Nguyễn Xuân Diện - Vụ mất sách cổ tại Viện Hán Nôm : Chứng cứ chỉ đạo làm bản fake

 

Năm 2022, Viện Nghiên cứu Hán Nôm tổng kiểm kê kho sách từ 05/05 đến 05/07 thì kết thúc. Hai ngày sau, kết quả chưa công bố, chỉ vài người biết rõ việc mất sách, thì Viện trưởng Nguyễn Tuấn Cường đã bí mật chỉ đạo làm "Phó bản".

Cả 29 cuốn sách đã mất đều đã có bản photocop và nhiều cuốn có cả bản scan (đã số hóa). Thế thì tại sao lại phải làm "Phó bản"? Mà các bản sách cổ này có ai được mượn ra khỏi kho đâu mà phải xoắn vậy? (Chỉ trong trường hợp đặc biệt, có đơn gửi Viện trưởng mới được cho xem bản gốc).

Phó bản được làm như thế nào?

Lê Học Lãnh Vân - Dương Thu Hương và phong trào khuyến đọc sách

 

Những ngày này, nhiều người bạn quý mến của tôi lo tổ chức ngày đọc sách, hoạt động cho phong trào đọc sách… Thấy các anh chị tất bật, vác tù và hàng tổng mà cảm động!

Các anh chị, nhiều người trên dưới bảy mươi, phải xông ra xã hội vì thấy số sách một người Việt đọc trong một năm quá ít. Việc làm của các anh chị thực chất là việc làm của xã hội dân sự. Càng thương các bạn hơn khi thấy hình như xã hội dân sự ấy chưa được bộ máy chính thống ủng hộ?

Nhớ những ngày này bốn mươi tám năm xưa, khi niềm vui vì hòa bình và thống nhất còn ngất ngây, các đài phát thanh phường bỗng ra rả loan nghiêm lệnh từ cấp cao của thành phố: “Tất cả các sách vở, tài liệu in ấn trước ngày 30/04/1975 phải đem nộp cho nhà nước!”

Hương Nguyễn - Cánh cửa đã đóng

 

Phòng khám thận có một bệnh nhân gần 80 tuổi, bị bệnh thận mạn, tiểu đường type 2, lại thêm tắc động mạch khoeo chân đã đặt stent.

Vì vậy, bệnh lý của ông phức tạp. Vì nhà ông gần bệnh viện, nên khi khám bệnh và làm cận lâm sàng xong, tôi nói con trai ông đưa cha về nhà nghỉ ngơi, rồi người con trai quay lại chờ kết quả xét nghiệm và lấy thuốc.

Hơn một giờ sau, tôi đưa toa thuốc cho cậu con trai. Một toa bảo hiểm y tế, một toa mua thuốc tại nhà thuốc dịch vụ.

Lê Thanh Phong - Bia tỉ đô, sách tỉ đồng

 

Rất đáng buồn là người Việt lại không được đánh giá là dân thích đọc sách có hạng, trong lúc lại xếp thứ hạng cao về tiêu thụ rượu bia.

Từ thanh niên trai tráng cho đến người trung niên, lớn tuổi, uống rượu bia hằng ngày, bỏ hằng giờ ra ngồi nhậu. Bỏ nhiều tiền chi cho rượu bia, nhưng không mua nổi một cuốn sách, không dành thời gian để đọc sách.

Có rất nhiều người, cả năm không đọc được một cuốn sách.

Cù Mai Công - « Gạc Ma-Vòng Tròn Bất Tử » chìm trong vô vọng, vì sao ?

 

Tập sách lịch sử "Gạc Ma - Vòng Tròn Bất Tử" của những người tâm huyết thực hiện trong 5 năm đã được hội đồng thẩm định cấp Quốc gia duyệt in.

Sách phát hành được 30 ngày bị 12 lỗi đính chính nên phải thu hồi để sửa. Trí Việt đồng ý sửa. Đích thân Thượng Tướng Võ Tiến Trung chỉnh sửa từng dòng lần cuối cùng.

Vậy mà ba năm sau tập sách này vẫn nằm ở Nhà xuất bản Văn Học, không được cấp phép tái bản sau khi chỉnh sửa theo yêu cầu?

Nguyễn Xuân Diện - Vì sao vụ mất sách cổ bị bưng bít ?

 

Theo Thông cáo đăng trên wisite chính thức của Viện Nghiên cứu Hán Nôm, do Viện trưởng Nguyễn Tuấn Cường soạn và cho đăng trưa ngày 21 tháng 12 năm 2022 thì : "Theo thông tin do bộ phận liên quan báo cáo, khoảng tháng 3-4/2020, cán bộ quản lý kho sách phát hiện có dấu hiệu không tìm thấy một số cuốn sách ở vị trí quy định trên giá".

Tuy nhiên, sự việc này được giữ TUYỆT MẬT, chỉ có ba người biết là: Viện trưởng Nguyễn Tuấn Cường, Viện phó Nguyễn Hữu Mùi và ông Nguyễn Văn Thanh (người giữ chìa khóa kho sách) biết. Ngay cả bà Vương Thị Hường là chi ủy viên cũng không được cho biết.

Vì sao? Vì năm đó (2020) là năm Viện trưởng Nguyễn Tuấn Cường hết nhiệm kỳ thứ nhất, phải lấy phiếu tín nhiệm để bổ nhiệm chức vụ Viện trưởng nhiệm kỳ thứ hai.

Trần Thanh Cảnh - Hủy diệt ký ức nước Việt !

 

Một quốc gia muốn tồn tại trong thế giới đầy cạnh tranh bạo lực, cá lớn nuốt cá bé này ngoài những yếu tố địa lý, vật chất thì ký ức văn hóa là cực kỳ quan trọng.

Ký ức văn hóa làm nên "căn cước văn hóa" của quốc gia đó. Ký ức văn hóa được truyền từ đời nọ sang đời kia bằng hai hình thức: các di sản văn hóa vật thể và phi vật thể.

Di sản phi vật thể như ca dao, truyền thuyết, chuyện kể thần thoại... được truyền miệng từ đời nọ sang đời kia, ta hãy khoan đề cập ở đây.  Ta hãy đề cập đến di sản văn hóa vật thể của một quốc gia, mà một phần cực kỳ lớn nó được lưu giữ dưới dạng văn bản chữ viết.

Phạm Công Luận - Nơi đầm ấm với sách & cà phê

 

Hơn ba mươi năm trước, đường Nguyễn Hậu bên hông Bưu điện thành phố có quầy nhận bưu phẩm phát nhanh. Hằng tuần, tôi đến đó nhận đồ gửi từ Hà Nội vào, là một valy kẽm chứa những xấp giấy can để in báo, mà người trong cơ quan gọi là “hòm kẽm”.

Con đường Nguyễn Hậu đó, sau này mang tên đức Tổng giám mục Nguyễn Văn Bình, luôn ẩm ướt vào mùa mưa vì những tán lá cây bên lề đường đọng nhiều nước, thả xuống mặt đường. Mùa khô, đi xuyên đường này từ Bưu điện thành phố để qua phía đường Hai Bà Trưng, thấy có nhiều xe hơi đậu la liệt.

Con đường như bị bỏ quên, dù nằm ngay trung tâm thành phố. Trên xe máy của tôi, cái va ly kẽm nảy lên kêu lục cục vì mặt đường bị tróc nhựa nhiều chỗ, để lâu không tu sửa.

Hoàng Nguyên Vũ - Bao năm no béo với mỏ vàng sách giáo khoa, đến nay NXB Giáo dục mới bị "sờ gáy"

 

Thanh tra Chính phủ vừa đề nghị xem xét dấu hiệu lợi ích nhóm giữa Bộ Giáo dục & Đào tạo và Nhà xuất bản Giáo dục, trong kết luận thanh tra chuyên đề công tác quản lý nhà nước về giáo dục, hôm nay.

Dấu hiệu lợi ích nhóm thể hiện qua những sai phạm:

- Một, Bộ Giáo dục đã làm trái chức năng, nhiệm vụ khi thẩm định, cho phép xuất bản, in và phát hành sách bài tập.

Nguyễn Thành Phong - Viết tiếp về "Bên Thắng Cuộc"

 

Thời sự nhất với nhiều người quan sát xã hội và hoạt động báo chí vào dịp này chính là cái mốc 10 năm tròn ngày ra đời bộ sử ký báo chí "Bên thắng cuộc" (12/12/2012 - 2022) của nhà báo độc lập Huy Đức.

Tuy nhiên, đáng buồn một chút là bộ sách này, dù viết bằng tiếng Việt để dành cho người Việt đọc, lại được xuất bản lần đầu tiên ở nước ngoài và thời điểm này thì không có một hoạt động nào xứng tầm để nói về nó.

Ở Hà Nội, có một cuộc rượu nhỏ ấm áp, trong tiết trời giá lạnh, mưa phùn và đường đang tắc khắp nơi, cho những người bạn cùng ngồi với Huy Đức. Thế cũng là tạm đủ. Những gì khuyết thiếu sẽ được trả đủ, trả lãi cao trong tương lai. Quan trọng nhất là bộ sách đã được viết ra, đã xuất hiện và người tìm đọc nó vẫn đang tiếp tục không ngừng tăng lên...

Dạ Ngân - Thương sách

 

Thập niên tám mươi của thế kỷ trước, mỗi đầu sách ra đời, ấn bản hàng vạn. Hồi ấy các nhà văn tỉnh bơ, mừng bản thân cuốn sách ấy chứ không mừng số lượng.

Dân nghèo thê thảm, nghịch lý thay, mỗi đầu sách là số lượng trong mơ vậy đó. Nước Mỹ thiên đường có lẽ cũng in chừng ấy với những cuốn sách vừa vừa.

Vì sao? Không ai nghĩ sách rơi vào hư vô. Không. Đường đi của mỗi cuốn sách rõ ràng nhờ hệ thống thư viện. Thư viện như mao mạch, tỉnh, huyện và các cơ quan văn hóa, cùng với người đọc ở hai nơi đông người đọc nhất là môi trường của ngành giáo dục và quân đội. Hàng vạn bản sách ra, nói theo ngày nay là “trong vòng một nốt nhạc!”

Phan Thúy Hà - Trí thức không (cần) đọc sách ?

 

Vô cùng xấu hổ khi thú nhận mình là loại người ít đọc sách. Thế nhưng so với bạn bè quanh mình thì mình còn đọc nhiều gấp cả trăm lần.

À, mà cũng không so được, so là so giữa người đọc ít và đọc nhiều, không thể so người không đọc với người có đọc.

Mình từng đến nhà một cô bạn cùng Văn khoa, bạn làm trong lĩnh vực báo chí, mình ngao ngán khi phát hiện ra nhà bạn không có giá sách. Có vài cuốn giáo trình thời đi học xếp một góc trên tủ quần áo (bây giờ có nhiều loại tủ quần áo người ta đục chẻ thêm mấy cái giá bên ngoài).

Tạ Duy Anh - Xuất bản Trại Súc Vật : Vài lời cuối

(Chỉ liên quan đến Hữu Thỉnh và tôi)

Hồi ký “Lách qua luật ngầm” dày khoảng 400 trang in, thì có tới 50 trang chân dung Hữu Thỉnh. Những gì bạn đọc vừa thấy về ông, chỉ là một nét rất sơ khai. Ông hấp dẫn, phức tạp, kỳ lạ hơn thế nhiều.

Chân dung ông là một phần không thể thiếu của cuốn sách, bởi chính ông đã “vượt qua mọi nỗi sợ hãi” để đưa bằng được tôi về Nhà xuất bản Hội nhà văn, như ông từng làm thế khi nhận Bảo Ninh về báo Văn Nghệ; như ông đã làm thế và hơn thế để cứu Trần Huy Quang khỏi án hình sự mười mươi trong vụ Linh Nghiệm. Biết tôi quyết định về hưu, chính ông cử người thuyết phục tôi ở lại. Tôi tin là ông chân thành.

Nhưng tôi chọn về ở ẩn tại gia.

Tạ Duy Anh - Xuất bản Trại Súc Vật (6)

 

(Trích hồi ký Lách Qua Luật Ngầm)

KỲ 6 - ĐƠN GIẢN NHƯ SỰ THẬT

Chẳng có nhóm chống phá nào rình rập tận 70 năm.

Chẳng có bất cứ tổ chức nào đứng ra thuê mướn rồi chống lưng cho việc xuất bản Trại súc vật.

Chẳng có âm mưu thâm độc nào cả.

Chẳng có ai là kẻ chủ mưu.

Tạ Duy Anh - Xuất bản Trại Súc Vật (5)

 

(Trích hồi ký Lách Qua Luật Ngầm)

KỲ 5 - LUẬN TỘI

Lần này thì ngay cả nhìn vào đâu cũng là lựa chọn khó khăn cho Hữu Thỉnh và những người dự họp. Mất một lúc lâu Khuất Quang Thụy mới phá vỡ bế tắc bằng lời phát biểu.

Nghe đồn ông nhà văn này nổi tiếng khôn ngoan, nên mọi người rất tò mò chờ ý kiến của ông, với tư cách là “quan thanh tra”. Ra mặt phê phán Nhà xuất bản trong đó có tới những bốn đồng nghiệp đang làm việc từng là đồng môn, chắc chắn không phải là lựa chọn thức thời. Nhưng ông phải thể hiện thái độ vì ông là đảng viên, là trưởng ban Kiểm tra của Hội, là cấp dưới thân cận của Hữu Thỉnh.

Tạ Duy Anh - Xuất bản Trại Súc Vật (4)

 

(Trích hồi ký Lách Qua Luật Ngầm)

KỲ 4 - CUNG ĐÌNH NỔI GIẬN

Về nhiều mặt, Đinh Thế Huynh không có gì so được với Hữu Thỉnh. So với uy tín văn chương, báo chí, Đinh Thế Huynh luôn chỉ là bậc đàn em của Hữu Thỉnh.

Nhưng Hữu Thỉnh không là gì, so với Đinh Thế Huynh, về mặt quyền lực. Là Ủy viên Bộ Chính trị, dưới mắt Đinh Thế Huynh thì Chủ tịch Hội Nhà văn chỉ là người giúp việc đúng nghĩa.

Việc để lọt Trại súc vật đã khiến Cung đình nổi giận. Qua chính miệng Hữu Thỉnh, thì ông bị Trưởng ban truyên giáo là Đinh Thế Huynh “gọi” lên mấy lần chỉ trong một thời gian ngắn. Nỗi uất ức của Hữu Thỉnh là có thật. Và ông không thể không trút nó lên một ai đó.

Tạ Duy Anh - Xuất bản Trại Súc Vật (3)

 

(Trích hồi ký Lách Qua Luật Ngầm)

KỲ 3 - DƯ LUẬN VÀ CÁC THUYẾT ÂM MƯU

Có rất nhiều lời đồn đoán cũng như các giả thiết mang mầu sắc thuyết âm mưu về việc “Trại súc vật” được xuất bản chính thức tại một nhà xuất bản lớn.

Nhà văn Nguyễn Huy Thiệp đầy tự tin khẳng định có sự đánh đấm hạ bệ nhau từ Bộ Chính trị ; và bọn Trung Trung Đỉnh, Tạ Duy Anh chỉ là mấy kẻ được nhờ đánh thuê. Ông cho rằng nếu không có phe nhóm nào tầm cỡ Bộ Chính trị bật đèn xanh rồi chống lưng, thì “mấy thằng cha kia” có cho mật gấu cũng không dám. Quan điểm này được Nguyễn Huy Thiệp bảo lưu nhiều năm sau, ngay cả khi mọi sóng gió về cuốn sách đã tạm lắng lại.

Tạ Duy Anh - Xuất bản Trại Súc Vật (2)

 

(Trích hồi ký Lách Qua Luật Ngầm)

KỲ 2 - CÁC BÁO ĐẢNG ĐUA NHAU ĐƯA TIN VỀ TRẠI SÚC VẬT

“Trại súc vật”, sau khi đổi tên thành “Chuyện ở nông trại”, được phát hành bởi Nhã Nam, thông qua Nhà xuất bản Hội Nhà văn, dựa trên bản dịch của An Lý, nghe nói còn rất trẻ.

Cho đến giờ tôi vẫn chưa từng một lần gặp mặt dịch giả, cũng không biết tí gì về thân thế, sự nghiệp của cô ta. Về mặt lý thuyết thì cuốn sách tuân thủ đúng các quy trình theo Luật xuất bản hiện hành, được dịch và biên tập kỹ lưỡng, phát hành rộng rãi một cách công khai cho đến khi có lệnh thu hồi.

Thực sự tận khi nhận bản thảo “Trại súc vật”, tôi mới biết đến cuốn tiểu thuyết đình đám này. Còn trước đó, hầu như tôi chỉ biết chút ít về nó cùng cái tên tác giả, nhờ  một bài báo ngắn mà tôi không thể nhớ mình đọc ở đâu.

Tạ Duy Anh - Xuất bản Trại Súc Vật (1)

(Trích hồi ký Lách Qua Luật Ngầm) 

LTG: Trong đời làm biên tập tổng cộng chẵn 20 năm của mình, trái với vài người “khôn ngoan” cho rằng chẳng dại gì mà phải chết cho một cuốn sách, tôi luôn làm ngược lại: đặt việc xuất bản cuốn sách nào đó quan trọng hơn công việc của mình, nếu nó xứng đáng phải được xuất bản.

Nhưng phải nói ngay một sự thật: Tôi sẽ không thể làm được những gì như đã làm, nếu không có những đồng nghiệp tài năng, bản lĩnh, uy tín và lương tâm nghề nghiệp rất lớn, chấp nhận đứng mũi chịu sào.

Bắt đầu là giám đốc Nguyễn Phan Hách, tuy công khai nói mình nhát, nhưng luôn lắng nghe và bảo vệ cấp dưới. Nhà văn Nguyễn Khắc Trường là một tài năng và bản lĩnh lớn. Sau này, thời nhà văn Trung Trung Đỉnh làm giám đốc, tôi có cơ hội toàn quyền làm theo ý mình. Sang thời nhà thơ Nguyễn Quang Thiều, về cơ bản ông ủng hộ mọi đề xuất của tôi, cùng hợp sức để vượt qua những giới hạn cấm kỵ và giống như Trung Trung Đỉnh, sẵn sàng nhận và chịu mọi trách nhiệm.

Tạ Duy Anh - Biên tập sách của Nguyễn Huy Thiệp

 

(Nhân việc Nguyễn Huy Thiệp được trao giải thưởng Nhà nước. Trích hồi ký “Lách Qua Luật Ngầm”, có lược bớt so với nguyên bản).

Tôi không nhiều kỷ niệm với Nguyễn Huy Thiệp. Có thể là do số phận.

Khi ông nổi danh như cồn, thì tôi đang nằm chết dí ở thị xã Lào Cai hoang tàn (...). Tôi biết đến ông lần đầu qua truyện ngắn "Muối của rừng", đọc ngay trên chốt canh địch. Tờ báo Văn nghệ đã bị tôi làm cho nhàu nát, chỉ vì truyện của ông. Thực sự tôi đã bị sốc, bởi lần đầu tiên được đọc một thứ văn đẹp và sâu sắc như vậy do người Việt viết.

Kỷ niệm thật sự, cực kỳ hiếm hoi giữa Nguyễn Huy Thiệp và tôi, thì lại dậy lên chút mùi cay đắng. Đó là khi tôi nhận được bản thảo tiểu thuyết "Tuổi hai mươi yêu dấu" của ông.