một trào lưu của bọn thanh niên càn quấy Nga. Sau này, chúng là công cụ đánh đấm của bọn xã hội đen, và bao giờ cũng có dây nhợ kết nối với lũ tai to mặt lớn trong chính quyền.

Và bây giờ thì là bọn Oligarch đứng sau, chắc chắn có bảo kê của cơ quan an ninh, tình báo (ý tôi là tình báo đối ngoại), an ninh quân đội, tình báo quân sự… Thậm chí bọn Vệ binh quốc gia, bộ Nội vụ MVD (là bộ công an như của ta)… đều có thể can dự vào cái mớ bòng bong của quyền lực hắc ám này.

Điều duy nhất chúng ta thấy, bạo động diễn ra sau “sụp đổ Syria của Assad”, khẳng định rằng tôi dự báo bắt đầu có lý: Assad đổ, là Putox lung lay. Nó là đòn đánh vào uy tín của Putox, không cần trực tiếp nhưng nó là cớ luận tội, là cớ cho bạo động và lật đổ. Thêm một yếu tố nữa làm tôi tin rằng các dự báo của mình bắt đầu đúng: Loạt những cuộc bạo động đó dừng trong thời gian tương đối sớm, hay diễn ra trong một thời gian tương đối ngắn, khoảng 1 tuần gì đó. Điều đó cho thấy đó là những bạo động có điều khiển, đúng như tôi vừa giải thích trên đây, chứ nếu nó là quá trình của nhân dân lao động thì sẽ sớm mất kiểm soát.

Chúng ta sẽ tạm dừng tại đây và cũng sẽ quay lại vào một lúc khác.

2. Liên quan đến tin của vị KOL (không hiểu sao sau bao nhiêu lần “ngu mà còn tỏ ra là dốt” của vị này tôi vẫn tiếp tục phải giải thích hộ cho anh ta) tung tin rằng “Lữ đoàn 155 của Ukraine được Pháp đào tạo bài bản nhất và trang bị vũ khí đầy đủ nhất, cùng với việc đích thân Tổng thống Pháp Macron và Tổng thống Zelensky giám sát đã tan vỡ ngay khi chưa xung trận, với 1.750 lính đào ngũ… Ukraine đang mở cuộc điều tra hình sự về vụ việc. Tuy nhiên, nó giáng đòn nặng nề lên vai trò và uy tín của ông Zelesky và Tổng Tư lệnh Syrskyi…”

Còn đây là bài báo của Forbes cách đây 7 giờ, tức là khoảng đầu giờ sáng nay giờ Hà Nội. Trong đó, bài báo viết (nguyên văn): “The brigade was supposed to have more than 5,800 troops, making it much larger than most of the Ukrainian ground forces’ roughly 100 other combat brigades. But around 1,700 of those 5,800 troops went absent without leave from the brigade at some point during its nine-month work-up in western Ukraine, Poland and France. As recently as November, nearly 500 soldiers were reportedly still AWOL.”

Tạm dịch: “Lữ đoàn được cho là có hơn 5.800 quân, lớn hơn nhiều so với hầu hết các lữ đoàn chiến đấu khác của lực lượng mặt đất Ukraine – khoảng 100 lữ đoàn. Nhưng có khoảng 1.700 trong số 5.800 quân đó đã rời khỏi lữ đoàn mà không xin phép vào một thời điểm nào đó trong quá trình hoạt động kéo dài chín tháng ở miền tây Ukraine, Ba Lan và Pháp. Tháng 11 mới đây, gần 500 binh lính được báo cáo vẫn đang (trong tình trạng) vắng mặt không có phép.”

Chú thích: AWOL là viết tắt của cụm từ “absent without official leave but without intent to desert” – vắng mặt mà không có phép chính thức nhưng không có ý định đào ngũ.

Về vấn đề này tôi đã có bài giải thích một lần rồi, vào ngày 31/10/2024 về thông tin có 100.000 người đào ngũ trong quân đội Ukraine tại đây. Trong bài này tôi đã xác minh các con số, chẳng hạn “Căn cứ vào trả lời của Văn phòng Tổng công tố Ukraine, “Sự thật Ukraine” đã tính toán ra những con số trên đây (35.307 và 18.196) là sát với sự thật.” Số 35.307 là “tạm thời vắng mặt tại nơi làm nhiệm vụ quá ba ngày mà không có sự cho phép của người chỉ huy hoặc không có lý do chính đáng”, 18.196 là “rời khỏi đơn vị với ý định không quay trở lại phục vụ.”

Cần lưu ý quý vị rằng, theo Forbes thì những quân nhân diện AWOL của lữ đoàn 155 là 1.700 người là diễn ra trong suốt 9 tháng. Còn những người thuộc diện đó vào tháng 11 vẫn là 500 người, chứ không phải là 1.700 kéo nhau chuồn (play truant) khỏi đơn vị trong cùng một lúc và dẫn đến sự tan rã như ông mãnh này viết.

Các đánh giá của bài báo trên Forbes rất sắc cạnh và không kiêng nể, quý vị có thể tự đọc và đưa ra nhận xét cho riêng mình, nhưng cũng chính từ khía cạnh đó, chúng ta có thể nói rằng những thông tin của nó đưa ra là đáng tin cậy.

Chẳng hạn, với 500 trường hợp trên đây người ta viết là AWOL, nếu dùng Google dịch sang tiếng Việt thì cái máy quái gở này nó sẽ tự động dịch là đào ngũ, nhưng thực chất nghĩa của nó khác: nó là những người vắng mặt, không bao hàm ý nghĩa hiện tại người đó còn vắng mặt hay không. Với khái niệm này, có thể một người nào đó bị xử lý AWOL nhưng chỉ vì lý do trả phép muộn (quý vị nào đã phục vụ trong lực lượng vũ trang sẽ rõ vấn đề này). Không có căn cứ cho rằng cả 500 trường hợp bị xử lý đó đều vắng mặt cả.

Về trường hợp cá biệt của Lữ đoàn 155, nó là lữ đoàn mới được thành lập trong năm 2024, trang wikipedia của nó ở đây. Cũng cần nhìn lại bài báo trên đây đưa ra quan điểm rằng Ukraine nên trang bị cho các đơn vị cũ, bổ sung thêm nhân lực… chứ không nên thành lập các lữ đoàn mới (14 lữ đoàn). Đây là quan điểm riêng của tác giả bài báo, nhưng nó cũng có lý của nó. Thường đơn vị mới thì tâm lý binh lính cũng không được vững chãi như những đơn vị có cựu binh và tân binh.

Bình luận về việc này khi có người bạn gửi cho tôi, tôi chỉ biết thốt lên một câu: Sao mà cái thằng này nó ngu thế nhỉ. Ông này có tài làm cho người khác ngạc nhiên về khả năng đi từ cái ngu nhỏ đến ngu lớn hơn và không biết bao giờ thì có điểm dừng.

3. Nhận xét và dự báo

Trong vài ngày qua, mặc dù báo chí xứ phía đông nước Lào tung tinh hướng Kurakhiv, quân Nga tiến như vũ bão và quân Ukraine sụp đổ đến nơi. Ngược lại, các nguồn từ những người quan sát Nga tôi quen thì lại cho rằng Pokrovsk hay Kurakhiv, Nga tấn công đuối dần. Tất nhiên khó mà tin được nguồn vỉa hè, nhưng những người này thường có tin từ chiến trường, từ những quân nhân Nga nên tôi tin họ hơn.

Tuy nhiên, điều này không đúng, hay nó “sai sai thế nào ấy” vì những nỗ lực tấn công mạnh của Nga phải kéo dài đến sau khi ông Trump có hành động gì đó đối với cuộc chiến. Tức là lấy mốc 20/01/2025 và cộng vào đó một số ngày… chưa xác định. Do vậy chúng ta cứ yên tâm rằng chúng sẽ không để tình trạng “suy yếu” (nếu có) này kéo dài đâu. Chỉ vài ngày thôi rồi lại tiếp tục… nỗ lực, và như thế thì là “tốt” chứ không hẳn là xấu.

Một tin khác: Quân Nga đã mất hơn 38.000 quân ở Kursk Oblast – ông tổng tư lệnh Syrskyi cho biết. Ngoài ra, Quân đội Nga còn bị phá hủy hơn 1.000 thiết bị kể từ khi Ukraine tiến hành Chiến dịch Kursk xâm nhập vào đất Nga. Syrskyi đưa ra tuyên bố này trong chuyến thăm khu vực diễn ra chiến dịch Kursk vào ngày hôm qua 01/01/2025. Đồng thời ông trao tặng phần thưởng chiến đấu cho những người lính Ukraine đồn trú trong khu vực. Cũng theo ông Syrskyi, lực lượng Ukraine đã bắt giữ hơn 700 quân nhân Nga kể từ khi chiến dịch bắt đầu.

Đánh giá về tình hình ở Kursk, một cựu quân nhân Nga tôi quen tiếp tục cho những ý kiến hoàn toàn không sáng sủa cho quân đội của ông ta. Chẳng hạn khi được hỏi đến vụ phải nhờ cậy đến quân đội của Bắc Kim Chi, ông ta nhắc ngay đến thảm họa hôm nọ, vụ quân đội Bắc Triều Tiên phục kích lực lượng đặc nhiệm Nga. Người ta giải thích do rào cản ngôn ngữ giữa lực lượng Nga và Bắc Kim Chi đã dẫn đến việc bọn này đã nổ súng vào một đoàn xe của lực lượng đặc nhiệm Chechnya Akhmat vì nhầm họ với quân đội Ukraine cũng ở khu vực Kursk… Nhưng ông kia thì nói: Chắc gì đã là như thế, hoặc không hẳn là như thế. Một lý do là trình độ của lính Bắc Kim Chi, kể cả sĩ quan là rất thấp (ông này bình luận với nghĩa là ngu ngốc). Một lý do khác là, không loại trừ việc chính hai bọn này đã ghét nhau từ trước, không phải vô cớ mà bọn Akhmat lại bị tấn công.

Nói chung với những người Nga tỉnh táo này thì họ không cho rằng Putox có thể xử lý được tình hình ở Kursk. Và nếu kéo dài đến 01/03 (là thời hạn được cho là quân đội Nga sẽ phải đánh bật được quân Ukraine về bên kia biên giới) thì không rõ Putox sẽ lại gia hạn đến lúc nào, và khi đó thì nội bộ bọn chóp bu Nga còn cho hắn ta gia hạn nữa hay không.

Đúng như tôi dự báo, mặc dù các anh chị đồng đội của chúng ta ở Ukraine đoán là trong dịp năm mới sẽ có hành động của người Ukraine, nhưng chuyện đã không diễn ra. Nhưng những dự báo cho rằng họ sẽ có hành động, có cơ sở. Trong bài của cụ Kiểm có đoạn như thế này:

“Truyền thông Nga hé lộ thông tin, có vẻ như Ukraina đang tập trung lực lượng lớn đánh vào tỉnh Bryansk. Thậm chí có chuyên gia Nga nói bạn bè của anh ta làm biên phòng ở Bryansk đã cho gia đình sơ tán. Người dẫn chương trình Solovyov thì nói “tôi thấy lo lo làm sao ấy,” còn chuyên gia quân sự Khodaryonok trả lời, khả năng dự trữ của Ukraina vẫn còn, chỉ là không rõ bao nhiêu. Không quân của họ chưa xuất hiện nhiều, cơ giới cũng vậy, cho nên một chiến dịch phản công là rất có khả năng. Một chuyên gia quân sự Nga đang ở nước ngoài, ông Fedorov nói rằng theo ông biết thì ở tỉnh Dnepropetrovsk có hội tụ số quân (của Ukraine) lớn.”

Nhận xét : Về tình thế chính trị của Putox hiện tại, đã là “trứng để đầu đẳng,” lộn cổ bất cứ lúc nào. Chẳng qua là bọn chóp bu Nga chưa thực sự tìm ra giải pháp cho vấn đề một cách êm thấm nếu đi theo hướng thay thế Putox, nhưng quá trình này gần như chắc chắn sẽ phải diễn ra. Thậm chí có thể có một phương án giải quyết là “cho Putox cố thêm để kiếm chút kết quả, rồi cho lão ta hạ cánh an toàn”. Như vậy chúng ta có thể hình dung hiện nay, khả năng rất cao là Putox cũng phải thuyết phục các phe cánh Oligarch rằng, chỉ cần cố một chút nữa đến sau 20/01, thì Trump sẽ giúp hắn rút ra khỏi chiến tranh và sau đó thì… tính tiếp.

Nói tiếp chuyện bỏ dở ở mục đầu tiên: Tại sao lại có chuyện phe cánh như vậy? Bao giờ thì một tên độc tài cũng phải đặt ngai vàng của mình lên trên các cánh quyền lực lớn, để có được một sự vững chãi nhất định. Khi hắn còn mạnh, hắn sẽ cân bằng được các nhánh đó, hoặc các cỗ máy đó, trong một tổng thể hệ thống hoạt động tốt, trơn tru theo luật ngầm và cả luật nổi, trong đó luật nổi là công cụ của luật ngầm.

Nhưng cũng chính cái cơ chế này nó bao hàm các đặc thù, chẳng hạn tên độc tài đã bằng những trò ma bùn để trèo lên ghế, thì lại coi trọng uy tín ảo. Hoặc giả, tên độc tài bao giờ cũng phải có cơ chế cho ăn và nuôi béo các cánh quyền lực… Đến khi mọi chuyện trở nên không ổn, như cuộc chiến này chẳng hạn: Đến nay Nga chỉ thắng trên báo chí xứ phía đông nước Lào, chứ bản thân nội bộ của chúng thì chúng quá rõ với nhau rằng chẳng có cái gì tên là ổn ở đây cả. Rồi thêm các đòn: lạm phát, giá cả tăng cao, khan hiếm hàng hóa… Cuối cùng là ván cờ địa chính trị cũng thua nốt (Syria)… vừa suy giảm về uy tín, còn miếng ăn cho bọn chóp bu kia đương nhiên là giảm mạnh.

Trong buổi thảo luận, tôi nói là hy vọng vào cuộc Cách mạng tháng Hai. Nếu ông Trump không đưa ra được một chính sách gì đó tích cực, hay nói cách khác chính sách ông ta đưa ra không được chấp nhận của cả hai bên, thì chắc chắn sẽ dẫn đến… đánh nhau tiếp, mà có khi còn là đánh nhau to hơn. Lúc đó mới là lúc người Ukraine cần lực lượng. Như vậy sớm ra, cũng phải cả tháng sau cái mốc 20/01/2025 ông Trump mới làm gì thì làm… Có đề ra được cái gì thì cũng chỉ là đề nghị, ban đầu chắc chắn cả hai bên sẽ không đồng ý, và đề nghị lại phải điều chỉnh… cứ thế, đồng nghĩa với chưa có ngừng bắn.

Chúng ta cần hình dung: Nếu ông Trump đưa ra chính sách hay đề nghị có lợi cho Nga Putox, thì người Ukraine không đồng ý, cũng là đánh nhau tiếp. Nếu ông ấy đưa ra đề nghị có lợi cho Ukraine, thì Putox không đồng ý, cũng là… tiếp tục đánh nhau. Cả hai trường hợp đều đẩy bọn Oligarch Nga đến chỗ phải xử lý Putox để giải quyết vấn đề. Còn khả năng ông Trump đưa ra được cái gì đó để cả hai bên đều thỏa mãn, thì lại phải có thời gian, mà thời gian thì không ủng hộ Putox.

Đó là lý do cả hai bên đều chờ đợi “mốc thời gian 20 tháng Một năm 2025”. Trong thời gian đó, về logic của mình Nga Putox phải tấn công, dù đã rất mỏi mệt. Cũng trong thời gian đó, người Ukraine phải cầm cự chống các đợt tấn công của Nga, mỏi mệt không kém nhưng theo quan điểm của nhiều người, được quyền bỏ một số làng mạc không quan trọng, đỡ mệt mỏi hơn được một chút. Cả hai bên đều có những khó khăn nhất định, nhưng với Nga thì khó khăn nhiều hơn, vì phải huy động lực lượng lớn hơn.

Như vậy, chúng ta có thể đồng ý với nhau về việc, sẽ diễn ra một sự kiện nào đó do người Ukraine tạo ra, nhưng tôi cho rằng nếu người ta làm chuyện gì đó nó phải có tính quyết định. Có thể dự đoán như sau:

+ 1. Cụ Kiểm cho rằng có thể có chiến dịch Bryansk, và phòng thủ của Nga ở đây yếu. Không phải không có lý.

+ 2. Cụ cũng cho rằng họ tổ chức tấn công ở hướng Zaporizhia, mà hướng này thì tôi viết nhiều rồi, chính là ra biển Azov và cắt đứt hành lang trên đất liền nối Donbas với Crimea.

+ 3. Hành động thứ ba có thể có, là tập kích vào các mục tiêu lưỡng dụng của Nga sâu trong nội địa bằng những vũ khí hiện có, đã chuẩn bị được, đã chế tạo được… Các mục tiêu đó có thể là các nhà máy điện, các điểm điều hành tàu điện ngầm và làm tê liệt các sân bay… ngoài ra các điểm điều hành chính của hệ thống xe hỏa cũng sẽ bị tấn công. Giao thông vận tải và năng lượng tê liệt sẽ làm xáo trộn đời sống xã hội.

Quay lại với các đề nghị của ông Trump và nhóm của ông ta: Vừa qua ông ấy và nhóm công tác đã “nháp” một số điểm cơ bản và nhìn chung là bị Nga gạt bỏ. Trong đó đáng chú ý là nội dung “bỏ dần các lệnh cấm vận” (điều dễ làm nhất) do chính ông Keith Kellogg đề cập xa gần. Ngoài ra còn có đề xuất hoãn tư cách thành viên NATO của Ukraine và cả nhượng bộ đối với các vùng lãnh thổ bị chiếm đóng, bao gồm một số khu vực Luhansk, Donetsk, Kherson và Zaporizhia, biếu chúng cho Putox.

Việc đưa ra các đề nghị “nháp” này là cần thiết, vì sẽ tạm hình dung được những gì bên nào sẽ chấp nhận được. Chẳng hạn trong một cuộc phỏng vấn gần đây, Zelenskyy đã ám chỉ đến một sự thỏa hiệp có thể xảy ra, cho rằng NATO có thể mở rộng phạm vi bảo vệ an ninh của mình trên các vùng lãnh thổ Ukraine hiện đang do Ukraine kiểm soát, trong khi các khu vực bị chiếm đóng có thể được giải quyết bằng biện pháp ngoại giao về sau này. Tôi cho rằng đây là một sự tiến bộ, trưởng thành của Zelenskyy về kỹ thuật đàm phán và năng lực chính trị.

Việc NATO đảm bảo an ninh cho Ukraine, còn tốt hơn là Ukraine trở thành thành viên của nó… Và điều này vẫn sẽ đảm bảo được việc Nga không tiếp tục tấn công Ukraine dưới bất cứ hình thức nào, còn với các vùng bị chiếm đóng thì vốn dĩ chúng vẫn bị chiếm cho đến sát thời điểm ngày 24 tháng Hai năm 2022. Nếu so với bây giờ thì Nga có thể được tính là chiếm được nhiều hơn, nhưng không phải là quá nhiều. Người Ukraine có thiệt thòi nhưng cũng không phải là quá nhiều. Dừng chiến để có hòa bình, tái thiết và phát triển cũng không phải là quá tệ.

Trong trường hợp đó, ai là người thua? Chúng ta thua, cụ thể là tôi thua. Tôi là người muốn nhìn thấy Putox bị hạ bệ, khi đó thì người Nga mới có cơ hội xây dựng lại đất nước. Với phương án trên, Putox có thể được ngồi lại, và những dự báo của tôi về số phận của hắn ta trở thành sai lầm. Như vậy thì thật là tiếc. Có lẽ đây là phương án hạ sách nhất với người Ukraine.

Zelenskyy đưa ra ý tưởng đó chính là để giảm thiểu tổn thất xương máu cho nhân dân, và chúng ta hiểu khó khăn về nhân sự là có thật, khủng hoảng nhân khẩu học của Ukraine là có thật, không khác gì Nga. Điều này chúng ta phải thừa nhận. Tất nhiên, việc NATO đảm bảo an ninh cho Ukraine, tức là Mỹ đảm bảo, với bất cứ vi phạm nào cũng bùng nổ thành chiến tranh lớn giữa Nga và NATO, đó là điều không tưởng, rất khó có thể xảy ra.

Vậy là, chỉ còn có những con đường cho cái sự… đánh nhau tiếp nó diễn ra, rất khó tránh khỏi (ông Trump cũng nói ra vào về ý này rồi, khó khăn lắm thế giới ạ!) Tôi vẫn kiên trì với hình dung của mình: Người Ukraine vẫn cố gắng đạt được hòa bình trên bàn đàm phán, nhưng trước đó phải có một biến cố để nội bộ Nga có biến, nghĩa là đàm phán sẽ diễn ra với một chính quyền Nga không có Putox. Những diễn biến trong thời gian này đã thể hiện rất rõ quá trình này đang diễn ra và chỉ là, không biết khi nào nó sẽ thực sự diễn ra cái cú quyết định thôi, nhưng gần như là không thể tránh khỏi.

Như thế, có thể người Ukraine sẽ hành động để có những biến cố quyết định khác diễn ra tiếp theo đó, nhưng vào thời điểm nào? Có những dự đoán cho rằng, trước thời điểm ông Trump nắm quyền – như vậy phải từ 07/01 đến trước ngày 19/01… cũng có thể, không phải là không có lý… Nhưng tôi không thấy điều này quá bức bách. Chờ đợi những quyết định cụ thể của ông Trump như thế nào rồi mới hành động sẽ khôn ngoan hơn chăng? Chưa chắc! Vì trước thời điểm 20/01 mà làm một cú động trời cũng có thể thúc đẩy ông Trump dễ ra quyết sách hơn!

Như vậy hành động trước và chờ để hành động sau, đều có thể xảy ra và tôi đánh giá là 50/50, nhưng cũng có thể đánh giá rằng hành động sau trước mắt ông Trump, sẽ khó hơn nhiều, do vậy chúng ta cũng nên điều chỉnh tỉ lệ trước/sau là 70/30, có được chăng?

PHÚC LAI 02.01.2025