Tạ Duy Anh - Xuất bản Trại Súc Vật : Vài lời cuối

(Chỉ liên quan đến Hữu Thỉnh và tôi)

Hồi ký “Lách qua luật ngầm” dày khoảng 400 trang in, thì có tới 50 trang chân dung Hữu Thỉnh. Những gì bạn đọc vừa thấy về ông, chỉ là một nét rất sơ khai. Ông hấp dẫn, phức tạp, kỳ lạ hơn thế nhiều.

Chân dung ông là một phần không thể thiếu của cuốn sách, bởi chính ông đã “vượt qua mọi nỗi sợ hãi” để đưa bằng được tôi về Nhà xuất bản Hội nhà văn, như ông từng làm thế khi nhận Bảo Ninh về báo Văn Nghệ; như ông đã làm thế và hơn thế để cứu Trần Huy Quang khỏi án hình sự mười mươi trong vụ Linh Nghiệm. Biết tôi quyết định về hưu, chính ông cử người thuyết phục tôi ở lại. Tôi tin là ông chân thành.

Nhưng tôi chọn về ở ẩn tại gia.

Tạ Duy Anh - Xuất bản Trại Súc Vật (6)

 

(Trích hồi ký Lách Qua Luật Ngầm)

KỲ 6 - ĐƠN GIẢN NHƯ SỰ THẬT

Chẳng có nhóm chống phá nào rình rập tận 70 năm.

Chẳng có bất cứ tổ chức nào đứng ra thuê mướn rồi chống lưng cho việc xuất bản Trại súc vật.

Chẳng có âm mưu thâm độc nào cả.

Chẳng có ai là kẻ chủ mưu.

Tạ Duy Anh - Xuất bản Trại Súc Vật (5)

 

(Trích hồi ký Lách Qua Luật Ngầm)

KỲ 5 - LUẬN TỘI

Lần này thì ngay cả nhìn vào đâu cũng là lựa chọn khó khăn cho Hữu Thỉnh và những người dự họp. Mất một lúc lâu Khuất Quang Thụy mới phá vỡ bế tắc bằng lời phát biểu.

Nghe đồn ông nhà văn này nổi tiếng khôn ngoan, nên mọi người rất tò mò chờ ý kiến của ông, với tư cách là “quan thanh tra”. Ra mặt phê phán Nhà xuất bản trong đó có tới những bốn đồng nghiệp đang làm việc từng là đồng môn, chắc chắn không phải là lựa chọn thức thời. Nhưng ông phải thể hiện thái độ vì ông là đảng viên, là trưởng ban Kiểm tra của Hội, là cấp dưới thân cận của Hữu Thỉnh.

Tạ Duy Anh - Xuất bản Trại Súc Vật (4)

 

(Trích hồi ký Lách Qua Luật Ngầm)

KỲ 4 - CUNG ĐÌNH NỔI GIẬN

Về nhiều mặt, Đinh Thế Huynh không có gì so được với Hữu Thỉnh. So với uy tín văn chương, báo chí, Đinh Thế Huynh luôn chỉ là bậc đàn em của Hữu Thỉnh.

Nhưng Hữu Thỉnh không là gì, so với Đinh Thế Huynh, về mặt quyền lực. Là Ủy viên Bộ Chính trị, dưới mắt Đinh Thế Huynh thì Chủ tịch Hội Nhà văn chỉ là người giúp việc đúng nghĩa.

Việc để lọt Trại súc vật đã khiến Cung đình nổi giận. Qua chính miệng Hữu Thỉnh, thì ông bị Trưởng ban truyên giáo là Đinh Thế Huynh “gọi” lên mấy lần chỉ trong một thời gian ngắn. Nỗi uất ức của Hữu Thỉnh là có thật. Và ông không thể không trút nó lên một ai đó.

Tạ Duy Anh - Xuất bản Trại Súc Vật (3)

 

(Trích hồi ký Lách Qua Luật Ngầm)

KỲ 3 - DƯ LUẬN VÀ CÁC THUYẾT ÂM MƯU

Có rất nhiều lời đồn đoán cũng như các giả thiết mang mầu sắc thuyết âm mưu về việc “Trại súc vật” được xuất bản chính thức tại một nhà xuất bản lớn.

Nhà văn Nguyễn Huy Thiệp đầy tự tin khẳng định có sự đánh đấm hạ bệ nhau từ Bộ Chính trị ; và bọn Trung Trung Đỉnh, Tạ Duy Anh chỉ là mấy kẻ được nhờ đánh thuê. Ông cho rằng nếu không có phe nhóm nào tầm cỡ Bộ Chính trị bật đèn xanh rồi chống lưng, thì “mấy thằng cha kia” có cho mật gấu cũng không dám. Quan điểm này được Nguyễn Huy Thiệp bảo lưu nhiều năm sau, ngay cả khi mọi sóng gió về cuốn sách đã tạm lắng lại.

Tạ Duy Anh - Xuất bản Trại Súc Vật (2)

 

(Trích hồi ký Lách Qua Luật Ngầm)

KỲ 2 - CÁC BÁO ĐẢNG ĐUA NHAU ĐƯA TIN VỀ TRẠI SÚC VẬT

“Trại súc vật”, sau khi đổi tên thành “Chuyện ở nông trại”, được phát hành bởi Nhã Nam, thông qua Nhà xuất bản Hội Nhà văn, dựa trên bản dịch của An Lý, nghe nói còn rất trẻ.

Cho đến giờ tôi vẫn chưa từng một lần gặp mặt dịch giả, cũng không biết tí gì về thân thế, sự nghiệp của cô ta. Về mặt lý thuyết thì cuốn sách tuân thủ đúng các quy trình theo Luật xuất bản hiện hành, được dịch và biên tập kỹ lưỡng, phát hành rộng rãi một cách công khai cho đến khi có lệnh thu hồi.

Thực sự tận khi nhận bản thảo “Trại súc vật”, tôi mới biết đến cuốn tiểu thuyết đình đám này. Còn trước đó, hầu như tôi chỉ biết chút ít về nó cùng cái tên tác giả, nhờ  một bài báo ngắn mà tôi không thể nhớ mình đọc ở đâu.

Tạ Duy Anh - Xuất bản Trại Súc Vật (1)

(Trích hồi ký Lách Qua Luật Ngầm) 

LTG: Trong đời làm biên tập tổng cộng chẵn 20 năm của mình, trái với vài người “khôn ngoan” cho rằng chẳng dại gì mà phải chết cho một cuốn sách, tôi luôn làm ngược lại: đặt việc xuất bản cuốn sách nào đó quan trọng hơn công việc của mình, nếu nó xứng đáng phải được xuất bản.

Nhưng phải nói ngay một sự thật: Tôi sẽ không thể làm được những gì như đã làm, nếu không có những đồng nghiệp tài năng, bản lĩnh, uy tín và lương tâm nghề nghiệp rất lớn, chấp nhận đứng mũi chịu sào.

Bắt đầu là giám đốc Nguyễn Phan Hách, tuy công khai nói mình nhát, nhưng luôn lắng nghe và bảo vệ cấp dưới. Nhà văn Nguyễn Khắc Trường là một tài năng và bản lĩnh lớn. Sau này, thời nhà văn Trung Trung Đỉnh làm giám đốc, tôi có cơ hội toàn quyền làm theo ý mình. Sang thời nhà thơ Nguyễn Quang Thiều, về cơ bản ông ủng hộ mọi đề xuất của tôi, cùng hợp sức để vượt qua những giới hạn cấm kỵ và giống như Trung Trung Đỉnh, sẵn sàng nhận và chịu mọi trách nhiệm.

Tạ Duy Anh - Biên tập sách của Nguyễn Huy Thiệp

 

(Nhân việc Nguyễn Huy Thiệp được trao giải thưởng Nhà nước. Trích hồi ký “Lách Qua Luật Ngầm”, có lược bớt so với nguyên bản).

Tôi không nhiều kỷ niệm với Nguyễn Huy Thiệp. Có thể là do số phận.

Khi ông nổi danh như cồn, thì tôi đang nằm chết dí ở thị xã Lào Cai hoang tàn (...). Tôi biết đến ông lần đầu qua truyện ngắn "Muối của rừng", đọc ngay trên chốt canh địch. Tờ báo Văn nghệ đã bị tôi làm cho nhàu nát, chỉ vì truyện của ông. Thực sự tôi đã bị sốc, bởi lần đầu tiên được đọc một thứ văn đẹp và sâu sắc như vậy do người Việt viết.

Kỷ niệm thật sự, cực kỳ hiếm hoi giữa Nguyễn Huy Thiệp và tôi, thì lại dậy lên chút mùi cay đắng. Đó là khi tôi nhận được bản thảo tiểu thuyết "Tuổi hai mươi yêu dấu" của ông.

Phó Đức An - Cực kỳ khó hiểu

 

Giang Trạch Dân, nhà lãnh đạo thế hệ thứ ba của Trung Quốc đã qua đời tại Thượng Hải vào lúc 12 giờ 13 sáng ngày 30 tháng 11 hưởng thọ 96 tuổi.

Sau đó, để bày tỏ tấm lòng tưởng nhớ của toàn Đảng toàn dân với đồng chí Giang Trạch Dân, đài truyền hình trung ương CCTV đã chuyển màu chương trình phát sóng bóng đá World Cup thành đen trắng.

Các cư dân mạng Trung Quốc không phân biệt được màu áo đội nào với đội nào đã bực tức chửi rủa: ”Như thế lày thì xem thế đ*o nào được, một ông chết khiến bóng đá cũng hết xem”…

Đào Hiếu - Tôi nể phục chính phủ Hàn Quốc quá xá !

 

Mấy hôm nay rảnh, xem bộ phim Lãng Khách (Vagabond) của Hàn Quốc, thấy người Hàn Quốc họ tự do đáng nể. Nội dung phim là cuộc truy tìm thủ phạm khủng bố làm rớt chiếc máy bay chết 211 hành khách.

Kết quả:  Thủ phạm là cả chính phủ Hàn Quốc từ tổng thống, thủ tướng, bộ trưởng quốc phòng, giám đốc cơ quan tình báo quốc gia, các cục trưởng và một lô quan chức cao cấp... ăn tiến của nước ngoài để gây án, hòng ký hợp đồng sản xuất máy bay chiến đấu, kiếm 500 tỉ won tiền hối lộ chia nhau.

Một phim có nội dung như vậy mà chính phủ Hàn Quốc hiện tại vẫn cho sản xuất và chiếu trên truyền hình.

Tuấn Khanh - Chuyện không có điện cho một tiếng hát

 

Ca sĩ Quang Thành, người đại diện cho ca sĩ Khánh Ly im lặng một chút khi nghe yêu cầu về cuộc phỏng vấn nhanh vào tối 25 Tháng Chín. Sau đó anh nói “Mọi chuyện rất rối, và cô Khánh Ly chỉ có thể nói về chuyện này sau ngày 28 Tháng Chín”.

Đó là ngày mà bà Khánh Ly đi về Mỹ và nghỉ ngơi, chuẩn bị cho tour diễn ở Châu Âu. Ngày 28 là ngày mà bà rời khỏi hẳn Việt Nam, không biết khi nào quay lại.

Chương trình của ca sĩ Khánh Ly có tên là Nhớ mùa thu Hà Nội, ca khúc nổi tiếng của nhạc sĩ Trịnh Công Sơn được viết vào năm 1985. Nhưng số phận ca khúc đó cũng long đong không kém show diễn tổ chức tại Nhà Hát Lớn Hà Nội.

Huy Đức - Nhân trường hợp ca sĩ Khánh Ly

 

Rất muốn làm một công dân lười biếng, tin tưởng vào “nguyên nhân cúp điện” trong quyết định hủy đêm diễn của ca sĩ Khánh Ly. Nhưng rồi, không thể không tự hỏi, dù những người ra quyết định có bất chấp pháp lý và đạo lý tới đâu, không lẽ họ không nghĩ đến những tổn thất của nhà tổ chức.

Đã ba tháng kể từ khi Khánh Ly hát “Dấu Chân Địa Đàng” và “Gia Tài Của Mẹ” [xin không bình luật việc cấm những bài hát này là đúng hay sai] nếu chính quyền tin vào tính chính danh của mình, cứ thẳng thừng từ chối cho bà hát.

Việc cấp phép cho bà, để bà bán vé, di chuyển ban nhạc từ Sài Gòn ra, rồi chỉ trước hơn 24 giờ, đơn phương hủy bỏ đêm diễn, nó mang dáng dấp hả hê băng nhóm hơn là tính quang minh nhà nước. 

Tuấn Khanh - Làm phim và "quyền" tự do sáng tạo

Bộ phim về Trịnh Công Sơn được xem là phim tiểu sử, có nhiều chi tiết được liệt kê, nhiều nhân vật được đề cập, nhưng có vài cái tên quan trọng bị tránh không nhắc đến.

Trong cuộc đời của ông Trịnh Công Sơn, nhân vật Lưu Kim Cương (1933-1968) là điểm phản bác lại những quan điểm mà nhiều người hay gọi ông là Việt Cộng nằm vùng. Mà từ đó để nhận ra rằng bản chất nghệ sĩ của Trịnh Công Sơn là một người la cà bè bạn, sống tùy cảm xúc và cuối cùng chỉ loay hoay chọn cách tồn tại an toàn ở quê nhà.

Phim "Em và Trịnh" nhấn mạnh về nhân vật Ngô Kha, bạn của Trịnh Công Sơn. Cũng phải thôi, vì Ngô Kha được coi là người của phía cách mạng. Mặc dù chuyện phong liệt sĩ cho Ngô Kha cũng đã từng vật vã tranh cãi ở Huế. Cho đến năm 1981, vượt qua các lời phản bác, ông Ngô Kha mới được phong tặng liệt sĩ. Có thể thấy cách chú trọng dựng một không khí riêng “Ngô Kha” trong phim, là một phần để làm đẹp lòng những người kiểm duyệt.

Nguyễn Thông - Cung Tiến và “Hoài cảm”

 

Nhạc sĩ danh tiếng ở miền Nam trước biến cố năm 1975 Cung Tiến, tên đầy đủ là Cung Thúc Tiến, vừa qua đời tại Mỹ. Nhắc tới ông, tôi nhớ ngay mấy câu trong bài hát “Hoài cảm”, nghe bảo ông viết khi mới 14 - 15 tuổi.

Ở tuổi ấy, tôi gần như chửa biết gì ngoài đi học và chăn trâu cắt cỏ, làm ruộng. Khôn chả ra khôn, dại thì đầy dại. Nhưng với Cung Thúc Tiến thì “chờ nhau hoài cố nhân ơi/sương buồn che kín nguồn đời/cố nhân xa rồi có ai về lối xưa”…

Hồi ở miền Bắc, tất nhiên trước năm 1975, đám chúng tôi bị phong tỏa trong vòng kim cô văn nghệ cách mạng, gần như rất ít biết những gì xảy ra trong đời sống văn học nghệ thuật ở miền Nam.

Ngô Nhân Dụng - Thanh niên Trung Quốc bàn ‘Nhuận Thuyết’

 

Không chỉ riêng Trung Quốc mà hầu hết các nước khác cũng bị xuất não qua Mỹ. Sinh viên Mỹ tốt nghiệp rồi thường không qua nước khác làm việc. Nhưng nhân tài khắp thế giới tìm đến học ở Mỹ, rồi ở lại.

Hai chữ “Nhuận Thuyết” không có trong từ điển triết học. Nhuận Thuyết phiên âm là “run xue.” Đó là một từ giới trẻ ở Trung Quốc đặt ra và phổ biến. Họ cố tình chơi chữ, để tránh bị kiểm duyệt. Nhuận (潤) tiếng phổ thông đọc là “run,” hiểu theo tiếng Anh nghĩa là “chạy.” “Lý Thuyết Run” bàn chuyện bỏ chạy: Chạy ra khỏi Trung Quốc!

Giới trẻ có học thảo luận “Nhuận Thuyết” (run philosophy) khi nhiều người hỏi làm cách nào di cư đi nước khác. Trong tháng Tư 2022, chữ “di cư” được tìm trên mạng tăng hơn bốn lần (440 phần trăm) so với trước, theo nhật báo New York Times ngày 20 tháng Năm, 2022. Số người tìm hỏi các văn phòng tư vấn về thủ tục di cư ra ngoại quốc tăng gấp đôi. Trên mạng vấn đáp Zhihu (Tri Hồ) có 7.5 triệu tìm đọc các câu trả lời về “Nhuận Thuyết.”

Macron đề nghị Tập Cận Bình chú ý đến tác động của dịch Covid đối với người Pháp tại Trung Quốc

Đăng ngày: 11/05/2022 - 14:50

Hôm 10/05/2022 tổng thống Pháp Emmanuel Macron đã kêu gọi chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình « quan tâm đến những lo ngại » của công dân Pháp bị ảnh hưởng vì các biện pháp chống Covid. 

Trong cuộc điện đàm kéo dài một tiếng rưỡi đồng hồ, tổng thống Macron bày tỏ sự đồng cảm với cộng đồng người Pháp tại Trung Quốc. Ông kêu gọi Bắc Kinh chú ý đến những quan ngại của họ, nhất là duy trì đường hàng không với Paris, cho phép ra sân bay, tránh tách rời trẻ em với cha mẹ. Theo AFP, một số vấn đề khác cũng được đề cập như ngưng bắn và tôn trọng toàn vẹn lãnh thổ của Ukraina, siết chặt hợp tác về nguyên tử dân dụng và hàng không.

Về tình hình dịch Covid tại Trung Quốc, Tổ chức Y tế Thế giới nhìn nhận nhờ chính sách zero Covid, Trung Quốc đã đã có số tử vong rất thấp lúc ban đầu, nhưng nay với biến thể Omicron, cần phải linh hoạt thay đổi.

Đặng Sơn Duân - Âm thanh tháng Tư

 

“Tứ nguyệt chi thanh” là tên một đoạn clip dài 6 phút được đăng lên mạng ở Trung Quốc cuối tuần qua.

Đoạn clip này chỉ bao gồm khung cảnh đen trắng của thành phố Thượng Hải nhìn từ trên cao. Chèn trong clip là tập hợp nhiều đoạn đối thoại giữa người dân và giới công vụ, những người tình nguyện và những lời kêu cứu trong cơn tuyệt vọng của những người đang sống trong cảnh phong tỏa ở Thượng Hải.

Đoạn clip đã gây xúc động dữ dội trong dư luận Trung Quốc, lập tức viral với vô số người chia sẻ, trở thành một hiện tượng mạng hiếm thấy ở Trung Quốc.

Phạm Xuân Tùng - Ban Tuyên giáo đang nghĩ gì về cuộc chiến Nga - Ukraina ?

(Một suy luận dựa trên cách VTV đưa tin).

Nếu bạn chịu khó xem thời sự quốc tế VTV, bạn sẽ thấy nó ngày càng giống cái loa - theo nghĩa nó phản ánh một cách chính xác ý đồ của những người nắm lĩnh vực thông tin - tuyên giáo.

Một cái loa thì không có và không cần suy nghĩ độc lập. Chỉ là một vật phát ra âm thanh, càng gần tín hiệu điện người ta cấp vào càng tốt. Do đó chương trình Thời sự VTV có thể coi là một thứ hàn thử biểu chính thức của chính quyền.

Từ ngày Nga tấn công Ukraina , qua cách đưa tin hoàn toàn qua loa và có tính "giảm nhẹ", "đánh lạc hướng" của VTV người ta có thể rút ra một số kết luận sau:

Ngọc Vinh - Đừng hòng thoát !

Ngoại giao cây tre tiếp tục bỏ phiếu trắng lần 2 vụ Putin xâm lược Ukraina.

Nhân dịp này, thằng em làm việc cho một tờ báo lớn thú nhận:

- Tuyên giáo cấm tiệt báo chí sử dụng hai từ "xâm lược" để nói về cuộc chiến Putin tiến hành tại Ukraina.

Nguyễn Đức Thành - Bi kịch cười ra nước mắt của người dân trong chế độ độc tài

Ở Nga, thông tin bị bưng bít, người dân không được tiếp cận thông tin trên thế giới. Nên truyền thông nhà nước đã làm nhiều tin giả theo cách tương đối đơn giản và phải nói là có tính sáng tạo.

Trong ảnh là một chương trình của Đức, trong đó người phóng viên Đức đang tường thuật một buổi đấu tranh của các nhóm bảo vệ môi trường.

Những người ấy chui vào trong bao tải đựng xác chết để thực hiện một cuộc trình diễn mang tính phản đối trên một quảng trường. Người phóng viên thì khi nói trước ống kính phải đeo khẩu trang (trong mùa dịch Covid) nên người xem sẽ không nhìn được miệng anh ta mấp máy.