Vụ Trịnh Xuân Thanh: Đức giận dữ vì vụ bắt cóc một người Việt

(Arnaud Vaulerin, Libération 03/08/2017) Berlin cho rằng các nhân viên tình báo của Hà Nội đã bắt cóc Trịnh Xuân Thanh, một người xin tị nạn sau đó đã xuất hiện trên truyền hình tối thứ Năm 3/8 để thú tội.

Việt Nam đã bắt cóc trên đất Đức một công dân đang bị truy nã ? Berlin khẳng định, Hà Nội phản bác và hai bên đang rắc rối về ngoại giao với việc trục xuất nhân viên sứ quán, triệu mời đại sứ và mỗi bên thông tin một kiểu. Tất cả bắt đầu hôm 23/7. Ngày hôm đó, tại công viên Tiergarten ở Berlin, những người vũ trang đã bắt cóc Trịnh Xuân Thanh, 51 tuổi, cựu cán bộ  đảng Cộng sản và là cựu lãnh đạo một tập đoàn dầu khí. Họ chui vào một chiếc xe hơi và biến mất.

Hôm thứ Tư 2/8, bộ Ngoại giao Đức cho biết: “Không còn nghi ngờ gì về sự tham gia của cơ quan tình báo và đại sứ quán Việt Nam trong vụ bắt cóc một công dân Việt trên đất Đức”. Sau đó phía Đức đã triệu mời đại sứ Việt Nam, trục xuất một viên chức ngoại giao Việt Nam tại Berlin, ra hạn định phải rời nước Đức trong vòng 48 giờ, đưa ông Thanh quay lại Đức, và không loại trừ các biện pháp chính trị, kinh tế khác. Bộ Ngoại giao Đức tuyên bố: “Việc bắt cóc công dân Việt Nam Trịnh Xuân Thanh trên lãnh thổ Đức là vi phạm pháp luật Đức và quốc tế trắng trợn chưa từng thấy”. 

Tuy lâu nay không hề nhẹ tay trong việc dập tắt những tiếng nói chỉ trích trong nước, kể cả cầm tù và đánh đập những người ly khai, nhưng chính quyền Việt Nam chưa bao giờ đi xa đến mức bắt cóc công dân mình ở nước ngoài – điều gần như là “đặc thù” của chính quyền Trung Quốc.

Tự thú

Sau 48 tiếng đồng hồ im lặng, đến thứ Năm 3/8, chính quyền Việt Nam mới lên tiếng về “tuyên bố đáng tiếc” (của phía Đức – ND), và nói rằng Trịnh Xuân Thanh đã tự nguyện trở về Việt Nam hôm 31/7. Một sự khẳng định có vẻ nghịch lý vì ông này đã có cuộc hẹn với chính quyền Đức liên quan đến đơn xin tị nạn.

Tối thứ Năm, truyền hình nhà nước công bố hình ảnh ông Thanh đang tự thú, có vẻ như ông bị cưỡng bức và mớm lời. Ông ta ngồi sau một bàn giấy, mặc áo thun đỏ, nói rằng: “Tôi đã không suy nghĩ chín chắn, tôi quyết định trốn ở lại Đức và trong thời gian đó tôi hiểu rằng phải về để đối diện với sự thật, nhìn nhận những sai lầm của mình và xin lỗi. Gia đình tôi đã động viên tôi trở về đầu thú”.

Luật sư Victor Pfaff, là người đại diện ông Thanh để nộp đơn xin tị nạn tại Đức, hết sức nghi ngờ về khả năng thân chủ của mình tự nguyện quay về Việt Nam. Ông Pfaff nói với Reuters: “Ông ấy không bao giờ làm thế, ông sợ quay về sẽ phải lãnh hậu quả”.

Không phải là công dân bình thường, cũng chẳng phải nhà đấu tranh

Lý lịch của đương sự giải thích vì sao Việt Nam chú trọng trường hợp ông Thanh. Ông ta bị Hà Nội tích cực truy lùng từ tháng 7/2016. Vào lúc ấy, ông Thanh đã rời Hà Nội để tránh bị truy tố. Vài tháng trước đó, Trịnh Xuân Thanh từng chiếm trang nhất các báo, với các hình ảnh ông cầm lái chiếc xe Lexus sang trọng mang biển số nhà nước, trong một đất nước mà quan chức được cho là phải sống giản dị. Bởi vì ông Thanh, cựu cán bộ đảng Cộng sản, còn là quan chức chính phủ: phó chủ tịch tỉnh Hậu Giang ở miền tây. 

Đảng Cộng sản Việt Nam, mà người đứng đầu là tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng, trong khuôn khổ cuộc chiến chống tham nhũng (một nạn dịch tại Việt Nam) đã yêu cầu mở điều tra. Trịnh Xuân Thanh từng là lãnh đạo Tổng công ty Xây lắp Dầu khí (PVC) cho đến năm 2013. Sau khi những hình ảnh trên được đăng tải, ông ta bị tố cáo đã gây thiệt hại trên 120 triệu euro cho PVC.

Liệu đây có phải là điều ngẫu nhiên, trong một đảng Cộng sản đang đấu đá nội bộ? Hồi tháng Năm, một lãnh đạo cộng sản khác ở miền Nam là Đinh La Thăng, trước đây là thành viên hội đồng quản trị Petro Vietnam đã bị cáo buộc có sai phạm và bị thanh trừng: ông Thăng bị loại khỏi Bộ Chính trị. 

Tháng 12, ông Nguyễn Phú Trọng tuyên bố: “Chúng tôi quyết tâm bắt bằng được Trịnh Xuân Thanh. Ông ta không thể lẩn trốn mãi được”. Bên lề hội nghị G20 mới đây ở Đức, thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã đề nghị thủ tướng Đức Angela Merkel cho dẫn độ. Trước khi sự việc này bùng nổ.