Tin tức, bình luận, phóng sự, hậu trường chính trị quốc tế
Làn sóng biểu tình chống zero Covid ở Trung Quốc và chiến tranh Ukraina là hai chủ đề chia nhau trang nhất các nhật báo Pháp hôm nay. Nhật báo kinh tế Les Echos chạy tựa « Covid : Phẫn nộ dâng cao ở Trung Quốc », tương tự với Libération « Trung Quốc, một sự phẫn nộ dễ lây lan ». Le Monde cho biết « Tại Donbass, quân Nga ngã rạp dưới sự quan sát của drone Ukraina », còn Le Figaro nhận thấy « Cuộc chiến tranh ở Ukraina gây căng thẳng tại Nga ».
Liên quan đến chiến tranh ở Ukraina, Le Monde nói về kỹ năng vi tính và cơ khí đã giúp lực lượng vệ quốc vượt trội quân Nga.
Bên cạnh những vũ khí hiện đại của phương Tây như Himars của Mỹ hay Caesar của Pháp đã chứng tỏ hiệu quả trên chiến trường, nhà nghiên cứu Thibault Fouillet, Quỹ Nghiên cứu Chiến lược nhấn mạnh đến khả năng thích ứng và tìm ra những giải pháp mang tính sáng tạo của quân đội Ukraina.
Phân tích « Những rạn vỡ của quyền lực Putin », Le Figaro nhận thấy tổng thống Nga sau 22 năm nắm trọn quyền hành, dường như hoàn toàn bị cắt đứt với thực tại. Putin cho tổ chức buổi lễ huy hoàng trên quảng trường Đỏ để mừng việc sáp nhập bốn vùng của Ukraina, trong lúc đó quân Nga phải chạy bán sống bán chết khỏi Lyman - một trong bốn vùng đất bị biến thành đất Nga trên giấy. Theo lẽ thông thường, một khi chiếm xong mới nhập vào được, đằng này Putin sáng tác ra kiểu sáp nhập tuy vẫn chưa kiểm soát nổi. Le Monde tiết lộ thêm, lẽ ra nếu được rút lui thì lính Nga không chết nhiều như thế trong trận Lyman, nhưng Putin muốn cho buổi lễ được trọn vẹn...
1. Người Nga từ lâu đã có xu hướng phát triển nền văn minh có giao lưu quốc tế nhưng rất khép kín do bản chất người Nga vừa thông minh, ngạo mạn, nhưng lại vừa tự ti.
Kết quả là đa số các sản phẩm người Nga làm ra (có khi phải theo đuổi bằng cách ăn cắp công nghệ, ăn cướp công nghệ, hoặc học mót, làm nhái), cũng đáp ứng nhu cầu phát triển của xã hội Nga có cái mà dùng. Nhưng không thể cạnh tranh quốc tế, bán được ở nước ngoài.
Nga đã áp mô hình này cho Liên Xô trước đây cùng toàn bộ khối SEV gồm 11 thành viên xã hội chủ nghĩa cũ (trong đó có Việt Nam ta). Mô hình này thích hợp khi có một quy mô thị trường, dân số và tài sản đủ lớn cách biệt được với thế giới còn lại bằng bức màn sắt kinh tế chính trị, tài chính và lưu chuyển thương mại.
Sự rẻ tiền sẽ không đảm bảo được tính mạng. Thà mua 1 vũ khí hiện đại đắt tiền, bắn trúng đích trước để sống sót, còn hơn mua 10 vũ khí rẻ tiền, bắn trượt để bị tiêu diệt. Quân đội Việt Nam cần một chuẩn hóa mới.
TẠI SAO QUAN HỆ ẤN - NGA SUY GIẢM?
1. QUAN HỆ ẤN-TRUNG TÁC ĐỘNG ĐẾN QUAN HỆ ẤN-NGA, ẤN-MỸ
Cuộc chiến tranh Nga-Ukraine đã vẽ lại bản đồ quan hệ giữa nhiều nước. Trong số các sự thay đổi quan hệ địa chính trị thế giới có tầm ảnh hưởng đáng kể là sự thay đổi quan hệ Ấn-Nga, Ấn-Mỹ. Nhìn cho kỹ thì quan hệ Ấn-Nga, Ấn-Mỹ chịu sự chi phối một mức độ đáng kể của quan hệ Ấn-Trung.
Mấy ngày ít nghe chiến sự, qua báo ta cũng biết hình như Ukraina tấn công, rồi hình như Nga tháo chạy bỏ một số vị trí quan trọng để bẫy đòn hồi mã thương.
Rồi nay đọc thấy VOV và nhiều bạn redbull ca ngợi Nga diệt quân Ukraina phát xít đến gần ngàn mỗi ngày, rồi...ngài Pu thản nhiên báo mọi thứ chưa đánh thật và chưa mất gì! Rảnh Chủ nhật ngủ chán lại vào mạng xem dân Ukraina nói gì.
Thì ra vẫn như hồi đầu cuộc chiến, người Ukraina đã tiếp tục chơi mô hình với người Nga vì biết đặc tính dân nghiện rượu rất dễ lừa: các giàn Himars thường có đội hậu cần bằng gỗ, khi bắn xong họ để lại đám sinh đôi nổi trên nước đó dưới đám khói bụi chưa tan. Rồi radar phản pháo của Nga chờ vệ tinh xác định là dập mươi con hành trình vào, để báo về ghi công cho lão Konashenkov rằng đã phá hủy vượt số giàn Himars mà Mỹ đưa vào Ukraina.
Phóng viên Charles Maquet của L'Express nhớ lại một đêm mùa đông năm 2014 ở Maidan. Khí lạnh đốt cháy buồng phổi, nhưng không ngăn được người dân Ukraina đổ về quảng trường này. Cuộc cách mạng đang diễn ra, biển người xuống đường để đuổi tổng thống thân Nga Iakounovitch.
Năm 1960 các đơn vị hành chính thuộc thành phố trong nội thành Hà Nội gọi khác bây giờ.
Trong nội thành chia thành các khu phố, gọi tắt là khu, dưới khu chia thành các khối. Các khối không phải là một cấp hành chính. Mọi việc hành chính đều giải quyết trên khu. Năm 1960 có 8 khu, trong đó có khu Hàng Cỏ, khu Hai Bà. Sau đó mới sáp nhập lại còn 4 khu.
Bọn trẻ chúng tôi hồi năm 1960 thường đố nhau: Hà Nội có khu nào bẩn nhất, khu nào nuôi nhiều trâu bò nhất. Bên kia không đoán được, chúng tôi vỗ tay cười: dễ thế mà không đoán ra! Sau năm 1980, thực hiện Hiến pháp 1980 mới chia thành quận, thành phường. Phường trở thành một cấp hành chính. Bộ máy hành chính ở phương lớn dần lên như ngày nay.
Tôi từng nghĩ và giờ vẫn nghĩ rằng, nếu một đời chủ tịch thành phố Hà Nội mà giải quyết xong việc chỉnh trang các tuyến vỉa hè thuộc loại xấu xí và luôn nguy hiểm cho người đi bộ, làm sạch những cái hồ nước và những con sông đang chết…thối, trả lại không gian xanh, yên bình cho những cái công viên sặc mùi thịt chó và dầu máy… thì đã xứng đáng ghi vào sử xanh thành phố.
Nhưng tôi biết, ngay cả những việc đơn giản như vậy, ông bà ta cũng khó mà làm nổi.
Cơ chế chỉ là một nguyên nhân. Nguyên nhân quan trọng hơn là tài năng cá nhân.
Thế giới bước sang thế kỷ XXI đã “nhận lấy” ngay một vụ khủng bố kinh hoàng vào tận kinh đô tài chính của nước Mỹ, thành phố New York. Trong tất cả những hệ lụy hay hậu quả kéo theo nó, có cuộc chiến tranh tấn công vào Afghanistan.
Hồi đó, cuộc tấn công của liên minh do Hoa Kỳ dẫn đầu đã diễn ra trong 5 (năm) tuần và kết thúc bằng sự sụp đổ của chế độ Taliban.
Đó là một trong những ví dụ về “xung đột hạn chế” và nó đại diện cho lý thuyết chiến tranh trong thế kỷ XXI, dù thực chất lý thuyết này đã được bắt đầu từ 10 năm trước, trong cuộc chiến tranh vùng Vịnh lần thứ nhất. Sẽ có độc giả phản đối tôi khi dẫn chứng rằng cuộc Chiến tranh Afghanistan đã kéo dài 20 năm, nhưng nó là cả một quá trình chiếm đóng, bình định, nội chiến… và các hoạt động quân sự chỉ đóng vai trò phụ trợ cho quá trình kia mà thôi.
1. Hồi Liên Xô (trước 1991) cũng bị cấm vận, nhưng lúc đó hệ thống sản xuất của Liên Xô gắn với các nước xã hội chủ nghĩa khá đông đảo và rộng lớn cùng các nước "ngả theo Liên Xô" tạo thế phân chia hai cực. Dù khó khăn và lạc hậu, nhưng các ngành công nghiệp Liên Xô vẫn sống được.
Dù cho xe Zill, Uaz, Lada không bằng Volvo, Mitsubishi, Mercerdes nhưng vẫn dùng chạy được, sản xuất khép kín trong khối SEV, thị trường khá rộng (trong đó có Việt Nam).
Dù máy bay TU, IL bay không hiệu quả nhưng vẫn bay khá an toàn, chở khách được bay các chuyến bay như mắc cửi khắp nơi.
Mấy hôm nay dường như quân Ukraine bắt đầu phản công. Sau cái trận dùng dronestấn công đảo Rắn, nay đến trận phá hai chiếc cầu phao cùng bắn cháy hơn 70 xe quân sự các loại, mà Ukraine không thiệt hại nhân mạng vì họ chỉ bắn pháo từ xa. Rõ ràng vũ khí đã phát huy tác dụng.
Tui không hiểu lắm những trận đánh ở Donbass. Có xem bình luận của bạn Phúc Lai mỗi ngày mà cũng không mở mang trí tuệ gì hơn. Tui chỉ thắc mắc vì sao quân Ukraine không thể ứng cứu Mariupol? Rồi tại sao cái thành phố Izyum lại như là chiếc chìa khóa mở ra chiến thắng cho quân nào kiểm soát được nó. Đại khái ... "thợ hồ" mà bàn "chuyện lớn" đó mà, có những cái ngoài tầm hiểu biết của mình.
Buồn buồn mới lật bản đồ Ukraine xem kỹ lại thì mới thấy thành phố nào có nhiều con đường nhập vô là thành phố quan trọng. Thì thấy Kiev, Lviv và Odessa là những đầu mối giao thông, các con đường đều dẫn về đây.
Một người bạn biểu cho ý kiến về việc mới xảy ra, việc cậu học sinh nhảy từ lầu hai mươi tám xuống mặt đất.
Ý kiến đầu tiên và bao trùm là quá buồn và quá thương, thương con và thương cha mẹ. Đồng thời cũng cám ơn Trời Phật cho mình và cho các bạn mình không rơi vào trường hợp như vậy.
Từng biết một gia đình, anh chị hết sức chìu ý con. Anh chị có trình độ học vấn nên cũng bỏ nhiều thì giờ cùng con tìm những giải pháp trên đường hướng tới tương lai. Các giải pháp anh chị đưa ra luôn có tính cách “tư vấn” và để con quyết định. Anh chị thực lòng hiếu thuận với cha mẹ. Anh chị làm lụng cả đời chỉ để lo cho con vì lo cho con là niềm vui của anh chị. Nhưng người con lúc nào cũng chống đối anh chị.
Mỹ và các nước Âu châu trong khối NATO đã kết hợp, tạo thế đối nghịch. Australia, Canada, và New Zealand vốn liên minh với Anh, Mỹ. Các nước Á Đông, Nhật Bản, Nam Hàn, Đài Loan đứng cùng với Mỹ.
Chiến Tranh Lạnh mới đã bắt đầu trên mặt trận kinh tế, trước khi cuộc chiến Ukraine kết thúc. Một bên, Nga có ít nhất 7 đồng minh. Kazakhstan, Belarus đóng vai chư hầu Nga. Trung Cộng không chống lại cuộc xâm lăng Ukraine của Nga, kéo thêm Cambodia và Lào. Syria đứng hẳn về phía Nga, đang gửi quân qua giúp Putin. Đại sứ Bắc Hàn Sin Hong Chol gặp thứ trưởng ngoại giao Nga Igor Morgulov, có thể gửi lính sang Ukraine cho Putin.
Bên kia, Mỹ và các nước Âu châu trong khối NATO đã kết hợp, tạo thế đối nghịch. Australia, Canada, và New Zealand vốn liên minh với Anh, Mỹ. Các nước Á Đông, Nhật Bản, Nam Hàn, Đài Loan đứng cùng với Mỹ.
Cậu "thanh niên" với gương mặt búng ra sữa này là ai? Đó là Mykhailo Fedorov, 31 tuổi, Phó Thủ tướng kiêm Bộ trưởng Bộ chuyển đổi kỹ thuật số quốc gia của Ukraine.
Cậu được bổ nhiệm ghế bộ trưởng năm 2019 ngay sau khi Volodymyr Zelensky đắc cử tổng thống. Lúc đó Fedorov 28 tuổi. Chiến dịch vận động các tập đoàn truyền thông khổng lồ thế giới để thực hiện màn đánh tổng lực nhằm vào Nga những ngày qua là nhờ gần như một tay Fedorov.
Mykhailo Fedorov làm việc hiệu quả đến mức Emerson Brooking, thành viên cấp cao tại Hội đồng Đại Tây Dương, người nghiên cứu cách sử dụng phương tiện truyền thông xã hội trong chiến tranh, cũng phải thốt lên: Khả năng lôi kéo đầy thuyết phục của Mykhailo Fedorov đối với các công ty công nghệ khổng lồ là “phi thường”, vì thông thường, những ông trùm công nghệ chỉ nghe theo chính quyền hoặc bị áp lực của số đông người tiêu dùng.
Ngay khi Putin tràn quân vào Ukraina thì phương Tây đã cấm vận một phần hàng không dân dụng Nga. Máy bay Nga không được bay qua không phận của tất cả các nước trong EU, Bắc Mỹ (gồm Canada, Mỹ).
Tức là các hãng hàng không Nga không được chở khách đến, đi từ các nước EU, Bắc Mỹ. Hàng không Nga mất một thị trường quốc tế quan trọng nhất (Hôm trước một máy bay Nga hạ cánh ở Istanbul đã bị nhà chức trách Thổ Nhĩ Kỳ bắt giữ).
Nếu phương Tây cấm vận cả trong lĩnh vực máy bay, công nghệ hàng không thì các hãng hàng không Nga coi như tê liệt hoàn toàn trên thị trường quốc tế.
Kỹ thuật số đã mang đến những thay đổi kỳ diệu cho đời sống loài người. Nhưng sự ra đời của kỹ thuật số khởi nguồn từ các nghiên cứu cơ bản. Nghiên cứu cơ bản quyết định mọi tiến bộ vượt trội quan trọng của công nghệ mà kỹ thuật số chỉ là một ví dụ.
1. Những dấu mốc đá tảng của chuyển đổi số
Vài năm gần đây, ở Việt Nam nói nhiều về chuyển đổi số như là “một liệu thuốc thần kỳ toàn năng cho mọi căn bệnh”. Giữa nói và thực hành ở Việt Nam còn có một khoảng cách rất lớn. Với thế giới, chuyển đổi số được các nước tiên tiến thực hành đã nhiều chục năm, bắt đầu thừ thập niên 1950 và về sau, mỗi ngày một vũ bão hơn.
1. Tin một công ty tư nhân Việt Nam chi 1,1 tỉ USD (24.500 tỉ đồng) để mua 1 héc ta đất (10.060 m2) ở Thủ Thiêm, đến cùng khoảng thời gian với tin tập đoàn LEGO của Đan Mạch đầu tư hơn 1 tỉ USD để xây dựng nhà máy tại Bình Dương. Và tin Bắc Ninh trao giấy đầu tư 1,6 tỉ USD cho tập đoàn Amkor của Hàn Quốc để xây dựng nhà máy lắp ráp, thử nghiệm vật liệu và thiết bị bán dẫn.
Các tin trong cùng thời gian nhưng đã mang đến những cảm xúc trăn trở trái ngược.
2. Cùng là 1 tỉ USD đầu tư, nhưng doanh nghiệp nước ngoài đầu tư vào công nghệ, bán cho người ngoại quốc để thu tiền về nội quốc; còn tỉ phú Việt Nam thì dùng đất Việt Nam xây nhà bán cho người Việt Nam, thu tiền của người Việt Nam.
Le Monde ghi nhận, là quốc gia nằm trong số những nước nghèo nhất cách đây nửa thế kỷ, Trung Quốc nay sắp sửa vượt qua Hoa Kỳ. Phương Tây ngỡ rằng việc mở cửa Hoa lục sẽ đi kèm với dân chủ hóa, nhưng đã lầm lẫn lớn.
Tháng 7/2020, Trần Nhất Tân (Chen Yixin), tổng thư ký Ủy ban Chính Pháp của đảng cộng sản Trung Quốc đã cảnh báo « phải nạo nọc độc đến tận xương tủy ». Vài tháng trước đó, một loạt thanh trừng đã nhắm vào công an, tòa án và bộ phận an ninh – trung tâm của quyền lực. Những con người mà Tập Cận Bình đòi hỏi « trung thành tuyệt đối, trong sạch tuyệt đối, đáng tin cậy tuyệt đối », theo công thức của bộ trưởng Công an Triệu Khắc Chí (Zhao Kezhi).
