Viktor Ianoukovitch là ai ?

Người biểu tình xé ảnh ông Viktor Ianoukovitch.

Một sự thăng tiến ngoạn mục

Đối lập và truyền thông Ukraina tố cáo gu thích xài hàng sang trọng của vị tổng thống được bầu lên vào năm 2010. Hẳn là ông ta sống trong một biệt thự lộng lẫy, mê xe hơi, quần vợt và săn bắn, nhưng những năm tháng niên thiếu của Viktor Ianoukovitch trôi qua trong nghèo khó. Mồ côi năm mới lên hai, Ianoukovitch được bà nuôi và từng ở tù vì tội trộm cắp. Anh ta lớn lên tại miền đông Ukraina, vùng công nghiệp Donbass, một khu vực nghèo khổ nói tiếng Nga.

Vào cuối thập niên 90, những cuộc đấu đá của các phe phái giành quyền kiểm soát các nhà máy luyện kim trở nên dữ dội. Là thợ cơ khí rồi trở thành chủ một doanh nghiệp vận tải, Viktor Ianoukovitch được cất nhắc làm thị trưởng Donetsk năm 1997. Ông tiếp tục lên như diều gặp gió từ năm 2002, khi trở thành Thủ tướng và người kế nhiệm được chỉ định của Tổng thống Leonid Koutchma.

Năm 2004, chiến thắng gian lận của Ianoukovitch trong cuộc bầu cử tổng thống đã đổ dầu vào lửa, gây nên cuộc Cách mạng màu cam. Hai ngày sau khi được bầu lên, hôm 23/11 khoảng nửa triệu người đã tập hợp tại quảng trường Độc lập ở Kiev để ủng hộ cho đối thủ của ông ta là Viktor Iouchtchenko thân châu Âu. Trước phong trào phản kháng và sự xác nhận có gian lận, những cuộc bầu cử mới đã được tổ chức hôm 26/12. Được Vladimir Putin hỗ trợ, nhưng Ianoukovitch bị đánh bại sát nút.

Thủ tướng trong một chính quyền bất ổn

Sau cuộc Cách mạng màu cam, người ta ngỡ rằng sự nghiệp chính trị của Viktor Ianoukovitch đã chấm dứt. Nhưng từ năm 2006 đảng của ông ta là Đảng các vùng miền đã trở thành đảng có số dân biểu đông nhất trong Quốc hội. Không thể thành lập một liên minh vững chắc, bà Ioulia Timochenko bị cách chức, thế là Ianoukovitch trở thành Thủ tướng của địch thủ cũ là ông Viktor Iouchtchenko.

Đất nước trở nên bất ổn : tám tháng sau đó, Tổng thống lại giải tán Quốc hội. Viktor Ianoukovitch phải rời ghế và trả chức vụ Thủ tướng cho bà Timochenko.

"Tự sướng" trước tư dinh Tổng thống bị lật đổ Ianoukovitch ngày 22/02/2014.

« Ứng viên của Matxcơva » trở mặt

Năm 2010, rốt cuộc ông Ianoukovitch cũng thắng được đối thủ rất được lòng dân. Ông ta tuyên bố : « Chiến thắng này là bước đầu tiên hướng về sự đoàn kết đất nước và ổn định. Tôi quan tâm đến các cử tri của Ioulia Timochenko và của các ứng cử viên khác đã không lọt vào được vòng hai ».

Từ khi lên làm Tổng thống, Viktor Ianoukovitch luôn tìm cách đánh bóng hình ảnh của mình : con người mới cách đó vài năm nói không rành tiếng Ukraina nay đã có thể phát biểu trôi chảy. Là « Ứng viên của Matxcơva », Viktor Ianoukovitch tự giới thiệu như một người bảo vệ các giá trị dân chủ và độc lập của Ukraina, trong lúc vẫn bày tỏ ý định xích lại gần Liên hiệp châu Âu.

Nhưng ngày 21/11/2013, lúc chỉ còn vài hôm nữa là ký hiệp định hợp tác lịch sử với Liên hiệp châu Âu, sự quay ngoắt của ông ta đã làm cho người Ukraina sững sờ. Đối với những người biểu tình ủng hộ châu Âu, không còn nghi ngờ gì nữa : Tổng thống đã nhượng bộ dưới áp lực của Matxcơva. Tuy vậy, « nếu ông ta từ chối hội nhập châu Âu, nước Nga sẽ nuốt chửng ông ấy » - nhà phân tích Olexy Garan, muốn làm giảm nhẹ thái độ thân Nga của ông Ianoukovitch, ghi nhận.

Phát hiện được cả chân dung Viktor Ianoukovitch được khắc trên khối vàng một kí lô!

Là người thực dụng, Viktor Ianoukovitch rất thận trọng. Một mặt, ông tuyên bố là chính phủ của ông có ý định « tăng tốc » trong việc xích gần lại với Liên hiệp châu Âu, qua việc gởi một đoàn đại biểu đến Bruxelles. Nhưng song song đó, Thủ tướng Mykola Azarov lại loan báo chuyến công du Nga sắp tới của Tổng thống Ukraina để tăng cường hợp tác giữa Kiev và Matxcơva.

Sự ra đi của ông ta là khó tránh khỏi, sau vụ đàn áp đẫm máu vừa qua…Luôn muốn đánh bóng hình ảnh một lãnh tụ gần dân, nhưng tài sản khổng lồ và thói xa hoa của Viktor Ianoukovitch đã khiến người dân Ukraina phẫn nộ.