Mossoul, thủ phủ thánh chiến Irak đang nghìn cân treo sợi tóc

Trận tấn công tái chiếm Mossoul bắt đầu sáng 17/10/2016.

(Libération, Francetvinfo 17/10/2016) Được tung ra vào sáng nay 17/10/2016, thành công của cuộc tấn công vào thành phố Irak đang do tổ chức Nhà nước Hồi giáo (IS) kiểm soát sẽ là một thắng lợi chiến lược mang tính quyết định.

« Thời điểm của chiến thắng ». Lời hứa hẹn như tựa một bài báo, được in trên hàng ngàn truyền đơn do quân đội Irak rải xuống Mossoul hôm Chủ nhật 16/10. Đã được loan báo nhiều lần, cuộc phản công tái chiếm thành phố lớn thứ nhì Irak và là căn cứ địa quan trọng nhất của IS lần này đã thực sự diễn ra, với thông cáo của thủ tướng Irak, Haider Al Abadi trên truyền hình hôm nay. 

Từ nhiều tuần qua, hàng chục ngàn chiến binh – lực lượng đặc biệt và lính Irak, quân Kurdistan, dân quân Shia và Sunni, đặc nhiệm phương Tây – đã hiện diện xung quanh thành phố. Họ đóng quân ở phía bắc, phía đông và phía nam, đôi khi chỉ cách có 15 km. Các phi cơ của liên minh quốc tế liên tục không kích, tiêu diệt các thủ lãnh thánh chiến và phá hủy các cơ sở sản xuất bom tự tạo.

Giờ đây đã đến lúc bộ binh tấn công. Một đợt xuất kích đầu tiên diễn ra vào sáng nay ở quanh Khazir, phía đông Mossoul, theo các sĩ quan Kurdistan. Một khi các làng mạc ở đồng bằng Ninive được tái chiếm, việc bao vây Mossoul sẽ bắt đầu.

Lực lượng Kurdistan chuẩn bị vào trận, ngày 17/10/2016.

Không có cơ hội nào cho IS

Việc tái chiếm thành phố này sẽ là chiến thắng lớn nhất trước IS từ khi tổ chức khủng bố này được thành lập. Một chiến thắng chiến lược : Mossoul, một triệu rưỡi dân, là thành phố lớn nhất bị quân thánh chiến kiểm soát.

Đây cũng sẽ là một chiến thắng mang tính biểu tượng : chính trên bậc thang đại giáo đường Hồi giáo ở Mossoul, Abou Bakr Al Baghdadi, « quốc vương » tự phong của « Nhà nước Hồi giáo » đã xuất hiện trước thế giới hồi tháng 7/2014. Vài ngày trước đó, quân của ông ta đã chiếm được thành phố. Bọn chúng chẳng cần phải chiến đấu. Hàng ngàn binh lính và cảnh sát Irak mà trước tiên là các sĩ quan, quá sợ hãi đã chạy trốn, bỏ lại vũ khí và quân phục.

Đánh giá nghiêm túc về mặt quân sự, IS không có cơ hội nào ở Mossoul ! Liên minh mạnh hơn rất, rất nhiều. Quân thánh chiến thì đã yếu đi. Tình báo Mỹ ước lượng IS có khoảng 5.000 quân trong thành phố. Ông Arthur Quesnay, nhà nghiên cứu của cơ quan tư vấn Pháp Noria Research giải thích : « Về quân sự, IS đã sa sút rất nhiều so với mùa hè năm 2014. Bọn họ có ít rốc-kết và moọc-chê hơn, và hầu như không còn xe bọc thép. Quân thánh chiến không thể giữ nổi tuyến đầu ».

Điều khó biết nhất là thái độ của chúng. Bọn chúng sẽ chiến đấu dữ dội, thậm chí có được quân tăng viện từ Syria ? Hoặc sẽ rút lui và bỏ trốn ? Arthur Quesnay nhận định : « Tất nhiên IS sẽ cho di tản các thủ lãnh. Nhưng vài trăm quân đủ để làm chậm lại cuộc tái chiếm Mossoul, và hơn nữa bọn chúng đã có hai năm để chuẩn bị và ý thức chiến thuật rất tốt ».

Để đề phòng bị phản công, các khối bê-tông đã được dựng lên trên đường phố, những chiếc cầu được gài chất nổ, các quả bom được che giấu ở nhiều nơi, và IS còn đào thêm nhiều đường hầm.

Kháng chiến ?

Một điều khó đoán nữa là phản ứng của dân chúng. Những chữ « M » tức « muqawama » (kháng chiến) xuất hiện trên những căn nhà. « IS rất lo mối đe dọa nổi dậy, nên đã tăng cường kiểm soát, và sẽ còn mạnh tay hơn nếu bị vây hãm kéo dài » - theo Arthur Quesnay.

Những người dân chạy trốn được đang bơ vơ. Liên Hiệp Quốc ước tính có trên một triệu người sơ tán khỏi thành phố. Một vài trại tạm cư đã được dựng lên, nhưng đa số không điện nước, và không chứa nổi bằng ấy người di tản. Về mặt chính trị cũng thiếu chuẩn bị, trong việc phân bổ quyền lực một khi tái chiếm được Mossoul. Một nhà ngoại giao giải thích : « Không có thỏa thuận chính trị nào. Hoa Kỳ biết thế, và họ cho rằng dù sao đi nữa cũng không thể đạt được thỏa thuận ».

Bataille de Mossoul : avec les peshmergas

Video : Lực lượng Kurdistan vào trận Mossoul

Khoảng 4.000 chiến binh Kurdistan tham gia trận tái chiếm Mossoul. Ba phóng viên đài truyền hình France 2 theo chân đoàn quân tiền phương, tiến vào thành phố này ở cách 25 km về hướng đông nam, cho biết từ sáng sớm những loạt đạn súng trường liên tiếp nã vào các xe bọc thép của quân Kurdistan. Trong vài tiếng đồng hồ, đoàn quân đã tiến được hai kilomet, và chiếm được một ngôi làng, một số chiến binh bị thương. Nhịp độ tiến quân chậm vì quân thánh chiến gài mìn khắp nơi.