Cựu Chuẩn Tướng Nguyễn Hữu Hạnh cùng vợ, bà Trần Thị Hiệp, trước ngôi nhà trong nghĩa trang. (Hình: Nhật Bình/Người Việt) |
(NgườiViệt 06/12/2018) Chuẩn Tướng Việt Nam Cộng Hòa (VNCH) Nguyễn Hữu
Hạnh, người từng là phụ tá tổng tham mưu trưởng Quân Lực VNCH, đang sống những
năm tháng cuối đời tại một căn nhà tuềnh toàng trong khu nghĩa trang ở tỉnh Tiền
Giang, cùng với người vợ sau, nhỏ hơn ông 33 tuổi, trước đây làm nghề bán vé số.
Không
chỉ là tướng VNCH, ông Hạnh, năm nay 95 tuổi, còn là “cơ sở nội tuyến chiến
lược của Ban Binh Vận Trung Ương Cục Miền Nam” của Cộng Sản. Trong ngày 30
Tháng Tư, 1975, ông từng ra lệnh cho sĩ quan, binh sĩ án binh bất động, thuyết
phục Tổng Thống Dương Văn Minh kêu gọi binh sĩ buông súng đầu hàng.
Đã lập
được công trạng với chế độ Cộng Sản như vậy, ông Nguyễn Hữu Hạnh nay bị bỏ rơi
như thế nào?
Gian
nan tìm nhà Tướng Hạnh
Phóng
viên báo Người Việt tìm về “nhà” của ông Nguyễn Hữu Hạnh vào một ngày cuối
Tháng Mười Một, năm 2018, với “vốn liếng” chỉ là một địa chỉ khá mơ hồ: “Ở
thôn Tân Hiệp, huyện Châu Thành, tỉnh Tiền Giang. Ngôi nhà được cất bên cạnh một
nghĩa trang.”
Từ Sài
Gòn, chúng tôi đến Bến Xe Miền Tây để bắt xe đi xuống Tiền Giang. Sau khi xem địa
chỉ mà chúng tôi muốn đến, cô bán vé xe bảo: “Không có chuyến xe nào về chỗ
Tân Hiệp này đâu. Chỉ có xe đi Sóc Trăng sẽ đi ngang khu vực này, rồi lên xe em
dặn bác lơ xe khi tới vòng xoay Lương Phú thì cho xuống. Rồi từ đó bắt xe ôm
thêm 10 km mới tới Tân Hiệp.”
Khi
nghe chúng tôi thắc mắc: “Không còn đường nào khác nhanh hơn hả chị?” Cô
bán vé lắc đầu: “Chỉ có cách này là nhanh nhất rồi. Vì chỗ đó là vùng quê,
không xe nào chạy ngang đó đâu?”
Chúng
tôi đành mua vé rồi lên xe.
Ngã tư
vòng xoay Lương Phú thuộc tỉnh Tiền Giang, cách Bến Xe Miền Tây ở Sài Gòn tầm
70km. Tới đây chúng tôi xuống xe và đón xe ôm về ấp Me, thôn Tân Hiệp, huyện
Châu Thành.
Lên xe
ôm chạy được một đoạn, tôi mới hỏi người chạy xe ôm là có biết nhà ông “Nguyễn
Hữu Hạnh, khoảng hơn 90 tuổi, trước làm tướng cho chế độ cũ không?” Bác xe
ôm lắc đầu, bảo: “Tôi làm nghề này ở đây chắc cũng 40 năm rồi mà chưa nghe đến
cái tên như vậy?”
Ông Hạnh và tấm bằng ghi nhận công lao trong ngày 30 Tháng Tư, 1975, do chính quyền Cộng Sản trao tặng. (Hình: Nhật Bình/Người Việt) |
Chúng
tôi hỏi tiếp: “Bác có biết có nghĩa trang nào ở khu vực ấp Me đó không? Vì
con biết nhà ông Hạnh bên cạnh nghĩa trang.”
“Thật
ra người dân ở đây gọi là ‘gò’ chứ không ai gọi là nghĩa trang cả? Vì hầu hết
khu vực miền Tây, nghĩa trang không được quy hoạch tập trung, mà mạnh nhà nào
nhà đó tự chôn cất người thân khi mất ở đất nhà mình, hoặc đất công cộng nào đó
mà không có ai ở là họ tự chôn mà thôi.” Bác tài xế xe ôm cho biết.
Quả thật,
đoạn đường từ vòng xoay Lương Phú tới ấp Me, Tân Hiệp có rất nhiều nghĩa trang
nhỏ lẻ. Người dân nơi đây tự chôn cất người thân của mình.
Khi đến
nơi, tôi hỏi nhiều người dân xung quanh khu vực ấp Me này, về ngôi nhà của “ông
Hạnh, đã hơn 90 tuổi sống bên cạnh một nghĩa trang” nhưng không ai biết hết.
Chạy đến
khu vực nào có mồ mả là chúng tôi đều dừng lại hỏi, nhưng tất cả đều lắc đầu
không biết. Tìm mãi không ra, tôi bèn kêu bác xe ôm chạy ngược ra lại quán nước
đầu hẻm, ngõ vào ấp Me, ngồi uống nước.
Chúng
tôi đem câu chuyện về ông Hạnh để hỏi cô chủ quán, cô cũng lắc đầu bảo : “Chắc
em tìm lộn địa chỉ, chứ tôi bán quán ở đây hơn 20 năm cũng chưa nghe ông Hạnh
nào hơn 90 tuổi ở khu vực này cả. Chỉ có một ông Hạnh, khoảng 80 tuổi, nhưng đã
mất cách đây cũng hơn 2 năm rồi.”
Trong
lúc đang tuyệt vọng thì có một ông bán vé số vào mời mua. Chúng tôi vội mua tờ
vé số ủng hộ ông nhưng chủ yếu để hỏi nhà ông Hạnh, thì lập tức ông trả lời
ngay: “Có phải ông Hạnh lớn tuổi, trước ở Sài Gòn làm lớn lắm phải không?”
Tôi vui mừng gật đầu : “Đúng rồi!”
Lập tức
ông chỉ đường, bảo cứ chạy vào hẻm này đến gần cuối đường có một cái “gò”
(nghĩa trang) lớn lắm. Hỏi nhà bà Tư Bóng là mọi người biết, chứ hỏi nhà ông Hạnh
không ai biết đâu.”
Ông giải
thích thêm: “Bà Tư Bóng lúc trước bán vé số như tui, nên tui biết. Bà bây giờ
cũng hơn 60 tuổi rồi, bà có 5 đứa con, một đứa bị bệnh cũng tội nghiệp lắm. Chồng
mất sớm nên bà một tay bán vé số nuôi con. Từ ngày bà gặp ông Hạnh và kết thành
vợ chồng thì bà không còn đi bán vé số nữa. Có lẽ ông chồng bả lương cũng khá
nên gia đình thấy đỡ lắm rồi.”
Hai vợ chồng ông Hạnh và căn nhà có một ngôi mộ tọa lạc ngay trước cửa nhà. (Hình: Nhật Bình/Người Việt) |
Như
cánh cửa bị đóng và nay đã có chìa khóa trong tay, quả thật hỏi nhà bà Tư Bóng
thì người dân ở đây biết và chỉ dẫn cặn
kẽ. Đến gần cuối con đường ấp Me, một nghĩa trang to hiện ra với nhiều ngôi mộ
đã được chôn cất. Bên cạnh là một ngôi nhà cấp 4 (loại nhà mái tôn, xây gạch rẻ
tiền), khá cũ.
Tiếp
chung tôi là một người phụ nữ tầm hơn 60 tuổi. Khi được hỏi: “Có phải bà là
Tư Bóng?’ bà liền xác nhận và bảo : “Các chú đến tìm anh Hạnh phải
không?” Tôi hơi bất ngờ về câu hỏi này, liền được bà cười bảo: “Tìm đến
nhà tôi thì chỉ có gặp anh Hạnh, chứ bán vé số như tôi thì ai mà tìm.”
Rồi bà
vừa chỉ vào ngôi nhà, vừa bảo: “Ổng mới ngủ dậy đó. Bây giờ già rồi cũng lẫn,
không nhớ được gì hết. Mới 3 tháng trước ông phải vào bệnh viện vì bị cao huyết
áp.” Bà dẫn chúng tôi đi ngang một ngôi mộ nằm ngay chính giữa cửa chính của
ngôi nhà, khiến ai lần đầu bước vào cũng thấy rợn người.
Sống
khép kín, ít giao tiếp bên ngoài
Trong
nhà không có vật dụng gì quý giá. Trên tường có treo tấm “bằng khen” của
chính quyền Cộng Sản trao tặng. Cùng với tấm bảng ghi dòng chữ “Chuẩn Tướng
Nguyễn Hữu Hạnh, sáng ngày 30/4/1975, cơ sở nội tuyến chiến lược của Ban Binh Vận
Trung Ương Cục Miền Nam, phụ tá tổng tham mưu Ngụy đã lệnh cho sĩ quan, binh sĩ
án binh bất động, thuyết phục Tổng Thống Dương Văn Minh đầu hàng quân giải
phóng.”
Trước
mặt chúng tôi là ông Nguyễn Hữu Hạnh, dáng người ốm, tay chống gậy. Mặc dù ông
đang ngồi trên ghế để uống cà phê, nhưng mắt vẫn lim dim mơ màng. Mái tóc lưa
thưa bạc trắng, răng rụng hết, nước da sạm với nhiều chấm đồi mồi, đuôi mắt đầy
những vết chân chim.
Bà Tư
Bóng ghé sát tai ông Hạnh bảo: “Có nhà báo trên Sài Gòn xuống thăm anh.”
Ông gật đồng ra vẻ biết chuyện.
Khi
chúng tôi hỏi: “Ông năm nay được bao nhiêu tuổi rồi?” – Bà Tư ghé sát
tai ông nói lại. Ông liền trả lời rất nhanh : “Tôi tên Nguyễn Hữu Hạnh,
năm nay 95 tuổi.” Rồi như chắc ăn thêm, ông quay sang hỏi vợ: “95 rồi bà
nhỉ?” Bà Tư liền trả lời: “Ừ, đúng rồi!”
Rồi bà
Tư quay sang bảo tôi: “Tai ông nặng lắm, nói gì phải ghé sát tai nói mới nghe.
Chứ nói chuyện bình thường ông không nghe được đâu.”
Những ngôi mộ xung quanh nhà ông Nguyễn Hữu Hạnh. (Hình: Nhật Bình/Người Việt) |
Bà nói
thêm: “Cách đây 2 năm thì ông còn nhớ nhiều, chứ bây giờ dường như ông chẳng
nhớ gì hết. Mới 3 tháng trước ông phải vào bệnh viện vì cao huyết áp. Bây giờ
ông đi lại rất khó khăn, ăn uống cơm nước một tay tôi lo thôi.”
Ông tướng
nên vợ nên chồng với bà bán vé số
Nói về
cuộc hôn nhân với ông Hạnh, bà Tư kể: “Tôi tên thật là Trần Thị Hiệp, dân
đây gọi là Tư Bóng. Hồi đó nhà nghèo không đất đai gì. Nên về cái ‘gò’ này để tự
làm chòi để ở. Vì nghĩ đất nghĩa trang thì không ai đuổi đi. Chồng tôi mất sớm
để lại 5 đứa con, nên một tay tôi phải đi bán vé số nuôi con.”
“Tôi gặp
ông Hạnh vào năm 2010. Hồi đó ông từ Sài Gòn về ở nhà ông Bảy Rết, là anh em họ
hàng với ông Hạnh, nhà cũng sát bên cạnh đây thôi. Ông Hạnh thường hay mua vé số
giúp tôi. Gặp nhau vài lần tôi mới biết vợ ông cũng mới mất, nên ông buồn, tìm
về quê cho thanh thản, kiếm người hủ hỉ tuổi già. Hồi đó không biết ông là tướng
lãnh gì ngày xưa đâu.”
“Tôi
lúc đó cũng 53 tuổi rồi. Mới nhìn ông cứ tưởng là cỡ 75 thôi, ai ngờ ông cũng
đã 86 tuổi, hơn tôi đến 33 tuổi. Con đầu ông còn lớn tuổi hơn cả tôi. Mới đầu
chúng phản đối dữ lắm, vì cho rằng tôi lấy ông là vì tiền bạc, chứ ông già vậy
ai mà đi bước nữa với ông. Nhưng bây giờ thì tụi trẻ đã hiểu chuyện, biết cảm
ơn tôi, bảo: ‘không có chị chắc ba không sống đến ngày hôm nay?’”
“Hồi
đó ở đây chỉ là nhà tranh vách đất. Nhờ ông vay mượn được 30 triệu VND (khoảng
$1,300) để xây căn nhà này. Tiền lương của ông lúc đó được 8 triệu, nên ông vừa
trả dần một tháng 2 triệu và giúp tôi trả các khoản nợ cũ. Bây giờ thì lương
ông đã hơn mười mấy triệu rồi (khoảng $600/tháng, so với thu nhập của người dân
là khá cao).”
Chúng
tôi hơi bất ngờ về chi tiết này, vì nghĩ ông đã về hưu thì làm sao có mức lương
được chính quyền trả như vậy? Thắc mắc thì được bà Hiệp bảo: “Thật ra khoảng
3 năm nay ông không còn đi họp hành gì nữa, nhưng vẫn có tên trong thành viên ‘Ủy
Ban Trung Ương Mặt Trận Tổ Quốc’ nên mới được mức lương như vậy. Hiện hai vợ chồng
sống dựa vào đồng lương đó thôi.”
Hỏi bà
là chính quyền có hay cử người tới thăm ông không? Bà trả lời: “Không, chỉ
lâu lâu đến dịp 30 Tháng Tư thì có vài nhà báo xuống thăm trò chuyện mà thôi. Ở
đây, ông cũng ít khi ra ngoài nên hàng xóm cũng ít biết đến ông.”
Tới
đây chúng tôi mới hiểu lý do vì sao mà lúc tìm nhà ông lại khó khăn như vậy, vì
hàng xóm không biết có ông Hạnh nào ở xóm mình cả.
Gần cuối
đời sống ở nghĩa trang
Chúng
tôi quay sang hỏi ông Hạnh: “Ông có nhớ gì ngày 30 Tháng Tư, 1975 không?”
Bà Hiệp kề tai ông nói lại như phiên dịch. Ông trả lời: “Có cái nhớ, có cái
không?” Nghe đến đây chúng tôi cũng mừng thầm, vì nghĩ biết đâu ông sẽ kể
được chi tiết về biến cố này.
Cựu Chuẩn Tướng Nguyễn Hữu Hạnh trước căn nhà trong nghĩa trang. (Hình: Nhật Bình/Người Việt) |
Nhưng
khi hỏi tiếp: “Lúc đó ông làm gì?” Thì ông chỉ trả lời: “Lúc đó ở
trong mặt trận, tôi là giám đốc miền Nam…” Rồi ông im lặng, người đơ ra như
đang “nghiệm” điều gì đó mà không nhớ ra. Bà Hiệp bên canh nói thêm như giải
thích, “ổng quên hết rồi!”
Biết
là không thể hỏi thêm được điều gì, nên tôi quay sang nói chuyện tiếp với bà Hiệp.
Thế mấy
con của ông có hay từ Sài Gòn xuống thăm không? Bà Hiệp nói như thở dài: “Không,
lâu lâu có đám cưới hỏi gì của mấy cháu trong nhà thì cũng có gọi điện báo tin
và mời ông về Sài Gòn thì tôi đưa ông lên thôi. Chứ con cái không thấy xuống
thăm ông. Có lẽ tụi nó bận công việc.”
Về con
cái và nhà cửa của ông Nguyễn Hữu Hạnh, báo Tiền Phong ở Việt Nam trong bài “Chuẩn
Tướng Nguyễn Hữu Hạnh bây giờ…” xuất bản ngày 26 Tháng Tư, 2017, có đoạn: “…Ngôi
biệt thự (của ông Hạnh) ở đường Phan Kế Bính sau khi người bạn đời của 14 người
con mất đã bán đi, mua mảnh đất ở ấp Tám, Tân Phú Trung, Củ Chi, Sài Gòn để ở,
rồi lại khóa cửa để đấy, ông Hạnh về đây quanh quẩn vui thú điền viên với bạn
bè…”
Báo
này kể có chi tiết trùng với lời kể của bà Trần Thị Hiệp: “Mươi năm trước, Mặt
Trận Tổ Quốc thành phố cho mượn 30 triệu làm 30m2 nhà cấp 4 này, trừ dần vào
lương tháng, ông đã trả hết. Mới rồi ông lại mới vay được 10 triệu xây thêm căn
bếp.”
Trở lại
thực tại, nhìn những ngôi mộ bên cạnh nhà, đặc biệt ngôi mộ ngay chính cổng ra
vào, chúng tôi e ngại hỏi: “Sống gần mồ mả vậy có sợ không?” Bà Hiệp nói
“thấy cũng bình thường, vì ở đây riết cũng quen rồi. Nghĩa trang này hiện
nay họ vẫn tiếp tục chôn. Cứ có người mất thì họ lại đem tới chôn thôi. Không vấn
đề gì cả.”
Chúng
tôi hỏi nước uống mà gia đình bà đang dùng được lấy từ đâu? Bà bảo: “Thì nước
giếng thôi!” Vừa nói bà chỉ ra cái giếng nước bên ngoài, sát bên cạnh những
nấm mồ. Nghĩ mà nổi da gà vì nãy giờ cũng đã uống một ly nước ở nhà bà, nguồn
nước có thể bị ô nhiễm khi bên cạnh là những nấm mồ.
Câu
chuyện giữa chúng tôi và bà Hiệp lâu lâu lại bị ngắt quãng bởi những tiếng ho
hay khạc nhổ của ông Hạnh. Dường như ông không còn tự chủ trong các hành động của
mình. Nhìn ông, ít người ở đây biết rằng “ông già lẩm cẩm” ở trong căn nhà nhỏ
xíu, xung quanh toàn mồ mả này trước đây từng là một vị tướng VNCH quyền uy, một
nhân vật quan trọng trong biến cố 30 Tháng Tư 1975, khiến miền Nam rơi vào tay
Cộng Sản.
Chào
ông ra về mà trong đầu chúng tôi băn khoăn về một kiếp người. Phải chăng đây là
số phận của một người làm tướng Việt Nam Cộng Hòa nhưng lại nằm vùng cho Cộng Sản,
những ngày tháng cuối đời phải sống trong nghĩa trang, làm bạn với những nấm mồ.
Ông Nguyễn Hữu Hạnh, sinh năm 1924, là chuẩn tướng
Bộ Binh của Quân Lực VNCH. Ông thường được biết đến với vai trò là phụ tá tổng
tham mưu trưởng cuối cùng của Quân Lực Việt Nam Cộng Hòa, người đã tác động để
Tổng Thống Dương Văn Minh sớm đi đến quyết định kêu gọi Quân Lực Việt Nam Cộng
Hòa buông vũ khí đầu hàng quân đội Bắc Việt vào ngày 30 Tháng Tư, năm 1975.
Năm 1946, ông gia nhập quân đội Pháp dưới quyền
Thiếu Úy Dương Văn Minh, người sau này trở thành tổng thống cuối cùng của VNCH.
Ông Nguyễn Hữu Hạnh từng kinh qua các chức vụ:
Tham mưu trưởng Phân Khu Sài Gòn-Chợ Lớn (1952). Tiểu đoàn trưởng Tiểu Đoàn 30
Việt Nam Biệt Lập (1954). Du học lớp Chỉ Huy Tham Mưu Cao Cấp tại trường Fort
Leavenworth, tiểu bang Kansas, Hoa Kỳ (1958). Tham mưu trưởng Quân Khu Thủ Đô,
sau đổi thành Biệt Khu Thủ Đô (1960). Đại tá tham mưu trưởng Quân Đoàn IV do
Thiếu Tướng Huỳnh Văn Cao làm tư lệnh (1963). Ủng hộ Tướng Dương Văn Minh lật đổ
Tổng Thống Ngô Đình Diệm (1963). Trở thành cơ sở của Ban Binh Vận Mặt Trận Giải
Phóng Miền Nam của Cộng Sản Bắc Việt (1970) trong cùng năm được thăng làm chuẩn
tướng của Quân Lực VNCH. Phó tư lệnh Quân Đoàn II (1972). Chánh thanh tra Quân
Đoàn I (1973).
Ngày 15 Tháng Năm, 1974, ông Hạnh bị Tổng Thống
Nguyễn Văn Thiệu cho về hưu khi mới 48 tuổi. Ngày 28 Tháng Tư, năm 1975, sau
khi Đại Tướng Dương Văn Minh lên tổng thống, ông Hạnh giữ chức phụ tá cho tân tổng
tham mưu trưởng, Trung Tướng Vĩnh Lộc. Sáng 29 Tháng Tư, Tướng Vĩnh Lộc đi di tản,
vì vậy, nhân danh tổng tham mưu trưởng, ông đã ra tuyên bố kêu gọi binh sĩ VNCH
buông súng.
Cùng với Trung Tướng Nguyễn Hữu Có, ông Hạnh là
một trong hai vị tướng bên cạnh Tổng Thống Dương Văn Minh trong giờ phút cuối
cùng của VNCH.
Sau năm 1975, được ghi nhận công lao trong tác
động đến buông súng của Quân Lực VNCH, ông Hạnh không bị đi tù cải tạo, mà còn
được giữ chức vụ tổng thư ký Hội Nhân Dân Bảo Trợ Nhà Trường, sau được bầu “ủy
viên Mặt Trận Tổ Quốc thành phố” với tư cách là “nhân sĩ yêu nước” và giữ chức
vị đó cho đến nay.
Aucun commentaire:
Enregistrer un commentaire
Remarque : Seul un membre de ce blog est autorisé à enregistrer un commentaire.