Mai Quốc Ấn - Đường sắt cao tốc nhìn từ đề xuất

 

Tư nhân đề xuất làm đường sắt cao tốc là một điều đáng hoan nghênh, trước hết là về mặt chính sách.

Vì tư nhân đề xuất làm đường sắt cao tốc là hưởng ứng Nghị quyết 68 của Trung ương Đảng. Nhưng…

Nghị quyết 68 dành cho kinh tế tư nhân, thì Việt Nam có đến 940.000 doanh nghiệp tư nhân. Và ngoài Nghị quyết 68, và thậm chí bạn hành trước cả Nghị quyết 68 là Nghị quyết 57 về khoa học công nghệ thì Việt Nam chỉ có 816 doanh nghiệp khoa học công nghệ. Nhóm này chiếm 0,08 % trong 940.000 doanh nghiệp tư nhân.

Về tiền, VinGroup hay Thaco hoàn toàn cá thể đứng trong nhóm 1 % hay 0,1 % của khối kinh tế tư nhân, tạm cho là nhóm tinh hoa. Vậy thì nhóm chưa tới 0,1 % cũng đồng thời là nhóm khoa học công nghệ, và là nhóm được ban hành Nghị quyết trước cả Nghị quyết 68, sao không thấy ai ngó ngàng? Hay nhóm khoa học công nghệ không lên tiếng nghĩa là không hưởng ứng đường sắt cao tốc?

Theo tôi thì nhóm khoa học công nghệ không lên tiếng có lý do ! Ví dụ, dân khoa học công nghệ thực sự nhìn ra ngay từ đầu rằng thép mà Việt Nam tự sản xuất được (như Hòa Phát) không đủ tiêu chuẩn làm ray đường sắt cao tốc. Về bản chất, doanh nghiệp Việt đứng ra làm vẫn phải nhập công nghệ của những quốc gia có chuyên môn cao về đường sắt cao tốc như Đức, Pháp hay Trung Quốc.

VinGroups hay Thaco đề xuất là quyền của họ và nên trân trọng dưới góc độ “đề xuất để làm”. Còn “đề xuất làm được” và “đề xuất được làm” là cả một hành trình dài nữa về phân tích tính khả thi.

Nhưng cần thiết nhìn lại từ dự án đường sắt trên cao Cát Linh-Hà Đông (công nghệ Tàu) và Bến Thành-Suối Tiên (công nghệ Nhật) để thấy việc đội thời gian và đội giá là rất nhiều, ảnh hưởng dân sinh và kinh tế không nhỏ. Trong đó, có cả lỗi của nhà nước ! Để thấy rằng ý chí đường sắt cao tốc Bắc-Nam mới đơn thuần là một ý chí chính trị chứ chưa phải một ý chí kinh tế chính trị có nghiên cứu xã hội học, nghiên cứu kinh tế, nghiên cứu tiền khả thi.

Nợ công đã không ít. Nên làm bất cứ cái gì cũng cần thận trọng, bao gồm cả việc thận trọng với các đề xuất.

MAI QUỐC ẤN 28.05.2025