Tin tức, bình luận, phóng sự, hậu trường chính trị quốc tế
“Ngày đầu một năm, giữa tiền đồn heo hút xa xăm…”
Hôm nay 1-1-2025. Câu Kiều 2025: “Bên mình giắt để hộ thân”.
Hôm qua ngày cuối năm 31-12-2024. Câu Kiều 2024 “Phật tiền đã sẵn mọi đồ kim ngân” (trước bàn thờ Phật đã sẵn vàng bạc) ngẫu nhiên ứng nghiệm một năm 2024: giá vàng nhảy loạn xạ, bất động sản múa lung tung… bất chấp Luật Bất động sản và dự đoán “khởi sắc vào cuối năm” của nhiều chuyên gia từ đầu, giữa năm.
Đây là bức thư tôi vừa gửi tới một số tổ chức quốc tế với mong muốn họ quan tâm tới sự việc. Tôi viết bằng tiếng Anh, đây là bản dịch tiếng Việt.
“Kính gửi Quý Ông/Bà,
Vào ngày 19 tháng 6 năm 2024, khi tôi đang làm phiên dịch viên cho một hội nghị do Văn phòng Liên Hợp Quốc về Ma túy và Tội phạm (UNODC) tổ chức tại Huế, tôi nhận được một Giấy Triệu tập từ Cơ quan An ninh Điều tra thuộc Công an Thành phố Hà Nội. Nội dung buổi làm việc liên quan đến một báo cáo tội phạm từ Cục An ninh Mạng và Phòng, Chống Tội phạm Sử dụng Công nghệ Cao.
Mấy hôm nay, nhiều hội thảo ở Việt Nam được mang danh "nhân tài", "nghệ sĩ"và "trí thức". Câu hỏi đặt ra: Ai là người trí thức.
Có người nói đó là "lính tư tưởng", là "giới tìm vàng", v.v...Nghe có vẻ ví von và khó hiểu.
Trước đây, tôi có bàn qua câu hỏi này trong một bài trên VnExpress. Nay lại có hứng bàn tiếp.
Ngày đầu năm 2025, tranh thủ đi một vòng nhà sách để cho thiên hạ biết mình cũng mê chữ.
Tới một góc kia, tự nhiên theo thói quen nó hút mình vào. Mới nhận ra rằng đã từ lâu lắm rồi không còn cầm sờ mở hộp đĩa nhạc nữa. Dù hồi đó đã từng say sưa ngắm nhìn, đặt lên để xuống.
Giờ mấy CD, DVD nhạc này có mua về hay được tặng...cũng không biết làm sao mà nghe. Đầu đĩa từ lâu đã dọn dẹp ở xó xỉnh nào rồi. Có muốn nghe hay xem gì, cứ bật YouTube tha hồ xem nghe không bao giờ cạn nguồn.
Thời khắc cuối năm luôn là dịp để nhìn lại, đánh giá và chiêm nghiệm, với nhiều cuộc hội ngộ và gặp gỡ. Trong không gian thân tình, câu chuyện không chỉ dừng lại ở những tâm sự cá nhân hay hoạch định tương lai, mà còn hướng tới những vấn đề thời cuộc sâu rộng hơn.
Năm nay những cuộc trò chuyện lại càng sôi nổi hơn với những biến động hiếm thấy cả trong và ngoài nước, có ảnh hưởng tiềm tàng đến vận mệnh đất nước và xu thế toàn cầu.
Cảm nhận đầu tiên là một bầu không khí khá hồ hởi và phấn chấn. Sự chuyển giao quyền lực ở cấp cao nhất, dù ban đầu gặp nhiều hoài nghi, đã nhanh chóng nhận được nhiều thiện cảm. Chưa đầy nửa năm, người ta đã chứng kiến những bước đi táo bạo và những sách lược đổi mới được triển khai đồng bộ và gấp rút, khiến ngay cả những người hoài nghi nhất cũng phải thừa nhận họ thực sự bất ngờ.
Ngày hôm qua theo báo cáo của Bộ Tổng tham mưu các lực lượng vũ trang Ukraine, số “kiện hàng 200” lại cán mốc 2.000 một lần nữa - 2.010 kiện. Đó là số liệu của ngày 30/12 (tức là các sự kiện diễn ra vào ngày hôm trước), ngoài ra còn có:
Số xe tăng bị đốt, 7 chiếc.
Số xe bọc thép chở quân bị đốt, 22 chiếc.
Số cỗ pháo: 44.
Riêng xe tải và xe bồn: 141 chiếc.
Với các con số này, như trong buổi thảo luận tối 29/12 vừa qua tôi có báo cáo cử tọa rằng dự báo của tôi cùng bác Nguyen Thanh Trung rằng quân Nga có thể hết hơi trong thời gian tới, nó vẫn chưa diễn ra và sẽ không biết nó diễn ra khi nào. Điều này làm cho tất cả chúng ta có cảm giác rằng sức mạnh của Nga là vô tận. Trước mắt có một mốc thời gian là ngày 20/01, Putox chắc chắn sẽ phải cố ép bọn cầm đầu giới quân sự của mình tiếp tục xua quân đánh nhau trên mặt trận.
Lần đầu tiên trong lịch sử quân sự : Xuồng không người lái Magura V5 của Ukraine bắn hạ trực thăng Mi-8 của Nga bằng tên lửa R-73 gần Mũi Tarkhankut, Crimea.
Trong khi đó một trực thăng khác cũng bị bắn trúng, nhưng về được sân bay.
Còn các quan chức Sevastopol ở Crimea bị chiếm đóng thông báo thành phố đang bị tấn công bởi hàng loạt phương tiện không người lái Ukraine từ trên không và trên biển.
Hai bữa nay, nhiều anh chị em than phiền cái bảng "Phố vải Soái Kình Lâm".
Than phiền là đúng, vì lâu nay cái chỗ đó đã và vẫn luôn được người Sài Gòn gọi là "Chợ vải Soái Kình Lâm", trong tương quan với Chợ thuốc lá Học Lạc, Chợ phụ tùng xe Tân Thành, Chợ phụ kiện may Đại Quang Minh, Chợ thuốc Hải Thượng Lãng Ông... trong nguyên cái cụm Chợ Lớn (tức là cái chợ Bình Tây á).
Người Sài Gòn không gọi phố. Ở Sài Gòn cũng không có phố, chỉ có đường và xa lộ (là mấy tuyến đường lớn, đi xa, kiểu như Xa lộ Đại Hàn, Xa lộ Hà Nội).
Saigon không có phố phiếc gì cả.
Ngôn ngữ vùng miền là cái nét văn hóa rất đặc sắc. Người ta trân trọng, cố giữ và tìm mọi cách tránh làm cho nó phai lạt đi.
Tôi nhớ có lần vào một siêu thị hỏi "Sodas ở quầy nào ?" - "We do not carry Sodas here, We only have Pops and you forgot to say "please"" (Chúng tôi không bán nước ngọt có gas ở đây chúng tôi chỉ có nước giải khát có gas, và ông quên không nói "làm ơn"").
Tin ông Carter mất đi để trong lòng tôi nỗi ngẩn ngơ: Ông là vị tổng thống nổi tiếng nhân từ, đạo đức. Với người Việt, ông là một ân nhân.
Người Việt bỏ nước ra đi sau biến cố 1975 được Hoa Kỳ chấp nhận tị nạn cần biết ơn hai vị Jimmy Carter và Ted Kennedy. Hai ông có công rất lớn trong việc ra đời của Đạo Luật Tị Nạn, cho phép nước Mỹ nhận người tị nạn Việt Nam một cách có hệ thống, dễ dàng và nhiều hơn.
Ông Carter đã vận động cho đạo luật này trong lúc ông đang chịu khó tư bề. Biến cố Iran, giá dầu thế giới tăng cao, kinh tế Mỹ khó khăn... khiến cuộc tranh cử tổng thống đang diễn ra bất lợi cho ông. Ngó lại những ngày ấy, tôi bồi hồi cảm động.
Theo Reuters, Aleksei Bugayev (ảnh - số 21, EURO 2004 trên sân Bồ Đào Nha), cựu thành viên đội tuyển bóng đá quốc gia Nga từng chơi tại Euro 2004, đã thiệt mạng tại Ukraine. Truyền thông Nga dẫn lời cha và người đại diện của anh cho biết vào Chủ Nhật.
"Thật không may, tin tức về cái chết của Aleksei là sự thật. Chuyện xảy ra vào hôm nay", hãng thông tấn TASS dẫn lời cha của cầu thủ này, ông Ivan Bugayev, nói với hãng tin Sport24 ngày 29.12.
Hãng thông tấn RIA dẫn lời người đại diện của Bugayev, Anton Smirnov, cho biết giao tranh dữ dội đã khiến việc đưa thi thể Bugayev về chôn cất trở nên bất khả thi.
Nói dối có thể là bản chất, nhưng lần này không thể tiếp tục che giấu sự thật được nữa.
Các chuyên gia về tai nạn hàng không khẳng định rằng chưa từng có một vụ tai nạn nào lại có đầy đủ thông tin đến mức này để xác định rõ ràng “thủ phạm”.
Tôi sẽ không mất thời gian đi vào chi tiết các thông tin về nguyên nhân khiến máy bay rơi. Chỉ cần nói ngắn gọn: Chiếc máy bay của Azerbaijan đã bị lực lượng phòng không của Nga bắn hạ.
Tin sáng
1. Có VAR mà vẫn như... mù
Bóng ra ngoài vạch vẫn vù vào gôn.
Tối qua ông Thái Lan suýt chết. Kể đá với Phi sẽ dễ hơn, mới hơn, sinh động hơn, không nhàm, nhưng thôi, bèn thắng Thái thôi, nó đá 120 phút, thua Việt Nam một ngày. Đợi đấy. Trên mạng có cái clip rất vui, một nhóm ăn mặc kiểu ông công ông táo cúng và khấn giọng miền Trung: cau mong cho VN thăng Indo 1 ban, cau mong cho Quang Hai ghi bán... he he.
2. Cái clip khách du lịch đưa một nhóm người trấn lột du khách, mỗi người 200 ngàn, thấy thằng gầy đét như nghiện, vén áo lên khoe... ngực lép rất hung hăng.
Ở bên trời Mỹ, chánh phủ Trump, qua phát ngôn của ông Elon Musk, đang lên kế sách thu hút nhân tài khoa học trên thế giới.
Ở bên Tàu, chánh phủ không bàn nhiều; họ lập hẳn một chương trình thu hút nhân tài có tên là "Thousand Talents Plan". Hơn 20 năm rồi.
Ở trời Nam, ông tổng bí thư cũng nói về tầm quan trọng của khoa học và công nghệ. Ông tổng bí thư nói (và tôi trình bày lại cho dễ theo dõi) [1]:
1.
Tôi và Huy Đức gặp nhau chỉ vài lần. Giữa tôi và anh không có một bề dày lịch sử quen biết nhau. Nhưng logic cho tôi hiểu con người anh.
Lớn hơn cả logic là sự đồng cảm. Đồng cảm do trời đất cho. Đồng cảm do tổ tiên truyền đời. Đồng cảm do tổ quốc nuôi dưỡng.
2.
Huy Đức tặng tôi hai tập bộ sách ‘Bên thắng cuộc’. Thường khi được tặng sách, người được tặng cũng phải có đôi lời. Nhưng tôi im bặt. Tôi cũng chưa đọc. Tôi nợ anh.
Ở Việt Nam, tháng cuối cùng sát Tết được gọi là tháng CỦ MẬT. Củ và mật là hai từ Hán Việt.
1. Củ có nghĩa là giữ gìn, bảo vệ.
2. Mật có nghĩa là chặt chẽ, cẩn thận.
(Ngày bé, tôi cứ tưởng củ là củ khoai, củ sắn, còn mật là mật ong!). Thực ra, củ mật có nghĩa là bảo vệ cẩn thận, cảnh giác cao độ.
Ngày mai bước sang tháng Chạp, là tháng "củ mật". Tại sao gọi củ mật?
Củ là củ soát, mật là nghiêm mật. Tháng củ mật là tháng phải kiểm soát nghiêm mật. Tháng Chạp là tháng nhiều cúng giỗ, lắm kẻ trộm, cho nên phải... "củ mật".
Quê tôi xưa tháng Chạp còn gọi là tháng ăn vạ. Là tháng các chủ nợ đi đòi tiền con nợ, nếu không trả thì cho người đến nằm lì, ăn vạ để đòi cho kỳ được. Con nợ phải hầu hạ ngày ba bữa, cơm bưng nước rót... Con nợ biết điều, thì phải đối xử đàng hoàng với bọn đến ăn vạ. Chớ có tìm cách đối phó.
Nhiều người cứ khăng khăng cho rằng chữ "giá đỗ" là cách người miền Bắc gọi tên rau giá.
Xin thưa, chữ "giá đỗ" là do ai đó "phát minh ra" sau này thôi, chứ người Bắc cũng gọi là giá thôi. Bằng chứng là dưới đây cho thấy điều đó:
"Thu ăn măng trúc, đông ăn giá,
Xuân tắm hồ sen, hạ tắm ao.
