Phan Hân - Khi thành lũy cuối cùng sụp đổ

Câu chuyện cô giáo phải quỳ gối xin lỗi phụ huynh học sinh ở Bến Lức, Long An làm tôi nhớ tới bộ phim Tokyo Sonata, có nhân vật người chồng kiểu mẫu Nhật (khô khan, gia trưởng, độc đoán) bị mất việc nhưng giấu không nói cho vợ con biết. Đến tháng vẫn xoay sở đưa tiền lương cho vợ, còn mình thì xếp hàng ăn đồ ăn từ thiện phát miễn phí ngoài công viên.

Người vợ cũng kiểu mẫu Nhật (nhẫn nhục, dịu dàng, tận tụy) có lần nhìn thấy chồng trong công viên nhưng im lặng không nói gì. Đến một hôm, ông chồng nổi cơn đập thằng con trai te tua vì nó giấu cha mẹ đi học piano, bị ông phát hiện. Người vợ trong lúc tức giận trước sự thô lỗ của người chồng, đợi đứa con đã lên gác, mới nói thẳng với chồng là bà đã nhìn thấy ông ta xin đồ ăn miễn phí.

Ông chồng ngỡ ngàng hỏi: Em biết sao không nói gì? Bà vợ đáp: Nói ra thì anh còn quyền uy gì trong cái nhà này nữa? Và trước khi bỏ đi chỗ khác, bà ấy vứt bỏ hết mọi nhẫn nhục, dịu dàng, tận tụy, văng tục một câu, khẽ thôi, nhưng khiến ông chồng chết lặng: Quyền uy cái cục shit!

Nghĩ mà coi! Một người thầy giáo, cô giáo, họ chỉ có chút quyền uy với lũ học trò nghịch ngợm. Với bảng đen phấn trắng và cây thước trong tay, điểm số trong sổ để có chút quyết định tối thượng trong lớp học. Để bằng sự kính nể nhỏ nhoi kia, đứa học trò may ra lớn lên đàng hoàng, ngay ngắn.

Còn khi bước ra khỏi cửa lớp, cổng trường, vai trò của người thầy thực yếu ớt đến dường nào? Họ không có địa vị hay quyền lực gì trong xã hội ngoài sự tôn trọng mang tính nhân văn mà xã hội tự quy định “Nhất tự vi sư, bán tự vi sư”, “Muốn con hay chữ phải yêu lấy thầy”. Chính chúng ta là những người tự giác nâng tầm nghề giáo lên thành một nghề cao quý, để làm gì? Để họ còn có được một hình ảnh thiêng liêng, để con cái chúng ta nhìn vào mà nể trọng, mà lo học hành.

Biết bao nhiêu đứa con nít, ở nhà cha mẹ nói nó cãi xon xỏn, nhưng nghe tiếng thầy cô là nó sợ một phép! Thầy cô có cho nó ăn, cho nó mặc đâu mà nó phải sợ? Cái sợ đó hình thành từ quyền lực thiêng liêng thầm kín, hình thành bởi cả một xã hội mặc nhiên kính trọng người thầy. Tâm thức kính trọng đó lan tỏa lên đứa trẻ, làm nó kính trọng theo. Chứ ngoài ra, ai nghĩ rằng mọi người thầy đều đánh đòn hay phạt quỳ là khiến đứa trẻ sợ?

Nói về phạt quỳ. Tôi thấy không vấn đề ẩn ức gì cao đạo khi một đứa trẻ dưới 6 tuổi bị phạt quỳ gối trong góc nhà, góc lớp khi nó làm sai. Người Á đông coi đó là hình phạt làm đứa trẻ biết khiêm nhường, ngoan ngoãn. Hồi nhỏ tôi cũng bị, và nếu tôi có con, thà phạt quỳ trong góc còn hơn đánh nó.

Tuy nhiên, hình phạt này qua khỏi 6 tuổi là không ổn. Đứng khoanh tay trong góc hay úp mặt vào tường là vừa rồi, quỳ với một cá nhân trên 6 tuổi là không nên. Cô giáo đó đã sai. Mà những cô giáo nói chung thì xin lỗi, sự văn minh của họ cũng có giới hạn.

Làm sao một người quanh năm chỉ loay hoay với đám con nít, bài vở thì 20 năm vẫn nhai đi nhai lại, không đi đâu xa, không gặp ai mới… Làm sao cô ấy văn minh hơn đây? Cho nên với một cô giáo vùng ven của một tỉnh lỵ, việc phạt học trò quỳ gối không phải là cá biệt. Và tôi đoán, cô cũng không coi đó là một sự sỉ nhục gì quá đáng. Cho nên, chính cô ấy, mới thật dễ dàng làm sao, quỳ gối trước những kẻ khác!

Cái làm tâm trí tôi chấn động chính là hành động chấp nhận quỳ gối của một người thầy, một người trưởng thành, một cá nhân có đầy đủ suy nghĩ tỉnh táo cùng một điều buộc không thể quên: Lòng Tự Trọng.

Mà có báo viết, cô ấy quỳ đến 40 phút!

Tôi thật, không thể tưởng tượng nổi.

Cô giáo kia không có lòng tự trọng đã đành! Tôi thấy chua chát lắm! Nhưng còn các người, các người đang làm gì vậy?

Xã hội này chưa đủ bẩn thỉu, tệ hại hay sao?

Chúng ta đã từng chứng kiến và chửi rủa bọn thiếu niên hôn ghế thần tượng ca nhạc, rồi cả thanh niên gần 30 tuổi quỳ gối lạy thần tượng Jack Ma. Đó là những hình ảnh hot, giật gân được truyền thông lan tỏa khắp nơi. Còn những hình ảnh nhan nhản mỗi ngày khác. Cảnh cha nát rượu, mẹ cờ bạc. Cảnh con chửi mẹ, em giết anh… Đâu có thiếu gì. Xã hội chúng ta chưa đủ kinh tởm sao?

Văn hóa suy đồi, lòng người hoang dã. Không đức tin, không giá trị. Mọi thứ đảo lộn, tất cả bị chi phối bởi quyền lực và tiền lực. Những bức tường gia phong, nề nếp, lễ giáo, tiết hạnh… đều đã bị xô đổ hết rồi. Okay, có khi các người đã nhân danh “sự tiến bộ” mà xô đổ chúng. Nhưng còn có những thứ chúng ta phải gìn giữ chứ? Sao không cố mà giữ lấy chút thành trì còn sót lại? Nếu gẫy đổ hết rồi thì ta còn biết nương tựa vào đâu mà sống?

Sự tôn trọng dành cho người thầy, phẩm giá của họ có làm ảnh hưởng gì đến các người không mà các người nỡ hủy diệt đi như vậy?

Cứ nhìn đi, khi cái tin cô giáo bị quỳ gối ấy lan truyền trên mạng, bao nhiêu đứa con nít, con của chính các người đấy, đọc được tin. Và chúng nó sẽ nhìn về thầy cô mình như thế nào? Rồi mai đây, ai có thể dạy dỗ chúng đây?

Hãy tưởng tượng cảnh cả đám con nít cười giỡn kháo nhau: mày đừng sợ, thầy mà rầy phạt, mình về méc cha mẹ mình, đánh cho ổng một trận, bắt phạt quỳ luôn!

Những đứa trẻ không có gì để sợ đó, nó sẽ lớn lên thành người như thế nào?

Và nói riêng với cái bọn phụ huynh ở Long An, cái bọn bắt cô giáo phải quỳ ấy! Tôi không tin rằng con của chúng là những đứa trẻ ngoan. Làm sao bọn cha mẹ mất dạy đó có thể có được con ngoan?

Ngày hôm nay cha mẹ bắt cô giáo phải quỳ. Tôi tin tương lai không xa, con cái chúng sẽ bắt chúng, cha mẹ, phải quỳ thôi. Tin tôi đi! 20 năm nữa nếu có chuyện đó, khi đọc tin trên báo, các bạn hãy lục lại xem có phải con của thằng Luật gia gì đó không nha! Tôi còn chả buồn nhớ tên của nó. Khinh đến không muốn nhớ.

Câu chuyện quỳ tưởng nhỏ, nhưng nó chính là hồi chuông cuối cùng, là giọt nước tràn ly, báo hiệu nền văn hóa của xứ sở này đã hoàn toàn đổ vỡ.

FB PHAN HÂN 06.03.2018