Nguyễn Quang Duy - Quanh chuyện cờ Việt Nam Cộng Hòa trong bão tố chính trị Hoa Kỳ

Chuyện bầu cử ở Mỹ đã xong nhưng còn nhiều chuyện khác về chính trị nước Mỹ mà người Việt chúng ta cần suy nghĩ và bàn luận. Trong đó việc lá cờ Việt Nam Cộng Hòa còn gọi là cờ Vàng đã xuất hiện trong cuộc biểu tình tại thủ đô Hoa Thịnh Đốn ngày 6/1/2021 vừa qua.

Đây không phải là lần đầu tiên việc sử dụng lá cờ Vàng được mang ra tranh luận, mà ngay sau ngày 30/4/1975 một số người Việt ở Mỹ đã cho rằng thể chế Việt Nam Cộng Hòa không còn nữa, vì thế nên tìm một biểu tượng khác cho người Việt sống ở hải ngoại.

Sau cuộc tranh luận lá cờ Vàng bắt đầu được nhìn nhận như một biểu tượng cho tự do, cho miền Nam tự do, cho thuyền nhân vượt biển tìm tự do và cho hải ngoại tự do.

Cuộc tranh luận thứ hai xảy ra khi mạng xã hội (Internet) được nối vào Việt Nam giữa hai luồng tư tưởng trong và ngoài nước về nguồn gốc và tính chính thống của hai lá cờ Vàng và cờ Đỏ, một biểu tượng cho thể chế tự do và một biểu tượng cho thể chế cộng sản.

Cuộc tranh luận lần này xoay quanh việc sử dụng lá cờ Vàng và quyền tự do sử dụng biểu tượng này.

Kỷ niệm với lá cờ

Khi miền Nam còn tự do tôi là học sinh trung học nên có rất ít kỷ niệm với lá cờ Vàng. Nhưng đúng ngày 30/4/1975 tôi chứng kiến cảnh mẹ tôi cuộn thật nhỏ lá cờ rồi giấu vào tủ quần áo mong có ngày được mang ra sử dụng.

Năm 1982, sau 12 ngày lênh đênh trên biển chúng tôi đến được đảo Bidong. Trước khi vào đảo từ xa tôi nhìn thấy lá cờ Vàng cao chót vót giữa sân trại tị nạn, tôi biết mình đã đến được bến bờ tự do và từ đó tôi có rất nhiều kỷ niệm với lá cờ Vàng.

Kỷ niệm gần nhất mới xảy ra tuần trước vào ngày 15/1/2021 trong lễ hỏa táng một người bạn rất thân, vừa có liên quan đến cờ Vàng lại vừa có liên quan đến Tổng thống Trump nên xin vắn tắt trình bày cùng các bạn.

Bạn tôi anh Hoàng Phương mất ngày 31/12/2020, gia đình có nhờ tôi viết một điếu văn về cuộc đời chính trị của anh, đến cận ngày hỏa táng gia đình lại nhờ tôi giúp tổ chức một lễ phủ cờ.

Anh Hoàng Phương từ nhỏ đã theo lực lượng Hòa Hảo chống Pháp của Trung tướng Trần văn Soái, sau đó anh gia nhập Quân Đội Quốc Gia, rồi Quân Lực Việt Nam Cộng Hòa.

Sang Úc tị nạn, anh Hoàng Phương luôn đóng góp xây dựng cộng đồng từ làm chủ tịch Cộng Đoàn Broadmeadows, cho đến đại diện Dân Xã đảng tại Úc châu, anh ủng hộ hầu hết các sinh hoạt chính trị và tham gia Khối 8406 do tôi làm đại diện. Anh Hoàng Phương có rất nhiều kỷ niệm gắn bó với lá cờ Vàng, anh khởi xướng cuộc đi bộ rước cờ Vàng từ Melbourne đến thủ đô Canberra dài hơn 600 km đúng vào ngày biểu tình 30/4/1987, anh thường nhận lãnh vai trò đi đầu trong những đoàn biểu tình đồng hành tại tiểu bang Victoria với những biểu tượng cờ Vàng tự tay may lấy.

Tôi xin phép gia đình mang một lá cờ Vàng, rồi cùng 2 cựu quân nhân Quân Lực Việt Nam Cộng Hòa làm một lễ phủ cờ nhỏ nhưng rất trang nghiêm tiễn đưa anh về nơi chín suối. Con gái anh cũng làm một vòng hoa tưởng niệm anh với lá cờ Vàng làm tâm điểm, cô cho biết trước khi nhắm mắt anh Hoàng Phương nhờ cô mở truyền hình cho anh gặp Tổng thống Trump lần cuối.

Các bác sĩ Úc đang chăm sóc anh thấy lạ hỏi lý do thì được anh cho biết ông Trump rất cô đơn vì vậy anh muốn chia sẻ nỗi cô đơn với ông ấy trong giây phút cuối cùng cuộc đời. Điều đáng nói là con gái anh, người kể câu chuyện lại là người không thích ông Trump, nhưng cô vẫn kể câu chuyện của cha cô trước lúc lìa đời vì đó là một sự thực đã xảy ra.

Anh Hoàng Phương và tôi vẫn thường gặp nhau, thường nói chuyện với nhau qua điện thoại, nhưng chưa lần nào chúng tôi nhắc đến ông Trump hay chính trị Mỹ, chúng tôi có nhiều việc khác cần thiết phải thông báo cho nhau hơn chuyện về ông Trump.

Lá cờ Mỹ

Trong cuộc biểu tình ngày 6/1/2021 có rất nhiều cờ Mỹ, khi những người biểu tình xông vào Quốc Hội còn mang cả cờ Mỹ vào trong, có người còn rất “hãnh diện” phất cao lá cờ, nhưng không ai phản đối việc họ sử dụng lá cờ này.

Người Mỹ lên án hành động phi pháp xông vào Quốc Hội, nhưng họ hiểu rõ quyền biểu tình, quyền sử dụng lá cờ là những quyền được Tu chính án thứ nhất bảo vệ.

Mỹ là một xứ sở tự do, người Mỹ có cả quyền đốt cờ Mỹ để biểu đạt chính kiến, đồng ý hành động đốt cờ hay không đồng ý là quan điểm cá nhân, nhưng đã là quyền được Hiến Pháp công nhận thì khó mà thay đổi.

Với người Mỹ lá cờ chỉ là biểu tượng của tự do, trong khi những quyền tự do chính trị, quyền được phản đối kết quả bầu cử hay quyền sử dụng lá cờ mới chính là những điều cần được tôn trọng và bảo vệ.

Với người Việt, việc sử dụng lá cờ Vàng trong cuộc biểu tình 6/1/2021, ngược lại rõ ràng có hai phía một bên phản đối và một bên đồng tình với việc làm.

Theo bên phản đối

Những người phản đối cho rằng lá cờ Vàng là di sản của dân tộc, di sản của Việt Nam Cộng Hòa ; không nên sử dụng lá cờ một cách thiếu ý thức, nhất là cho các sinh hoạt đảng phái chính trị.

Những người này cho rằng lá cờ Vàng đã trở thành một biểu tượng cho cộng đồng người Việt tại Mỹ, nên họ e ngại người Mỹ sẽ đánh giá cộng đồng Việt Nam ủng hộ ông Trump và sẽ gây khó khăn khi vận động các chính trị gia đảng Dân chủ ủng hộ việc chính thức công nhận cờ Vàng.

Cũng có người cho biết rất hổ thẹn và tức giận khi thấy lá cờ Vàng xuất hiện bên cạnh những lá cờ của các nhóm thượng đẳng da trắng, và lá cờ được dùng để ủng hộ một người độc tài, dối trá và kỳ thị như ông Trump.

Bên đồng tình cho rằng…

Trong chiến tranh Việt Nam, lá cờ Vàng và lá cờ Mỹ cùng sát cánh bảo vệ miền Nam tự do, bất luận trong giai đoạn chính quyền thuộc đảng Cộng Hòa hay đảng Dân Chủ.

Lá cờ Vàng như thẻ căn cước xác nhận là người Việt tự do. Trước đây những người ủng hộ ông Biden ra tranh cử và những người biểu tình Black Lives Matters đã sử dụng lá cờ Vàng, họ không thích nhưng không phản đối vì đó là quyền tự do của người sử dụng không ai cấm được họ.

Trong cuộc biểu tình 6/1/2021 có cờ Mỹ và rất nhiều lá cờ, kể cả cờ các quốc gia khác, nói lên sự tự do, độc lập, đa sắc tộc và đa nguyên của nước Mỹ.

Ai làm sai người đó chịu trách nhiệm cá nhân trước pháp luật không thể vì một số người làm sai mà tức giận tất cả những người biểu tình hay tức giận những người Việt mang cờ Vàng đi biểu tình.

Ông Trump công khai cổ vũ tự do chống lại chủ nghĩa cộng sản, vì thế người Việt yêu chuộng tự do sử dụng cờ Vàng biểu tượng cho tự do ủng hộ ông ấy là việc làm chính đáng có chính nghĩa.

Nhận xét chung

Cuộc tranh luận về việc sử dụng cờ Vàng lần này cho thấy người Việt hải ngoại đã bắt đầu phân biệt được biểu tượng của tự do và quyền tự do.

Vào lúc này, chúng ta có thể thấy vẫn còn những người đặt biểu tượng trên sự tự do và vẫn có người biểu lộ cảm xúc nhiều hơn nghĩ đến quyền tự do được Hiến Pháp Mỹ bảo vệ.

Nhưng mọi cách diễn đạt từ cả hai phía đều cho thấy quyền tự do ngôn luận đã phát triển trong sinh hoạt chính trị của người Việt hải ngoại và người Việt nói chung trên mạng xã hội.

Khi lời qua tiếng lại cũng có khi thiếu tôn trọng lẫn nhau nhưng cần ghi nhận rằng việc tranh luận nói lên sự quan tâm về biểu tượng được cộng đồng trân quý, nó giúp người mình cân nhắc và có trách nhiệm hơn khi sử dụng lá cờ Vàng trong các sinh hoạt chính trị ở xứ người.

Cờ Vàng trên đất Việt

Lá cờ Vàng đã có lịch sử gắn liền với Hoa Kỳ, những năm giữa thập niên 1960 nước Mỹ cũng hỗn loạn và chia rẽ chính trị không khác gì hiện nay, rồi Tổng thống Richard Nixon đắc cử và đi đêm với Bắc Kinh từ đó nước Mỹ từng bước thụt lùi trước sự bành trướng của cộng sản Bắc Kinh.

Hậu quả là chính phủ Mỹ rút khỏi miền Nam tự do và từ 30/4/1975 lá cờ Vàng đã bị cấm sử dụng ở Việt Nam, khác lá cờ miền Nam Hoa Kỳ (Confederate flag) vẫn có thể được treo công khai, dù không phải là Quốc kỳ, sau khi các tiểu bang miền Nam thua trong Nội chiến (1861-65) và đây cũng là một bài học cho cách tôn trọng biểu tượng tuy đã cũ, của bên thua trận.

Thời gian qua người Việt trong nước rất quan tâm đến Tổng thống Trump đến chính trị nước Mỹ, người Việt đã từng bước nhận ra sự quan trọng của Hiến Pháp, của tam quyền phân lập, đến việc hoạch định thay đổi chiến lược, chiến thuật nước Mỹ trong mỗi thời kỳ.

Sự quan tâm tìm hiểu chính trị Mỹ chứng tỏ người Việt không thờ ơ với chính trị, nhưng trong môi trường độc đảng hiện nay người Việt trong nước chưa thể cởi mở bày tỏ quan điểm chính trị của mình.

Chiến lược của Mỹ đối với Bắc Kinh đã thay đổi, thế giới đang tiếp tục thay đổi, Việt Nam chắc chắn sẽ phải thay đổi để thích ứng với thời đại mới.

Nhìn về tương lai, bài học sau các cuộc tranh luận là người Việt hải ngoại cần vận động một Hiến Pháp mới xây dựng một thể chế tự do với tam quyền phân lập ngay tại Việt Nam quê cha đất tổ của người Việt chúng ta.

NGUYỄN QUANG DUY (Bài gởi cho blog Thụy My)

Melbourne, Úc Đại Lợi 24/1/2021