Tàu hải cảnh TQ kéo lên một khúc gỗ mà họ quy cho VN thả chướng ngại vật, 05/05/2014. |
Dưới đây là phần diễn đạt của nhà báo Phạm Chí
Dũng trong tương tác với các vấn đề đặt ra từ người điều phối chương trình SBTN
- luật sư Nguyễn Văn Thân - và các diễn giả khác.
-
LS Nguyễn Văn Thân: Chúng tôi xin trân trọng
đón chào TS Phạm Chí Dũng là một nhà báo tự do ở Việt Nam. Câu hỏi đặt ra là
thái độ của người Việt hải ngoại nên như thế nào đối với khuynh hướng thương
thảo của nhà nước CHXHCN Việt Nam hiện nay về vấn đề TPP. Tuy nhiên chúng tôi
muốn được lắng nghe ý kiến của nhà báo Phạm Chí Dũng là, đối với anh thì các
cộng đồng người Việt hải ngoại nên có thái độ như thế nào, và vấn đề Việt Nam
thương thảo để vào TPP thì gồm những phần nào ?
-
TS Phạm Chí Dũng: Tôi nói với quý vị về cảm nhận của tôi là một người trong nước. Theo tôi có thể là ngay trong năm nay,
vào khoảng tháng 9, tháng 10 sẽ có những tín hiệu mới về vấn đề TPP, tức Nhà nước Việt Nam có thể được tham
gia vào TPP một cách đặc cách chứ không phải theo cách bình thường. Những vấn
đề được đặt ra vào năm 2013 và lời hứa của ông Barack Obama - Tổng
thống Hoa Kỳ - về
khả năng sớm nhất để Việt Nam có thể tham gia vào TPP, theo tôi chỉ là một lời hứa không có
thời hạn cụ thể. Năm 2013 đã kết thúc mà vẫn không có tín hiệu nào cho thấy
Việt Nam có thể tham gia vào TPP.
Tới nay đã có 21-22
vòng đàm phán. Vòng đàm phán vừa
qua cũng chỉ giải quyết một số khúc mắc giữa Nhật Bản và Mỹ, trong khi đó Việt Nam được
đặt ra như một tiêu điểm. Theo
ông Trần Quốc Khánh, Thứ trưởng
Bộ Công thương trong đoàn đàm phán phía Việt Nam, sau khi ở Mỹ về thì ông Khánh có nói
là Việt Nam là một trường hợp khó khăn. Một khi Bộ Công thương là một thành phần
thường trực của phái đoàn Việt Nam ở TTP mà đã nhận xét như vậy thì có lẽ Việt
Nam là một trường hợp khó khăn nhất.
Điều khó khăn nhất
có lẽ là vấn đề mà như anh
Paul Huy Nguyễn và Bác sỹ Nguyễn Mạnh Tiến vừa nói, đây chính là vấn đề dân chủ và nhân
quyền. Ông Tom
Malinowski, trưởng phái đoàn đàm phán của Hoa kỳ trong đối
thoại Việt Mỹ vừa rồi tại Washington đã nói nhân
quyền là một ưu tiên đặc biệt, ưu tiên cao nhất trong quá trình làm việc giữa
Việt Nam và Hoa Kỳ. Như vậy dân chủ, nhân quyền là vấn đề luôn được ưu tiên
trong đàm phán TPP.
Vấn đề thứ hai là
như giáo sư Carl Thayer đã nói là vấn đề cải cách kinh tế. Hiện nay Việt Nam
đang tái lập lại tiến trình cải cách khoảng 20.000-30.000 doanh nghiệp nhà
nước, tức là phải tiến hành cổ
phần hóa 20.000-30.000 doanh nghiệp quốc doanh. Tuy nhiên thế độc quyền của doanh
nghiệp nhà nước thì cho đến nay vẫn chưa giải quyết được một chút nào. Muốn cải
cách kinh tế thì trước hết phải cải cách từ độc quyền sang sự đa dạng về quyền
năng trong các doanh nghiệp.
Hiện Việt Nam đang
có các doanh nghiệp độc quyền về các ngành điện, nước, xăng dầu, nhưng đến nay chưa có bất kỳ thay đổi nào. Vừa qua giá các mặt hàng này vẫn liên
tục tăng, trở thành vấn nạn đối
với dân chúng, kể cả những người
làm cho Nhà nước và cả những người trong lực lượng vũ trang. Một khi Việt Nam
chưa thể đáp ứng được những điều kiện này thì rất khó, dù
có được đặc cách để vào TPP thì khả năng đối ứng của cách doanh nghiệp Việt Nam
đối với đối tác nước ngoài vẫn khó khăn.
-
LS Nguyễn Văn Thân: Xin được hỏi TS Phạm Chí
Dũng, thái độ Việt Nam sẽ ra sao ? Liệu
Việt Nam sẽ tiếp tục đu dây giữa Trung Quốc
và Hoa Kỳ và những
bước kế tiếp của nhà cầm quyền Việt Nam sẽ như thế nào? Như luật sư Lưu Tường Quang vừa nói, họ sẽ vẫn không nghiêng hẳn về phía Hoa Kỳ hay họ sẽ tìm cách để thoát
Trung như nhiều người trong nước đã thảo luận về vấn đề này trong mấy ngày qua?
-
TS Phạm Chí Dũng: Tôi cho là chính sách đu dây của Việt Nam giữa Trung Quốc và Hoa Kỳ đã xuất phát từ thời điểm
tháng 5/2013, khi diễn ra cuộc gặp thượng đỉnh giữa ông Barack Obama và ông
Tập Cận Bình, từ đó Việt Nam có chính sách đu dây, đi hàng hai giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc. Cũng từ thời điểm đó, ta thấy việc gây hấn của Trung Quốc ở Biển Đông giảm hẳn, nửa cuối năm 2013
hầu như không có sự gây hấn mạnh mẽ quyết liệt nào ở khu vực Biển Đông, và mối
tình Việt Nam - Trung Quốc có thể
nói khá là nồng ấm.
Thời gian ấy, sau khi ông Trương Tấn Sang đến Bắc
Kinh, báo chí Việt Nam có thể nói
là tô hồng lắm, liên tục ra rả nói về 16 chữ vàng và người bạn 4 tốt như thế
nào với Trung Quốc. Ngược hẳn với tình hình hiện nay khi người ta không nói đến 16 chữ vàng
nữa, không nói về 4 tốt nữa và
các tờ báo đảng kiên định nhất
như Nhân Dân, Quân Đội Nhân
Dân, Công An Nhân Dân...
im lặng, không nói một tí nào về 16 chữ vàng, thậm chí là ra rả phê phán Trung Quốc.
Thời điểm tháng 5/2014 cần được
coi là chấm dứt một năm đu dây của Việt Nam giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc. Chúng tôi - những
người bất đồng chính kiến, những người dân chủ - có
nói chuyện và thảo luận với nhau thế này: rất cảm ơn Trung Quốc, rất cảm ơn giàn khoan HD 981. Vì họ đã mang một
món quà từ trên trời rơi xuống, làm cho
cộng đồng người Việt Nam trong nước cũng như ngoài nước có thêm sự liên đới với
nhau, lần đầu tiên có sự khơi dậy.
Tôi kể cho quý vị
một câu chuyện nhỏ thế này, cách đây hai tuần lễ, lần đầu tiên
chúng tôi có 16 hội đoàn dân sự độc lập đã tụ họp nhau tại chùa Liên Trì quận 2 ở Sài Gòn một cách thành công và không bị ngăn
cản đáng kể. Các lực lượng an
ninh lên đến hàng trăm người nhưng họ đứng vòng ngoài không can thiệp trực
tiếp. Đây là một cuộc họp đầu tiên của xã hội dân sự tại Việt Nam mà không bị ngăn trở mấy, trong khi vào năm 2013 chuyện đó khó xảy ra, còn từ
năm 2012 trở về trước đã không
thể xảy ra.
Vì vậy tôi cho rằng
vấn đề TPP, vấn đề an ninh Biển Đông là có gắn kết liên đới với nhau rất mật
thiết. Cùng với các vấn đề mà TPP đặt ra như dân chủ nhân quyền, vấn đề biểu
tình, vấn đề lao động cho tới vấn đề mà GS Carl Thayer nêu ra là cải
cách kinh tế, vấn đề vũ khí sát thương, kể cả vấn đề về chuyến đi được hứa hẹn của Tổng thống Obama đến Việt Nam…, tất cả các vấn đề đều có tính liên đới
với nhau. Tất cả dường như làm cho Nhà nước Việt Nam dịu đi một chút trong đối
sách với giới dân chủ và bất đồng chính kiến.
Cũng là lần đầu
tiên phái đoàn của Liên minh châu Âu tổ chức được một cuộc hội thảo với một số
tổ chức dân sự độc lập tại Việt Nam, ngay
tại Hà Nội mà không bị ngăn cấm. Chuyện
đó trước đây chưa hề xảy ra, cho thấy một đối sách dường như kiềm chế của Hà Nội đối với giới dân chủ và bất đồng
chính kiến. Có vẻ Nhà nước Việt Nam đang trở lại giai đoạn cuối 2006, đầu 2007 khi Việt Nam gần được chấp
thuận tham gia vào Tổ chức Thương mại Quốc tế (WTO). Đây cũng là giai đoạn huy
hoàng của kinh tế Việt Nam, rồi sau đó Việt Nam cũng được dỡ bỏ khỏi
Danh sách cần quan tâm đặc biệt về nhân quyền và tôn giáo (CPC) của Mỹ.
Như vậy hiện nay
tình hình đang lặp lại, và Nhà
nước Việt Nam không chỉ là đu dây quốc tế, mà
tôi cho đó là một sự đi dây kể cả với giới bất đồng chính kiến và dân chủ trong
nước. Vừa qua luật sư Trần Vũ Hải ở Hà Nội có kể cho mọi người biết là, có
những vị khách cao cấp trong chính quyền đến đặt vấn đề với
anh và có thể cả với một vài người khác nữa, về khả năng tạo ra một nhóm độc lập về luật sư để có thể kiện Trung Quốc ra tòa án quốc tế.
Đó cũng là
những chuyện trước đây chưa hề xảy ra. Tại
sao Nhà nước lại có sự “hàm ơn” hay một thiện chí bất ngờ như vậy đối
với những người bất đồng chính kiến mà trước đó họ vẫn chỉ lăm le muốn bắt? Tôi đặt ra vấn đề đó để cho thấy là đã
có một sự chuyển đổi, và điều đó
trả lời câu hỏi của LS Nguyễn Văn Thân là sắp tới Nhà nước Việt Nam sẽ làm gì.
Tôi cho là sắp tới
họ sẽ không thể đi dây giữa Trung Quốc
và Hoa Kỳ được nữa. Vì sự kiện giàn khoan HD 981
đã là một dấu ấn, một thách thức
không chỉ đối với Hoa Kỳ
mà ngay trong vấn đề nội bộ của Việt Nam, tạo ra một xu thế làm cho những người
có khuynh hướng gần gũi hơn với phương Tây và Hoa Kỳ phải quyết đoán, dứt khoát hơn. Có lẽ tôi
không cần nói ra nhiều thì mọi người cũng đoán được đó là những ai.
Trong thời gian
vừa qua, những người như ông Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng, ông Bộ trưởng Ngoại
giao Phạm Bình Minh đã chịu lên tiếng một chút, so với trước là không
có một chút nào đối với Trung Quốc.
Một khi xu hướng trong nội bộ ngả về phương Tây rõ hơn thì xu hướng thân Trung Quốc sẽ bị hạn chế phần nào đó.
Nhưng chỉ là hạn
chế phần nào chứ không có nghĩa
là biến mất.
Bởi một số vụ bạo loạn xảy ra ở Bình Dương - như một số đồn đoán cho thấy là có sự lũng đoạn khá lớn
của những lực lượng tình báo ở đâu đó, mà người ta cho là Hoa Nam, cho là có bàn tay của Bắc Kinh đã đi sâu trong nội bộ Việt Nam.
Nhà nước Việt Nam
sắp tới không chỉ phải đối phó về đối ngoại, không chỉ là về Biển Đông mà còn phải đối phó cả trên
đất liền nữa. Tôi xin nhắc lại vấn đề một kịch bản mà GS Carl Thayer đặt ra
trên đài BBC tiếng Việt, là nếu
chiến tranh Việt Nam và Trung Quốc
xảy ra thì thứ nhất sẽ xảy ra trong một thời gian ngắn, thứ hai là quy mô nhỏ
nhưng không chỉ trên Biển Đông mà
còn trên đất liền.
Tôi đồng ý quan
điểm của GS Carl Thayer về điều đó. Khả năng mà Trung Quốc có thể gây chiến với chúng ta
hiện nay dù ở quy mô nhỏ thì sẽ ở xung quanh khu vực Trường Sa và Hoàng Sa, và có
thể diễn tại một mảng nhỏ ở biên giới phía Bắc, có thể gây sát thương cho bộ
đội Việt Nam.
Tôi xin tổng kết
lại bằng một nghiên cứu của tôi từ năm 2011 đến giờ : Bất kỳ lần nào
Việt Nam có động thái gần gũi với phương Tây và Hoa Kỳ thì lập tức Trung Quốc gây hấn, và đã diễn ra từ 2011 đến nay ít nhất
là 6 lần. Cứ mỗi lần có một chuyến đi hoặc có động tác chìa tay ra của phương Tây đối với
Việt Nam và Việt Nam đối ứng lại,
thì lập tức trên Biển Đông lại có chuyện. Đó là một quy luật mà tôi cho
là đối với lịch sử Trung Hoa là
quy luật vĩnh viễn, rất khó mà có thể thoát Trung trọn vẹn như là câu hỏi của
anh Nguyễn Văn Thân đặt ra.
Cần
thoát Trung như thế nào? Trước
hết là vấn đề kinh tế, chúng
ta nhập siêu quá nhiều, từ 23-24 tỉ USD như đã phân
tích. Thứ hai là về ảnh hưởng chính trị, và thứ
ba - vấn đề lớn nhất - là
thoát Trung về mặt văn hóa. Hiện nay tư tưởng thoát Trung mới chỉ nhấp nhá manh
nha khởi động chứ chưa thật sự đóng góp cụ thể cho chiến lược thoát Trung của đất nước. Muốn thoát Trung, chúng ta phải có một ý thức hệ chính
trị đủ mạnh, đủ độc lập. Với
những ý thức hệ ngổn ngang như hiện nay, tôi
không biết là có thể làm được điều gì.
Vấn đề còn lại là
cộng đồng người Việt Nam ở Úc và các nước khác có thể làm gì để giúp
cho chúng tôi - những người ở trong nước. Tôi nghe câu hỏi này khá nhiều lần, và chúng tôi xin nói rằng một sự ủng hộ tinh thần chia sẻ mà hôm nay chúng ta
ngồi với nhau thế này đã là quý, là
tốt, và chúng tôi cũng chưa biết
là sẽ cần gì hơn nữa.
Nhưng bất kỳ một
chế độ chính trị nào ở Việt Nam, kể
cả những chế độ sau chế độ này
vẫn cần đến xã hội dân sự, và chúng ta đang góp một bàn tay xây
dựng xã hội dân chủ và xã hội dân sự cho Việt Nam. Điều cần thiết là sự kết nối của các
tổ chức dân sự trong nước, và ở trong nước với cộng đồng người Việt hải ngoại.
Một trong những điều cần khắc phục lớn nhất của chúng ta là làm sao bỏ bớt tật
xấu của người Việt, đó là sự đố kỵ ganh ghét và nói xấu lẫn nhau.
Aucun commentaire:
Enregistrer un commentaire
Remarque : Seul un membre de ce blog est autorisé à enregistrer un commentaire.