Bông Lau - Con rể tổng thống

 

Phóng viên nổi tiếng Eddie Adams của hãng tin AP chụp tấm hình Đại úy Thủy Quân Lục Chiến Charles S. Robb, con rể của Tổng Thống Mỹ Lyndon B. Johnson, đang trò chuyện với trẻ em Việt Nam ở một ngôi làng nhỏ ở Đà Nẵng ngày 21 tháng 5 năm 1968.

Đại úy Charles S. Robb đang cầm những quả gì màu trắng như hột gà, và các trẻ em Việt Nam hình như cũng đang cầm mấy quả màu trắng đó. Có lẽ Đại úy Robb đang mời những người bạn nhỏ của mình ăn hột gà luộc chăng? Mà dân quê Việt Nam thì đâu có thiếu hột gà?

Tấm hình còn ghi chú mỗi lần lính Mỹ đi qua làng là con nít Việt Nam bu lại và hét lớn chào “Hello” rồi bắt tay. Hồi ký của lính Mỹ hay viết kể khi đi qua vùng có dân cư mà hỏng thấy con nít ra chào đón và vắng lặng như tờ thì phải coi chừng, vì mấy ông thần chết Vi Xi đang có mặt ha ha.

Nguyễn Thông - Tên đường (3)

Trong bài kỳ 2, tôi có nhắc lại một thực tế khách quan mà hàng triệu người biết chứ không phải chuyện bịa, không phải nghe hơi bắc nồi chõ. Là chính quyền Việt Nam Cộng Hòa (người ta quen gọi chính quyền Sài Gòn) trước năm 1975 đã rất công bằng, tôn trọng lịch sử khi đặt tên đường.

Ông anh trai tôi sinh thời từng bảo đâu chỉ tên đường, “nó” còn khá đàng hoàng, tử tế khi vẫn cho tồn tại, cho phép hương khói thờ tự mộ cụ Nguyễn Sinh Sắc ở Cao Lãnh tỉnh Đồng Tháp, dù biết người nằm đó là ai. Rồi ở mấy tỉnh miệt Nam Bộ vẫn có nhà thờ cụ Hồ do dân tự lập năm 1969, dù có lúc binh lính thấy ngứa mắt định phá nhưng chả kiên quyết lắm nên vẫn cứ còn.

Hồi thập niên 60 - 70 đám chúng tôi còn nghe kể ông luật sư Trịnh Đình Thảo có khu biệt thự cực rộng ở trung tâm Sài Gòn, ông ngang nhiên đặt tên một con đường trong dinh cơ của mình là đường Hồ Chí Minh nhưng chính quyền cũng chỉ khó chịu chứ không làm gì.

Tạ Duy Anh - Đọc xong, đau đớn và tiếc nuối

 

Tôi luôn giữ một sự cẩn trọng khi nghĩ về các nhân vật lịch sử, nhất là những nhân vật lịch sử có ảnh hưởng lớn đến số phận của đất nước.

Đơn giản vì những gì mình biết về họ, nếu không quá ít, thì cũng thường không chính xác. Đơn giản vì khi mình chỉ nghĩ đến cơm ăn áo mặc, đến chút hạnh phúc con con, thì họ luôn tìm cách lay trời chuyển đất (theo hướng tốt lên hay xấu đi lại là chuyện khác). Mà con người thì vĩnh viễn vẫn chỉ là con người, với tính không toàn hảo là đặc điểm đặc trưng của nó.

Thêm một lý do nữa khiến tôi phải cẩn trọng, vì khi nói, khi phán xét về họ, thường chúng ta dùng bối cảnh hiện tại, tư duy hiện tại, để giải mã, luận giải những suy nghĩ, hành động của họ trong một bối cảnh (phải đưa ra quyết định, quyết sách, các lựa chọn…) hoàn toàn khác.

Lưu Trọng Văn - Liệu vị nào nay mai bị vào lò bất tín nhiệm ?

 

Rất tiếc rằng Quốc hội và người Dân với cách thức bầu cử như hiện nay chưa thể là một thực thể thống nhất. Chính vì vậy 44 vị lãnh đạo do Quốc hội bầu đương nhiên chưa phải thực sự do Dân chọn.

Cũng chính vì vậy sự bỏ phiếu tín nhiệm cho 44 quan chức này chỉ là kết quả của sự tín nhiệm thực chất là trong nội bộ của đảng cầm quyền - chi phối Quốc hội và chọn lựa nhân sự.

Gã sáng qua cà phê với luật sư danh tiếng Nguyễn Minh Tâm. Luật sư Tâm nói:

Đặng Bích Phượng - Một đám cưới vui

 

Đèn đóm trong hội trường tắt hết (trừ sân khấu). Ánh sáng tập trung vào lối đi ở giữa phòng, nơi cô dâu trong bộ váy cưới trắng tinh khôi, ôm lấy khuỷu tay môt người đàn ông, đi lên sân khấu, nơi chú rể đang đứng chờ....

Nước mắt nhà em tự dưng rơi. Theo phong tục phương Tây, người cha sẽ dẫn con gái bước vào phòng cưới, để trao cô dâu cho chú rể. Bọn trẻ thích làm theo phong cách mới, vô tình khiến cho người biết chuyện rơi nước mắt. Bởi bố cô dâu của lễ cưới hôm nay, hiện đang ở trong tù.

Ông là phó chủ tịch hội nhà báo độc lập Nguyễn Tường Thụy, bị bắt năm 2020, bị kết án 11 năm tù. Vì thế, hôm nay con trai ông mới thay mặt bố, đưa em gái bước vào lễ đường. Nhìn thằng anh trẻ măng, dẫn con em bước đi, nhà em nghĩ cứ thương.

Ngô Nhân Dụng - Nền Dân Chủ Mỹ còn vững không?

Theo dõi những đề tài được tìm hiểu trên Google, cho thấy trong những ngày chính phủ bị đe dọa có thể đóng cửa thì không mấy người Mỹ nêu vấn đề đó ra để coi chuyện gì đang xảy ra; nhưng rất nhiều người đi tìm thông tin về “Tuần Lễ Cà Phê 2023!”

Chủ tịch Hạ viện Kevin McCarthy bị truất phế với tỉ số 216 – 210. Đa số dân biểu Cộng Hòa vẫn tín nhiệm ông, chỉ có 8 người chống kịch liệt. Trong lịch sử nước Mỹ, ông là vị chủ tịch Hạ viện đầu tiên bị cất chức.

Dân biểu Cộng Hòa Patrick McHenry, North Carolina, tạm lên cầm chịch để lo bầu một chủ tịch mới. Trong khi chờ đợi coi như Hạ viện ngưng hoạt động, sẽ không thể biểu quyết một dự luật nào. Hai dân biểu Jim Jordan, Ohio, và Steve Scalise, Louisiana tỏ ý muốn ứng cử, nhưng họ sẽ phải thương lượng với khoảng 20 dân biểu Cộng Hòa cứng rắn, những người đã gây khó dễ cho ông McCarthy trong 9 tháng qua.

Ngô Nhân Dụng - Tại sao đạo lý suy sụp?

 

Hành khách mua những “đồng xèng” bằng plastic họ gọi là “giơ tông,” bán qua máy. Họ nhét đồng xèng vào cái khe trên cột quay, rồi bước vào, tôi không thấy ai gian lận.

Một bức thư truyền trên mạng từ cả năm nay, chính tôi đã nhận được nhiều lần. Người viết là một thanh niên Nhật đã qua thăm Việt Nam – một người Việt cũng có thể tự nhận như thế để khích động đồng bào.

Tác giả ghi lại những điều đáng buồn thấy mỗi ngày: Người Việt không biết xếp hàng. Người Việt chửi hay còn hơn hát. Người Việt cúi rạp mình trước quyền lực bất công mà chẳng dám lên tiếng. Người Việt nhìn đâu cũng thấy cơ hội để mánh mung, lọc lừa. Vân vân. Về lớp tuổi thanh niên: “… một thế hệ, họ không còn biết phải tin vào điều gì, thậm chí còn không dám tin vào chính mình.”

Lê Học Lãnh Vân - Tận dụng quan hệ đối tác chiến lược toàn diện Việt Nam – Hoa Kỳ

Nhiều nhà quan sát ngoại giao thế giới nhận xét rằng Việt Nam và Hoa Kỳ là hai quốc gia đồng minh tự nhiên vì có lợi ích song hành nhau, hỗ trợ nhau. Vậy thì, vì đâu mà mối quan hệ giữa hai quốc gia vẫn chưa được thiết lập ở mức độ cao nhất?

Hẳn là Việt Nam và Hoa Kỳ mong muốn bắt tay nhau chặt hơn từ khá lâu. Tuy nhiên độ chặt như thế nào còn tùy thuộc vào nhân vật thứ ba: Trung Quốc!

Trong hoàn cảnh cạnh tranh trực diện giữa hai siêu cường Trung Quốc và Hoa Kỳ hiện nay, nhất là tại Biển Đông, bất kỳ sự cải thiện bang giao nào giữa Việt Nam và Hoa Kỳ đều được Trung Quốc nhìn như một sự khiêu khích từ phía Việt Nam. Làm sao giải được bài toán này?

Trần Trung Đạo - Xin đừng bắn sau lưng

 

Chiếc cầu dùng để nối hai bờ, thường là sông, nhưng cùng lúc nói lên sự xa cách giữa hai bờ đang cần được nối.

Trong thơ và nhạc, chiếc cầu nói lên những cách ngăn tình cảm nhưng nhiều khi cũng là một nơi hò hẹn của hai người.

Nhà thơ Hoài Khanh viết một bài thơ trong đó có hai câu thơ mà giới sinh viên miền Nam trước 1975 ai cũng ngâm nga khi nhớ về một ánh mắt, một nụ cười, một bàn tay ấm: “Ta ngồi lại bên cầu thương dĩ vãng, nghe giữa hồn cây cỏ mọc hoang vu.” Tương tự, nhạc sĩ Phạm Duy khi sáng tác Hẹn Hò cũng than trách “Số kiếp hay sao, không cho bắc cầu, thì xin sông nước sẽ cho gần nhau …”

Bông Lau - Khi nào quang phục

Có bạn Facebook hỏi “Khi quê hương Việt Nam quang phục thì mình có lấy lại được những gì đã mất”. Tôi thành thật trả lời “Tết Công Gô mới quang phục, và chúng ta sẽ vĩnh viễn mất đi nhiều giá trị cao quý của miền Nam trước 1975 và miền Bắc trước 1954”.

Đó là câu trả lời của một người có nhiều lạc quan.

Khi phong trào đấu tranh dân chủ bùng lên ở Trung Cộng và Thiên An Môn năm 1989 thì quần chúng Việt Nam vẫn im lìm hỏng nhúc nhích. Tiếp theo là cuộc Cách Mạng Nhung sấm sét ở Đông Âu 1990 và sự sụp đổ dây chuyền Liên Xô và các nước chư hầu 1991-1992, đại chúng Việt Nam vẫn ngủ mê. Rồi Miến Điện, Hồng Kông, Venezuela, rầm rập xuống đường đòi tự do dân chủ, nhưng Việt Nam chỉ có những cơn bão sấm sét hùng hổ của những trận đá banh.

Dương Quốc Chính - Độc tài dán tem dân chủ

Trong khi mình đang quần quật chém gió Facebook thì bạn Hun Manet đã được quốc vương Campuchia phê chuẩn làm thủ tướng.

Trên lý thuyết, việc Hun Sen "nhường ngôi" cho Hun Manet là hoàn toàn hợp hiến. Vì với thể chế quân chủ lập hiến kiểu này, đảng CPP chiếm 120/125 ghế Hạ viện sẽ có quyền chọn ra thủ tướng. Theo thông lệ, người này là chủ tịch đảng luôn, nhưng ông Hun Sen (chủ tịch đảng) đã nhường vị trí này cho con trai mình.

Hun Sen sẽ tiếp tục giữ chức chủ tịch đảng CPP, sẽ làm thêm chức chủ tịch Thượng viện sau vài tháng tới, khi có bầu cử mà CPP chắc chắn lại nắm đa số. Ngoài ra, Hun Sen còn nắm thêm chức chủ tịch Hội đồng Cơ mật Tối cao, cố vấn cho nhà vua. Như vậy, Hun Sen sẽ ngồi ở ba vị trí kiểm soát cả các nhánh hành pháp, lập pháp và hoàng gia, đích thị là thái thượng hoàng.

Trần Trung Đạo - Người đứng bên trái bức hình tên gì ?

 

Mười mấy năm trước, khi mới tham gia Facebook, tôi có đố các bạn người đeo kính râm đứng bên trái của bức hình này tên gì.

Vì câu đố có ẩn ý chứ không phải hỏi tên thật trong giấy tờ của ảnh nên tôi cũng trả lời luôn thay vì chờ các bạn khổ công đi tìm.

Theo bài viết “Bức ảnh lịch sử của nhà văn Hoàng Phủ Ngọc Tường” của tác giả Nguyễn Minh Tâm, một lần soạn lại sách vở, tư liệu gia đình, nhà thơ Lâm Thị Mỹ Dạ, vợ của Hoàng Phủ Ngọc Tường, phát hiện một bức hình. Trong đó Hoàng Phủ Ngọc Tường đang đứng hô hào chống chính phủ Việt Nam Cộng Hòa tại một cuộc mít tinh, phía sau là một biểu ngữ “CHÚNG TÔI THÁCH ÐỐ MỌI SỰ ÐÀN ÁP CỦA THIỆU – KỲ” và bên phải là một thanh niên mặc áo trắng, đeo kính râm. Nhà thơ Lâm Thị Mỹ Dạ hỏi chồng người đeo kín râm là ai, và được Hoàng Phủ Ngọc Tường cho biết “Ðó là một vị đại diện bên Ty Cảnh Sát cử sang để “theo dõi” cuộc mít-tinh.”

Tạ Duy Anh - Vạch áo, lột áo và xé áo

 

Trong một truyện ngắn tôi viết từ khoảng 15 năm trước, có chi tiết một con chuột già mốc đầu, cùng lũ chuột đàn em gặm nhấm, tàn phá và làm ô nhiễm nơi bày những đồ vật quý (được xem là quý) là của thừa kế ở một gia đình.

Chủ nhà rất căm phẫn, tìm mọi cách xua đuổi lũ chuột nhưng không được. Trong cơn uất ức, chủ nhà quyết định sẽ tiêu diệt bọn chuột. Nhưng con chuột già lọc lõi đã nắm thóp được điểm yếu của chủ nhà là rất sợ chạm tới di sản các cụ để lại, nên hễ khi nào chủ nhà định ra tay, thì nó đã nhanh hơn, ôm chặt lấy một cái bình quý. Bằng cách đó, nó tiếp tục đục khoét mà không ai làm gì được.

Tôi muốn đưa ra một cảnh báo cho thể chế này, rằng nỗi sợ vạch áo cho người xem lưng, cộng với não trạng sợ ném chuột có thể làm vỡ bình, đã khiến những kẻ tham nhũng tìm thấy nơi trú ngụ an toàn để tha hồ tác oai tác quái.

Ngô Nhân Dụng - Thử thách nền dân chủ Israel

 

Từ khi lập quốc, Israel đã chọn làm quốc gia không đề cao một tôn giáo nào. Nhưng trong vòng một thế hệ qua các phái bảo thủ muốn đề cao Do Thái Giáo ngày càng mạnh. Cuộc tranh chấp đang diễn ra tại Israel là biểu hiện của cuộc đương đầu giữa hai quan niệm đối nghịch này.

Ba quốc gia nhỏ được nhiều người ngưỡng mộ. Thụy Sĩ tập hợp mấy sắc dân, sống hòa bình, nghệ thuật làm đồng hồ và hệ thống ngân hàng dẫn đầu thế giới. Singapore kinh tế phồn thịnh, dân kỷ luật, sạch sẽ, trọng chữ Tín, như một Thụy Sĩ ở châu Á. Và Israel bé hạt tiêu, 9 triệu dân; từ khi lập quốc, gần ba phần tư thế kỷ, đã phải đương cự với mấy trăm triệu người Á Rập và các giáo sĩ Iran; luôn luôn sống trong tình trạng chiến tranh nhưng vẫn duy trì chế độ tự do dân chủ.

Hiện nay, nền Dân Chủ của Israel đang bị thử thách. Từ đầu năm nay, dân đi biểu tình mỗi ngày hàng chục ngàn người, phản đối Thủ tướng Benjamin Netanyahu đang làm suy yếu nền tảng của chế độ dân chủ.

Lê Học Lãnh Vân - Lọt vào vòng chung kết thế giới

 

Giữa giờ của trận Mỹ - Việt Nam, trên kênh Quốc Hội, một người trong ban bình luận trận đấu bày tỏ cảm xúc, đại ý:

Chắc người Việt nào cũng rất xúc động khi nghe quốc ca Việt Nam vang lên trên sân vận động chung kết World Cup. Sân diễn bóng đá lớn nhất thế giới!

Rất đồng ý với câu bày tỏ đó.

Bỗng chạnh lòng, Việt Nam với trăm triệu dân đứng thứ mười bốn thế giới về dân số, với nền bóng đá năm mươi sáu mươi năm xưa cũng có tiếng châu Á. Mà nay, bốn mươi tám năm sau ngày hòa bình thống nhất mới kiếm được một suất vào vòng chung kết thế giới ba mươi hai đội!

Bùi Chí Vinh - Nén nhang nhớ Hạ Đình Nguyên

 

Đầu thập niên 80 sau khi ở quân lao H39 ra, tôi lang thang cùng Sáu Nhiệm, Ba Minh, Tư Thuyết thì gặp Tám Lam tại quán cà phê vỉa hè trên đường Duy Tân (tức Phạm Ngọc Thạch bây giờ).

Cũng cần nói Tám Lam là bí danh của Hạ Đình Nguyên, một ông anh thời hoạt động phong trào của tôi. Tuy mang tiếng “ông anh” nhưng cả Tám Lam, Sáu Nhiệm, Ba Minh và Tư Thuyết đều coi tôi như bạn.

Cũng cần nói tiếp trước 75 tôi tham gia cách mạng với bí danh là Hai Long và chuyện tham gia này thì “hồn ai nấy giữ, mạnh ai nấy biết”. Mấy ông anh chỉ cần biết tôi là Bùi Chí Vinh, thi sĩ của Tổng Đoàn Học Sinh Sài Gòn, Biên Tập Viên trang Văn Nghệ đầu tiên của báo Tuổi Trẻ, tình nguyện đi bộ đội năm 1978, chống lại bọn chỉ huy đặc công thủy D3 E 10 Rừng Sát, bị chụp mũ “mưu sát cán bộ, cướp đoạt chính quyền” và bị biệt giam ở quân lao Bộ Tư Lệnh Thành.

Dương Quốc Chính - Dân chủ và cộng sản rơi vào đầu

 

Campuchia được dân chủ rơi vào đầu, không cần đấu tranh gì cả, nhờ cuộc bầu cử tự do do Liên Hiệp Quốc giám sát, sau khi Việt Nam rút quân.

Bản chất việc này là do Liên Xô trên đà sụp đổ nên Việt Nam bị áp lực phải rút quân, và Campuchia bắt buộc phải có tổng tuyển cử tự do để thành lập một chính phủ mới được quốc tế công nhận.

Nước Nga, gần thời điểm, cũng có dân chủ rơi vào đầu, khi Liên Xô tự sụp đổ bởi quyết định của tổng thống Nga Boris Yeltsin, và trước đó là cuộc cải cách bất thành của tổng thống Liên Xô Gorbachev. Bản chất bắt nguồn từ sự mục nát của chế độ cộng sản ở Liên Xô.

Ngô Nhân Dụng - Nước Mỹ đón Thủ tướng Modi

 

Ngày hôm sau, trước khi đi gặp tổng thống Mỹ, ông Modi đã đến tập Yoga trên sân cỏ tại trụ sở Liên Hiệp Quốc, trong 35 phút, với hàng trăm người thuộc đủ các quốc gia. Ông Tập Cận Bình, chắc không bao giờ “trồng cây chuối,” chúc đầu xuống bãi cỏ như vậy.

Ông Narendra Modi đã từng bị từ chối không được cấp visa vào nước Mỹ. Vì ông thường hay khích động tình tự tôn giáo, năm 2002 cầm đầu Tiểu bang Gujarat mà không chấm dứt một vụ tàn sát khiến 790 người Hồi Giáo và 254 Ấn Độ Giáo thiệt mạng.

Năm nay ông Modi sắp được nước Mỹ tiếp đón trọng thể, sẽ dự một “quốc yến” ở Tòa Bạch Ốc. Hai viện quốc hội mời ông đọc diễn văn, lần thứ nhì từ năm 2016. Rất ít nhà lãnh đạo quốc tế được vinh dự đó, như Winston Churchill, Nelson Mandela, Benjamin Netanyahu, Volodymyr Zelenskyy.

Đoàn Bảo Châu - Vui, Buồn & Cay Đắng

Vậy là ba luật sư nhân quyền Đặng Đình Mạnh, Nguyễn Văn Miếng, và Đào Kim Lân đến Mỹ hôm 16/06 giữa lúc các anh đang bị công an tỉnh Long An truy tìm.

Tôi mừng vì các anh đã thoát họa. Ai cũng hiểu điều gì có thể xảy ra trước những động thái của công an tỉnh Long An.

Nhưng các anh đi rồi thì ai sẽ bảo vệ thân chủ trong những vụ án nhân quyền? Có những người khác nhưng số luật sư nhân quyền, hay tham gia trong những vụ án nhạy cảm ở Việt Nam vốn đã rất ít. Các anh đã tạo ra một khoảng trống ở mảng này và khoảng trống trong lòng tôi.

Huỳnh Ngọc Chênh - Ba luật sư trong vụ Tịnh thất Bồng Lai đã đến Mỹ

 

Ba luật sư Đào Kim Lân, Đặng Đình Mạnh và Nguyễn Văn Miếng cùng gia đình đã đến Mỹ vào ngày hôm kia 19/06.

Họ là ba trong số năm luật sư bào chữa miễn phí cho những người ở Tịnh thất Bồng Lai, và sau đó bị công an gởi giấy triệu tập làm việc nhiều lần.

Mới đây nhất công an Long An cũng thông báo đã ra “quyết định truy tìm” ba luật sư này khi không tìm thấy họ có mặt tại nơi cư trú.