Phó Đức An - Thêm vài bình luận về sự kiện diễu binh Trung Quốc

 

Vào lúc 9 giờ sáng ngày 3 tháng 9, Trung Quốc chính thức bắt đầu kỷ niệm Ngày Chiến thắng của Cuộc kháng chiến chống Nhật xâm lược và kỷ niệm 80 năm Chiến thắng của Cuộc chiến chống Phát xít Thế giới.

Sau lễ thượng cờ, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã có bài phát biểu, tuyên bố:

"Cuộc kháng chiến chống Nhật xâm lược của nhân dân Trung Quốc là một cuộc chiến vĩ đại và gian khổ. Dưới chế độ Mặt trận Thống nhất Dân tộc Kháng Nhật do Đảng Cộng sản Trung Quốc chủ trương và thành lập, nhân dân Trung Quốc đã kiên cường chiến đấu với kẻ thù hùng mạnh, dùng xương máu xây dựng Vạn Lý Trường Thành, giành được chiến thắng hoàn toàn đầu tiên trước sự xâm lược của nước ngoài trong thời hiện đại."

"Tất cả quân nhân phải trung thành hoàn thành nhiệm vụ thiêng liêng của mình, đẩy nhanh việc xây dựng quân đội đẳng cấp thế giới, kiên quyết bảo vệ chủ quyền quốc gia, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ. Họ phải hỗ trợ chiến lược cho sự phục hưng vĩ đại của dân tộc Trung Hoa và đóng góp lớn hơn nữa cho hòa bình và phát triển thế giới."

So với lễ duyệt binh ngày 3 tháng 9 một thập kỷ trước, bài phát biểu lần này của Tập Cận Bình không cung cấp thêm nhiều chi tiết. Khi đó, ông nhấn mạnh rằng Trung Quốc sẽ không bao giờ theo đuổi bá quyền và tuyên bố cắt giảm 300.000 quân trong quân đội.

Sau bài phát biểu, Tập Cận Bình lên xe duyệt binh. Trung tướng Hàn Thắng Diên, Tư lệnh Không quân Chiến khu Trung bộ, giữ chức Tổng chỉ huy duyệt binh, báo cáo công tác chuẩn bị duyệt binh của quân đội đã hoàn tất, Tập nói hai câu gọn lỏn:”Bắt đầu”. Việc này trái với thông lệ, Tổng chỉ huy không phải là tư lệnh của đơn vị chủ trì duyệt binh. Đó là Vương Cường, Tư lệnh Chiến khu Trung bộ. Vương Cường cũng vắng mặt trong buổi lễ kỷ niệm 98 năm thành lập Quân Giải phóng Nhân dân Trung Quốc vào ngày 1 tháng 8.

Kể từ cuộc duyệt binh ngày 3 tháng 9 đầu tiên cách đây mười năm, Tập Cận Bình đã tìm cách biến sự kiện này thành một diễn đàn ngoại giao. Vào thời điểm đó, Tổng thống Nga Vladimir Putin và Tổng thống Hàn Quốc Park Geun Hye lần lượt đứng đầu và thứ hai trong số các khách mời nước ngoài.

Lần này, Tổng thống Nga Putin vẫn giành vị trí thứ nhất, nhưng vị trí thứ hai thuộc về Kim Jong Un, Tổng Bí thư Đảng Lao động Triều Tiên kiêm Chủ tịch Ủy ban Quốc vụ.

Không chỉ thay đổi về nhân sự, mà các vị trí cũng đã thay đổi. Mười năm trước, đứng cạnh hai bên Tập Cận Bình, bao gồm Putin, Park Geun Hye, và các cựu lãnh đạo Đảng Cộng sản Trung Quốc, bao gồm Giang Trạch Dân và Hồ Cẩm Đào.

Mười năm sau, Tập Cận Bình xếp Putin và Kim Jong Un bên tả bên hữu, và cả ba người thường xuyên trò chuyện trong suốt cuộc duyệt binh. Giang Trạch Dân đã qua đời, Hồ Cẩm Đào và Chu Dung Cơ không xuất hiện. Những người xuất hiện là Ôn Gia Bảo, Vương Kỳ Sơn, Trương Cao Lệ, Giả Khánh Lâm và Lưu Vân Sơn.

Ngoài ra, tổng cộng 26 nguyên thủ quốc gia và chính phủ đã tham dự lễ diễu hành, hầu hết đến từ các nước Trung và Đông Nam Á. Tổng thống Indonesia Prabowo Subianto từng tuyên bố sẽ tạm thời hủy chuyến đi do tình hình bất ổn trong nước và ở lại giải quyết công việc, nhưng bất ngờ đến Bắc Kinh vào sáng sớm ngày 3 tháng 9.

Đặc biệt, việc Kim Jong Un đứng bên trái Tập Cận Bình thể hiện vị thế cao hơn của Triều Tiên. Các chuyên gia tin rằng chỉ với hình ảnh này, Kim Jong-un đã đạt được một mục tiêu ngoại giao chiến lược, không chỉ chứng minh ông đã vượt qua ông nội Kim Nhật Thành, mà còn cho phép thế giới bên ngoài diễn giải Trung Quốc thực chất công nhận vị thế của Triều Tiên là một quốc gia sở hữu vũ khí hạt nhân.

Park Won Kun, giáo sư nghiên cứu về Triều Tiên tại Đại học Nữ sinh Ewha, thẳng thắn tuyên bố: "Chỉ cần một bức ảnh chụp đứng cạnh Tập Cận Bình trên thành lầu Thiên An Môn đã đáng giá ngàn vàng, Kim Jong Un có thể tuyên bố thành công của mình với cả trong và ngoài nước. Đây là một chiến thắng chính trị mà ngay cả ông nội của Un cũng khó có thể đạt được." Ông tin rằng việc Kim Jong Un giành được "vị trí vàng" bên cạnh nhà lãnh đạo hàng đầu của Trung Quốc là đủ để củng cố uy tín của chế độ Triều Tiên.

Putin, Kim Jong Un và khoảng 20 nhà lãnh đạo khác quây quần quanh hoàng đế Tập Cận Bình, một cuộc tụ họp hiếm hoi của một số nhà lãnh đạo độc tài tự coi mình là đối trọng với trật tự thế giới do Hoa Kỳ thống trị.

Sự kiện này mang đậm tính biểu tượng. Các quan chức cấp cao đương nhiệm và trước đây của Trung Quốc đã tập trung trên lầu thành Thiên An Môn, đứng trên bức chân dung khổng lồ của Mao Trạch Đông và nhìn ra Đại lộ Trường An.

Cuộc diễu hành, kỷ niệm 80 năm kết thúc Chiến tranh Thế giới thứ hai, là đỉnh điểm của chiến dịch tuyên truyền kéo dài nhiều tuần của Đảng Cộng sản cầm quyền nhằm khơi dậy chủ nghĩa dân tộc, định hình lại vai trò của Trung Quốc trong cuộc xung đột, và khắc họa đảng là vị cứu tinh của đất nước trước kẻ xâm lược nước ngoài, chủ nghĩa đế quốc Nhật Bản.

Trong lễ chào cờ, 80 phát đại bác nổ vang, các binh sĩ diễu hành trên thảm đỏ mang theo quốc kỳ Trung Quốc. Khán giả vẫy cờ, và khi quốc ca vang lên, quốc kỳ được kéo lên.

Trong bối cảnh triển vọng kinh tế bất ổn và những tranh chấp leo thang về thương mại và các vấn đề khác với Hoa Kỳ, việc gợi lại những ký ức thời chiến nhằm mục đích tập hợp sự ủng hộ trong nước.

"Dân tộc Trung Hoa là một dân tộc vĩ đại, không sợ bạo lực, tự lực tự cường", Tập Cận Bình phát biểu trong bài phát biểu của mình. "Khi đó, trước cuộc đấu tranh sinh tử giữa chính nghĩa và tà ác, ánh sáng và bóng tối, tiến bộ và phản động, nhân dân Trung Quốc đã cùng chung lòng căm thù và đứng lên kháng cự."

Sau đó, Tập Cận Bình, trong bộ đồ Trung Sơn, đứng trên một chiếc xe duyệt binh Hồng Kỳ do Trung Quốc sản xuất và duyệt binh các binh sĩ Quân Giải phóng Nhân dân, Tập hô vang "Chào các đồng chí!" và "Các đồng chí quá vất vả!". Các binh sĩ nhìn theo cùng ánh mắt và đồng thanh đáp lại: "Nghe Đảng chỉ huy! Sẽ đánh thắng trận! Tác phong ưu tú!.

Đối với Tập Cận Bình và Putin, cái giá của chiến thắng là nặng nề và không trọn vẹn. Họ tin rằng "các thế lực bá quyền" vẫn muốn áp đặt một mô hình nước ngoài lên họ và ngăn cản họ đạt được vị thế quốc tế chính đáng của mình,' Joseph Torigian, phó giáo sư tại Đại học Mỹ, cho biết. "Giờ đây, họ muốn khai thác ký ức về chiến tranh để các thế hệ tương lai miễn dịch khỏi các giá trị phương Tây và biện minh cho tầm nhìn của họ về một trật tự toàn cầu."

Cuộc duyệt binh cũng là một lời cảnh báo đối với các quốc gia như Hoa Kỳ, mà Bắc Kinh coi là đang tìm cách kiềm chế sự trỗi dậy của Trung Quốc. Tập Cận Bình cũng gửi một thông điệp ngầm đến Đài Loan và những người ủng hộ quốc tế của hòn đảo này: bất kỳ động thái nào dẫn đến hòn đảo này độc lập đều sẽ rất nguy hiểm.

"Trung Quốc càng lớn mạnh, thế giới càng an toàn", Tân Hoa Xã bình luận trong một bài bình luận tuần này. "Dân tộc Trung Hoa sẽ không bao giờ để mình bị các thế lực đế quốc làm nhục và bắt nạt như trước đây nữa."

Cuộc diễu hành dự kiến ​​sẽ trưng bày các tên lửa chống hạm mới và một loạt vũ khí - bao gồm tàu ​​ngầm không người lái và máy bay chiến đấu không người lái - thể hiện sự đầu tư của Trung Quốc vào đổi mới quân sự.

Sự kiện diễn ra trong bối cảnh an ninh nghiêm ngặt, với một số tuyến đường bị chặn trước đó. Các nhà báo được yêu cầu tập trung tại một địa điểm được chỉ định trước 3 giờ sáng để kiểm tra thiết bị và sau đó được đưa đến Quảng trường Thiên An Môn ba giờ trước khi cuộc diễu hành bắt đầu.

Danh sách khách mời bao gồm hơn hai mươi nhà lãnh đạo thế giới, sự có mặt và sự vắng mặt đều đáng được chú ý, làm nổi bật sự rạn nứt ngày càng sâu sắc giữa Bắc Kinh và phương Tây, đặc biệt là về liên minh chặt chẽ của Trung Quốc với Nga trong cuộc chiến ở Ukraine.

Sự vắng mặt đáng chú ý bao gồm các đại diện cấp cao từ các nền dân chủ phương Tây lớn như Hoa Kỳ, Anh, Pháp, Đức và Úc.

Tuy nhiên, cuộc họp có sự tham dự của nhiều nhà lãnh đạo Đông Nam Á và Trung Á, và cuộc họp của Tổ chức An ninh Á-Âu kết thúc hôm thứ Hai tại Thiên Tân cũng cho thấy thành công của Trung Quốc trong việc củng cố các mối quan hệ đối tác khu vực.

Ryan Hass, giám đốc Trung tâm Trung Quốc John L. Thornton tại Viện Brookings, nhận định: "Tập Cận Bình nỗ lực thúc đẩy Trung Quốc trở thành một cường quốc toàn cầu trung tâm và định hình lại hệ thống quốc tế cho phù hợp với mục đích của mình. Ông ấy coi sự hiện diện của các nhà lãnh đạo quốc tế tại cuộc diễu hành là đối tác được công nhận và là lực đẩy trong các mục tiêu của mình."

Khi được hỏi trong cuộc phỏng vấn liệu ông có lo ngại rằng "Trung Quốc và Nga sẽ hình thành một trục chống lại Hoa Kỳ" hay không, Trump trả lời: "Tôi không lo lắng chút nào". Trump nói rằng Hoa Kỳ có lực lượng quân sự mạnh mẽ nhất thế giới, "Họ (Trung Quốc và Nga) sẽ không bao giờ sử dụng vũ lực với chúng tôi, tin tôi đi".

Riêng lão không cổ xúy đối đầu Trung-Mỹ, mọi việc nên giải quyết trong đàm phán hòa bình, tránh làm cho tình thế căng thẳng mất kiểm soát. Lão tin rằng, Trung-Mỹ sẽ không xảy ra chiến tranh trực diện, nếu xẩy ra cũng sẽ là ngày tàn của thế giới. Hai con voi khổng lồ này mà oánh nhau sẽ “Lưỡng bại câu thương”, có nghĩa là cả hai bên đều bị thiệt hại, đều thua thiệt, không bên nào giành được lợi ích gì. Một thằng chết (Trung Quốc), một thằng tàn phế 90 % (Hoa Kỳ). Ruồi muỗi hầu như chết gần hết (Thế giới).

Lão PP hơn 50 năm theo dõi, gắn kết với đất nước Trung Hoa, chứng minh họ từ nghèo nàn lạc hậu trở nên giàu có hùng cường, biết được nội lực thực tế và sự thâm hiểm của họ. Còn một số kẻ học vài năm tiếng Trung chuyên đưa tin fake lấy lòng kẻ vô học khiến họ hiểu sai hoàn toàn về sự thật của Trung Quốc thì thật là vớ vẩn. Mấy ngày nay các bạn đã chứng kiến Tập vẫn khỏe mạnh, sung sức, khống chế toàn cục, đủ để đánh bay mọi tin đồn nhảm nhí.

Lão lại là người Mỹ, nên hiểu được bản chất diều hâu hiếu chiến nhiều lúc ngớ ngẩn của dân Mỹ. Một bên thâm sâu, một bên thẳng thừng, trong bóng tối thần chết luôn rình rập bóp cổ những kẻ không lường trước bất ngờ.

Mong rằng các tầng lớp lãnh đạo thế giới đừng đổ dầu vào lửa làm cho tình hình thế giới đã căng thẳng càng căng thẳng. Liên hiệp quốc chẳng làm nên trò trống gì. Chẳng phát huy được vai trò gì. Lão viết có vẻ hùng hồn vậy, nhưng nhìn đâu cũng thấy bế tắc, thấy tiềm ẩn xung đột và chiến tranh. Thôi thì “Bữa ni có rượu bữa ni say” cứ lạc quan vui vẻ yêu đời các bạn nhé!

PHÓ ĐỨC AN 03.09.2025