Một tàu hải cảnh Trung Quốc gần giàn khoan, phía trái là cờ của lực lượng tuần duyên Việt Nam. |
Bài đăng : Thứ bảy 14 Tháng Sáu 2014 -
Sửa đổi lần cuối Thứ bảy 14 Tháng Sáu 2014
Hôm nay
14/06/2014 tại khu vực giàn khoan Hải Dương do Trung Quốc đặt trái phép
tại vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam trên Biển Đông, các tàu Trung
Quốc đã dàn hàng ngang để ngăn cản các tàu cảnh sát biển và kiểm ngư của
Việt Nam làm nhiệm vụ cũng như các tàu cá Việt Nam đang đánh bắt, sẵn
sàng đâm va.
Từ đầu tháng Năm đến nay, tình hình vẫn luôn căng thẳng tại khu
vực này, khiến mọi người đều lo sợ khả năng xảy ra chiến tranh trên
biển giữa Việt Nam và Trung Quốc. Tướng không quân Jean-Vincent Brisset,
giám đốc nghiên cứu của Viện Quan hệ Quốc tế và Chiến lược (IRIS)
chuyên về an ninh châu Á và Trung Quốc, đã vui lòng trả lời RFI Việt ngữ
về vấn đề này.
RFI : Kính
chào ông Jean-Vincent Brisset. Thưa ông, tình hình tại Biển Đông xung
quanh giàn khoan do Trung Quốc đơn phương kéo đến đặt tại vùng biển gần
Hoàng Sa vẫn đang căng thẳng. Không ngày nào không có những vụ tàu Trung
Quốc gây hấn, tấn công vào các tàu Việt Nam bằng nhiều hình thức. Liệu
sẽ xảy ra chiến tranh tại vùng biển này, hay đây chỉ là chiến tranh cân
não ?
Tướng Jean-Vincent Brisset :
Hiện giờ chưa có nguy cơ xảy ra chiến tranh do một phía nào đó chủ động
gây chiến. Tuy nhiên chiến tranh cũng có thể diễn ra, do Trung Quốc tỏ
thái độ vô cùng bạo lực, vô cùng đế quốc, khiến nguy cơ xung đột vẫn
hiển hiện. Nếu xảy ra chết người ở phía Việt Nam và các nước khác chẳng
hạn, thì đương nhiên sẽ có các vụ trả đũa, gây ra các vụ đối đầu càng
lúc càng quan trọng hơn.
RFI : Thưa
ông, việc kiện ra tòa có phải là giải pháp cho các nước liên quan như
Việt Nam và Philippines, trong khi Bắc Kinh luôn từ chối ra trước các
định chế tư pháp quốc tế ?
Rõ ràng là Việt Nam, Philippines có các lý do tuyệt hảo khi đi tìm
một giải pháp pháp lý, vì khá dễ dàng để chứng tỏ rằng đây là quyền của
họ. Giải pháp đi kiện là một giải pháp tốt, do ra trước tòa án quốc tế
nào, các nước này cũng có cơ hội thuyết phục rằng họ có lý. Nhưng vấn đề
là Trung Quốc không tôn trọng luật lệ quốc tế.
RFI : Ông có nghĩ Biển Đông là vùng biển mang tính quốc tế ?
Từ rất lâu Biển Đông là vùng biển quốc tế. Có một số đảo nhỏ được
nhiều nước chiếm đóng, nhưng tương đối ổn, không có những yêu sách chủ
quyền thô bạo. Có điều Trung Quốc lại quyết định toàn bộ Biển Đông là
của mình, bất chấp mọi luật pháp quốc tế.
RFI : Với
tính cách quốc tế của Biển Đông, ông có nghĩ rằng châu Âu nói chung và
nước Pháp nói riêng cũng có liên quan, tuy không đứng về phía nào trong
tranh chấp ?
Pháp và các quốc gia châu Âu khác đều có liên quan với tư cách là
những nước đã ký vào Công ước quốc tế về Luật Biển, tuy cho đến nay Công
ước này không được tôn trọng. Vấn đề là cũng có rủi ro cho các nuớc
này, vì một phần lớn trao đổi thương mại hàng hải đi qua khu vực này,
đến 40%. Mặt khác châu Âu không có nhiều tiếng nói trong vùng này, Pháp
lại càng ít hơn.
Tôi nghĩ rằng đối với những nước không có mấy trọng lượng để gây áp
lực lên Trung Quốc, thì để yên cho Trung Quốc hành động có lợi cho mình
hơn là giúp đỡ những nước nhỏ, thế nên thường là họ không có phản ứng.
RFI : Bắc Kinh luôn đề nghị thương lượng song phương thay vì đa phương …
Bắc Kinh có thể hy vọng mạnh hơn đối thủ trong các giải pháp song
phương. Rõ ràng là Bắc Kinh ít khi tiến hành các giải pháp đa phương, dù
là với châu Âu hay với các đối tác khác, mỗi lần có đề nghị thương
lượng. Có rất ít trường hợp thương thảo đa phương với Trung Quốc vì
không có lợi cho họ bằng song phương. Thế nên Bắc Kinh luôn xoay sở để
phá hoại tất cả các toan tính của ASEAN cho giải pháp đa phương về vấn
đề an ninh.
RFI : Nhưng cho đến giờ mọi nỗ lực để đưa vấn đề ra trước các tòa án quốc tế đều thất bại, như ông biết
Tôi cho rằng đối với Việt Nam, Philippines, Malaysia - và không chỉ
có thế, bây giờ Indonesia mới phát hiện là họ cũng liên quan, các quốc
gia này có quan điểm tôn trọng pháp chế. Họ muốn có được phán quyết của
các định chế tư pháp quốc tế, từ các chuyên gia, các tòa án độc lập.
Nhưng vấn đề hiện nay là ở chỗ, mà Trung Quốc hiểu rất rõ, trước hết,
kẻ mạnh là người áp đặt luật chơi, và tiếp đến là truyền thông. Các
nước kể trên chưa bao giờ là người mạnh nhất, và nhất là họ không liên
kết lại để có một giải pháp chung, cũng như không vận dụng báo chí quốc
tế. Vì vậy chuyện của họ không được ai quan tâm đến.
RFI : Như vậy theo ông, các nước này cần nỗ lực tuyên truyền nhiều hơn ?
Tất nhiên rồi !
RFI : Ông nghĩ gì về phản ứng của Hoa Kỳ, Nhật Bản, Trung Quốc và Việt Nam tại Diễn đàn An ninh Khu vực Shangri-la vừa rồi ?
Người ta thấy rằng quan hệ giữa Nhật Bản và Đài Loan có vấn đề đôi
chút liên quan đến quần đảo Senkaku, và giữa Philippines với Đài Loan,
đã được giải quyết tương đối ổn với các thỏa thuận hòa bình, chứng tỏ
rằng có thể thương lượng được với nhau. Đài Loan là một ví dụ ngạc
nhiên và thú vị.
Thú vị hơn là giữa Nhật và Philippines không có quan hệ ngoại giao
với Đài Loan nhưng đã thành công trong việc đạt được thỏa ước nhằm tránh
xung đột. Điều này cũng chứng tỏ là Trung Quốc khi từ chối các thỏa
thuận này là muốn xung đột vì muốn chiếm được Biển Đông, làm thành biển
riêng của người Trung Quốc.
Tôi có thể hiểu được rằng, người Nhật gặp khó khăn với Trung Quốc về
hồ sơ Senkaku, cho rằng chính sách của Bắc Kinh rất nguy hiểm cho thế
giới. Người Mỹ cũng quan tâm đến vấn đề này vì có lợi ích trực tiếp
trong khu vực. Hoa Kỳ được tất cả các nước kêu gọi giúp đỡ vì trước sức
mạnh quân sự của Trung Quốc, các nước này không có đủ phương tiện kỹ
thuật để đối phó. Giải pháp của họ là kêu gọi sự trợ giúp của Mỹ - một
điều mới cách đây vài năm khó thể nghĩ đến.
Việt Nam cố gắng hòa hoãn vì biết rằng yếu hơn về quân sự cũng như kỹ
thuật, không có trọng lượng bao nhiêu đối với truyền thông.
RFI : Ông có nghĩ rằng có sự hợp tác quân sự giữa Nga và Trung Quốc hay không ?
Tôi nghĩ rằng giữa Trung Quốc và Nga có nhiều lý do để xung đột với
nhau hơn là hợp tác quân sự. Đã có cuộc tập trận chung hết sức giới hạn
cả về mặt kỹ thuật lẫn thực tiễn. Có vài sự trao đổi, chẳng hạn như đã
có loan báo việc Nga xuất khẩu các thiết bị quân sự phòng không, máy bay
tiêm kích…cho Trung Quốc.
Chính các nhà xuất khẩu vừa cho biết rằng việc bán hàng không phải
ngay lúc này đã thỏa thuận xong, ngược lại đang bị hoãn. Bởi vì người
Nga biết rõ rằng về mặt quân sự, việc « có qua có lại » không hề hiện
hữu : Bắc Kinh chỉ muốn nhận được chứ nhất định không muốn cho đi.
RFI : Bộ
trưởng Quốc phòng Mỹ Chuck Hagel đã đả kích thẳng thừng các hành động
của Trung Quốc ở Biển Đông. Nhưng phải chăng đây chỉ là nói suông không
dẫn đến hành động, mà sự kiện ở bãi cạn Scarborough của Philippines là
một ví dụ ?
Người Mỹ sẽ ngày một hiện diện cụ thể hơn tại Biển Đông. Để tấn công
một tàu của Philippines, Malaysia hay Việt Nam như Trung Quốc vẫn thường
xuyên làm, họ có nguy cơ gặp phải một chiếc tàu Mỹ đi ngang qua. Bắc
Kinh sẽ không muốn nhận lấy rủi ro khi tấn công, đánh chìm một tàu của
Mỹ, như họ vẫn tự cho phép. Đánh đắm một chiếc tàu Việt Nam thì dễ dàng
thôi, không ai trên thế giới chú ý cả. Ngược lại, đối với tàu Mỹ sẽ gây
ra các phản ứng rất nặng nề.
RFI : Trở
lại với giàn khoan Trung Quốc, ông có nghĩ rằng đây là một phần của
chiến lược tổng thể của Bắc Kinh – và gần đây người ta còn nói đến một
giàn khoan thứ hai nữa. Điều gì sẽ xảy ra nếu họ tiếp tục chiến lược này
?
Người Trung Quốc sử dụng một chiến lược có thể gọi là trò chơi của
trẻ con với cha mẹ. Khi người ta còn bé, người ta thử không chịu nghe
lời một chút, và nếu cha mẹ không trừng phạt thì đứa bé sẽ bướng bỉnh
hơn.
RFI : Ông có lời khuyên nào đối với Việt Nam không ?
Nếu Việt Nam không thành công trong việc làm cho các nước khác trên
thế giới chú ý đến vấn đề của mình, thì Trung Quốc sẽ thắng, cũng như họ
đã thắng khi chiếm được Hoàng Sa cách đây bốn mươi năm.
Tất nhiên là Việt Nam phải khởi kiện rồi, nhưng nhất là phải nỗ lực
về mặt truyền thông. Nếu Việt Nam muốn thoát khỏi tình trạng hiện nay,
thì cần phải làm cho thế giới chú ý đến những gì đang diễn ra tại Biển
Đông.
RFI : Chúng
tôi xin chân thành cảm ơn tướng Jean-Vincent Brisset, giám đốc nghiên
cứu của Viện Quan hệ Quốc tế và Chiến lược (IRIS), đã vui lòng trả lời
RFI Việt ngữ.
Aucun commentaire:
Enregistrer un commentaire
Remarque : Seul un membre de ce blog est autorisé à enregistrer un commentaire.