Mai Bá Kiếm – Lại nói tựa bài tối nghĩa

Thay vì đặt tựa bài báo dễ hiểu và khái quát cho nội dung bài, thì hiện nay, phóng viên và ban biên tập thích đặt tựa tối nghĩa để ai muốn hiểu thì chịu khó đọc hết bài.

Báo Tuổi Trẻ đặt tựa "Rái cá vuốt bé vật chứng trong vụ án được thả về rừng phòng hộ Cần Giờ ». Tựa viết ở thể xác định nhưng hầu như vô định, trừ "trạng từ chỉ nơi chốn" : Rừng phòng hộ Cần Giờ.

Trong tựa có một động từ thả, và một danh từ vuốt (móng nhọn) bị hiểu lầm thành động từ (vuốt ve). Nhưng rái cá không vuốt ve mà vuốt bé vật chứng, thì vật chứng không gánh hậu quả của động từ vuốt. Vậy vuốt là danh từ và bé là tính từ (nói kiểu Nam kỳ là móng nhọn nhỏ thì dễ hiểu).

Vuốt bé vật chứng là "danh từ" liền kề "danh từ" là cái quần què gì ? Thật ra, "rái cá (loài) móng nhỏ" là "vật chứng trong một vụ án". Tựa viết thiếu " là" và " một" nên "vuốt bé vật chứng trong vụ án" đã tối nghĩa còn vô định.

Phóng viên và Ban biên tập dốt đặc tiếng Việt còn khoái "trưng dụng" thuật ngữ động vật (rái cá vuốt bé) luật pháp (vật chứng) nên tối nghĩa. Con "rái móng nhỏ" này (động vật bảo tồn) vốn sống ở rừng phòng hộ ven biển là vật chứng (tang vật) của vụ án buôn bán động vật hoang dã. Thay vì viết "được thả về rừng Cần Giờ" thì tựa thêm phòng hộ cho tính chuyên môn cao, ai không hiểu kệ mẹ nó !

Nhân đây, tôi thấy các nhà chuyên môn dịch thuật ngữ ra tiếng Việt rất cà chớn. Ông bà ta dùng từ dễ hiểu "móng vuốt" để chỉ móng nhọn hoắc) và nanh vuốt chỉ răng nhọn hoắc. Đọc từ "vuốt bé" không ai hình dung là móng nhọn bén, trong khi chữ "bé" hàm ý là "móng không thò ra khỏi ngón". Đ*o mẹ, móng là phần sừng cứng nằm ở đầu ngón, mà không thò ra khỏi ngón là sao má ?

Tôi không học động vật mà vẫn biết, thú săn mồi (cọp, beo, chồn, cáo) đều vươn ngón ra đẩy vuốt nhọn để tóm con mồi, còn khi rình mồi, nó co ngón và vuốt lại, chỉ để gang bàn chân chạm đất hầu không gây tiếng động. Tiếng Việt đang bị hãm hiếp !

MAI BÁ KIẾM 07.10.2025