Lê Học Lãnh Vân - Nhìn những phiên tòa (tiếp theo)

 

Bài viết Nhìn Những Phiên Tòa của tôi ngày 17/04/2023 nhận những phê bình mà tôi cám ơn và thấy có trách nhiệm hồi đáp. Đó là lý do của bài viết này.

Thưa anh chị, tôi không quen cá nhân bác sĩ Nguyễn Quang Tuấn. Năm 2004, Khu Công Nghệ Cao Tp Hồ Chí Minh cử một phái đoàn đi công tác tại Pháp và tại Hoa Kỳ. Lúc đó, đang làm cho công ty DuPont Vietnam đồng thời là cố vấn Khu Công Nghệ Cao, tôi tham gia phái đoàn.

Gặp lại các bạn phòng thí nghiệm cũ ở trường Paris Sud, Paris 7 và Muséum National d’Histoire Naturelle de Paris (tới năm 1999 tôi còn tham gia công bố khoa học), nghe các bạn nhắc anh Ngô Bảo Châu và bác sĩ Tuấn. Từ đó tới nay, rất thỉnh thoảng tôi được nghe nhắc tên bác sĩ Tuấn qua vài người quen chung, qua báo chí…

Lê Học Lãnh Vân - Nhìn những phiên tòa

 

Tuần rồi là phiên tòa kín xử kỹ sư Nguyễn Lân Thắng.

Tuần này là phiên tòa công khai “xét xử sơ thẩm vụ án xảy ra tại Bệnh viện Tim Hà Nội. Trong vụ án này, nguyên Giám đốc Bệnh viện Tim Hà Nội Nguyễn Quang Tuấn và 11 bị cáo liên quan cùng bị đưa ra xét xử về tội "Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng", theo khoản 3, Điều 222, Bộ luật Hình sự” (DânViệt, ngày 17/2/2023).

Với tôi, hai phiên tòa là hai nỗi buồn sâu thẳm!

Lê Học Lãnh Vân - Tự do ngôn luận và nô lệ tự nguyện

 

Anh Đoàn Bảo Châu, một bạn Phây, ngày 14/02/2023, viết tút liên quan tới anh Nguyễn Lân Thắng có tựa là “Điều cần nói nốt về Nguyễn Lân Thắng”.

Đọc tút đó, tôi thấy hai ý chính:

1) Quan điểm của anh Châu về chủ tịch Hồ Chí Minh

2) “Thái độ chế giễu hình ảnh ông Hồ Chí Minh” của anh Thắng

Lê Học Lãnh Vân - Trứng chọi đá

 

Có một điều mà ý nghĩa đang bị xuyên tạc, làm cho méo mó. Đó là quan điểm “giữa đường thấy chuyện bất bình chẳng tha”. Quan điểm này cũng cùng hướng với quan điểm “Cứu nguy phò yếu”.

Vâng, phò yếu chứ không phò mạnh! Tại sao vậy? Bởi vì khi thấy quả trứng chọi với vách đá, suy nghĩ bình thường và hợp lý là vách đá ăn hiếp người yếu thế, còn quả trứng đang chống kẻ mạnh hơn mình để bảo vệ lẽ phải.

Trứng chọi với đá thì trứng vỡ nát còn đá trơ trơ không suy suyển gì. Nếu không dựa lưng vào một lẽ phải vững chắc, trứng không dám chọi với đá. Không chỉ dựa lưng vào lẽ phải, trứng còn có niềm tin rằng xã hội ủng hộ lẽ phải. Niềm tin ấy rất thiện lương, mang đầy dũng khí!

Lê Học Lãnh Vân - Muôn dặm tầm ý trung nhân

 

Dương lang rời gác đi rồi

Ngoài thung lũng khóc tơi bời hoa bay

Muội nhìn ánh nắng sắp phai

Lệ cầm không đặng nhớ ngày vui xuân…

Năm ấy, trên con đường vô định tìm ý trung nhân, người con gái của Quách Tĩnh và Hoàng Dung là Quách Tương tình cờ rẽ vào một con đường đầy hoa đào.

Lê Học Lãnh Vân - Cảm nhận bất công và lòng căm tức

 

1-

Ngay sau khi được tin bốn cô tiếp viên mang hàng cấm đặc biệt là ma túy từ Paris về Việt Nam, tôi đã nghe xót xa nghĩ tới việc xét xử và phán quyết các cô.

Nhìn hình các cô ngồi quanh bàn viết tờ khai, dù biết điều đó trật nguyên tắc lấy cung, tôi chỉ chú ý khía cạnh các cô còn trẻ, trẻ hơn các con tôi!

Đọc các bài trên mạng, thấy nhiều bài mỉa mai, thậm chí hả hê khi các cô bị bắt, tôi muốn viết một tút xin đừng tiếp tục mỉa mải, hả hê nữa. Có tội thì các cô sẽ chịu điều tra, ra tòa rồi chịu phán xử. Tội này rất nặng, hình phạt nghiêm khắc, nên tôi thầm mong các cô rơi vào trường hợp giảm khinh như không biết mình mang vật gì, như thành khẩn và cộng tác khai báo.

Lê Học Lãnh Vân - Viễn cảnh thế giới sẽ lại chia thành hai khối ?

 

Chiều hôm qua, trong lúc nhiều hàng quán tại Sài Gòn vui cười nhộn nhịp, Credit Suisse, ngân hàng Thụy Sĩ, đã bị (được) UBS đề nghị mua lại. Vụ sáp nhập được sự đồng ý của chính quyền Thụy Sĩ để ngăn chặn một vụ sụp đổ tài chính khủng khiếp!

Tút này không nhằm thuật lại chi tiết đề nghị sáp nhập, không tường thuật các dự đoán lợi hại cho nhà đầu tư cổ phiếu hay đầu tư trái phiếu ngân hàng. Chỉ cho biết một định chế tài chính rất quan trọng của thế giới, đối tác của hầu hết các ngân hàng quốc gia, đang trong cơn nguy cấp.

Cùng lúc ông Tập Cận Bình tỏ ý ủng hộ ông Putin trong chuyến công du đầu tiên sang Nga của ông từ khi Nga khởi động cuộc chiến.

Lê Học Lãnh Vân - Xin thắp nén nhang cụ Hoàng Nhỏ và khấn

 

Ngày mười bốn tháng Ba năm nay, 2023, báo chí tràn ngập bài viết về Gạc Ma. Nhiều hình ảnh các nguyên và đương nhiệm quan chức thắp nhang tưởng niệm 64 liệt sĩ bị quân Trung cộng tàn sát năm 1988.

Cũng hệ thống báo chí này, cách nay chưa lâu, im ru bà rù trong khi các trang mạng lên tiếng nhắc nhở ngày người Việt bị thảm sát tại Gạc Ma, quốc gia Việt bị mất biển đảo. Trong khi chủ quyền lãnh hải bị xâm phạm và uy hiếp thêm nữa. Trong khi cụ Hoàng Nhỏ lặng lẽ bày bàn thờ trên bãi biển, hướng về Hoàng Sa, Trường Sa thắp hương…

Đầu những năm 2000, có những giám đốc công ty, hiệu trưởng trường đại học tìm cách ngăn chặn nhân viên, sinh viên biểu tình chống Trung cộng xâm lược. Trong mười năm sau đó, các cuộc biểu tình chống Trung cộng uy hiếp, xâm phạm thêm chủ quyền lãnh hải của Việt Nam bị trấn áp, các cuộc tưởng niệm ngày 14/03 bị phá rối bằng nhiều sáng kiến khó ngờ! Đó là những xô nước đá hắt vào tấm lòng, truyền thống bảo vệ lãnh thổ của người Việt!

Lê Học Lãnh Vân - Nguyên nhân gốc đích thực

 

Ngàn năm qua, lịch sử chép rằng Dương Quý Phi sắc nước hương trời làm hư hỏng vị minh quân Đường Minh Hoàng! Khoảng hai trăm năm trước, Nguyễn Du nghĩ khác khi viết về Dương Quý Phi như sau:

Tự thị cử triều không lập trượng,

Uổng giao thiên cổ tội khuynh thành

Lê Học Lãnh Vân - Đọc Linh Nghiệm

 

Lúc ấy, khoảng năm sáu ngày sau khi Linh Nghiệm xuất hiện trên báo Văn Nghệ, tôi được đọc truyện ngắn ấy tại Vancouver do một người quen cầm tay từ Sài Gòn.

Cảm nhận đầu tiên là thích thú. Một vật gì đó được đi tìm, dù người tìm chưa biết là vật gì nhưng số đông vẫn đi theo! Tôi tin rằng đa số người theo dõi thời sự và quan sát thời cuộc hiểu ngay thông điệp truyện ngắn muốn truyền tải. Họ dễ hiểu nhân vật Hinh trong Linh Nghiệm tượng trưng cho ai, vật mà nhân vật đó tìm kiếm tượng trưng cho cái gì, và đám đông đi sau tượng trưng cho đám đông nào…

Cảm giác thứ hai là khâm phục tác giả. Năng lực khái quát cao cùng lòng dũng cảm thực đáng ngưỡng mộ! Xin đặt mình trong môi trường chuyên chính và toàn trị của xã hội những năm đầu thập niên 1990 để hiểu lòng khâm phục của người viết bài này!

Lê Học Lãnh Vân - Tình thầy trò và sự nghiệp giáo dục

 

Tôi có mười lăm năm đầu đời là nhà giáo nên có nhiều bạn trong ngành giáo dục. Ngày Nhà Giáo Việt Nam, các bạn tôi vui mừng với học trò, sinh viên quây quần chúc tụng.

Nhìn nét mặt các bạn rạng rỡ, tôi vui lây, trân trọng niềm vui của các nhà giáo tâm huyết và lương thiện. Các bạn xứng đáng với niềm vui đó vì đã trọn đời làm việc tận tâm với nghề giáo.

Cuộc đời làm việc đưa tôi đi nhiều nơi trên nước Việt với tần suất cao. Những nơi đã tới cho tôi thấy, khác với điểm làm việc của các bạn tôi nơi đô thị lớn, bộ mặt chung của ngành giáo dục Việt có nhiều điều đáng lo, nhất là về mặt tổ chức, quản trị và giá trị đạo đức của ngành. 

Lê Học Lãnh Vân - Giáo sư Nguyễn Văn Trung và tấm lưới lồng lộng

 

Với Vương, hai vị giáo sư Văn Khoa trước năm 1975, thầy Lý Chánh Trung và thầy Nguyễn Văn Trung, hai Thầy đều dấn thân. Thầy Lý Chánh Trung nghiêng về hoạt động chánh trị - xã hội hơn, còn Thầy Nguyễn Văn Trung nghiêng về học thuật hơn.

Trước năm 1975, dù theo ngành khoa học tự nhiên, do ý thích cá nhân, Vương thường dự thính một số tiết học Văn khoa nên trọng hai ông như thầy trực tiếp dạy mình.

Khi Vương trở thành cán bộ giảng dạy, trường đại học Khoa học TP Hồ Chí Minh mới được thành lập từ sự hợp nhất hai trường đại học Văn khoa Sài Gòn và đại học Khoa học Sài Gòn. Năm 1980 hay 1981 gì đó, trường đại học Tổng Hợp TP HCM, khối khoa học xã hội tổ chức một hội thảo. Các thầy của Vương bên Khoa học Tự nhiên dự khai mạc. Nghe các vị bàn tán như sau:

Lê Học Lãnh Vân - Thử nghiệm của NASA cam kết bảo vệ Trái Đất

 

A) GIỚI THIỆU THỬ NGHIỆM DART CỦA NASA

NASA là viết tắt của tiếng Anh, The National Aeronautics and Space Administration, nghĩa là Cơ quan Quản trị Hàng không và Không gian Quốc gia của Mỹ. NASA đang tiến hành thử nghiệm DART. Thủ nghiệm này là gì? Có mục tiêu gì?

Xin mời anh chị đọc phần viết dưới đây, trong đó chủ yếu là các phần dịch từ tài liệu của NASA về DART.

Lê Học Lãnh Vân - Thế giới và "nước Nga đích thực" phải thắng

 

Sáu tháng trước, Nga tấn công quân sự vào Ukraine.

Người ta có thể đem quân xâm lăng một quốc gia có chủ quyền, giết người bừa bãi và tuyên bố mình là nạn nhân bị uy hiếp!

Người ta có thể xâm chiếm một phần lãnh thổ của quốc gia có chủ quyền, rồi tổ chức trưng cầu dân ý sáp nhập lãnh thổ dưới mũi súng như đã làm tại Crimea!

Lê Học Lãnh Vân - Một chiều tháng Tư trời xanh nắng vàng

 

Đóng cửa phòng làm việc, bước ra đường. Tiếng ve âm âm, chiều cuối tháng Tư năm nay trời rất xanh và nắng rất vàng. Chị quét đường sạt sạt gom hoa điệp vàng, hoa phượng đỏ vào lề, xác con ve nằm giữa xác hoa…

Ồ, đã gần ngày 30 tháng 4, hổm rày đọc báo thấy người ta nhắc câu nói của cố thủ tướng Võ Văn Kiệt. Năm nào dịp này cũng nhắc. Triệu người vui, triệu người buồn. Ờ, ờ, câu nói hợp ý nhiều người vì mô tả đúng sự chia rẽ trong lòng dân. Người nói câu ấy không chỉ đề cập tới nỗi vui buồn của hai phe trong ngày lịch sử mà còn góp phần tạo nỗi vui, buồn đó. 

Hồi trước, kể từ ký hiệp định Geneva, Việt Nam chia làm hai phe, đúng ra là hai quốc gia tạm thời. Phe Hà Nội thuộc khối cộng sản và phe Sài Gòn thuộc khối tự do, chia cắt nhau bởi dòng sông Bến Hải.

Lê Học Lãnh Vân - Bi kịch khoảng cách thế hệ

 

Một người bạn biểu cho ý kiến về việc mới xảy ra, việc cậu học sinh nhảy từ lầu hai mươi tám xuống mặt đất.

Ý kiến đầu tiên và bao trùm là quá buồn và quá thương, thương con và thương cha mẹ. Đồng thời cũng cám ơn Trời Phật cho mình và cho các bạn mình không rơi vào trường hợp như vậy.

Từng biết một gia đình, anh chị hết sức chìu ý con. Anh chị có trình độ học vấn nên cũng bỏ nhiều thì giờ cùng con tìm những giải pháp trên đường hướng tới tương lai. Các giải pháp anh chị đưa ra luôn có tính cách “tư vấn” và để con quyết định. Anh chị thực lòng hiếu thuận với cha mẹ. Anh chị làm lụng cả đời chỉ để lo cho con vì lo cho con là niềm vui của anh chị. Nhưng người con lúc nào cũng chống đối anh chị.

Lê Học Lãnh Vân - Thương tiếc

Ông Phó chủ tịch thành phố Hồ Chí Minh Lê Hòa Bình vừa qua đời vì tai nạn giao thông. Nhiều người nhận xét ông Bình có tư cách, năng động, nhiều sáng kiến, ông mất đi thực đáng thương tiếc.

Người viết bài này chưa có dịp gặp ông Bình, chưa biết về tác phong, đạo đức, năng lực của ông trên vị trí công tác. Chỉ biết người nào mất đi cũng đáng được thương tiếc. Càng tiếc hơn khi người đó còn quá trẻ so với tuổi trời đáng được hưởng!

Sự ra đi của ông Lê Hòa Bình gây nên những suy nghĩ…

Lê Học Lãnh Vân - Việt Nam và chủ nghĩa nước lớn

 

Những năm sau năm 1975, khi Việt Nam trở lại hòa bình và thống nhất, đọc bài phát biểu của các nhân vật số một, số hai Việt Nam đương thời tại các buổi gặp gỡ quốc tế, người ta dễ gặp các bài phát biểu đối với lãnh tụ Liên Xô, Trung Cộng được mở đầu bằng:

Kính thưa đồng chí … KÍNH MẾN, …

Đối với các quốc gia nhỏ hơn về quy mô dân số, quân sự, kinh tế, thì phát biểu được mở đầu bằng:

Lê Học Lãnh Vân - Việt Nam được gì qua cuộc xung đột Nga-Ukraine ?

Bài viết này nhìn hiện trạng thế giới được phân chia thành phe Tự do và phe Độc tài với một sự đan xen da beo. Phe Tự do bao gồm chủ yếu là các quốc gia Bắc Mỹ và Tây Âu cùng một số các quốc gia như Nhật, Úc, Ấn Độ, Hàn Quốc… Phe Độc tài có ít hơn, với hai quốc gia hùng hậu nhất là Trung Quốc và Nga.

Trong vòng sáu bảy năm trở lại đây, Phe Tự do coi có vẻ thoái trào. Các quốc gia trong phe từ trước kia là một khối cố kết nhau đã dần nghiêng về cố thủ từng nước riêng, không còn liên kết chặt chẽ như trước. Phe Độc tài có vẻ lấn chân, hung hăng hơn trong các hoạt động bành trướng.

Khi Nga lấn lướt, sự chia rẽ của các quốc gia khiến Liên Âu yếu ớt và lúng túng. Sự chia rẽ giữa Mỹ và Liên Âu khiến phương Tây càng rời rạc… Cho tới nỗi những người quan sát có cảm giác Liên Âu chỉ còn là một tập hợp các quốc gia già cỗi nhường sự chủ động cho Nga. Chính Liên Âu cũng cho thấy không còn tự tin vào chính mình!

Lê Học Lãnh Vân - Tổng thống Zelensky

Tôi chưa bao giờ đánh giá tổng thống Ukraina Vladimir Aleksandrovik Zelensky vì cái nghề “HỀ” của ông. Ngay cả khi biết ông “HỀ” có bằng cấp cao thì cũng không vì thế tôi đánh giá ông cao hơn.

Tôi chỉ đánh giá ông qua cách sống của chính con người ông. Quả thực, ông có nhiều điều xứng đáng căn cứ vào để đánh giá. Xin được nêu lên hai điều.

Trên bục nhậm chức Tổng thống, sau khi vạch ra hiện trạng nghèo kém của đất nước khiến “mỗi chúng ta lại là những công dân đi làm thuê, tìm kiếm công việc ở xứ người. Và cả những người để thoát khỏi đói nghèo mà đành đánh mất nhân phẩm của mình”, ông Zelensky mời gọi người Ukraina ở nước ngoài trở về xây dựng đất nước. Ông nhấn mạnh: