Tin tức, bình luận, phóng sự, hậu trường chính trị quốc tế
Điều gì khiến Nga tập trung tất cả sức mạnh ”hỏa lực mồm” về vụ máy bay IL-76 bị rơi ngày hôm qua ở vùng Belgorod?
Toàn bộ Kremlin, từ Peskov - Thư ký báo chí Điện Kremlin, cho đến Duma Quốc gia Nga. Rồi Med 0,7L cho đến Đại sứ Nga tại Liên Hiệp Quốc. Tất cả đang mồm loa mép giải ăn, kêu gọi Mỹ và EU ngừng cung cấp tên lửa phòng không cho Ukraine.
Và rồi Đại đế Putin cũng xuất trận đăng đàn bố cáo trước thần dân toàn quốc rằng “Ukraine đã ký bản án tử hình cho chính mình”.
Vài năm trở lại đây, từ truyền thông cho đến các thể loại nền tảng mạng xã hội đồng loạt tuyên truyền rằng Trung Quốc sắp soán ngôi vị số 1 kinh tế thế giới của Mỹ, hệt như có một nhạc trưởng điều khiển dàn đồng ca.
Rằng là Mỹ đã hết thời, và thời đại này là của Trung Quốc.
Họ dẫn chứng rằng cả thế giới phụ thuộc vào hàng hóa Trung Quốc. Nếu Trung Quốc mà “nghỉ chơi” thì các nước chỉ có mà “vêu mỏ”, hoặc “chết đói”. Rồi nào là Trung Quốc có thị trường lên đến 1,4 tỉ dân. Chỉ cần bán cho dân họ là đã đủ giàu có mà chẳng cần thằng nào.
Làm báo mấy chục năm ở xứ này, tôi biết chắc chắn rằng mỗi bài được xuất bản đều bị đám kiểm duyệt soi rất kỹ, tơ lơ mơ là phạt, thậm chí đình bản. Tôi nói từ thực tế khách quan, đừng cãi tôi.
Sợi dây trói ấy có tên gọi "đường lối của đảng và nhà nước", “quan điểm chính trị”.
Gọi là tự do báo chí, các ông bà ấy lúc nào cũng cãi xoe xóe với thế giới về thứ tự do lỏng mà siết chặt thật này, thực chất thứ tự do ấy thế nào?
Gã lọt vào phố cổ Hà Nội đặt lưng bốn đêm.
Ngõ Tạm Thương cắt phố Yên Thái, người bảo thuộc phường Cửa Đông, người bảo thuộc phường Hàng Gai, oai vệ cặp loa trắng toát, miệng loa bằng cái lồng bàn. Căn phòng gã thuê trọ vinh dự được hứng trọn bản tin phường theo quy trình chặt chẽ: Không cho chúng nó thoát.
Và thế là boong đúng giờ, loa phát. Rất tiến bộ, không có nhạc hiệu, không lời chào dài dòng, vào thẳng ngay vấn đề nóng hổi: Sốt xuất huyết là bệnh rất nguy hiểm, hiện nay nắng nóng và mưa sẽ tạo điều kiện cho lăng quăng…
Theo Tân hoa xã, ông Tập Cận Bình đã đến thăm thành phố Laibin, Quảng Tây vào ngày 14 để khảo sát và nghiên cứu. Đặc biệt là ông đã đến thăm rừng mía trong "Vườn sản nghiệp nông nghiệp hiện đại quốc gia" của thành phố Quảng Tây, là vùng sản xuất đường mía chính của Trung Quốc.
Tập chỉ thị “phải làm cho sản nghiệp có lợi thế này ngày càng lớn mạnh” và “tận dụng lợi thế về nguồn tài nguyên phong phú của Quảng Tây như lâm nghiệp, rau hoa quả, chăn nuôi và đường, đồng thời phát triển mạnh mẽ nền nông nghiệp đặc trưng hiện đại". Ông Tập Cận Bình còn nói: “Mong cuộc sống của dân làng ngọt ngào như mía đường”. Ông vừa nói xong, các quan chức và quần chúng đã vỗ tay vang dội đất trời.
Trong chuyến thăm này, Tập Cận Bình dừng lại trước một cây mía, dùng tay trái chạm vào cây mía. Sau khi bức ảnh chạm tay vào cây mía được công bố, rất đông người dân đã hành hương đến ruộng mía mà Tập đã đến thăm và chạm vào "cây mía được Chủ tịch Tập chạm vào".
Nhiều khi lụp chụp, ăn nói không suy nghĩ cũng tai hại lắm.
Chơi mạng xã hội nào giờ, cứ mỗi lần thấy cái gì không ưng bụng, phi lý là đè cộng sản ra chửi như con ghẻ. Nay mới thấy mình… Sai.
Chả là vầy, từ khi tui tim hiểu về đa vũ trụ, mới biết những nhân vật trong chiến tranh mà lịch sử của đảng và nhà nước cho ghi chép lại rồi đưa vào sách giáo khoa là hoàn toàn chân thực. Chẳng hạn như :
Hình như đã làm lãnh đạo (xứ này), ông bà nào cũng mắc bệnh "tự sướng".
Càng làm to, sướng càng nhiều. Làm to nhất, sướng khiếp nhất, nổ như bỏng rang. "Ôi, ta là ta mà ta cứ say ta".
Ấy là cảm giác của nhà cháu khi hôm qua đang ăn cơm trót mở tivi mậu dịch đúng giờ vàng thời sự. Thấy sướng quá, tắt, kẻo ăn mất ngon.
(Chuyện tiếu lâm này tôi nghe thầy Cao Xuân Hạo kể, chỉ đổi một cái tên, do "nhạy cảm"! Đã hai năm sau khi đăng bài này, mà độc lực của những tờ Pravda xem ra còn mạnh hơn).
Có một anh buồn đời, không biết vì cái gì, nghe đồn là do bị bồ đá, bèn tìm cách tự tử.
Sống mới khó, chứ chết thì quá dễ. Anh ra trạm xá, mua thuốc ngủ, loại mạnh nhất, về tọng vào họng cả vốc, rồi nằm vật ra, chờ chết. Chỉ vài phút sau, anh chìm vào cõi mê.
Gã từ bản Lướt xa xôi về Hà Nội đúng lúc kẹt đường như nêm, ngạc nhiên thấy bà con Hà Nội xôn xao nhất về chuyến thăm Hà Nội của ngài Tập là tuyến đường nào bị phong tỏa để tránh kẹt.
Trong khi đó ở Hà Nội bà con khoái trá bàn tán nhiều nhất là chuyện chàng áo da đen Huang, chủ tập đoàn nghìn tỉ đô la Nvidia, ăn bún ốc vỉa hè, cam kết đào tạo một triệu người am hiểu AI cùng lập căn cứ thứ hai về công nghệ chip của tập đoàn ngàn tỉ đô la này tại Việt Nam.
Ai cũng biết cái gì thực sự đang diễn ra trong suy nghĩ, tâm trí, tình cảm của đa số Dân Việt đối với các ông chủ láng giềng khổng lồ Trung Quốc và đối với các ông chủ công nghệ Mỹ.
Tôi lớn lên trong một gia đình có đặc quyền, đặc lợi, dù không nhiều. Những năm 1960 miền Bắc Việt Nam hầu như không có nền kinh tế nên cán bộ không sướng hơn dân là mấy. Chiếm đặc quyền muốn nhũng cũng chẳng có gì để tham. Nhưng cái khoản thông tin thì chắc chắn là tôi hơn bọn trẻ cùng lứa.
Xài đồ sang mãi hóa nghiện. Năm 1967, tôi sang Đông Đức học nghề. Đang từ đói ăn sang chỗ thừa bơ sữa mà chẳng thấy sướng. Đó là vì thiếu các nguồn tin « mật » lấy từ đài địch. Ở sát nách Tây-Berlin nhưng vì mù chữ Đức nên có đài, có ti vi cũng như không.
Thức ăn tinh thần chủ yếu là các bản tin của Đại sứ quán gửi về hàng tháng, toàn chuyện giáo điều, ta thắng địch thua. Đã thế còn luôn phải nâng cao cảnh giác cách mạng, cảnh giác cả với các bạn Đông Đức. Họ đang cưu mang mình mà luôn bị phê là ăn phải bả xét lại của Liên Xô. Những trò đó tôi thuộc lòng từ hồi 10 tuổi.
Cứ nghĩ miền Bắc tiến nhanh tiến mạnh tiến vững chắc lên chủ nghĩa xã hội mà còn thế, thì miền Nam bị giày xéo dưới “gót giày Mỹ ngụy” không thể nào khá nổi. Chắc đám phóng viên phương Tây kia đã “tô hồng” khung cảnh xe cộ, đường sá ở miền Nam, nhất là phố phường Sài Gòn.
Nhiều bức ảnh, ngay từ những năm 1957-1958 đường Sài Gòn đã nhan nhản xe taxi. Thập niên 60, ô tô chạy như mắc cửi. Cũng có xe đạp, xích lô, tuy nhiên xe máy Vespa, Honda mới là đội ngũ chiếm lĩnh mặt đường. Công chức, giáo viên, nhân viên sở này sở nọ đều ngự trên xe Vespa Super hoặc Vespa Sprint.
Thầy Võ Thanh Long dạy cùng trường với tôi chỉ xài rặt loại Vespa. Thầy kể từng mua chiếc Super từ hồi học đại học, mà gia đình ở miền Trung cũng chỉ “gia tư thường thường” chứ không phải hạng giàu có. Sinh viên học sinh ai cũng có xe đạp, nhiều đứa còn được cha mẹ mua cho xe máy đi học.
Làm con dân xứ này luôn có những thứ để quan tâm, nặng cái đầu, mà nhiều chuyện nhiều điều rất vớ vẩn chả đâu vào đâu. Nào là tranh cãi về phim Đất rừng phương Nam, nào vụ bắt Ngọc Trinh, bênh Cơ Nghiệp, ì xèo việc bỏ phiếu tín nhiệm, chê sao lắm giáo sư tiến sĩ...
Hôm qua hôm xưa lại chuyện Thành Bưởi thành bòng. Bà bạn tôi cười bảo ung cái thủ. Tôi nói ai biểu bà quan tâm cho lắm vào, lại còn than thở.
Nhân vụ Thành Bưởi, nhớ chuyện đi lại những năm nào, chửa xa xôi gì. Thời bao cấp, ở miền Bắc trước và sau năm 1975, ở miền Nam sau 1975, khi nhắc lại, người ta chỉ thường nói tới những đói rét (không có ăn, không có mặc) mà thường quên chuyện đi lại. Thực ra, đó là một chương sử hãi hùng, khổ nạn. Con người bị hành hạ như con vật.
Không ít người đang lên án việc Israel phong tỏa Dải Gaza bằng việc cắt nguồn cung điện, nước và hậu cần là vô nhân đạo. Là độc ác đối với hơn 2 triệu người Palestine ở đó, nơi có diện tích chỉ 34 km2.
Tuyên truyền đó đã lừa gạt được không ít người và cứ thế lan truyền. Còn sự thật thì:
1/ Điều mà tôi ngạc nhiên là sự vô lý đến không chấp nhận được là hơn 2 triệu người sinh sống trong không gian 34 km2 mà họ vẫn vô tư chia sẻ, lan truyền không chút nghi ngờ. Sự thật thì Dải Gaza có diện tích hơn 364 km2.
Cách nay 69 năm, ngày 10.10.1954, những người lính Pháp cuối cùng xếp hàng ngay ngắn rời khỏi Hà Nội, theo lối cầu Long Biên do chính họ xây dựng, để về Hải Phòng tập kết 300 ngày chờ rút hết về nước. Nay ở bãi biển Đồ Sơn vẫn còn di tích bến Nghiêng, nơi quân Pháp xuống tàu hồi hương.
Pháp rút, quân ta vào tiếp quản thủ đô Hà Nội trong sự chào đón của nhân dân. Đoàn xe chở tướng Vương Thừa Vũ - Chủ tịch Ủy ban quân chính (quân quản) Hà Nội, bác sĩ Trần Duy Hưng - Chủ tịch Ủy ban hành chính Hà Nội đã cùng bộ đội vào nội thành qua năm cửa ô một cách hòa bình, không một tiếng súng nổ nào.
Nhạc sĩ Nguyễn Thành viết "Khi đoàn quân tiến về mùa thu ấy/Nhịp trống rung ba mươi sáu phố phường". Ngày 10.10 được lịch sử gọi bằng cái tên chính xác với thực tế, “ngày tiếp quản thủ đô”. Lứa chúng tôi khi học phổ thông (từ lớp 1 tới lớp 10) sách giáo khoa và lời thầy cô, lời cán bộ đều ghi rõ, nói rõ là “ngày tiếp quản thủ đô 10.10”.
Tôi mở báo Thế giới & Việt Nam, tiếng nói chính thức của Bộ Ngoại giao xứ ta, coi xem nó nói gì, gặp ngay cái tin này.
Nó rút tít "Bất chấp căng thẳng, Nga chấp nhận đề xuất đối thoại từ Nhật Bản".
Nếu chỉ đọc mấy chữ tít ấy, ai cũng hiểu rằng Nga ở thế thượng phong, bề trên, "thương ai thì kẻ ấy được nhờ", rộng lượng, không thèm chấp. Nói túm lại là cao thượng, quân tử, chính nghĩa. Còn Nhật Bản, theo nội dung đó thì là dạng kẻ dưới, tầm thấp, phải quỵ lụy, xin xỏ, hạ mình.
Ngoại giao tức là quan hệ (giao) với bên ngoài (ngoại). Nhà này với nhà kia có mối đi lại với nhau cũng là ngoại giao, dù chỉ láng giềng cách nhau bờ giậu mùng tơi hoặc bức tường gạch cắm mảnh chai mảnh sành.
Nhiều người đã nhầm khi cho rằng đã nói tới ngoại giao thì chỉ ở tầm quốc gia. Trong mối giao tiếp hàng xóm láng giềng đời thường đã đầy phức tạp, huống hồ giữa nước này với nước khác.
Con người là thứ động vật nhiều mưu mẹo nhất trong muôn loài, và điều này được thể hiện rõ nhất ở ngoại giao. Đám cầm quyền mỗi quốc gia dùng đủ mọi thủ đoạn để giật lợi ích về cho nước mình, bất kể sự trơ tráo thủ đoạn hay mềm mỏng khéo léo. Dù nó có hiệu quả gì đi nữa thì cũng chẳng đáng khen. Không thể khen cái thứ trái với lương tâm, đạo đức con người.
Việt Nam thường xuyên bị các nước phương Tây chỉ trích về các vấn đề nhân quyền. Mỗi lần bị chỉ trích thì Việt Nam bao giờ cũng chối bai bải.
Ok. Ta có đường lối độc tài của ta thì ta cần phải chối và che đậy. Nhưng khi không thể nào che đậy được nữa thì cũng nên xem lại làm thế nào cho nó có hiệu quả và đỡ trơ trẽn.
1. Viếng thăm Việt Nam vào tháng 2-1993, Tổng thống François Mitterand có phát biểu :
Chẳng vậy mà suốt những ngày qua, trước thông tin Việt Nam - Hoa Kỳ xác lập mối quan hệ ngoại giao mới, đã khiến hầu như tất cả truyền thông và cư dân mạng Trung Quốc nổi sóng.
Ở đó, họ dường như được điều khiển và kích hoạt một cách có hệ thống và chỉ đạo, chia làm hai luồng tuyên truyền:
- Một luồng thì ca ngợi mối quan hệ Trung - Việt hữu nghị, bền lâu và chí cốt.
- Một luồng thì kích động hận thù Việt - Mỹ, kèm theo đó là giọng điệu dọa dẫm của kẻ bề trên.
Trong tự truyện "Du học Mỹ tuổi mười sáu" của cô bé Vi Trịnh (ái nữ của ông bạn Trịnh Bá Ninh) có một chuyện nhỏ nhưng phản ánh tầm cỡ khổng lồ của một nền giáo dục.
Hôm đó có giờ giảng của thầy về chiến tranh. Nhưng vì thầy biết trong lớp có một sinh viên người Việt và thầy không muốn cô bé bị tổn thương thêm, vì thế, thay vì giảng oang oang trên bục, thầy cho sinh viên về nhà tự học qua sách vở, tài liệu rồi lặng lẽ trả bài cho thầy.
Quyết định của thầy giáo, cho thấy hai điều:
Hai ngày liên tiếp vừa qua cho thấy báo chí cách mạng ngày càng mất uy tín. Hôm trước thì vụ bắt cóc trẻ con, đăng tin như một đàn vẹt, phủ nhận chuyện nghi can là cảnh sát giao thông. Hôm sau thì vài báo còn quay xe, sau khi Công an chính thức công nhận chú kia là công an.
Đúng ra làm báo có tâm thì cũng phải tự điều tra nhân thân thằng kia, dễ ợt, như báo Giao thông làm đó. Rồi để tránh bị Công an xử lý thì cũng nên đăng tin cho khéo léo nước đôi.
Đại khái cần viết: "Theo thông tin ban đầu do Công an cung cấp thì nghi phạm không phải là công an. Thông tin cụ thể về nhân thân nghi phạm chúng tôi sẽ cung cấp sau khi có điều tra thêm...". Ít ra nó cũng thể hiện tư cách tương đối độc lập của người làm báo tử tế. Đây đồng loạt khẳng định như đúng rồi là thằng ấy không phải công an đâu!
