Tin tức, bình luận, phóng sự, hậu trường chính trị quốc tế
Trung Quốc hẳn đã ngửi thấy có mùi tiệc thơm lừng ở Hà Nội, nhân chuyến thăm sắp tới của Tổng thống Hoa Kỳ. Nên theo bổn cũ, vừa dỗ chính quyền Việt Nam theo kiểu dỗ trẻ, vừa gầm gừ giơ móng vuốt đe dọa: Chớ có chệch đường.
Nói trắng ra, Trung Quốc đang làm mọi cách để đẩy Việt Nam ra xa Hoa Kỳ nhất có thể.
Để làm gì?
Hôm qua một nhà thơ đàn anh cực kỳ nổi tiếng và có tầm ảnh hưởng rất lớn cả trên văn đàn lẫn chính trường, người đặc biệt quan tâm đến vụ án Nguyễn Văn Chưởng, gọi cho tôi và chỉ nói ngắn gọn:
- Báo cho em biết, hoãn vô thời hạn việc thi hành án tử với Nguyễn Văn Chưởng. Tinh thần là sẽ điều tra, xét xử lại từ đầu.
Tôi không biết ông dựa vào nguồn thông tin nào, nhưng tôi biết ông có mối gắn kết đặc biệt thân tình với một vài quan đại thần đương triều.
Xin trích một đoạn đăng trên báo Thanh Niên:
"Các khoản tiền được trích, theo đề xuất của Thanh tra Chính phủ gồm các khoản tiền thuộc ngân sách nhà nước bị chiếm đoạt, sử dụng không đúng quy định của Nhà nước hoặc bị thất thoát do các hành vi vi phạm pháp luật gây ra đã được thu hồi vào ngân sách nhà nước".
(Hết trích)
Nhờ đề xuất này mà tôi mới biết việc trích phần trăm "boa" lại cho ngành Thanh tra đã được thực hiện từ lâu. Hóa ra đề xuất mới đang làm ngơ ngác dư luận chỉ là thay cụm từ "TRÍCH TỐI ĐA 30 %" thành "TRÍCH 30 %". Nói cách khác, giờ đây mức 30% trích lại là mức cố định, cũng tức là TỐI THIỂU.
(Công lý cho Nguyễn Văn Chưởng)
Quyết định thi hành án với tử tù Nguyễn Văn Chưởng đã tạo ra một cú chấn động lương tâm rất lớn của cả cộng đồng. Điều đó cho thấy sự tử tế, dù không ngừng bị bức tử bởi muôn ngàn điều xấu xa, vẫn bền bỉ tồn tại.
Tôi không có đủ chứng cứ để nói Chưởng vô tội. Nhưng tôi đủ niềm tin để khẳng định Chưởng bị xét xử không công bằng.
Tệ hơn, rất khó để xóa đi ý nghĩ Chưởng có thể là vật thế mạng cho một kẻ thủ ác nào đó hiện vẫn nhởn nhơ ngay trước mặt chúng ta?
(Nhân vụ án Nguyễn Văn Chưởng)
Trong số các tác phẩm lừng danh của Kafka, tôi bị ám ảnh nhất là tiểu thuyết "Vụ án".
Hình như ông là một Gio An Tẩy giả trong văn chương, loan báo trước cả trăm năm về sự xuất hiện của những điều hãi hùng của một thế giới đánh mất cả lý trí và lương tâm. Dưới đây là đoạn kết trong "Vụ án":
"…Còn có chuyện kháng án chăng? Còn có những lập luận bác bỏ mà người ta chưa nêu ra chăng? Nhất định thế. Cái lôgích dù không lay chuyển được thế nào đi nữa, nó cũng không cưỡng lại được một con người đương muốn sống. Viên quan tòa anh chưa gặp bao giờ ở đâu? Tòa án tối cao anh chưa đến bao giờ ở đâu? Anh giơ hai bàn tay và căng các ngón ra.
Đó là linh cảm và cũng là kiến nghị khẩn thiết của tôi, sau một đêm mất ngủ và đọc lại các tài liệu.
Qua báo chí; qua kiến nghị của các luật sư liên quan trực tiếp đến vụ án; qua các ý kiến, tranh luận của thành viên trong Ủy ban Tư pháp Quốc hội khi thực hiện quyền giám sát về tình hình oan sai; qua Kháng nghị của Viện kiểm sát tối cao và đặc biệt qua tâm trạng bất an của xã hội …Rõ ràng cho thấy một điều khiến không ai có thể yên tâm: Việc kết án tử hình Nguyễn Văn Chưởng là chưa thuyết phục.
Không thể coi thường cảm giác tập thể về công lý.
Có ba câu chuyện liên quan đến xử án mà tôi thuộc từ thời trẻ khi đọc sách, nhưng cứ liên tục phải suy ngẫm cho đến tận bây giờ.
Chuyện thứ nhất kể vua Salomon xử kiện vụ hai bà mẹ tranh nhau một đứa bé. Bà nào cũng khẳng định đứa trẻ là con của mình. Không thể tìm ra bằng chứng, vua Salomon bèn đưa ra phán quyết: Sẽ chặt đôi đứa bé, chia cho mỗi bà mẹ một nửa, thế là công bằng!
Phán quyết vừa buông ra thì một bà mẹ vội quỳ ngay xuống, khóc lóc khấu đầu van xin nhà vua tha tội vì mình đã nói dối, bởi đứa trẻ là con của bà kia, xin nhà vua trả cho bà ta và XIN ĐỪNG CHẶT ĐÔI đứa bé. Nhà vua bèn chỉ mặt người vừa van xin bảo: “Mụ ra mà bế con mụ về" (Chỉ người mẹ thật mới hành xử như vậy), đồng thời lệnh tống người đàn bà còn lại vào ngục vì tội bắt cóc trẻ con.
Trong một truyện ngắn tôi viết từ khoảng 15 năm trước, có chi tiết một con chuột già mốc đầu, cùng lũ chuột đàn em gặm nhấm, tàn phá và làm ô nhiễm nơi bày những đồ vật quý (được xem là quý) là của thừa kế ở một gia đình.
Chủ nhà rất căm phẫn, tìm mọi cách xua đuổi lũ chuột nhưng không được. Trong cơn uất ức, chủ nhà quyết định sẽ tiêu diệt bọn chuột. Nhưng con chuột già lọc lõi đã nắm thóp được điểm yếu của chủ nhà là rất sợ chạm tới di sản các cụ để lại, nên hễ khi nào chủ nhà định ra tay, thì nó đã nhanh hơn, ôm chặt lấy một cái bình quý. Bằng cách đó, nó tiếp tục đục khoét mà không ai làm gì được.
Tôi muốn đưa ra một cảnh báo cho thể chế này, rằng nỗi sợ vạch áo cho người xem lưng, cộng với não trạng sợ ném chuột có thể làm vỡ bình, đã khiến những kẻ tham nhũng tìm thấy nơi trú ngụ an toàn để tha hồ tác oai tác quái.
Phiên tòa bi hài nhất lịch sử tư pháp Việt Nam cho đến thời điểm này, vẫn đang diễn ra.
Loại bỏ các âm thanh chối tai, gây nên bởi những kẻ vừa thất đức vừa thất học mà thực tế là những kẻ đầu đường xó chợ khoác áo quan chức. Tôi thấy nhiều tiếng nói bi thương, ai oán vọng ra từ đó mang âm điệu kêu cứu, cần được cả xã hội lắng nghe.
Nó khiến chúng ta không thể không suy nghĩ một cách nghiêm túc, không chỉ về những gì đang chứng kiến.
Theo dõi vụ án, tôi có nhận xét thế này:
Cái đám cán bộ mang danh trí thức, được ăn học, có danh có chức, nhưng họ đánh mất sạch liêm sỉ.
Chỉ xin dẫn hai trường hợp là ông Tô Anh Dũng và bà Nguyễn Thị Hương Lan.
Một người nhận tới 25 tỉ đồng, mà vẫn nói như đang báo cáo về kết quả học tập tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh. Ăn đến rỗng túi đồng bào, mà vẫn "coi họ như ruột thịt" thì còn hơn cả sự kinh tởm.
Thực ra thì 21 tỉ đồng mà ông Tô Anh Dũng nhận trong vụ án mang tên "Những chuyến bay giải cứu" chưa phải là lớn. Nó chỉ lớn với những kẻ thu nhập 1 usd một ngày. Nó chỉ lớn so với thu nhập bình quân đầu người 100 triệu cho cả năm.
So với hàng ngàn tỉ, hàng chục ngàn tỉ, vài chục ngàn tỉ...thì nó đúng là con muỗi đậu trên lưng con trâu.
Nhưng nó ấn tượng và sẽ lưu sử xanh ở chỗ người nhận, vốn là thứ trưởng, tức quan thị lang, phó của thượng thư, hàng tòng tam phẩm xưa, lại không coi đó là tiền người khác hối lộ.
Sáng nay đọc báo mới biết vụ giải cứu mang tên "Ngạo nghễ Việt Nam" đã khiến 54 quan chức phải ra tòa. Tôi nghĩ số người bị tòa lương tâm dày vò (giả định họ còn có lương tâm) cao hơn nhiều.
Nhưng kể cả chấp nhận con số 54, cùng với số tiền họ móc từ túi những đồng bào lâm vào cảnh cùng đường (số thực chắc ngạo nghễ hơn nhiều!), cũng đủ thấy ghê rợn.
HỌ LÀ AI?
Họ đều là đảng viên, không phải đảng viên làm sao chui được vào những chỗ béo bở như vậy.
Tôi chỉ mượn tên một vụ việc, chứ không định nói gì về chuyện ba công an bắn dê của dân. Vụ đó lãnh đạo công an Hà Nội đã làm nhanh, gọn, đáng hoan nghênh rồi.
Vụ các ông tướng chia nhau 50 tỉ đồng, mức độ nguy hiểm không nằm ở số tiền: dù tận 50 tỉ, nhưng so với những vụ án ngàn tỉ, thì đúng là "chẳng đáng gì". Sự nguy hiểm ở chỗ, nó biến các loại vũ khí, khí tài phục vụ việc kiểm soát an ninh biển thành thứ "nỏ thần giả". Tất cả cứ rung đùi nhổ râu yên trí là mọi thứ vẫn ổn, vì được bảo dưỡng, thay thế định kỳ. Nhưng khi tình thế nguy cấp cần mang ra sử dụng, thì hóa ra nó "chết" từ đời tám hoánh nào rồi.
Nhưng nghe lời bào chữa của tướng Nguyễn Văn Sơn, thì đây đích thị là truyện hài đặc sắc Việt, vượt xa truyện Trạng Quỳnh.
Yevgeny Prigozhin tuyên bố và VnExpress dẫn lại:
"Chúng tôi bắt đầu cuộc hành quân vì công lý vào ngày 23/6. Trong 24 giờ, chúng tôi còn cách Moskva khoảng 200 km. Không có thành viên Wagner nào đổ máu trong quá trình này".
Nhờ trung gian của Lukashenko, trùm Wagner đã đồng ý dừng lại với một số điều kiện. Tuy Yevgeny Prigozhin thu quân, nhưng những gì ông ta nói ra thì hàng triệu, thậm chí hàng chục triệu người Nga đã nghe thấy, về sự thật cuộc chiến của Putin nhằm vào Ukraina, cũng như thực tế chiến trường bị chính quyền Nga che giấu, thì không bao giờ thu lại được.
Đó là trạng thái bao trùm nước Nga trong mấy giờ qua.
Quân Wagner đang tiến như vũ bão về thủ đô Nga, với tuyên bố rõ ràng công cuộc giải phóng nước Nga bắt đầu. Quân đội Nga cạn kiệt cả vũ khí, quân số và nhuệ khí, để mặc quân Wagner tung hoành.
Có vẻ người dân Nga đã thoát khỏi nỗi sợ, đang vùng lên?
PV: Đọc báo Việt, thấy ngài đúng là thiên tài. Không chỉ bọn Ukraina, mà bọn phương Tây cũng sắp bó giáo quy hàng.
Gớm, pháo binh, tên lửa, xe tăng, máy kéo của ngài quả là không hổ danh chúng là vũ khí của cường quốc quân sự thứ 2 thế giới. Nhân ngày báo chí cách mạng, xin được chúc mừng ngài.
Tiện thể xin ngài cho biết trong số 4 nền báo chí vĩ đại do đó trung thực, bản lĩnh, dân chủ nhất thế giới là Bắc Triều Tiên, Trung Quốc, Cuba và Việt Nam thì ngài đánh giá cao nhất nền báo chí nào?
Vài lời rào đón: Bài viết này tôi viết từ 10 năm trước, đăng trên báo Công lý và Xã hội, sau đó in trong cuốn "Làng quê đang biến mất"- NXB Hội Nhà văn 2014. Bối cảnh của bài viết là báo chí hồi đó đưa tin về việc ngành điện đầu tư ngoài ngành khiến thua lỗ nặng, nhưng lương bổng của lãnh đạo ngành điện thì cao ngất ngưởng, nhiều người rất giầu, cùng với việc giá điện tăng không ngừng.
Giờ đọc lại thì thấy, hóa ra sau 10 năm, tư duy độc quyền của ngành điện vẫn không thay đổi mảy may. Và chuyện thiếu điện, dù có thể đổ lỗi cho quy hoạch, như bài của nhà báo Huy Đức, nhưng ngành điện không thể bám vào đó để rũ trách nhiệm
***
Lần ấy tôi về quê và lúc chập tối tranh thủ đến thăm một người bà con nghèo. Tôi đến trước ngõ, tần ngần nhìn vào phía bên trong cổng tối om. Đã định quay ra thì nghe tiếng gọi. Lát sau mới thấy có ánh đèn điện. Hóa ra bà cụ già với một đứa cháu ngoại đang ăn cơm nhờ ánh sáng của nhà bên cạnh hắt sang! Tôi hỏi sao không thắp đèn lên, thì bà trả lời: “Hồi chưa có diện thì cứ mong đứng mong ngồi. Giờ có điện thì lại không dám dùng vì không có tiền”.
Theo cụ Mác người Đức, thì giai cấp tư sản đẻ ra giai cấp vô sản.
Muốn giai cấp tư sản biến mất thì chỉ có cách tiêu diệt, còn giai cấp vô sản- như cụ Lênin giải thích, sẽ tự tiêu vong.
Thực tiễn cho thấy lý luận của các cụ cần bổ sung như sau: Giai cấp vô sản đẻ ra giai cấp vô vàn sản.
Từ hơn mười năm trước, qua một người Pháp gốc Việt, tôi đã được nghe kể về tiểu thuyết “Chốn vắng”.
Theo người kể lại thì đó là cuốn tiểu thuyết hay nhất của Dương Thu Hương. Sau đó có vài người quen khác đã đọc cuốn tiểu thuyết này, cũng đều có cùng quan điểm như bà người Pháp gốc Việt kia.
Tôi và chị Hương có một vài kỷ niệm đẹp, mà tôi đã kể ở đâu đó. Từ khi chị chuyển sang tị nạn tại Pháp, mặc dù có thể chị không còn nhớ tôi, nhưng tôi vẫn thường xuyên cập nhật thông tin ít ỏi về chị khi có cơ hội.
Suốt hàng nửa tháng nay, các báo lớn trên thế giới (tạm chỉ tính bản tiếng Việt) đều đưa tin các tầu khảo sát của Trung Quốc, được hàng chục tầu “dân sự” bao bọc, liên tiếp áp sát và đi vào khu vực có các công trình khai thác, thăm dò dầu khí hợp tác giữa Nga và Việt Nam đang hoạt động.
Sự lấn lướt táo bạo này là rất bất thường. Trung Quốc có vẻ muốn chơi canh bạc cuối: Lợi dụng sai lầm chết người của Putin ở Ukraina, ép Nga nhượng bộ nốt về vấn đề quyền tài phán ở Biển Đông (sau khi thành công trong việc ép Tây Ban Nha, Ấn Độ và một vài quốc gia khác...).
Giả dụ, rồi đây, mỗi khi muốn hợp tác với Việt Nam tại những vùng nằm trong “đường lưỡi bò”, các công ty dầu khí của chính phủ Nga làm thêm động tác là “xin phép” Trung Quốc. Người Nga có thể thanh minh với phía Việt Nam rằng Trung Quốc không hề gây khó dễ và làm thế cũng chả mất gì.
