Câu
nói đã thành ngạn ngữ “Lịch sự như người Pháp” hóa ra không phải lúc nào cũng
đúng.
Trong
vụ kết luận về độ an toàn của đường sắt trên cao Cát Linh-Hà Đông, thì “tuy là
người Pháp” nhưng rõ ràng các vị chả…tinh tế chút nào! Đánh giá tận 76 tiêu
chí, thì bớt đi hay thêm vào một tiêu chí không đạt, liệu đã chết được ai?
Sao
không là con số 15 hoặc 17, mà lại là 16? Các vị có biết con số 16 bị người dân
Việt căm ghét như thế nào không?
Thời
Pháp cai trị, người Pháp đã có công mở đường sắt xuyên Việt. Dù người cộng sản
bảo rằng nó (Pháp) chả tốt đẹp gì, chỉ cốt để vận chuyển tài nguyên khai thác
thuộc địa và vũ khí đàn áp phong trào cách mạng) nhưng rõ ràng lợi ích xã hội
dân sinh cực kỳ to lớn.
Đường
sắt ấy đã kéo dài đến Đà Lạt (cao nguyên), vào tận Mỹ Tho (Nam Bộ) và còn có
thể dài hơn nữa nếu...
Sau
năm 1955, bởi lý do chiến tranh và sự cạnh tranh của xe đò, chính quyền Sài Gòn
đã dẹp, ngưng sử dụng hai tuyến đường sắt đó, thật đáng tiếc. Tuy nhiên, họ vẫn
có ý thức để lại đường ray chứ không bóc đi.
Bình
luận của nhà báo Lưu Trọng Văn : « Cản
trở lớn nhất cho đường sắt cao tốc là nhóm lợi ích khổng lồ đang làm chủ các
hãng hàng không. »
1.
SAU MỘT ĐÊM NGỦ
Đất
nước bước vào thập niên 2021-2030. Ước muốn lớn nhất mang tính chìa khóa là Cải
cách Thể chế.
Cải
cách Thể chế cấp thiết đến mức từcựu
Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng cho đến đương kim Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã nhiều
lần đề cập. Nhưng sau tất cả những gì thể hiện ở Đại hội XIII thì đành tạm gác
lại. Vì ước muốn đó nằm ngoài suy nghĩ của người thực quyền.
Bởi
thế mà phải nói về ước muốn khác. Ước muốn về phát triển kinh tế. Đó là ước
muốn buổi tối lên tàu tại Hà Nội, sáng đến TP Hồ Chí Minh. Một điều tầm thường
cho công dân EU đã 40 năm, nhưng là điều ước khó trở thành hiện thực cho người
Việt Nam cho đến trước năm 2040.
Tôi viết bài dưới đây đã 5 năm nhưng rất tiếc nội dung vẫn còn tính thời sự.
Mong những người liên quan, nhất là các quan chức có trách nhiệm, hiểu vấn đề
để đừng mù quáng lệ thuộc vào kinh tế Trung Quốc.
Sự kiện đường sắt Cát Linh-Hà Đông và nguyên nhân lệ
thuộc kinh tế Trung Quốc (Viết vào mùa hè năm 2015 nhưng rất
tiếc là vẫn còn nguyên giá trị)
Tháng 6 năm 2015
dư luận trong nước xôn xao về sự kiện Việt Nam mua 13 đoàn tàu của Trung Quốc
cho tuyến đường sắt Cát Linh – Hà Đông. Người dân đặt nghi vấn là tại sao phải
mua của Trung Quốc, trong khi công nghệ tàu đường sắt của các nước tiên tiến
chất lượng cao hơn. Hơn nữa, Việt Nam đang nhập siêu nhiều với Trung Quốc, ai
cũng thấy phải cải thiện quan hệ một chiều này.
Bộ trưởng Giao
thông Vận tải Đinh La Thăng đã giải đáp thắc mắc nầy trong buổi gặp mặt báo chí
ngày 9/6/2015. Nếu những ý kiến của Bộ trưởng phản ảnh trên báo là chính xác
thì thật đáng lo cho Việt Nam. Tôi thật sự ngạc nhiên nhưng hiểu được lý do tại
sao Việt Nam ngày càng lệ thuộc vào kinh tế Trung Quốc trong nhiều phương diện.
Công
trình thế kỷ đường sắt trên cao Cát Linh - Hà Đông làm 12 năm vẫn chưa xong, và
không biết bao giờ mới xong.
Không
bàn tới chuyện đội vốn và chất lượng nữa (chán lắm rồi). Chỉ riêng việc 8 lần
trễ hẹn, hẹn tới hẹn lui ngày khánh thành, cũng đủ chất liệu làm thành tấn bi
hài kịch siêu phẩm.
Cách tốt nhất với công trình này là phá bỏ nó đi, càng sớm càng tốt. Cách tốt
nhì là chấm dứt ngay sự hoàn thiện, và cứ để đó như một thứ hiện vật bảo tồn
đầy tai tiếng của thời đại rực rỡ, để sau này con
cháu chiêm ngưỡng. Cách cuối cùng là bán ve chai miễn phí, ai mua rẻ thì khỏe,
ra mua nào.
1. Tin tổng thầu
Trung Quốc đòi đến 50 triệu USD để chạy thử đường sắt Cát Linh -Hà Đông và để
bàn giao, đã làm bàng hoàng tất cả những ai quan tâm đến vận mệnh đất nước.
600 triệu người
dân Trung Quốc có thu nhập tháng chỉ 1.000 tệ (3,2 triệu đồng), thế mà tổng
thầu Trung Quốc xem 50 triệu USD của người Việt Nam nhẹ như vỏ hến. 50 triệu
USD là 400 triệu tệ, đủ để trả lương cho 4 vạn người Trung Quốc trong 1 tháng.
2. Thưa với Chính
phủ, Thưa với Lãnh đạo Bộ Giao thông Vận tải (GTVT), Thưa với Lãnh đạo Hà Nội:
Không chi 1 xu nào nữa cả. Buộc tổng thầu Trung Quốc phải thực hiện đúng hợp
đồng. 891,92 triệu đô la cho 13 km đường sắt Cát Linh – Hà Đông là cái giá 3
lần cắt cổ. Đúng như báo Lao Động đã gọi tên “là một khúc xương 13 km không thể nuốt”.
- Năm 2008, dự án
đường sắt Cát Linh-Hà Đông được ký kết giữa Việt Nam-Trung Quốc. Công ty hữu
hạn Tập đoàn Cục 6 đường sắt Trung Quốc (EPC) làm
tổng thầu, Bộ Giao thông Vận tải (GTVT) là chủ đầu tư.
- Tổng mức đầu tư của dự án là 8.770 tỉ VNĐ (552,86
triệu USD), trong đó vốn vay ưu đãi của Trung Quốc là 419 triệu USD.
- Ngày 10/10/2011, dự án chính thức khởi công và lộ
trình về đích ban đầu ấn định vào tháng 6/2014. Từ tháng 10/2014 - 6/2015, sẽ tổ
chức chạy thử và đưa vào khai thác từ ngày 30/6/2015.
Vay vốn của Trung
Quốc để làm đường sắt Cát Linh - Hà Đông : Chấp nhận chỉ định nhà thầu Trung
Quốc, nhà tư vấn giám sát Trung Quốc, vật tư thiết bị mua của Trung Quốc theo
giá của Trung Quốc, khiến cho giá công trình cao vọt so với đấu thầu quốc tế. Vay
thương mại hay ODA cũng chẳng khác gì tín dụng đen.
Nhà thầu đội vốn
bao nhiêu, vay thêm bấy nhiêu và bỏ tiền đối ứng ra bấy nhiêu. Nhà thầu bàn
giao công trình vào lúc nào, không theo ý của chủ đầu
tư mà theo ý của nhà thầu.
Kiểm toán từng chỉ ra hàng loạt những sai phạm, nhưng
chẳng ai bị làm sao. Công trình dở dang vẫn nằm trơ giữa thủ đô Hà Nội, đưa cái
cổ người dân vào thòng lọng bẫy nợ tín dụng đen của Trung Quốc. Thách thức
lương tri, thách thức tổ tiên nòi giống, trải qua hai nhiệm kỳ Đại hội Đảng và
chừng ấy nhiệm kỳ Quốc hội nhưng chẳng một ai chịu trách nhiệm.
Chẳng cần phải
đến khi thằng tổng giám đốc tổng thầu dự án Đường sắt trên cao Cát Linh-Hà Đông
nó đòi thêm 50 triệu USD mới có thể bàn giao công trình. Trước đó, tôi dám
khẳng định đây là cái "bẫy nợ" lớn nhất mà Bắc Kinh đã giăng ra và
Việt Nam đã sa vào.
Trong các dự án
dạng "bẫy nợ" theo kế hoạch Vành đai & Con đường của Tập Cận Bình,
thì đây là dự án thuộc diện tồi tệ nhất mà Việt Nam lại dính phải.
Trước đây,
cùng một dự án, ở Tanzania hay gì đó, họ đã hoàn
thành, đi vào hoạt động với chiều dài tuyến đường gấp đôi của Việt Nam và với
số tiền bằng phân nửa (để check lại).
Bộ Giao thông –Vận tải đề nghị Ban chỉ đạo
quốc gia về phòng chống Covid-19 cấp visa cho 100 chuyên gia Trung Quốc để
tránh cho dự án Đường sắt Cát Linh - Hà Đông bị đình trệ.
Vì 100 thằng “chiên gia” tào lao này sang
Việt Nam làm "cố vấn" bằng chiếu khán du lịch, nên không được trở lại
Việt Nam (sau khi về Trung Quốc nghỉ Tết và dịch bùng phát).
Chiên gia quần què gì mà đếch được Việt
Nam cấp Skilled Worker Visa (chiếu khán chuyên gia thời hạn 2 năm), phải xài
chiếu khán du lịch (3 tháng), để khi đáo hạn phải đến cửa khẩu Lạng Sơn đóng dấu
xuất cảnh, rồi quay trở lại đóng dấu nhập cảnh.
Biểu tình chống cải cách hưu trí tại Paris ngày 28/12/2019.
Đăng ngày:
Thủ lãnh nghiệp đoàn CGT, Philippe Martinez cáo buộc chính quyền tạo
ra cảnh xáo trộn, muốn « câu giờ » để phong trào suy giảm dần, trong khi
đình công đã kéo dài hơn so với hồi năm 1995. Theo ông, tổng thống
Emmanuel Macron « muốn đóng vai nhân vật của một thế giới mới, nhưng lại bắt chước bà Margaret Thatcher ».
Ngược lại quốc vụ khanh phụ trách giao thông, ông Jean-Baptiste Djebbari tố cáo CGT hoạt động nghiệp đoàn theo kiểu « phong tỏa » thậm chí « đe dọa », gây áp lực một cách bất thường lên nhân viên đường sắt để họ phải tham gia đình công.
Paris, ngày giao thông đình công thứ 16, 20/12/2019.
Đăng ngày:
Tình hình giao thông có cải thiện đôi chút trong ngày đình công thứ
16 hôm nay, với phân nửa số tàu cao tốc và 1/4 tàu ngoại ô của Công ty
đường sắt Pháp (SNCF) hoạt động. Tại Paris, chỉ còn sáu tuyến métro đóng
cửa, theo Công ty giao thông công cộng Paris (RATP). Tuy nhiên 59% các
chuyến tàu cao tốc chạy vào ngày 23 và 24/12 đã bị hủy.
Nghiệp
đoàn lớn thứ nhì ở SNCF là Unsa kêu gọi tạm ngưng đình công trong kỳ
nghỉ cuối năm nhưng ba nghiệp đoàn khác là CGT, SUD-Rail và FO quyết
định tiếp tục. Trong khi đó thủ tướng Edouard Philippe « kêu gọi
tinh thần trách nhiệm của mỗi người để giúp cho hàng triệu người Pháp có
thể về đoàn tụ với gia đình vào dịp cuối năm ».
Bộ trưởng Giao thông Vận tải (GTVT) Nguyễn
Văn Thể đang mở chiến dịch ủng hộ Trung Quốc cho vay 100.000 tỉ đồng làm đường
sắt cao tốc, cùng khổ với đường sắt của Trung Quốc nối Hà Khẩu Trung Quốc với
Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng.
Với tuyến đường sắt cao tốc cùng khổ với
đường sắt Trung Quốc, do chính Trung Quốc tư vấn thiết kế và cho vay tiền, Bắc
Kinh muốn mở đường tốt nhất ồ ạt vận chuyển hàng hóa tới Việt Nam, và đường ra
biển cho Vân Nam để xuất khẩu gần nhất. Đồng thời tiếp tục thực hiện kết nối
Trung Quốc với Vân Đồn - không xa Hải Phòng, theo âm mưu "Vành đai và con
đường" bị toàn Dân Việt Nam ngăn chặn khi chống lại Luật Ba đặc khu.
Chuyện gì đây?
Thêm một cái bẫy đang giăng, đồng thời
thêm một cái thòng lọng đang siết cổ...???
Nhiều người bắt đầu nói về tâm lý bài
Trung Quốc ở dự án Metro Cát Linh – Hà Đông. Riêng đối với cá nhân tôi, tôi xin
nói thẳng để khỏi mang tiếng lợi dụng: Tôi bài Trung Quốc! Bởi vì những thứ họ
mang đến đất nước này, không có gì tốt đẹp.
Bauxite, nhiệt điện, công nghiệp công
nghệ hủ lậu sẽ biến Việt Nam thành bãi rác đúng nghĩa của Trung Quốc. Sự lệ
thuộc nông sản của nông nghiệp, những trò mèo mua lá điều, mua đỉa… là sự phá
hoại vi mô. Sự lệ thuộc dòng vốn của kinh tế vĩ mô các
chuyên gia đã cảnh báo nhiều…
Ghi chú của Thụy My :
Tác giả có đôi chút nhầm lẫn về tên gọi. « Metro » (thường ở
những nước không dùng tiếng Anh) hay « subway » đều như nhau,
được định nghĩa là « phương tiện vận chuyển công cộng ở đô thị, thường
đi ngầm dưới lòng đất, nhưng vẫn có thể chạy trên cao, và hiếm khi trên mặt đất
– thường dành cho tramway ».
Đến 900 triệu đô cho 13 km đường sắt trên cao, tương đương
69 triệu đô/km. Đây là mức tiệm cận suất đầu tư Metro của thế giới (70-80 triệu
đô/km). Đương nhiên, đó là suất đầu tư đi ngầm dưới lòng đất tốc độ cao, công
nghệ hiện đại và các công trình phụ trợ.
Trườn với vận tốc 35 km/h uốn lượn khúc khuỷu xé không gian
thủ đô, bộ trưởng Nguyễn Văn Thể nói tàu Cát Linh – Hà Đông êm hơn tàu Thống
Nhất. Bộ trưởng Thể thật là khéo hoài cổ. Giữa thời 4.0, so sánh con rùa xanh
với con ốc sên đỏ Pháp thuộc để ru ngủ nhân dân.
Hồi này năm trước, tôi được đi Đài Loan.
Trên đại lộ lớn của Cao Hùng, có một tuyến đường sắt trên cao. Rất kỳ lạ, cả
một đoàn tàu dài lòng thòng, xơ xác vài bóng người. Cô hướng dẫn viên gốc Việt
nói đó là “con tàu ma”, chủ yếu phục vụ khách du lịch thưởng ngoạn. Tin
tôi đi, thân hình của nó vẫn mang đường cong rất mỹ miều và gợi cảm. Đầu tàu
vẫn mang nét uy dũng dù tất nhiên là nó đã lỗi thời và sắp sửa vào bảo tàng.
Nó khác hẳn với vẻ ngoài lệt ệt và đần
độn của tàu Cát Linh – Hà Đông. Không phải tôi bài xích hoặc bỉ bai gì cả.
Nhưng tương tự Đài Loan, hàng loạt đô thị Á Châu như Bangkok, Singapore… đã sử
dụng loại tàu này từ thập niên 80-90 thế kỷ trước. Châu Âu, đương nhiên xa hơn
thậm chí cả nửa thế kỷ.
Cách đây mấy ngày, tôi nhìn thấy trên Facebook của thầy giáo
tôi, thầy Nguyễn Tích Lăng, những tấm biển chỉ dẫn các nhà ga của tuyến đường
sắt trên cao Hà Đông - Cát Linh. Tôi sững sờ. Trên các tấm biển chỉ dẫn đó ghi
hai thứ tiếng : Trung và Việt. Tiếng Trung ở trên và tiếng Việt ở dưới.
Tôi mò vào tìm đọc thông tin này thấy một tờ báo online
chính thống nói thông tin từ Ban quản lý ( phía Việt Nam) giải thích đó là lỗi
của nhà thầu ( phía Trung Quốc) chứ không phải của Ban quản lý, và lý do họ đề
tiếng Trung Quốc vì để cho các chuyên gia Trung Quốc đang giúp vận hành thử
tàu. Tờ báo cũng nói những biển chỉ dẫn đã được tháo bỏ. Vì thế tôi không định
bàn về việc đó nữa.
Sân ga nhộn nhịp.
Mọi người háo hức chuẩn bị bước lên chuyến tàu bốn toa, tượng trưng cho cuộc
cách mạng công nghiệp hiện đại hóa phiên bản 4.0. Vẻ mặt người nào cũng vui vẻ.
Xen lẫn âm thanh
ồn ào là tiếng rao hàng vang dội, bằng song ngữ, tiếng Hoa trước rồi tiếng Việt
sau. Bọn trẻ bán hàng rong thế mà “hội nhập” nhanh thật. Nhốn nháo một lúc, thế
rồi, mọi người ngoảnh đầu về phía chiếc loa to, đang vang vang kêu gọi hành
khách nhanh chóng lên tàu cho kịp giờ khởi hành. Loa cũng phát bằng song ngữ.
Hoa trước, Việt sau.
Cảnh tại nhà ga Saint-Lazare, Paris, trong ngày đình công ngành hỏa xa Pháp. Ảnh 03/04/2018.
Hôm nay, 04/04/2018, ngày thứ hai đình công tại
Công ty Xe lửa Quốc gia Pháp SNCF, giao thông đường sắt tiếp tục rối
loạn và tình trạng kẹt xe tăng lên gấp đôi. Chính phủ dự báo « những ngày khó khăn » sắp tới đối với người sử dụng phương tiện công cộng.
Ban
giám đốc SNCF ước tính trung bình có 1/7 tàu cao tốc (TGV) và 1/5 tàu
nội vùng hoạt động, tương đương với ngày hôm qua. Tỉ lệ tham gia đình
công là gần 34%, nhưng đối với những công nhân cần thiết cho việc vận
hành xe lửa, số đình công rất cao : có đến 77% người lái tàu không đến
làm việc, kiểm soát viên 69% và công nhân bẻ ghi 39%.
Một tàu cao tốc AGV (Automotrice à grande vitesse), do tập đoàn
Alstom chế tạo, phiên bản cải tiến của tàu TGV, tại Saint-Ouen, ngoại ô
Paris, ngày 26/09/2017.
Tập đoàn Alstom của Pháp và Siemens của Đức sẽ sáp
nhập các hoạt động đường sắt, theo loan báo tối qua 26/09/2017 từ phía
Pháp. Đây là một liên minh về kinh tế để chống lại tập đoàn Trung Quốc
CRRC, đồng thời mang tính chính trị, được nguyên thủ Pháp-Đức đồng
thuận.
« Siemens Alstom » sẽ trở
thành tập đoàn đứng nhì thế giới về phương tiện đường sắt, đứng nhất về
hệ thống tín hiệu. Tàu cao tốc (TGV) Pháp-Đức có số vốn góp tương đương
giữa đôi bên trong bốn năm đầu, nhưng thỏa thuận dự kiến Siemens sau đó
sẽ tăng vốn lên trên 50,5%.