Phạm Chu Sa - Thanh Tâm Tuyền, người cách tân táo bạo thơ Việt

 

Cùng địa chỉ tòa soạn tạp chí Văn và tòa soạn tuần báo Tuổi Ngọc là “tòa soạn ghi trên manchette” của nguyệt san Vấn Đề - một tạp chí rất uy tín do kịch tác gia - giáo sư Vũ Khắc Khoan chủ biên.

Ban đầu có sự cộng tác của nhà văn Mai Thảo, họa sĩ Thái Tuấn và nhà thơ Thanh Tâm Tuyền. Một thời gian sau Vũ Khắc Khoan giao Vấn Đề cho Thanh Tâm Tuyền. Anh làm công việc một chủ bút kiêm thư ký tòa soạn: Đọc bản thảo, tuyển chọn, biên tập và sắp xếp bài vở.

Mai Thảo cũng chuyển sang làm “công việc của một chủ bút” tạp chí Văn - nhưng không ghi tên trên manchette. Trước khi về làm Tuổi Ngọc, tôi có vài bài thơ đăng trên Vấn Đề, nay lại tình cờ về làm việc cùng địa chỉ, nên có ý tìm hiểu, mới biết địa chỉ tòa soạn 38 Phạm Ngũ Lão, Sài Gòn ghi trên manchette chỉ là hộp thư liên lạc.

Trần Văn Thọ - Những mẩu chuyện cảm động giữa hai thủ tướng Nhật Abe Shinzo và Noda Yoshihiko

 

Ở chính trường Nhật Bản, Abe Shinzo và Noda Yoshihiko là lãnh đạo của hai đảng đối địch nhau. Nhưng hai người đã đối xử với nhau rất đẹp, và người ta chỉ biết như vậy sau khi Abe bị ám sát (tháng 7/2022), theo sau đó là cuộc tranh cãi trong dư luận và trên chính trường về quyết định chính phủ tổ chức quốc tang cho Abe.

Đảng Tự do Dân chủ (LDP) liên tục cầm quyền tại Nhật suốt từ năm 1955 đến nay, trừ vài giai đoạn ngắn. Giai đoạn gần đây nhất là 3 năm từ 2009 đến 2012 khi Đảng Dân chủ thắng áp đảo ở Hạ viện vào cuối năm 2009.

Noda là chủ tịch Đảng Dân chủ và là thủ tướng từ cuối năm 2011. Nhưng trong đợt tổng tuyển cử cuối năm 2012, LDP mà Abe làm Chủ tịch từ tháng Chín năm đó phản công thắng lợi và giành lại chính quyền. Noda xem như là tướng bại trận, chỉ làm thủ tướng có một năm và Abe lên thay.

Hoàng Nguyên Vũ - Đám tang Vũ Linh và sự vô văn hóa của người đời

 

Nghệ sĩ Vũ Linh cũng đã về với cát bụi. Một đời người với bao vinh quang và cả những giọt nước mắt, cũng đã khép lại trong cái giới hạn tạo hóa không thể khác.

Đám tang ông, cũng như bao đám tang các nghệ sĩ, có tình nghệ sĩ, có nghĩa nghệ sĩ. Tuy nhiên, có những ê hề những màn kịch đời mà người đời vẫn diễn. Cộng với đám ăn hôi mang tên “Youtuber” lồng lộn, lóe chóe, minh chứng cho văn hóa ứng xử cộng đồng ngày một tệ hại.

Có lẽ anh nghệ sĩ Vũ Luân không nên ngồi giữa đám tang mà kể lể với báo chí về việc con rơi hay con không rơi gì đó, xung quanh các ống kính với micro quay tá lả, thì hình ảnh anh Luân sẽ được nhìn nhận tốt hơn.

Mạnh Kim - Vũ Hoàng Chương

 

Theo danh sách được Ủy ban Nobel vừa được công bố sau 50 năm giữ kín do quy định, thi bá Vũ Hoàng Chương là một trong 100 nhân vật được đề cử giải Nobel Văn chương năm 1972. Viện Hàn lâm Thụy Điển ghi rõ rằng Vũ Hoàng Chương là Chủ tịch Hội Văn bút Việt Nam và người giới thiệu là Thanh Lãng.

Kể về những ngày cuối đời của Vũ Hoàng Chương, nhà văn Mai Thảo thuật lại trong bài “Mấy tháng cuối cùng với Vũ Hoàng Chương”:

Vượt qua cây cầu Calmette soi bóng trên một con kinh tù đọng, con kinh chạy dọc theo vùng ngoại vi tràn lan náo nhiệt nhất của Sài Gòn là khu Chương Dương, Ông Lãnh, chiếc xe đạp lọc cọc chở tôi đi trên một mặt nhựa lồi lõm, đụng tới tòa nhà xám bẩn của hãng làm phân bón thì rẽ trái và lăn vào một con đường trải đá xanh.

Chu Mộng Long - Ngày rằm nói chuyện tín ngưỡng của người Việt

 

Thay vì đi chùa hay tụng kinh, trước đức Phật và vong linh tổ tiên, tôi viết bài này. Nội dung cơ bản thì tôi đã từng viết nhiều lần.

Có lẽ bắt đầu từ chuyện nhà tôi thực hiện phong tục cúng ông Táo. Hăm hai, tôi vâng lời vợ dặn ra chợ sắm đồ cúng đưa ông Táo. Thấy có chị bán sẵn chè xôi, tôi hỏi mua để vợ khỏi mất công nấu. Tôi chỉ hỏi mua mỗi thứ một ít, không cần tính toán.

Chị bán chè xôi chỉ dẫn: "Chú phải mua làm sao chia đều làm ba. Bởi vì có đến ba ông, mỗi ông một phần bằng nhau. Nếu không thì ba ông sẽ đánh nhau và gia đình lục đục!" Tôi phải bật cười: "Thần thánh mà tranh ăn đánh nhau thì tôn thờ làm gì?" Nói đoạn, tôi chợt nhớ chuyện dân gian đã kể, rằng không phải ba ông mà hai ông một bà, họ ghen tuông, đánh nhau và nhảy vào lửa tự thiêu. Ấy đấy, không chỉ tranh ăn mà còn tranh cả gái hay tình dục.

Nguyễn Văn Mỹ - Công ty sai thì xử phạt, không nên "hành" khách

 

Câu nói trên là ý kiến chỉ đạo hải quan cửa khẩu Xa Mát của bí thư Tỉnh ủy Tây Ninh Trần Lưu Quang vào Tết năm 2016.

Những năm đó, khách du lịch Campuchia bằng dường bộ rất đông. Cửa khẩu Mộc Bài có ngày mấy ngàn khách. Lộ trình Sài Gòn – Siem Reap rút ngắn được 50 km, nếu đi cửa khẩu Xa Mát.

Điều bất tiện là không có xe buýt từ Phnom Penh về của khẩu như Mộc Bài, phải đi xe từng chặng. Các công ty thường mang hộ chiếu lên sớm để làm thủ tục nên chọn đi Mộc Bài (65 km) tiện hơn đi Xa Mát (155 km). Chúng tôi chọn cửa khẩu Xa Mát để khách khỏi xếp hàng chờ và đường đi gần hơn. Mọi việc đều suôn sẻ. Khách thú vị vì đi đường mới, lên Siem Reap sớm hơn.

Nguyễn Gia Việt - Vụ Xuân Bắc : Khán giả Miền Nam không quan tâm

 

Khán giả Miền Nam không trách và gây áp lực với Xuân Bắc để anh xin lỗi vì không liên quan vấn đề.

Xuân Bắc "ngụ ngôn" về bánh chưng,mà khán giả Miền Nam có ăn bánh chưng và coi Táo Quân ngày Tết đâu mà bàn. Không ngạc nhiên khi những tờ báo lớn đang "gây bão" ngày tết với đề tài Xuân Bắc. Cái đó "nội bộ" nhà người ta nên không cần để ý

Cái cần nói ở đây là văn nghệ Nam và Bắc vốn khác phong cách.

Phan Thúy Hà - Người lái xe ôm trên phố Sài Gòn

 

Viết sách về người thật mình có nỗi khổ tâm. Là khi nghe tin họ ra đi. Mình luôn bị day dứt, mà không hiểu mình day dứt vì điều gì. Các nhân vật trong sách mình nhiều người khổ quá. Khổ tinh thần đã đành, tiền bạc cũng không có, bệnh tật nữa.

Hôm nay, “Người lái xe ôm trên phố Sài Gòn”.

Những dòng cuối trong bài viết về chú là những giọt nước mắt.

Tạ Duy Anh - Tiền và sự cám dỗ

 

(Nhân vụ Việt Á và Giải cứu)

Một hôm, cánh lính cũ chúng tôi trong "Hội đạp xe", đưa ra một tình huống thế này:

Giả sử có người mang 100.000 USD (chỉ mới 100.000 USD, quy ra khoảng 2,4 tỉ đồng thôi nhé, so với 3 triệu USD hay 14,5 tỉ đồng thì nó chỉ là một món rất vừa phải) đến hối lộ, để cảm ơn về một việc gì đó (ví dụ giúp họ thắng thầu, ví dụ giúp họ giảm án tù, ví dụ giúp họ trốn thuế, ví dụ giúp họ mua rẻ bán đắt…). Thì liệu ai trong số những người ngồi đây có thể từ chối?

Tất cả đều trả lời giống nhau: Khó từ chối vô cùng.

Hà Phan - Nhan nhản nghệ sĩ kiếm tiền trên nỗi đau của đồng bào

 

"Tôi cứ coi YouTube được 5 hay 10 phút là có nghệ sĩ, diễn viên quảng cáo, nhiều nhất là bà nghệ sĩ C.T. Họ quảng cáo hết sữa, tới thực phẩm chức năng, xong tới thuốc cho nam giới tăng mạnh chuyện phòng the...

Cái quỷ gì cũng lôi lên quảng cáo được! Tại sao những cái như vậy không phạt nặng vào, và loại khỏi quảng cáo... "

"Một số nghệ sĩ vì tiền mà đánh mất lương tâm, đứng ra quảng cáo những nhãn hàng chưa được kiểm chứng để lừa gạt người bệnh - người nghèo. Khi bị hỏi đến thì họ lảng tránh trách nhiệm.

Nguyễn Ngọc Chu - Thay đổi phương thức chống tham nhũng để không bị "hao mòn nhân cách"

 

A. Thời nào cũng có tham nhũng. Nhưng mức độ tham nhũng rất khác nhau tùy thuộc vào thể chế.

Thể chế lành mạnh thì tham nhũng ít. Thể chế bệnh tật thì tham nhũng phát triển. Tham nhũng làm suy yếu đất nước. Tham nhũng làm nhân dân khốn khổ. Cho nên, bất cứ thời nào, nhân dân cũng ủng hộ chống tham nhũng, mọi tiến bộ về chống tham nhũng đều được hoan nghênh.

Những năm gần đây, công cuộc chống tham nhũng được tiến hành quyết liệt. Kết quả là các cán bộ cao cấp bị vào tù và mất chức mỗi ngày thêm nhiều. Một mặt là thấy được mặt tích cực của công cuộc chống tham nhũng. Nhưng mặt khác, là nỗi lo. Mà lo lớn hơn mừng.

Nguyễn Quang Thiều - Với 10 tỉ tiền thưởng, danh thủ Mbappé xây được gì ?

 

Đôi lời : Tác giả đã đính chính một thông tin không chính xác không biết từ đâu lan truyền trên Facebook (Mbappé tặng tiền thưởng khi Pháp vô địch World Cup năm 2018 chứ không phải 2022). Thêm một chi tiết nữa : tổ chức được tặng là hiệp hội "Premiers de cordée" chuyên giúp các trẻ em khuyết tật, trẻ bị bệnh phải nằm viện bằng cách đề nghị những hoạt động thể dục thể thao. Nguyên văn Mbappé nói lúc đó là : "Tôi kiếm được khá nhiều, rất nhiều tiền. Thế nên tôi nghĩ rằng điều quan trọng là giúp đỡ những ai cần đến. Nhiều người đang đau khổ, nhiều người bị bệnh tật. Đối với những người như chúng tôi, giúp những người đó không đáng là bao. Điều này không làm thay đổi cuộc sống của tôi, nhưng có thể thay đổi cuộc sống của họ".

"Je gagne assez d'argent, beaucoup d'argent', a-t-il déclaré "Donc je pense que c'est important d'aider ceux qui en ont besoin. Beaucoup de personnes souffrent, beaucoup de personnes sont malades. Pour des gens comme nous, donner un coup de main à ces personnes ce n'est pas grand chose. Ca ne change pas ma vie, mais ça peut changer la leur."

Danh thủ Mbappé khi được nhận số tiền thưởng  sau World Cup là 420 ngàn Euro  (khoảng 10 tỉ đồng Việt Nam). Đây là tiền thưởng khi Pháp vô địch 2018.

Câu chuyện này được nhắc lại nhân Mbappé được trao giải Vua phá lưới. Nghĩa là lúc đó Mbappé mới 20 tuổi.

Ngô Nhân Dụng - Doãn Quốc Sỹ: Thế Đấy! (*)

 

Doãn Quốc Sỹ là người “đối cảnh vô tâm.” Đó là một tuyệt đỉnh của công phu tu tập mà chúng tôi không dám thẩm định. Nhưng được gần gũi Doãn Quốc Sỹ ít lâu nay, tôi biết mình có thể học cách sống của ông, qua hai chữ “Thế Đấy!”

Hồi đầu 1970 một nhóm sinh viên văn nghệ ở Sài Gòn mời nhà văn Doãn Quốc Sỹ tới nói chuyện. Tiễn ông ra về rồi, mấy phút sau thấy ông quay trở lại. Ông cười hề hề, hỏi có ai dùng xe gắn máy đưa ông về nhà được không. Tại sao? Ông cười khà khà: “Mất xe rồi! Ai nó lấy mất rồi!”

Cái xe “nội hóa” La Dalat ông vẫn lái đi giao những tác phẩm của ông và nhà xuất bản Sáng Tạo cho các tiệm bán sách. Cả một tài sản, và phương tiện mưu sinh cần thiết. Nó biến mất. Mà hồi đó ở Sài Gòn chắc không ai mua bảo hiểm để mất xe sẽ được đền! Mất xe, ông vẫn cười khà khà, như thể mới nghe ai kể một chuyện hài hước!

Vũ Thế Thành - Con dế mèn đã chết

 

Năm 1973, nhà văn Phan Nhật Nam theo phái đoàn Việt Nam Cộng Hòa Vra Bắc chứng kiến cuộc trao trả tù binh Mỹ. Khi trở lại Sài Gòn nói rằng lúc tới sân bay ngoài Bắc ông không thấy một nhà văn miền Bắc nào có mặt.

Tô Hoài trả lời trong “Cát bụi chân ai?” như sau:

“Rõ hồ đồ, Nguyễn Tuân và ông đây từ sáng sớm đã uống bia Trúc Bạch trong quầy nhìn ra đám tù binh giặc lái áo xanh lá cây, cổ đeo tràng hạt gộc tre, sắp hàng chui vào bụng máy bay. Và xem mày ngọ nguậy lên xuống, giơ máy ảnh" (p.309-310).

PGS Hoàng Dũng - "Liêm sỉ"

 

Đạo văn thì đâu cũng có, chỉ khác nhau nhiều ít mà thôi.

Nhưng đạo văn đến 33 lần như GS TS Nguyễn Đức Tồn, được bêu tên trong gần 200 bài báo trong và ngoài nước, trên 30 tờ báo giấy và báo mạng, mà vẫn hạ cánh an toàn, vẫn giáo sư tiến sĩ, thì chỉ có xứ ta mới "nhân đạo" như thế.

Ở xứ người, những ai đã trót đạo văn, khi bị phát hiện, thường tủi hổ xin từ chức nếu có chức và tự nguyện rút lui khỏi môi trường học thuật. Đó là vết nhơ mà người tự trọng thấy day dứt, có khi suốt đời.

Hoàng Tuấn Công - Khi trùm đạo văn chủ tọa hội thảo

Chuyện ông Nguyễn Đức Tồn đạo văn như thế nào đã có hàng chục tờ báo (cả hải nội và hải ngoại), với hàng trăm bài viết chỉ rõ.

Giới cầm bút Việt Nam hầu như không ai không biết chuyện này.

Thời ấy, ông Nguyễn Đức Tồn không bị tước chức danh giáo sư do tội đạo văn là nhờ được sự bao che, dung túng của các ông:

Lê Nguyễn - Một thời Quốc văn Giáo khoa thư

 

(Nhân chuyện 1.000 ông bà tiến sĩ sẽ soạn sách giáo khoa, chợt nhớ).      

Thời đó qua đi hơn 70 năm rồi, mà “kỷ niệm đầu đời” vẫn còn tươi mới trong ký ức của một gã đàn ông gần đất xa trời. Những hình ảnh, câu chuyện vẫn đeo đẳng kiếp người, và khi nhìn vào nền giáo dục thời nay, ký ức vẫn mang lại niềm tiếc nhớ khôn nguôi.

Kỷ niệm của những ngày 7- 8 tuổi ấy không bao giờ phai nhạt, đặc biệt với hai quyển Quốc văn Giáo khoa thư lớp Dự bị (cours préparatoire, sau là lớp Tư, nay là lớp Hai) và Quốc văn Giáo khoa thư lớp Sơ đẳng (cours élémentaire, sau là lớp Ba, nay cũng là lớp Ba). Ấn tượng về chúng mạnh mẽ đến nổi khi lớn lên, có những lúc, mình ngồi nhớ quay quắt từng hình ảnh, từng câu chuyện trong sách.

Bông Lau - Người họa sĩ

 

Tin tức quân xâm lược Nga “chém vè” tan tác ở mặt trận vùng đông bắc Ukraine là Kharkiv (Kharkov) được loan tải rầm rộ ở truyền thông phương Tây. Đây là cuộc thất trận “vĩ đại” thứ hai, sau cuộc “lui binh vĩ đại” khỏi trục tiến quân vào thủ đô Kyiv vào cuối mùa đông năm nay.

Tuy nhiên đàng sau bản tin chiến thắng làm nức lòng này, có những hình ảnh nhân văn âm thầm nhưng quyết tâm của dân tộc này.

Phương Tây đã giúp chiến cụ, tình báo, và cố vấn quân sự cho cuộc tổng phản công ở miền đông bắc. Nhưng chính người lính Ukraine mới là yếu tố đem lại chiến thắng.

Ngô Nhân Dụng - Elizabeth II, con người phẩm cách

 

Elizabeth II suốt đời hết sức làm bổn phận, không bị lôi cuốn bởi những thứ nằm ngoài phận sự, lúc nào cũng biết mình đang làm gì, vững chãi và thảnh thơi.

Nữ hoàng Elizabeth Đệ Nhị, mới qua đời, là hình ảnh một con người có Phẩm Cách (Dignity). Nước Anh may mắn có một người đóng vai trò lãnh đạo, trong 70 năm làm biểu tượng vững vàng khi quốc gia trải qua bao sóng gió.

Nghe tin bà qua đời, nhật báo The Wall Street Journal đã trích lại một ý kiến của ký giả Walter Bagehot trong cuốn “Hiến Pháp Anh Quốc” viết năm 1867. Vị chủ bút báo The Economist nhận thấy chế độ quân chủ hiệu quả nhất để gây dựng phẩm cách: “tạo ra và giữ gìn niềm kính trọng của dân chúng.”

Nguyễn Quốc Tấn Trung - Sự độc hại của giới học giả cực tả

 

Bà Uju Anya, Tiến sĩ (Expectedly, her research focus is language and Critical Race Theory), đang làm việc tại Carnegie Mellon University, là tâm điểm của giới học thuật thế giới và một số trang tin giả Việt Nam gần đây. Bà viết như thế này trên Twitter của mình:

“Tôi nghe rằng trưởng quốc của một đế chế trộm cắp, hiếp dâm, và diệt chủng cuối cùng cũng toi đời.

Mong bà ta chết một cách thê thảm”.