Phạm Xuân Nguyên - Giải thưởng cho Nguyễn Huy Thiệp

 

Vừa hay tin nhà văn Nguyễn Huy Thiệp (1950-2021) được truy tặng Giải thưởng Nhà nước về Văn học Nghệ thuật 2022.

Theo tôi, xét về tài năng văn chương và tác phẩm thì Nguyễn Huy Thiệp xứng đáng chắc chắn Giải thưởng Hồ Chí Minh về Văn học Nghệ thuật ngay khi ông còn sống.

Nhưng ở thời kỳ đỉnh cao văn chương của mình Nguyễn Huy Thiệp đã không được giải gì của Nhà nước và của Hội Nhà văn Việt Nam. Đã thế, ông còn bị phê phán kịch liệt.

Sinh thời Nguyễn Huy Thiệp chỉ được một giải duy nhất của Hội Nhà văn Hà Nội trao năm 2006 cho tập tiểu luận "Giăng lưới bắt chim". Báo cáo trao giải năm đó viết:  

"Giăng lưới bắt chim" của Nguyễn Huy Thiệp tập hợp những bài phê bình văn học, tiểu luận, tạp văn của một nhà văn đương đại quan trọng. Những ý kiến của nhà văn thường xuyên khơi khơi, tưng tửng, khi chua xót lúc lại dí dỏm, tạo nên một vẻ hấp dẫn riêng và lôi cuốn được người đọc đi cùng.

Chặng đường đồng hành với nhà văn, người ta có thể ngờ vực, có thể nghi ngại, nhưng người dẫn đường luôn chứng tỏ có sức hút khó cưỡng nổi. Ở nơi này nơi khác, giọng điệu như kim châm, cách nói có vẻ như vỗ mặt hoặc cao đạo của nhà văn đã từng gây nên sóng gió trên văn đàn. Thậm chí một số quan điểm của tác giả không dễ nhận được sự tán đồng, có thể cần được trao đổi thêm.

Tuy vậy Hội đồng Chung khảo vẫn quyết định trao giải cho "Giăng lưới bắt chim" để ủng hộ một lối viết phê bình tiểu luận đầy cá tính và hấp dẫn, điều không dễ có ở thể loại này."

Thì đành lòng vậy, cầm lòng vậy.

PHẠM XUÂN NGUYÊN 01.12.2022