Tiểu Vũ - Nghề báo có những nguyên tắc tối thiểu không thể bỏ qua

 

Tìm mãi cuối cùng rồi cũng lần ra tác giả bức ảnh chụp nhà văn Bảo Ninh nhận thưởng, bức ảnh đã gây chú ý suốt mấy ngày qua. Trên trang cá nhân, bạn ấy đã giải thích rất nhiều, thậm chí có lúc còn đổ lỗi cho bạn đọc.

Nhưng theo quan điểm của tôi, dù giải thích thế nào thì bạn ấy vẫn sai. Nghề báo có những nguyên tắc tối thiểu không thể bỏ qua. Đưa một tấm ảnh lên mà để bạn đọc hiểu lầm dẫn đến tranh cãi thì trước hết là lỗi của phóng viên và cao hơn là lỗi của tòa soạn, bởi đó là trách nhiệm biên tập và kiểm soát chất lượng thông tin.

Trong trường hợp này, lựa chọn đúng nghề chỉ có ba : Một là không dùng bức ảnh đó, hai là nếu buộc phải dùng thì phải chú thích thật rõ ràng để tránh hiểu lầm, và ba là chấp nhận đưa tin chậm hơn đôi chút để xin đồng nghiệp hoặc ban tổ chức một tấm hình khác chuẩn xác và phù hợp hơn. Không có con đường thứ tư.

Làm báo, tôi hiểu sâu sắc những khó khăn mà phóng viên phải đối diện ở các sự kiện lớn, đặc biệt là sự kiện có lãnh đạo cấp cao tham dự. Để có một góc chụp đúng ý đã là không dễ, huống chi là một bức ảnh vừa đẹp vừa an toàn thông tin. Phóng viên bị giới hạn không gian, bị giới hạn thời gian, bị ràng buộc bởi các quy định an ninh, nhiều khi chỉ có vài giây để bấm máy. Sai lệch một chút là hình ảnh có thể bị hiểu khác đi, thậm chí bị khai thác theo những hướng mà người chụp không hề mong muốn.

Từ câu chuyện này, tôi muốn nhắc lại một nguyên tắc căn bản nhưng thường bị xem nhẹ : Nếu không cho phóng viên vào tác nghiệp thì thôi. Nhưng một khi đã cho vào thì phải bố trí khu vực tác nghiệp hợp lý, công bằng, không phân biệt báo lớn báo nhỏ. Khoảng cách cần đủ an toàn cho sự kiện, nhưng cũng phải đủ để phóng viên có điều kiện tạo ra những khuôn hình chuẩn xác và đẹp nhất. Đó cũng là cách bảo đảm hình ảnh của sự kiện được truyền tải đầy đủ, tránh mọi hiểu lầm và giảm thiểu tối đa những tranh cãi không đáng có.

Tác giả những dòng này từng vật vã qua hàng trăm sự kiện lớn nhỏ, từng chen chân trong những không gian chật hẹp để đợi một khoảnh khắc duy nhất. Không hiếm lần đang chuẩn bị bấm máy là bị một anh VTV, HTV ngang nhiên vác cái máy quay to đùng đi ngang qua, hoặc đứng trước mặt luôn. Những lúc đó tôi có phản ứng rất quyết liệt và yêu cầu rời đi ngay lập tức (có nhiều đồng nghiệp chứng kiến tôi phản ứng rồi).

Tôi hết sức chia sẻ với áp lực mà bạn phóng viên ở Hà Nội đang đối mặt. Nhưng chia sẻ không đồng nghĩa với việc bỏ qua sai sót. Đã làm nghề báo thì phải làm cho đúng, để tôn trọng độc giả, tôn trọng nhân vật và tôn trọng chính danh dự nghề nghiệp của mình.

TIỂU VŨ 03.12.2025 (Tựa bài do Thụy My đặt)