Những tác phẩm của nhà giáo Phạm Toàn. |
Ông là nhà báo, nhà văn có tài với bút
danh Châu Diên nổi tiếng, là nhà ngôn ngữ học, là dịch giả của hàng nghìn trang
sách khó dịch nhất, là nhà hoạt động chính trị đấu tranh cho dân chủ ở Việt Nam
với trang diễn đàn Bauxite Việt Nam, và trên hết, ông là nhà giáo tự tập hợp học
trò và bạn bè để soạn sách giáo khoa Cánh Buồm suốt 9 năm ròng khi trong túi
không có một đồng xu nhỏ!
Sách giáo khoa Cánh Buồm ra đời như một
thách thức của một cánh buồm nhỏ trên đại dương trước cơn sóng bạc đầu sách
giáo khoa nhà nước chi hàng trăm nghìn tỉ để “soạn” ra nó! Có trường tiểu học ở
Hà Nội đã dạy theo sách Cánh Buồm nhiều năm nay, và học trò nhỏ chăm chỉ đi học
hàng ngày, vì đến trường… vui quá!
Nghe tin bạn bè đến chơi báo tin ông Phạm
Toàn ốm nặng, tôi chỉ cười. Vợ tôi mắng: Năm nào ông cũng ra Hà Nội cả tháng để
soạn sách giáo khoa với ông Phạm Toàn, mà nghe tin ông ấy ốm nặng lại chỉ cười!
Tôi mắng lại: Người như Phạm Toàn thì không thể chết được! Ông ấy là lực sĩ.
Sở dĩ tôi quả quyết Phạm Toàn không thể
chết được, vì cách đây 2-3 tháng, ông mới gọi điện cho tôi và ra chỉ thị: Mày
chọn cho tao độ 10 người trong đó, có tâm huyết với giáo dục để tao gửi email
cho các vị ấy, nhờ đọc và nhận xét về cuốn sách giáo khoa nhóm Cánh Buồm mới soạn
xong chưa in… Đang làm việc say sưa như thế thì làm sao mà chết được!
Sở dĩ tôi quả quyết Phạm Toàn không thể
chết được, vì ông ta là lực sĩ. Chuyện thế này, cuối năm 2017, theo chỉ thị của
Phạm Toàn, ông bảo tôi phải ra sớm, ở nhà ông, để đọc hết 5 tập sách giáo khoa:
Lối sống 1, Lối sống 2, Lối sống 3, Lối sống 4, Lối sống 5… mà ông cùng
nhóm Cánh Buồm soạn cho môn “Giáo dục đạo đức” ở bậc Tiểu học. Nửa tháng
trời ở nhà Phạm Toàn, tôi đã đọc hết 5 sách Lối sống của Tiểu học. “Lối
sống đồng thuận” là nguyên lý đạo đức đã được nhóm Cánh Buồm trịnh trọng
triển khai thành từng bài học đạo đức cho bậc Tiểu học.
Phạm Toàn bảo tôi: “Tất cả các lời
khuyên đều vô nghĩa, hãy để các em tự tìm ra lối sống!”. Với sách đạo đức mới
do Cánh Buồm soạn thảo thì một lối sống mới của trẻ em Việt Nam được hình thành
theo một trục chính là năng lực sống đồng thuận. Thông qua trẻ em, chúng ta mới
thay đổi xã hội tương lai.
Tôi cho rằng đồng thuận từ một lớp học mà
nhóm Cánh Buồm nêu lên đã mang cả đặc điểm và yêu cầu lớn lao của thời đại
chúng ta. Khi con người đã chế ra cả một kho vũ khí hạt nhân đủ để tiêu diệt sạch
sành sanh sự sống trên hành tinh này thì đồng thuận là yêu cầu của chính loài
người. Ở trang 36 của sách Lối sống cho lớp 1, trước khi ăn trưa ở trường,
cô giáo đề nghị các em mời nhau ăn cơm bằng câu ca dao: “Ai ơi bưng bát cơm
đầy; Dẻo thơm một hạt, đắng cay muôn phần”. Thật giản dị và vĩ đại.
Vì thế, để kết luận cho tham luận mang
nhan đề: “Lối sống, tên gọi mới của giáo dục đạo đức ở bậc tiểu học”, mà
tôi đã đọc trong hội thảo “Hành trình 8 năm của nhóm Cánh Buồm” ngày
16-12-2017 tại Không gian Văn hóa Pháp Hà Nội, tôi đã nhấn mạnh để kết luận bài
tham luận: “Cuộc sống hạnh phúc vật chất và tinh thần của nhân dân mới là chỉ
tiêu đích thực của sự phát triển đất nước. Sống khiêm nhường với trời đất mới
còn trời đất để mà sống! Mảnh đất chúng ta đang sống hôm nay là đất mượn của
các thế hệ mai sau. Vì thế, phải trả lại cho chúng đất đai phì nhiêu và bầu trời
trong sạch!”
Người ta đã vỗ tay tán thưởng những ý tưởng
mang thông điệp thời đại ấy từ những bài đạo đức của sách Lối sống Cánh Buồm.
Vậy mà, trước đó, có vị “trí thức” ở Hà Nội
lại hỏi, bằng cấp gì mà nhà giáo Phạm Toàn dám soạn sách giáo khoa?! Phạm Toàn
đã cười phá lên trả lời: Có ai hỏi bằng lực sĩ bao giờ? Lực sĩ thì cứ ưỡn ngực
mà đi thôi!!!
Phạm Toàn là thế. Ông không thể chết vì
ông là lực sĩ!
Một thành viên trẻ của nhóm Cánh Buồm, tác giả và Phạm Toàn. |
Thế là tôi đã phải bò ra tra các sách từ
điển Pháp - Việt, Việt - Pháp để chọn ra hơn 100 từ tiếng Việt có gốc là từ
Pháp. Và, chính tôi cũng không ngờ, có những từ tiếng Việt mà ta quen nói hàng
ngày lại có gốc là Pháp, hay nói khác đi, chúng ta đã “đồng hóa” những từ đó
thành Việt! Ví dụ, từ xiếc (đi xem xiếc) có gốc Pháp: cirque; từ nét (bức ảnh
chụp rất nét) có gốc Pháp: net; từ xốt (xốt cà chua) có gốc Pháp là sauce…
Kể những chuyện trên, tôi chỉ muốn nói một
điều rằng, hàng ngàn cuốn sách giáo khoa từ Lớp 1 đến Lớp 9 được ra đời do “tổng
đạo diễn” Phạm Toàn, bằng uy tín của mình đã huy động được lực lượng trí thức
trẻ trong nhóm Cánh Buồm và trí thức Việt Nam ở cả hai miền Nam Bắc, trong nước
và nước ngoài để soạn ra, bằng những mệnh lệnh độc đoán của ông và không tốn một
đồng xu nào là thuế của dân cả!
Ở nhà Phạm Toàn, tôi thấy ông thức thâu
đêm, tiếng gõ máy vi tính của ông đều đều như ru tôi vào giấc ngủ (!).
Có lần học trò của ông đi vắng cả, không
ai nấu cơm, mở tủ lạnh ra chỉ thấy có đĩa thịt gà và mấy bó miến khô. Ông ra lệnh:
Mày nấu miến gà, ăn miến thay cơm! Bí quá, tôi phải gọi điện về Sài Gòn hỏi bà
xã cách nấu miến gà. Lúc ăn, ông khen ngon. Thì ra tôi “có tài” nấu ăn xưa nay
mà không biết (!). Ăn xong ông nói: Mày có công nấu miến, để tao rửa bát đũa
cho. Người đàn ông từng viết và dịch hàng ngàn trang sách ấy còn có tài rửa bát
đũa rất sạch. Tối đó, ông còn hát và đàn cho tôi nghe một bài dân ca Pháp.
Vậy mà người đàn ông lực sĩ ấy đã để cho
bạn bè trong Câu lạc bộ Lê Hiếu Đằng gọi điện báo tin dữ về ông vào sáng sớm
hôm nay, 26/6/2019, cho tôi. Ai cũng gửi gắm những điều thương xót nhất, yêu
quý nhất, khâm phục nhất về ông cho cây viết của tôi. Bởi ông là Con Người Viết
hoa.
Riêng tôi, nếu có ai hỏi về Phạm Toàn,
tôi sẽ trả lời: Ông là con người vui tính nhất đã chết vì quá buồn!
Đất nước như thế này, đường sắt trên cao
Cát Linh - Hà Đông còn như một cái xác đang thối rữa giữa thủ đô Hà Nội, lại
nhăm nhe cho Tàu làm cao tốc Bắc - Nam thì người vui tính như Phạm Toàn cũng
rơi nước mắt! Và tôi đã thấy ông cảm động lau nước mắt khi người ta đọc cho ông
nghe diễn văn nhậm chức của Tổng thống U-crai-na!
LÊ PHÚ KHẢI (Thành
viên CLB Lê Hiếu Đằng)
Aucun commentaire:
Enregistrer un commentaire
Remarque : Seul un membre de ce blog est autorisé à enregistrer un commentaire.