Đoàn Khắc Xuyên - Tan tành huyền thoại Hezbollah

Huyền thoại về sự bất khả chiến bại của Hezbollah đã chết. Bây giờ, việc vạch ra hướng đi mới cho đất nước Liban - một hướng đi bao hàm hòa bình, chủ quyền và sự lãnh đạo tinh thần đích thực - tuỳ thuộc vào nhân dân Liban nói chung và cộng đồng Shia nói riêng.

David Ramadan, tiến sĩ giáo dục người Mỹ gốc Liban, kết luận như trên trong bài viết trên báo The Hill. Để hiểu hơn cuộc chiến Israel-Hezbollah và những gì đang diễn ra ở Liban, cần đọc bài viết này.

TAN TÀNH HUYỀN THOẠI HEZBOLLAH

Tôi sinh ra và lớn lên ở Liban. Như nhiều người cùng thế hệ, tôi đã trải qua những sự khủng khiếp của cuộc nội chiến. Tôi đã tận mắt chứng kiến sự tàn phá, những luân lạc và rạn vỡ xã hội giày xéo đất nước mình.

Giữa những năm 1980 biến loạn ấy, xuất hiện Hezbollah - một nhóm hứa hẹn chống lại sự chiếm đóng của Israel, giải phóng Liban. Với nhiều người, Hezbollah trở thành biểu tượng của kháng chiến, ngọn hải đăng của sức mạnh dành cho dân chúng mệt mỏi vì chiến tranh và bị gạt ra bên lề, đặc biệt là với cộng đồng Shia. Tôi thấy tổ chức này lớn lên, từng bước mạnh lên và thâm nhập vào cấu trúc chính trị, quân sự và xã hội Liban.

Nhưng sau gần 4 thập niên tồn tại và 2 thập niên thống trị hoàn toàn đất nước, đã rõ là quyền lực của Hezbollah được xây dựng trên nền tảng đạo đức giả tạo và chỉ có thể được mô tả là sự bất lực thảm hại trong đối mặt với Israel.

Mặc tất cả những lời lẽ về bảo vệ Liban chống lại sự xâm lược của Israel, những hành động của Hezbollah trong những năm gần đây đã gây bất ổn cho đất nước này hơn là bảo vệ nó. Và bây giờ, với sự xâm nhập mới đây của Israel và việc phá huỷ một cách hệ thống bộ máy quân sự của Hezbollah, những vết nứt trên bộ mặt của nó càng rõ hơn bao giờ hết.

Trong mấy ngày qua, Israel đã thực hiện một loạt cuộc tấn công hủy diệt, phơi bày sự mong manh của bộ máy quân sự từng được nể sợ của Hezbollah. Từ máy nhắn tin và máy bộ đàm bị nổ cho đến những cuộc không kích đúng mục tiêu đã tiêu diệt bộ chỉ huy của Hezbollah, làm tan nát sức mạnh của nhóm này.

Sau nhiều tháng bị tiêu hao liên tục với hàng trăm chiến binh bị giết, chịu hàng ngàn cuộc không kích, rõ ràng sức mạnh quân sự của Hezbollah không phải như nó từng khoe khoang. Đây không đơn thuần là một thất bại mà là sự giải thiêng đối với huyền thoại về Hezbollah như là mối đe doạ thật sự đối với Israel hoặc là người bảo vệ cuối cùng của Liban.

Hezbollah từ lâu đã khoác lên mình câu chuyện về sự vượt trội của nó, rằng sự hiện diện quân sự của nó bên ngoài quyền lực chính phủ - như là một lực ượng kháng chiến - được biện minh bằng việc bảo vệ Liban. Tuy nhiên, điều chúng ta đang thấy là việc phơi bày sự bất lực thảm hại của nó. Mặc cho khoe khoang, Hezbollah đã không thể chống đỡ được chính kẻ thù mà nó thề chống lại. Làm sao nó có thể tuyên bố bảo vệ Liban khi chính hàng ngũ của nó tan tác như vậy và lãnh đạo của nó bị tiêu diệt một cách hệ thống?

Thất bại này không chỉ là về quân sự mà là một thất bại tinh thần. Trong nhiều thập niên, Hezbollah đã biện minh cho việc nó siết cổ Liban bằng cách lập luận rằng chỉ có nó mới bảo vệ được đất nước, sử dụng câu chuyện kể này để biện minh cho sự dính líu nặng nề vào nền chính trị Liban, việc quân sự hóa nhà nước, những sự can thiệp vào khu vực - tất cả những thứ mang lại cho Liban không gì khác ngoài khổ đau. Nhưng khi đối mặt với thách thức trực tiếp và kéo dài, Hezbollah đã thất bại trong việc làm tròn vai trò mà nó giành lấy và coi là thiêng liêng.

Nhân dân Liban xứng đáng được nhận lấy thứ tốt hơn là sự đạo đức giả dối đó - lời hứa bảo vệ luôn kèm theo điều kiện, luôn phải đổi bằng chủ quyền và nền hòa bình của Liban. Hezbollah trong thực tế là một tổ chức dân quân phục vụ nghị trình của chính nó và của kẻ hỗ trợ nó ở nước ngoài là Iran chứ không phải là một lực lượng hy sinh vì sự thịnh vượng của Liban. Sự thất bại của nó trng việc chống đỡ những cuộc tấn công của Israel càng làm nổi bật một sự thật sâu xa hơn: tầm nhìn của Hezbollah cho Liban là giữ đất nước mãi mãi bị kẹt trong tình trạng chiến tranh, bất ổn và sợ hãi.

Giờ, trong khi Hezbollah đang cố cứu vớt những gì còn lại của bộ máy, người Liban phải tự hỏi mình rằng đó phải chăng đích thực là tương lai họ muốn cho đất nước mình. Trong thời gian quá dài, Hezbollah đã nắm độc quyền câu chuyệ kể về kháng chiến, dùng nó để biện minh cho những đối đầu vô tận và cho việc quân sự hoá mang tính huỷ diệt xã hội Liban. Nhưng huyền thoại về sự bất khả chiến bại của Hezbollah giờ đã tan tành. Việc nhóm này không có khả năng ngay cả tự bảo vệ đã phơi bày sự dối trá ngay trong những lời hứa hẹn của nó.

Liban đang ở ngã tư đường. Sư bất lực của Hezbollah đối mặt với cuộc xâm lăng của Israel cho thấy không chỉ sự yếu kém về quân sự của nó mà cả sự phá sản tinh thần của nó. Nhân dân Liban không còn có thể để mình bi bắt làm con tin bởi một nhóm mà lợi ích của nó không nằm ở hòa bình và thịnh vượng mà trong việc kéo dài vĩnh viễn xung đột.

Trong khi bộ mặt của Hezbollah sụp đổ, đất nước Liban phải nắm lấy cơ hội này để giành lại chủ quyền và xây dựng một tương lai thoát khỏi cái bóng của nhóm dân quân đã mang lại sự huỷ hoại hơn là sự bảo vệ.

Đã đến lúc kể câu chuyện mới, câu chuyện ưu tiên cho hạnh phúc của người dân Liban thay vì tham vọng của một nhóm đã không giữ lời hứa của mình.

Huyền thoại về sự bất khả chiến bại của Hezbollah đã chết. Bây giờ, việc vạch ra hướng đi mới cho đất nước Liban - một hướng đi bao hàm hòa bình, chủ quyền và sự lãnh đạo tinh thần đích thực - tùy thuộc vào nhân dân Liban nói chung và cộng đồng Shia nói riêng.

Ảnh: Máy bộ đàm của một thành viên Hezbollah phát nổ

ĐOÀN KHẮC XUYÊN dịch