Bắc Kinh yêu cầu Hà Nội chấm dứt « thổi phồng » tranh chấp trên biển

Khung cảnh cuộc họp giữa Dương Khiết Trì và ông Phạm Bình Minh tại Nhà khách Chính phủ Hà Nội, 18/06/2014.

(AFP 18/06/2014) Viên chức ngoại giao cao cấp của Bắc Kinh hôm nay  18/06/2014 đã thô bạo dằn mặt Việt Nam trước các đòi hỏi liên quan đến vùng biển tranh chấp, trong các cuộc đối thoại nhằm chấn chỉnh mối quan hệ đang ở mức thấp nhất kể từ nhiều thập kỷ qua.

Ủy viên Quốc vụ viện Dương Khiết Trì (Yang Jiechi) gặp gỡ Ngoại trưởng Việt Nam và Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng ở Hà Nội. Đây là cuộc hội đàm cấp cao đầu tiên giữa hai nước láng giềng, kể từ khi các tàu của đôi bên va chạm gần giàn khoan đặt tại vùng biển tranh chấp. Sự cố này gây ra các vụ bạo động chống Trung Quốc ở Việt Nam và sau đó Bắc Kinh cho di tản công dân.

Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Hoa Xuân Oánh nói với báo chí tại Bắc Kinh rằng, Dương Khiết Trì đã đòi Việt Nam phải « chấm dứt gây rối đối với các hoạt động của Trung Quốc, chấm dứt thổi phồng vấn đề liên quan », và đối phó với hậu quả của các vụ bạo động nhắm vào các công ty nước ngoài.

Trong cuộc hội đàm Dương Khiết Trì đã « nhấn mạnh rằng Tây Sa (-tức Hoàng Sa) là lãnh thổ cố hữu của Trung Quốc », và các khó khăn hiện nay trong quan hệ là do « các quấy nhiễu bất hợp pháp » của Việt Nam.

Dương Khiết Trì và TBT Nguyễn Phú Trọng, 18/06/2014.

AFP nhắc lại, Việt Nam tuyên bố chủ quyền đối với Hoàng Sa, quần đảo mà Trung Quốc đã chiếm lấy từ Việt Nam Cộng Hòa vào năm 1974, nhân thời điểm hỗn mang lúc chiến tranh Việt Nam sắp kết thúc.

Hiện chưa có phản ứng tức thời từ phía Việt Nam, nhưng các nhà phân tích cho rằng thái độ cứng rắn của Dương Khiết Trì cho thấy cuộc đối thoại khó có thể mang lại một bước đột phá nào đó.

Dương Khiết Trì trước đây là Ngoại trưởng Trung Quốc, nhưng năm ngoái ông ta được thăng lên thành Ủy viên Quốc vụ viện, khiến Dương có quyền lực cao hơn đương kim Ngoại trưởng.

Dương Khiết Trì và TT Nguyễn Tấn Dũng, 18/06/2014.

Hoa Kỳ gọi việc Trung Quốc đặt giàn khoan ở Hoàng Sa là « khiêu khích », và Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng loan báo Việt Nam đang nghiên cứu để có hành động pháp lý đối với Bắc Kinh.

Các nhà ngoại giao làm việc ở Hà Nội nói trong vòng riêng tư rằng ít có khả năng Việt Nam thực hiện lời đe dọa, vì nếu khởi kiện có thể dẫn đến việc bị Bắc Kinh trả đũa kinh tế, gây khó khăn cho phía Việt Nam. 

Chuyên gia Carl Thayer nhận xét : « Trung Quốc đang trên cơ, và Dương Khiết Trì chắc chắn sẽ gợi ra những gì sẽ diễn ra về mặt kinh tế nếu quan hệ không được hàn gắn ». Nhưng theo ông, vấn đề còn rộng hơn ở chỗ « Trung Quốc là thách thức chưa có lời đáp đối với chính quyền Obama », vốn liên tục kêu gọi Bắc Kinh chấm dứt các hành động xâm lược tại những vùng biển tranh chấp.